22ste Jaargang
VRIJDAG 12 JUNI 1931
No. 6920
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUITENLAND
BINNENLAND
S)e ÊcicbeHe0ou^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Tooroitbetaling DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Voor Leiden 19 cent per weefr 2J0 per kwartaal BureaUX: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal U e W O n e Advertentien OU cent per regel.
Franco per poft f2.95 per kwartaal Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II bet dubbele van het tarief berekend,
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 I betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oenfc. verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Vermaak en ontspanning.
Naar de opgave van het Bureau van
Statistiek in Amsterdam, is in het eerste
kwartaal van dit jaar, vergeleken bij de
drie eerste maanden van het vorige, het
bezoek aan vermakelijkheden gedaald
met ongeveer dertien procent. Telt men de
bioscopen alleen, dan stijgt de achteruit
gang tot zeventien procent.
De opbrengst van de vermakelijkheids
belasting was voor het totaal ongeveer
vijf procent lager. Voor de bioscopen apart
bedroeg de achteruitgang het dubbeletien
procent.
In het „Volk" concludeert de na een
langdurige ziekte weer herstelde „op
roerige krabbelaar" uit deze cijfers tweeër
lei, nl.:
Ten eerste, dat de malaise veel
meer om zich heen grijpt onder de
arbeiders, dan oppervlakkige beschou
wers zich voorstellen.
Ten tweede, dat de arbeiders, die
het door wat hoogere welvaart ook
tot wat hoogere ontwikkeling hebben
gebracht, zich lang niet meer zoo grif
op de wonderen van de bioscoop laten
onthalen als voorheen en dat hun
wat extra's moet worden geboden, wil
men hen tot een bezoek aan de film
verlokken.
Wij willen hopen, dat de tweede con
clusie juist is, maar wij gelooven, dat, wat
onder „ten eerste" als oorzaak wordt
genoemd, helaas ook werkelijk op de
eerste plaats moet staan.
De hooge ontwikkeling, die tot een
edeler ontspanning dringt is ook in niet-
arbeiders vaak ver te zoeken!
Op een vertooning te Amsterdam wij
zend, in hetzelfde hierboven geciteerde
stukje, merkt de schrijver terecht op.
Buiten de arbeiders-klasse schij
nen er dus nog menschen genoeg te
zijn, die ook in tijden van malaise
geld te veel en beschaving te weinig
hebben om te weten, waar men zijn
vermaak en zijn ontspanning zoeken
moet.
Zoo is 't inderdaad. Onder alle
standen
ITALIË
FASCISME EN KERK.
De Paus ontvangt de Maria-Congreganisten
De door de Italiaansche regeering aan
het Vaticaan gerichte nota, welke, naar
het heet, in verzoenenden toon gesteld
moet zijn, is nog steeds niet gepubliceerd.
Het eenige wat men via de pers vernam,
is, dat de Italiaansche gezant bij den H.
Stoel een langdurig onderhoud had met
den kardinaal-staatssecretaris.
Verder verluidt, dat de nota het Va-
caan er van beschuldigt, de bepalingen
van het concordaat en van het verdrag van
Lateranen geschonden te hebben. De ker
kelijke autoriteiten ontkennen en weer
leggen deze besehuldigng en wijzen harer
zijds opnieuw op de verdragsartikelen, die
het bestaan der Katholieke Actie erken
nen, en op de openlijke schending dier ar
tikelen door de Italiaansche regeering.
Ook wordt te Rome gezegd, dat het Va
ticaan de uitgifte voorbereidt van een wit
boek, waarin nauwkeurig alle gebeurtenis
sen van den jongsten tijd zouden worden
medegedeeld, benevens de oorzaken van
het conflict en de mogelijke gevolgen er
van.
De H. Vader heeft wederom een twee
tal toespraken gehouden, een tot een be
devaart van vrouwelijke>-congreganisten,
de andere tot de seminaristen van Anagni.
De Maria-Congreganisten waren zonder
haar onderscheidingsteekenen, zelfs zon
der haar medailles ter audiëntie versohe
nen, wijl ook deze zuiver-kerkelijke ver-
eenigingen door het regeeringsdecreet ont
bonden werden.
De H. Vader zeide tot de Congreganis-
ten, dat zij zijn en blijven, wat zij beloofd
hadden te zullen zijn: Kinderen van
Maria.
Niet de staat, noch de burgerlijke auto
riteiten of de politie hadden haar ver-
eeniging gesticht en de leden er van tot
Maria-kinderen gemaakt. Evenmin kan
eenige autoriteit, tenzij de geestelijke
overheid, de vereeniging ontbinden.
Ten zeerste betreurde de H. Vader het
droeve feit, dat de congreganisten zelfs de
onderscheidingsteekenen harer vereeni
ging, het insigne der Hemelkoningin, niet
dragen mochten.
Meer dan ooit, zeide de Paus, moet
thans, in héél de.Kerk, gebeden worden.
Tegenover de seminaristen uit Anagni
gaf de H. Vader uiting aan zijn groote
droefheid over het optreden van den staat
tegen de katholieke jeugd. Het was een
zware slag voor de kerk en die slag had
Hem in 't hart getroffen
In kerkelijke kringen wordt andermaal
en met klem betoogd, dat het volkomen
uitgesloten is, in de katholieke jeugdver-
eenigingen aan politiek te doenondraag
lijk is echter de inmenging van den staat
in het katholiek vereenigingsleven.
Blijkens berichten uit de provincie heb
ben verscheiden bisschoppen het verbod
van den Paus betreffende het houden van
de H. Sacramentsprocessies niet ontvan
gen, zoodat dien dag toch nog eenige pro
cessies zijn uitgestrokken, hetgeen som
mige bladen, 't is weer teekenend voor
de fascistische mentaliteit, met veel
ophef en ingenomenheid vermelden.
Sommige pastoors, die overeenkomstig
het verbod de processie in de kerk lieten
houden, werden later door de fascistische
autoriteiten als „verstoorders der openbare
orde" gesignaleerd.
DUITSCHLAND
ONGEREGELDHEDEN IN
VERSCHILLENDE STEDEN.
In Elberfeld en Barmen.
Een Wolff-telegram uit Keulen meldt,
dat Woensdagavond zoowel in Barmen als
in Elberfeld groote samenscholingen heb
ben plaats gehad. De politie, die do me
nigte wilde verspreiden, werd met stee-
nen gegooid. Eenige personen werden ge
arresteerd.
Te Cassel een agent doodelijk gewond.
In de straten in de buurt van de Alt-
markt te Cassel verzamelden zich gister
avond troepjes communisten. Toen zij
aan het verzoek der politie om uit elkaar
te gaan niet voldeden, drong deze, gewa
pend met gummistokken, de menigte in
de omringende straten. Het kwam toen tot
heftige schermutselingen, waarbij de poli-
tie-agenten met bloempotten, kogelflesch-
jes van uit de ramen bekogeld werden.
Huiszoekingen werden gedaan en verschil
lende personen werden gearresteerd.
Toen tegen elf uur de Marktgasse werd
ontruimd werd er uit een huis geschoten.
Een agent werd doodelijk gewond. In de
Klosterstrasse moest de politie van haar
revolvers gebruik maken; een voorbijgan
ger werd gewond. Tegen twaalf uur was
de rust weergekeerd.
De politie heeft- tot nader orde alle ver
gaderingen en optochten in de openlucht
verboden.
Op de arrestatie van den dader, die op
den politie-agent geschoten heeft, is door
den Regierungsprasident 1000 M. beloo
ning gesteld.
Barricades in de straten van Mannheim.
Na afloop van een communistische pro
testvergadering tegen de nieuwe noodver
ordeningen is het Woensdagavond op ver
scheidene pleinen en omliggende straten
van Mannheim tot ernstige excessen der
demonstranten gekomen. De politie maak
te herhaalde malen van de gummistokken
gebruik en arresteerde talrijke personen.
In de Westelijke benedenstad werden in
verschillende straten barricaden opge
richt en do bestrating opgebroken. Alle
lantaarns in deze straten werden vernield,
zoodat de stad om tien uur volkomen don
ker was. Het verkeer was stilgelegd. De
winkelzaken en café's hadden de rollui
ken neergelaten. De straten waren voor
het meerendeel met jeugdige personen be
volkt. Even na tienen begon de politie met
krachtig optreden tegen de ordeverstoor
ders. De politie heeft tot- nu toe slechts
met los kruit geschoten. De agenten wor
den bijgestaan door brandweerlieden die
de hindernissen afbreken. In de omgeving
der barricades wordt met steenen gegooid.
Om halfelf werd de politie versterkt.
ENGELAND
LABOUR-KABINET IN
MOEILIJKHEDEN.
In verband met het liberale amende
ment op de begrooting in zake de voorge
stelde grondbelasting, is plotseling een po
litieke crisis ontstaan. De liberalen willen
drastische wijzigingen brengen in de basis
van het landbelastingstelsel. Zij zijn het
met het principe eens, doch hun bezwaren
gaan vooral tegen de mogelijkheid van
dubbele belasting, die er in besloten ligt.
Volgens de huidige voorstellen der regee
ring zou een landeigenaar, die groote be
dragen heeft uitgegeven om zijn eigendom
te verbeteren, tweemaal belast worden, zoo
wel d-oor de belasting op inkomsten uit
onroerend goed als door de nieuwe belas
ting.
Minister Snowden is evenwel niet bereid
de voorgestelde veranderingen te aanvaar
den, terwijl de liberalen verklaren, dat zij
hun standpunt niet kunnen wijzigen. Indien
het liberale amendement, dat a.s. Dinsdag
in behandeling komt, wordt aangenomen,
zullen derhalve, naar in La-bour-kringen
wordt verklaard, nieuwe verkiezingen moe
ten volgen; door het liberale voorstel zou
de opbrengst der belasting met negen tien
den verminderen.
Naar verluidt zou de regeering dan ook
aanvaarding van dit amendement als een
beslissende nederlaag beschouwen, het par
lement ontbinden en nieuwe verkiezingen
uitschrijven. De liberale®, hunnerzijds oppe
ren de mogelijkheid, dat alleen Snowden
aftreedt en de regeeriiig haar voorsteilen
intrekt.
De „Times" schrijft, dat aanvaarding van
het liberale amendement slechts kan leiden
tot algemeene verkiezingen of het aftreden
van Snowden en reconstructie van het ka
binet. De „Daily Herald" vestigt er de aan
dacht der liberalen op, dat zij door hun
amendement de Indische conferentie, de
ontwapening en de kieswethervorming in
gevaar brengen.
De regeering zal den tijd, die haar tot
a.s. Dinsdag rest, benutten voor onderhan
delingen en zij koestert de hoop, dat intus-
schen een oplossing voor de moeilijkheden
zal worden gevonden. Gisteren hebben
reeds belangrijke besprekingen plaats ge
had van MacDonald en Snowden met de
liberale leiders.
De crisis wordt nog verscherpt door het
rapport der koninklijke commissie in zake
de werkloosheidsverzekering. De conclusies
daarvan komen neer op hoogere bijdragen
en lagere uitkeeringen. De vakvereenigings-
leiders in het parlement nu hebben besloten
zich tegen de hervormings-voorstellen der
commissie uit te spreken.
CHINA
WEER EEN MISSIONARIS VERMOORD
Een Duitsch katholiek priester, pater Mel-
chior Geser, die deel uitmaakte van een
missie te Kienning in het Noorden van
Foekin, is door communisten vermoord.
AMERIKA
STAAT VAN BELEG IN PERU.
De regeering van Peru heeft in het ge-
heele land den staat van beleg afgekon
digd in verband met de mogelijkheid van
een nieuwe revolutionnaier beweging.
G EM EENT ER AA DS-VER KIEZING EN.
wen raad is als volgt: R. K. 4 (4); Chr.-
Hist. en Anti-Rev. 4 (4); Vrijz. 1 (2); S. D.
A. P. 1 (1); Staatk. Geref. 1 (0). De Staatk.
Geref. winnen één zetel ten koste van de
vrijzinnigen.
AALSMEER. De uitslag van de al
hier gehouden verkiezing voor den ge
meenteraad luidt: R. K. 2 (2), Vrijz. 4(5),
S. D. A. P. 3 (2), A.-R. 2 (2), C.-H. 2 (2).
SCHIPLUIDEN. Bij de gehouden
stemming voor den gemeenteraad zijn de
volgende stemmen uitgebracht: R. K. 827,
Ohr.-Hist. 302, A.-R. 242. De zetels zijn als
volgt verdeeld: R. K. 7, C.-H. 2 en A.-R. 2.
EEN STEM, EEN ZETEL.
Weer een geval.
Wij lezen in „De Morgen":
Het is al tien- en tientallen malen ge
zegd, maar het kan niet genoeg herhaald
worden in dezen tijd van Raadsverkiezin
gen: één stem kan den doorslag geven.
Het gebeurde de vorige week in Vier-
polders (waar het ligt, weten we werke
lijk niet), dat daar de volgende verkie
zingsuitslag werd vertoond
Geldige stemmen 418. S. D. A. P. 89,
Chr. Hist. 52, Vrijheidsbond 277. To
taal aantal zetels 7.
Gekozen: S. D. A. P. 1, V.B. 5, C.H. 1
Nu komt het merkwaardige: Als op de
lijst der S.D.A.P. één stem meer was
uitgebracht, dan zou, volgens het stelsel
der grootste overschotten, de zevende ze
tel, welke nu aan den V.B. kwam, door
de S.D.A.P. zijn bezet.
Eén stem beteekeale dus ook hier
weer één zetel.
Denkt er om, gij allen, die nog stem
men moet, ook uw stem kan één zetel
méér beteekenen
GEWEIGERD HET WILHELMUS TE
ZINGEN.
Op een openbare school te Amsterdam.
Maandagmorgen heeft, zoo vertelt het
„Volk" een 12-jarige ieei.ing van de 5e klas
se der President Krugerschool in de
Laings Nekstraat te Amsterdam, bij de
zangles bezwaar gemaakt om mee te
doen, toen de klasse-onderwijzeres de leer
lingen na andere liederen ook het Wil
helmus wilde laten zingen. Toen den jon
gen, die lid is van de A.J.C., naar zijn be
zwaren werd gevraagd, deelde hij die mee,
waarna de onderwijzeres hem bij wijze van
strafmaatregel opdroeg, het Wilhelmus al
leen te zingen. Ook dit weigerde de jon
gen. Daarop is hij naar het hoofd der
school gezonden, die den knaap in over-
'.rg met de betrokken onderwijzeres voor
drie dagen van de school stuurde.
Dc ouders van den jongen hebben zich
over deze zaak eerst telefonisch en daar
na schriftelijk bij den wethouder voor het
onderwijs beklaagd.
Naar het blad verneemt, heeft de wet
houder deze zaak ter onderzoek in handen
gesteld van den inspecteur van het lager
onderwijs, den heer C. P. Vrijburge, die
een onderzoek bij beide partijen zou in
stellen en den wethouder van zijn bevin
dingen rapport zal uitbrengen.
Wat leven we tooh in een zalig landje,
merkt de „Besb." naar aanleiding van dit
bericht op. Heel het raderwerk der ambte
narij moet in actie gesteld, omdat een aap
van een jongen vertikt vaderlandsche lie
deren te zingen.
Zoo worden niet alleen de kinderen de
dupe van de roode actie, maar ook het
stadsbestuur maakt zich belachelijk. En
de openbare school wordt meer en meer
verdaoht
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Ongeregeldheden in verschillende Duit-
sche steden.
Het Labour-kabinet in moeilijkheden.
Achttien opvarenden van de duikboot
„Poseidon" om het leven gekomen. (Bui-
fcenl. Berichten, 3e blad).
OMGEVING.
Officieele opening van de Centrale Vei
ling te Ter-Aar. (2de blad).
AANVULLING LEERPLICHTWET.
Geen algemeene uitbreiding
tot acht jaar. Overgang
naar land- en tuinbouw
scholen.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het Voorloopig Verslag over het wets
ontwerp tot aanvulling van de leerplicht
wet.
De minister zegt daarin, te moeten toe
geven, dat ook na de invoering van de voor
gestelde bepaling sommige kinderen 8 jaren
op de gewone sohool zullen moeten door
brengen en dan dikwijls het zevende leei-
jaar zullen moeben doubleeren om aan den
leerplicht te voldoen. Wijziging van art.
3 der Leerplichtwet in dier voege, dat na
volbrachte leerjaren aan een lagere school
de leerplicht beëindigt, zou verre de gren
zen overschrijden van de toezegging, door
den minister gedaan.
De minister betoogt, dat er van een on
gelijke behandeling in dit opzicht van hec
lager land- en tuinbouwonderwijs en het
nijverheidsonderwijs niet gesproken kan
worden.
Een verhooging van den leeftijd van toe
lating tot de nijverheidsscholen valt buiten
het kader van dit wetsontwerp. De eisch,
dat vóór het bezoeken van een nijverheids
school d© leerlingen zeven leerjaren van
de lagere school hebben doorloopen, 'zou
er licht toe leiden, dat tal van kinderen
van vakonderwijs verstoken zouden blij
ven doordat hun ouders zulk een langdurig
schoolonderwijs niet kunnen bekostigen.
Van een verzwakking van de leerplicht
wet, die verscheidene leden van dit ont
werp duchten, is naar d© minister meent,
geen sprake. De hier bedoelde kinderen
brengen slechts den tijd, gedurende welken
zij na afloop van het zevende leerjaar nog
leerplichtig zijn, in plaats van voor de twee
de maal in hetzelfde leerjaar, in de eerste
klasse eener lagere land- en tuinbouwschool
door.
Het vóór en tegen van een algemeene uit
breiding van de leerverplichting tot acht
jaren kan, naar de minister meent-, hier bui
ben bespreking blijven. Zij zou bovendien
reeds met het oog op de daaraan verbonden
financieele gevolgen in dezen tijd zeker
moeten worden afgewezen.
Het bevorderen van een wijziging dor
Leerplichtwet in dien zin, dat de landbouw-
verloven zouden worden opgeheven, of al
thans, dat voor overtredingen niet de werk
nemer, maar de werkgever gestraft wordt,
is van den minister niet te verwachten.
Als bijlage is aan deze memorie toege
voegd een opgave van de plaatsen, waar
door het Rijk gesubsidieerde lagere lanJ-
of tuinbouwscholen bestaan of in 1931 zui
len worden gevestigd.
WERKLOOZEN-STEUN.
Uit Utrecht wordt aan de „Tel." bericht:
Bij de onlangs tot stand gekoanen over
eenkomst ten aanzien van de steunverlee-
ning aan de werkloozen tusschen het Rijk
en de gemeenten Rotterd-am, 's-Gravcn-
hage en Utrecht, waarbij voor deze ge
meenten een uniforme regeling is bereikt,
heeft naar wij vernemen, de regeering af
gezien van vaststelling van den termijn,
waarin aanvankelijk een moeilijkheid was
gelegen.
De volgende bepalingen zijn bij deze
nieuwe regeling getroffen: De maximale
uitkeering zal 22.50 per week bedragen.
Thans bedraagt deze voor de gemeente
Utrecht, 21. Het maximum-bedrag van den
huurtoeslag is verhoogd van- 2.50 tot 3,
de kindertoeslag van 1.50 tot 1.75. In
dien d.e huurtoeslag ten gevolge heeft, dal
het percentage wordt overschreden, zal dit
in bijzondere gevallen toegestaan worden,
bijvoorbeeld bij groot© gezinnen met lago
uitkeeringen. Het percentage mag dan tot
hoogstens 80 pet. worden opgevoerd.
In Den Haag en Utrecht blijven de eei-
ste 5 gezinsinkomsben van de gehuwde
vrouw, die kinderen te haren laste heeft,
vrijgesteld, terwijl in plaats van den niec-
toegestanen aftrek van een deel van dc
gezinsinkomsten der kindoren een andere
verbetering aal worden ingevoerd. Dezelf
de regeling welke voor Den Haag en
Utrecht geldt, zal vermoedelijk binnenkoi
ook voor Rotterdam in werking treden.
GRONINGEN. De uitslag van de
Raadsverkiezing is als volgt: Comm. par
tij 2068, 2 zetelsDem. partij 1495, 1 ze
tel; Recht en Vrijheid Kolthew 907, 1 ze
tel; S. D. A. P. 13009, 11 zetels; Midden
standspartij 165, 0 zetels; A.R. 5340, 5 ze
tels; Herv. geref. staatspartij 481, 0 zetel;
Vrijheidsbond 4560, 4 zetels; Rev. soc. 667.
0 zetel; R. K. Staatspartij 3793, 4 zetels
Chr. Hist. 4731, 4 zetels; Vrijz. Dem
Partij 8316, 7 zetels. De vrijz.-democrater
winnen 3, de R. K. Staatspartij 1, de partij
Recht en Vrijheid krijgt 1 zetel. De Vrij
heidsbond verliest 3 zetels, de Neutrale
partij is uitgevallen. De oude Raad telde
37, de nieuwe Raad 39 zetels.
PIJNACKER. De uitslag der Raads
verkiezing is als volgt: S. D. A. P. 203
(132); R. K. Staatspartij 723 (721); Staatk.
Geref. partij, 150 (0); Vrijz. 197 (302); Ver
bonden lijst der Christ. Hist, en Anti-Rev.
839 (778). De tusschen haakjes geplaatste
cijfers geven het 'aantal stemmen aan,
dat bij de vorige raadsverkiezingen is
behaald. De samenstelling van den nieu
M0TIE AAN DE REGEERING.
Van den Limburgschen Land- en
Tuinbouwbond.
De Limburgsche Land -en Tuinbouwbond
leeft in een algemeene vergadering op
Woensdagavond te Roermond gehouden,
"■en motie aangenomen, welke gezonden
'1 worden aan de regeeving.
De motie luidt als volgt:
„De afdeelingen van den Limburgschen
uand- en Tuinbouwbond, in algemeene
vergadéring bijeen te Roermond, gehoord
de besprekingen, waaromtrent uwe Ex
cellentie nader rapport zal worden uitge
bracht, overwegende dat de malaise in den
land- en tuinbouw zoodanig toegenomen
is, dat van een loonende cultuur geen
sprake meer kan zijn, vraagt met aandrang
zoo spoedig mogelijk meer ingrijpende re-
geeringsmaatregelen tot directen en indi-
recten steun, en gaat over tot de orde
van den dag."
