22ste Jaargang
MAANDAG 15 JUNI 1931
No. 6922
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Wapenschouw der Kath. Arbeiders
BERICHT
3>e ScidóeJt&Sou/fcotit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waaria
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Het politieke werk.
Nu wij in onze gemeenten in enkele
is 't al gebeurd staan voor de Raads
verkiezingen nu is 't vooral zoo noodig,
dat de beteekenis van de politiek door
alle katholieken naar waarde wordt ge
schaft.
En de voorziter van het Partijbestuur
der R. K. Staatspartij heeft Vrijdagavond
te Utrecht op de vergadering van den
Partijraad woorden gesproken, die onge
twijfeld in broeden kring aandacht verdie
nen, juist omdat zij de beteekenis van de
politiek aanduiden, zonder een tekort en
zonder een teveel aan waardeering!
Wij citeeren deze passage nog eens:
„Ik kan mij volkomen indenken in hot
gevoelen vooral van geloovigen, van Ka
tholieken, dat zij veel voornamer en veel
aantrekkelijker terreinen van werkzaam
heid, van apostolaat zien dan de politiek.
Ik eerbiedig die meening. Ik heb ook nooit
beweerd, dat het politieke werk het eeni-
ge is en ook niet, dat het steeds de voor
naamste plaats behoort in te nemen. Maar
ik beweer, wel, dat ons politiek werk de
voorwaarde is en moet zijn voor velerlei
werkzaamheid op ander terrein, en vóór
een steeds betere ordening van de samen
leving van ons Nederlandsche volk. Daar
om mag niemand dit werk van den kleinen
kant bekijken, nog minder aldus handelen.
Niet ieder kan, zooals men dat noemt ac
tief deelnemen. Dat behoeft ook niet.
Maar bij niemand mag het besef ontbre
ken van de medeverantwoordelijkheid voor
ons politieke werk in hechte eenheid en in
den goeden geest?"
„Bij niemand m&g het besef ontbreken
van de medeverantwoordelijkheid voor ons
politiek werk in hechte eenheid en in den
goeden geest!"
Dat óók bij de gemeenteraadsverkiezin
gen ieder onzer deze medeverantwoor
delijkheid beseffe en er naar handele
Wat Leiden betreft: ieder katholiek
kiesgerechtigde weet dat de verkiezing
plaats heeft op Woensdag 24 Juni; dat de
katholieke lijst is
LIJST No. 10
welke begint met den naam: Wilmer; het
hokje voor dezen naam op het stembiljet
maakt men rood.
Rerum-Novarum-herdenking te Noordwijkerhout.
De staat van beleg was gisterenmiddag over
Noordwijkerhout afgekondigd! Van alle zijden
kwamen vendels, Bondsvolk met slaande trom
en wapperende banieren aanrukken en ver
overden in den vredigen Zondagmiddag het
vredige Noordwijkerhout.
De jaarlijksche wapenschouw der katholieke
arbeiders in het district Leiden werd gehou
den, en wij gelooven, dat de Allerhoogste
Veldheer tevreden zal zijn over de opkomst
van zijn trouwe strijders. Uit alle plaatsen van
het district waren de betoogers opgekomen, de
meesten te voet of per fiets, de Leidenaars
(300 in getal) per boot en andere afdeelingen
weer per bus.
HET APPèL IN DE ST. JOSEPHKERK
Het groot appèl en „presenteert het geweer"
bad plaats in de St. Josephkerk. Hoewel deze
mooie kerk ruim en groot is, was er toch nog
ruimte tekort om alle deelnemers te kunnen
omvatten.
Met de kleurige vaandels langs de wanden
geplaatst, geleek de kerk een vrome „Ruh-
meshalle" ter eere van den girooten Koning.
Het Lof werd'gecelebreerd door den kape
laan der St, Josephkerk, den weleerw. heer
C. de Ruyter, die ook een korte toespraak tot
de arbeiders hield, naar aanleiding van de
aanroeping uit de Litanie van het H. Hart:
„Oven, brandend van liefde, ontferm U onzer".
In de goede kerk t
het goede dorp.
Spr. zeide, dat de deelrtemers aan deze mee
ting in de goed kerk waren samengekomen: in
de kerk van St. Joseph, den timmerman. Zij
waren ook in de goede plaats gekomen:
Noordwijkerhout, met zijn vele liefdadige ge
stichten, met zijn krankzinnigengestichten,
waar wij veel wijsheid kunnen leeren van de
fferoeders, die hun leven geven voor de onge-
lukkigsten der maatschappij.
Ook zijn de arbeiders gekomen te juister
tijd, omdat het is de Zondag onder het octaaf
van het H. Hartfeest.
Paus Pius XI heeft nog in zijn laatste ency
cliek geschreven en warm aanbevolen de re
traite, waar men de v/are apostelen opvoedt
„door hen te verwarmen aan de vlam van het
Hart van Jezus Christus".
In dezen tijd zijn er vele zaken, die ons ver
ontrusten, zooals de enorme werkloosheid,
maar er zijn ook verheugende feiten en als een
daarvan noemde spr. dat in Mei de Bouwvak
arbeidersbond een leden-aanwas heeft ver
kregen van 1100 leden.
We moeten echter niet alleen letten op de
kwantiteit, maar vooral op de kwaliteit en
daarom verheugt het spr., dat zoovele arbei
ders vanochtend ter Communie zijn gegaan en
thans duizenden hier zijn gekomen bij den
Zoon van den timmerman, Jezus in Zijn taber
nakel.
Als wij in zomer en winter gaan door de
groote steden tusschen de hooge huizen zien
wij overal de hyacinthen, de tulpen, de narcis
sen prijkpn. Die bloemen zijn afkomstig uit
dit land. Mogen zoo ook de bloemen van uw
geloof vanuit dit land worden uitgedragen in
de ongeloovige wereld.
Kapelaan Ruyter besloot zijn predicatie met
nogmaals op te wekken tot deelname aan de
retraite: „dan zult gij een rijke oogst rooien
voor Christus".
De optocht door het dorp.
Na het Lof werd door een gedeelte van het
dorp Noordwijkerhout is te uitgestrekt om
het van begin tot eind te bewandelen een
optocht gehouden.
Vier muziekcorpsen: St, Jeanne d'Arc uit
Noordwijkerhout, Excelsior te Noordwijk, St.
Cecilia te Voorhout en Perosi te Leiden, zorg
den ervoor, dat het geheele dorp in feeststem
ming kwam en zelfs de laatste twijfelaars en
gemakzuchtigen zich opmaakten om naar het
meeting-terrein te gaan.
Dit terrein was gelegen bij het St. Bavo-
gestioht. Vlaggen in de vaderlandsche en pau
selijke kleuren wapperden rondom in de lucht.
Burgemeester en wethouders van Noordwij
kerhout woonden de meeting bij, evenals de
pastoor der St. Josephkerk, de zeereerw. heer
Quant, kapelaan C. de Ruyter, kapelaan J. van
Straelen van de St. Victorkerk, rector R. J.
Reijnen uit Leiden, kapelaan H. W. Agterof
uit Lisse, kapelaan Kuiper eveneens uit Lisse,
de rector van het retraitehuis en het lid der
Tweede Kamer, de heer Engels uit Leiden,
DE MEETING BIJ HET BAVOGESTICHT
De voorz. der afd, Noordwijkerhout van den
R.K. Volksbond, de heer A. H. van Noort,
sprak het welkomstwoord, bizonder aan den
pastoor, die ondanks zijn zwakke gezondheid,
hier van zijn belangstelling blijk wilde geven,
en aan B. en W„ wier tegenwoordigheid spr.
beschouwde als een teeken, dat de Volksbond
op hun medewerking ten allen tijde kan reke
nen.
Ook verwelkomde spr. de plaatselijke be
sturen van Hanze en L. T. B.
Voor Noordwijkerhout is het heden een ge
wichtige dag, waarop het katholieke leven, uit
de omgeving zich hier samentrekt.
Het is heden precies 7 jaren geleden, dat
de Rerum Novarum-herdenking ook hier in
Noordwijkerhout werd gehouden. Deze her
denking was een groot succes en de nawer
king ervan is nog te bespeuren. Het is dus
geen wonder, dat het Volksbondsbestuur van
Noordwijkerhout gaarne ook deze 40-jarige
herdenking binnen de grenzen van deze ge
meente ziet gehouden worden. Dank zij vooral
de onderafd. St. Paulus, die ervoor geijverd
heeft het terrein met vlaggen aardig te ver
sieren.
Na de optocht van zooeven mogen wij zon
der overdrijving zeggen, dat Noordwijkerhout
gedaverd heeft van onze Roomsche blijdschap
en ongetwijfeld is het ook tot de ongeorgani
seerden duidelijk doorgedrongen, dat zij bij
ons thuis behooren.
Door alle aanwezigen werd nu gezongen
het: „Aan U, o Koning der eeuwen".
De gemengde zangvereeniging „St. Grego-
rius" uit Lisse voerde een heel mooi „Lauda
Sion" uit, waarna het woord was aan den zeer
eerw. heer J. Hooiman uit Amersfoort.
Rede van pastoor Hooiman.
Het zal u wel niet vergaan zijn, zeide spr-,
zooals een der veteranen hier aanwezig den
heer Engels dat gij gehoord hebt, dat vanaf
de hoogte van het Vaticaan de wet van de
arbeid is afgekondigd, zooals eens de Tien Ge
boden werden afgekondigd op de Sinaï.
Evenals de Tien Geboden is het wezen van
de „Rerum Novarum" vastgelegd voor alle tij
den, Niet dat de Paus een nieuw evangelie
verkondigd heeft, maar de Paus heeft de oude
waarheid toegelioht voor den nieuwen tijd. Hij
heeft de waarheden vaii' het Evangelie, die
als 't ware ouder 't stof bedolven lagen, er
onder uitgeklopt en leesbaar gemaakt.
In de dagen van Leo XIII was het materia
lisme, de ontkenning van ziel en alle geest de
geloofsbelijdenis der geleerden een belijde
nis die ook aan het volk werd voorgelegd. De
mensch meende de stof te beheerschen, maar
werd door de stof beheerscht. Het toenmalige
wereldbeeld was aan den eenen kant vrijheid
van denken en doen, aan den anderen kant
de haat van de slavernij.
Het scheen of wereld en Christendom voor
goed van elkaar gingen scheiden, en toen ver
hief Paus Leo zijn stem in de encycliek Rerum
Novarum.
Heeft de Paus de bestaande vorm van de
volkshuishouding veroordeeld? Dat niet, gelijk
ook deze Paus die niet veroordeeld heeft.
De Paus heeft ook niet veroordeeld, dat
de arbeider in loondienst is.
Wat de Paus veroordeelde.
Wat de Paus heeft veroordeeld is: de geest
der moderne volkshuishouding, die geheel
doordrongen is van „de vraatzuchtige woeker",
van de hebzucht.
Dat was de ziekte. En het geneesmiddel?
De bezieling van de menschelijke samenleving
met een anderen geest.
De geest van het socialisme noemde de Paus
de ware niet, want het erkent niet de diepste
oorzaak der wereldverwording: de zonde, Zij
erkent evenmin de verlossing uit de zonde door
Christus. Dat is de eerste groote triomf vanh
Paus Leo geweest, dat zijn leus: „weg met het
socialisme", de leus is geworden van het
Roomsche volk.
Het eenige redmiddel voor de maatschappij
is de geest van het Christendom. Het sociale
vraagstuk was een vraagstuk van geestelijke
cultuur. Het ging erom, hoe men dacht over
den mensch zelve, over zijn arbeid en over het
doel van die arbeid.
Paus Leo XIII heeft van de sociale beweging
gemaakt een cultuurbeweging, die niet alleen
den arbeider aangaat, maar het geheele Room
sche volk.
Wie moesten aan deze beweging mede
werken? Op de eerste plaats de staat. Leo XIII
is de stichter van de moderne sociale staat.
We weten, dat ook het socialisme deze eer
voör zich opeischt. Dit is niet waar, het socia
lisme stond aanvankelijk afwerend tegenover
de staat en eerst onder de drang van eigen
menschen is het aan den opbouw der staat
gaan mede-werken. Koningen en vorsten wor
den onttroond, maar Paus Leo laten wij door
het socialisme niet onttronen. Hij is de stichter
van de moderne staat.
De i
van den arbeidersstand.
De tweede categorie, die medewerken moest
aan de uitvoering der encycliek waren de ar
beiders zelf. De arbeidersstand werd opgeheven
tot een cultuurstand. Paus Leo heeft erkend,
dat de arbeiders waren gegroeid tot de mondig
geworden dragers van een eigen cultuur. Hier
door heeft hij opgewekt bij hen het bewustzijn
van eigen eer en eigen stand.
Tot dan toe had d» methode gegolden: „van-
boven-af". De arbeider sprak niet mee over
zijn hoogste belangen.
Paus Leo heeft gelegd het positief beginsel
door Schaepman kort uitgedrukt in: „voor het
volk, dóór het volk".
De Paus heeft van den arbeidersstand ook
gemaakt een politieke macht. Naar gelang van
zijn beteekenis moet de arbeidersstand ook
medewerken aan het bestuur van de staat.
De eerste arbeiders, die veertig jaar geleden
naar Rome trokken, konden het reeds getuigen
In het Vaticaan, waar vroeger alleen gekroon
de vorsten binnentraden voelt ook de werk
man zioh thuis. De heer Engels, hij was één van
de eersten.
De Rerum Novarum is de proloog, die de
Paus geschreven heeft voor het nieuwe wereld-
tooneel, waar ook de werkman achter en rond
de groen tafel zit.
Spr. bracht eerlijk hulde voor de wijze,
waarop de arbeidersafgevaardigden hun taak
volbrengen.
De „Rerum Novarum" is een bewijs van
adeldom aan de arbeiders uitgereikt.
De arbeidersstand is geworden een sociale
kracht, maar ook een godsdienstige kracht.
Paus Pius XI heeft het onlangs nog gezegd,
hoe grootsch hij gaat op het godsdienstig leven
hier in Nederland.
Een godsdienstige kracht zijn door de so
ciale beweging ook geworden de vrouwen.
De liefde triomfeert nog niet.
In zijn hulde aan Leo XIII kon Schaepman
de arbeiders laten zeggen:
„Vader, de vrijheid is verzekerd,
het recht is gehandhaafd,
de vrede is gekomen,
de liefde triomfeert".
Doch helaas, de liefde triomfeert nog niet.
De liefde, die het „amen" is van 's Pausen
Zij, die zich met 1 Juli op „De
Leidsche Courant" abonneeren,
ontvangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Duitschland overweegt conversie der
herstelschuld.
Dreigende toestand te Roubaix.
Ambtsaanvaarding van president Dou-
mer.
Ontzettende ramp bij SL Nazaire.
Schip met 500 passagiers gekanteld in den
storm. Slechts 8 opvarenden gered. (Bui-
lenl. Berichten en Telegrammen).
BINNENLAND.
Het Gouden Jubileum der N. Z. H. T. M.
(3de blad).
In de Rotterdamsche Diergaarde werd
een verpleegster door een vallende boom
tak gedood. (Gem. Ber., 3de blad).
Auto met werklieden in Wormen te wa-
ter gereden. Een hunner verdronk. (Gem.
Berichten, 3de blad).
Het Grieksch s. s. „Urania" na aanva
ring gezonken. (Gem. Berichten, 3de blad).
Moordaanslag te Alblasserdam en Ant
werpen. (Gem. Berichten, 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nederland verslaat (met 2—0) voor het
eerst de Denen in eigen land.
Njord wint het nummer Jonge Acht B
op de Koninklijke.
Robur blijft eerste klasser, Wilhelmina
degradeert voor Bleijerheide.
Het Haarlemsche Dioc. elftal wint den
eersten missiewedstrijd te Nijmegen.
Drie Ned. Athletiekrecords verbeterd.
encycliek. De liefde dat eene woord, wat
de oplossing moet geven voor de sociale wan
orde. Het onderling goed-willen ontbreekt nog
Daartoe wekte spr. zijn toehoorders op, om
te besluiten met een heilwensoh aan Leo XIII:
„Leef gelukkig, eeuwig gelukkig".
Een daverend applaus volgde op deze met
pathos tfitgesproken redevoering.
De Lisser jongedames zongen nu het „Salve
Regina" van Oberhaffer, waarna het woord
was aan den heer H. Brouwer, voorzitter van
den Bond van Werkliedenvereenigingen. in het
Bisdom Utrecht,
Toespraak van den heer Brouwer.
Deze spreker ging eveneens de oorzaken na,
waarom een „Rerum Novarum" noodzakelijk
was geworden. Velen kennen nog den tijd, toen
de arbeidstijd zonder grenzen en het loon te
laag was; er geen overheidsbemoeiing bestond
bij ziekte, invaliditeit, of ouderdom en er niet
de minste bestaanszekerheid was voor de eco-
nomisch-zwakkeren. Leo XIII schrijft over den
toestand der arbeiders, dat deze behandeld
werden als een slaaf uit den ouden tijd.
Met striemende hand heeft de Paus de mis
standen in het maatschappelijk leven neerge
schreven en middelen aangewezen om een
nieuwe maatschappij op te bouwen volgens de
beginselen van rechtvaardigheid en liefde.
Thans is het 40 jaar geleden, dat met deze
hervorming der maatschappij is aangevangen.
Een eeresaluut bracht spr. aan de mannen, die
het juk van den eersten arbeid gedragen heb
ben, zooals W. Pastoors, Ariëns, Schaepman en
zoovele anderen; dank vooral aan die Room
sche arbeiders, die de eersten waren om de
vaan des kruises te ontplooien.
Wat bereikt is.
Wat is na 4 jaar bereikt? Het antwoord zien
wij in de machtige Kath. Arbeidersbeweging,
