22ste Jaargang
DONDERDAG 11 JUNI 1931
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
No. 6919
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voornitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oenfc.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
V Wat willen de Katholieken
iri de gemeente-politiek?
Wij zouden op deze vraag een kort ant
woord kunnen geven, dat aldus luidt:
De katholieken willen in de gemeente
politiek behartigen het algemeen be
lang.
Onder algemeen belang verstaan zij niet
alleen de stoffelijke maar ook de geestelij
ke belangen, die de verschiilende groepen
der samenleving hebben, allen te zamen en
elk afzonderlijk.
De katholieken laten de verzorging der
belangen over aan de „vrije maatschappij",
aan het initiatief en de activiteit van de
individuen en groepen, doch, indien deze
daarin te kort schieten, achten zij het den
plicht der overheid, om in te grijpen, om
zelf die belangen te behartigen.
De overheid heeft dus haar aandacht te
schenken aan het algemeen belang,
aan de belangen aller groepen.
Maar aan de belangen van één groep toch
zeer in 't bijzonder, nl. aan die van de oeco-
nomisch zwakkeren. Nog is leiddraad voor
de katholieke politiek het beginsel door
Paus Leo XIII, 40 jaar geleden, neergelegd-
in zijn encycliek ,,Rerum Novarum" (die ook
door niet-katholieken mocht worden bestu
deerd!), als hij o.m. schrijft:
„De rechten zeker, van wien ze ook zijn,
moeten worden heilig gehouden; en door
het tegengaan en het bestraffen van rechts
krenking moet de staat ervoor zorgen, dat
elkeen het zijne behoude. Toch moet hij bij
het beschermen van de rechten der privaat
personen. bijzonder letten op de lagere klas
se en de misdeelden. Immers de klasse der
rijken, omheind door eigen beschuttings
middelen, heeft aan staatszorg minder be
hoefte; de ellendige massa, volstrekt niet
door eigen middelen veilig, steunt ten
zeerste op de bescherming van den staat.
Daarom moet de staat zich de loonarbei
ders, daar dezen onder de behoeftige me
nigte gerekend worden, met bijzondere be
langstelling en zorgzaamheid aantrekken."
En, als men nu de practijk der in Leiden
door de katholieke Raadsfractie gevoerde
politiek met de boven aangeduide grond
beginselen der katholieke politiek verge
lijkt, dan zal men geen tegenspraak ont
dekken tusschen practijk en theorie!
De katholieke Raadsfractie heeft steeds
haar steun en stem, haar volle medewer
king gegeven aan die maatregelen, waar
door Leiden als woon- en werk-stad kan
worden vooruitgeholpen. Zij heeft daarbij
echter niet geëisöht het onmogelijke; zij
heeft daarbij steeds rekening gehouden
met het feit, dat alles, wat wordt onder
nomen, door de gemeente moet betaald
worden en dus moet betaald kunnen wor
den!
De katholieke Raadsfractie heeft zich
van inmenging door de overheid in het
maatsohapelijk leven niet afkeerig ge
toond integendeel als bleek, dat deze
gewenscht was in het algemeen belang of
in het belang van een quantitatief-bedui-
denden groep, speciaal in het belang van
de oeconomiseh-zwakkeren en van de be-
hoeftigen. De katholieke fractie staat ech
ter niet op het dogmatisch stand
punt van de S. D. A. P., dat de overheid
per se alles altijd beter kan doen dan
particulieren, dan het vrije initiatief
Leiden kan, wat betreft de uitvoering
van de sociale taak door het bestuur der
gemeente, zeker worden vergeleken met
andere plaatsen, waar bijv. de S. D. A. P.
méér invloed heeft; bij zulk een vergelij
king maakt onze gemeente zeker geen
slecht figuur!
Ook om dit alles mogen wij voor de
stemming op Woensdag 24 Juni aan de
Leidsche kiezers aanbevelen:
LIJST NO. 10.
ITALIË
ITALIE'S LEEDWEZEN.
Niet-officieele mededeeling over zijn nota
aan het Vaticaan.
Graaf de Vecchi, de Italiaansche gezant
bij den H. Stoel, is, gelijk reeds gemeld,
Dinsdagmiddag ontvamgen door kardinaal
Pacelli, pauselijk staatssecretaris en heeft
Zijne Eminentie het antwoord van de Ita
liaansche regeering overhandigd op de twee
nota's, welke het Vaticaan onlangs inge
diend heeft in verband met de spanning,
welke tuschen de twee souvereine etaten
is ontstaan.
Herinnerd dient te worden aan het feit,
dat graaf de Vecchi niet in het Vaticaan
is geweest, nadat het protest van den H.
Vader hem den 31 sten Mei was overhan
digd en dat hij zelfs zijn gewone bezoek
op den verjaardiag van den Paus. heeft na
gelaten.
De grootste reserve dient in acht te wor
den genomen ten opzichte van berichten
betreffende den inhoud van het antwoord
van de Italiaansche regeering.
Niet-officieel wordt op het Palazzo Chi-
gi (het Italiaansche ministerie van buiten-
landsche zaken) medegedeeld, dat de boon
van de nota over het algemeen verzoenend
isen dat, hoewel niet direct verontschuldi
gingen worden aangeboden, wegens de be-
leedigmgen, den H. Vader aangedaan, tij
de^ de anti-Katholieke onlusten, toch het
optreden van de onverantwoordelijke de
monstranten wordt betreurd.
Van den anderen kant wordt het feit, dat
de katholieke vereeniging enonder heb toe
zicht van de bisschoppen zijn gesteld, be
schouwd als een waarborg, dat zij een lou
ter godsdienstig en geen politiek karakter
zullen dragen.
Italië is begrijpelijkerwijze bereid de ge
ringe som te betalen, welke het Vaticaan
voorstelt als schadeloosstelling voor de
schade, aan deze vereenigingen toege
bracht.
Van beide zijden verlangt men deze zaak
af te handelen, voordat de herdenkingsfees
ten te Padua bij gelegenheid van den ze
venhonderdsten verjaardag van den dood
van St. Anbonius, op 21 Juni aanvangen,
zoodat de H. Vader een pauselijk legaat
kan zenden.
Zooals men weet, had hij in verband met
de omstandigheden de herdenkirigsplechtig-
heden afgelast.
De Romemsche correspondent van de
„Times" zegt nog over de notawisseling
tusschen het Vaticaan en Italië, dat de
pauselijke protest-nota's drie in getal wa
ren.
De eerste nota bevatte een protest te
gen de demonstraties der studenten, de
twede diende om te herinneren aan het
feit, dat de eerste nota onbeantwoord was
gebleven en de derde protesteerde tegen
de aangekondigde ontbinding der jeugdor
ganisaties van de Katholieke actie.
In de Italiaansche antwoord-nota, aldus
de „Times"-correspondent, worden alle drie
Vatioaansche nota's behandeld.
De nota gaat in op de speciale klachten
van den Paus en geeft opheldering omtrent
de omstandigheden, waaronder de buiten
sporigheden van fascisten plaats hadden.
De Italiaansche nota geeft verder te ken
nen, dat de berichten over de buitenspo
righeden in vele gevallen overdreven wa
ren.
In de nota wordt over politieke acti
viteit van de Katholieke aotie gesproken
en wordt het Vaticaan beschuldigd van
schendingen van het verdrag van Late-
ranen en het concordaat.
Leider der Katholieke Actie afgetreden.
Pizzardo, de feitelijke leider der Katho-
lieek actie, is naar United Press verneemt,
afgetreden. Dit was een der punten, waar
op door Italië vooral is aangedrongen en
wel vooral, omdat Pizzardo onderstaats
secretaris van den paus is en burger van
Vatioaanstaat, dus van een „buitenland-
schen staat". In Italië's antwoord zou spe
ciaal op Pizzardo's aftreden zijn aangedron
gen.
Vernomen wordt, dat de Italiaansche re
geering niet weer zal toestaan, dat perso
nen, die feitelijk buitenlanders zijn, aan het
hoofd komen der Katholieke actie. De re
geering meent, dat deze positie toekomt
aan een of andere hooge persoonlijkheid,
die in verbinding staat met Italië. Italië
zou er geen bezwaar tegen hebben, dat een
Italiaansch aartsbisschop deze functie be
kleedt, mits hij geen burger is van Vati
caanstad, doch kardinalen van de Curie
zouden voor de tlaliaansche regeering niet
aannemelijk zijn.
Op het Vaticaan wordt thans druk ge
arbeid aan een nieuwe nota aan de Ita
liaansche regeering. Volgens inlichtingen
van United Press zullen de onderhandelin
gen nog eenigen tijd duren, doch op het
Vaticaan zou zijn toegegeven, dat Italië's
antwoord kan dienen als basis voor een re
geling.
ENGELAND
CHEQUERS-DEBAT IN HET
LAGERHUIS.
Geen stappen van MacDonald voor een
int. conferentie.
In het Engelsche Lagerhuis heeft de
La bour-afge vaardigde Kerrworthy ge
vraagd, wanneer MacDonald in staat zou
zijn een verklaring af te leggen over de be
sprekingen met rijkskanselier Brüning en
minister Curtius. Verder werd gevraagd,
of het Lagerhuis binnen afzienbaren tijd
gelegenheid zou worden gegeven tot een
debat over de huidige situatie in verband
met de herstelbetalingen en de intergeal-
lieerde schulden.
De premier MacDonald antwoordde, dat
geen andere conclusie of beslissing, dan die
vermeld in het communiqué, dat Zondag
avond uitgegeven is tijdens het bezoek van
de Duitsche staatslieden aan Chequers, is
genomen. Deze besprekingen hadden, zooals
ook het plan was, den vorm van een alge-
meene gedachten wisseling.
De rijkskanselier heeft mij en den minis
ter van Buitenlandsche Zaken uitgenoo-
digd een tegenbezoek aan Berlijn te bren
gen en de Engelsche regeering heeft die
uitnoodiging gaarne aanvaard, doch een
datum voor dit bezoek is tot nu toe niet
vastgesteld. Ik geloof niet, aldus vervolg
de MacDonald, dat onder de huidige om
standigheden een debat over de herstel
en de intergeallieerde schulden van nut kan
zijn.
Kenworthy vroeg daarop, in verband met
het groote belang van deze aangelegenheid,
wanneer het mogelijk zou zijn in de toe
komst een verklaring af te leggen, doch
MacDonald zeide een verder officieel com
muniqué niet te kunnen voorspellen.
Een ander lid vroeg of het den premier
bekend was, dat in het Engelsche parle
ment nooit een algemeen debat is gevoerd
over de herstel- of de intergeallieerde
schulden en of de/,e kwestie niet zoo be
langrijk was, dat zij besproken moest wor
den. MacDonald antwoordde: „Ja, als het
zoover is".
Het Lagerhuislid Peter MacDonald stel
de de vraag, of de premier dacht aan de
bijeenroeping eener conferentie van alle
betreffende mogendheden, ten einde te ko
men tot een wederzijdsche annuleering der
verplichtingen op een zoo groot mogelijke
schaal. De premier antwoordde, dat Enge-
lands standpunt in zake de schuldenkwes
tie algemeen bekend is en dat een stap in
de aangegeven richting geen enkel nuttig
doel zou hebben.
Minister Henderson heeft op het tele
gram van Curtius het volgende antwoord
gezonden: „Hartelijk dank voor uw tele
gram. Het heeft ons ten zeerste verheugd,
dat wij u in Engeland hebben kunnen ver
welkomen en dat u een aangenaam opont
houd hier heeft gehad".
Wat zal Duitschland doen?
De „Times" vraagt zich in een hoofdar
tikel afIs de verwachting te gewaagd, dat
de bezoeken den grondslag zullen voorbe
reiden voor een nieuwe bespreking der oor
logsschulden? Het is thans zeer interes
sant te zien, welken indruk het bezoek van
Brüning in Duitschland zelf heeft gemaakt.
De eerste indruk schijnt niet ongunstig te
zijn. Men had in Duitschland geen groote
verwachtingen van de reis en daarom is
men niet teleurgesteld, nu er geen ooncre-
te politieke resultaten bereikt zijn. Er zijn
in Duitschland teekenen merkbaar van toe
neming der extremistische elementen, die
omverwerping der regeering en het staken
der herstlbetalingen willen. Is de regeering-
Brüning werkelijk de vertegenwoordigster
van Duitschland? Zou de Duitsche natie
werkelijk den vertwijfelden stap der revo
lutie willen doen? Er is tot nog toe geen
bewijs geleverd, dat Duitschland niet in
staat is de herstelbetalingen te doen, waar
toe het zich eenige jaren geleden in Den
Haag bereid verklaarde.
SPANJE
AR BE IDS ON LUSTEN HOUDEN AAN.
Schietpartij en sabotage.
In een mijn te San Benigno heeft een
ernstige schietpartij plaats gehad tus
schen stakende mijnwerkers en werkwil
ligen. Er werden meer dan 100 schoten ge
lost; bijzonderheden ontbreken nog.
Te Oviedo zijn de besprekingen tus
schen vertegenwoordigers der stakende
mijnwerkers en den civielen gouverneur
over de opheffing der staking zonder re
sultaat afgebroken. In eenige mijnen wer
den dynamietpatronen tot ontploffing ge
bracht, die echter slechts geringe schade
aanrichtten.
De minister van Binnenlandsche Za
ken, Maura, heeft in den ministerraad me
dedeeling gedaan van een'door hem opge
steld plan ter oplossing van het werk
loosheidsprobleem in Andalusië.
Minister Maura heeft voorts verklaard,
dat tot civiel-gouverneur van Barcelona is
benoemd de advocaat Bernis, ter vervan
ging van den afgetreden Company's. Ber
nis, die onder de dictatuur vervolgd werd,
behoort tot geen enkele politieke partij.
De Spaansche minister van Onderwijs
heeft een dedreet uitgevaardigd, volgens
hetwelk op de normaalscholen in Catalonië
leeraren voor het Catalaansoh moeten
worden benoemd.
AMERIKA
NEW-FOUNDLAND MET BANKROET
BEDREIGD?
New-Foundlands mislukte poging om
zijn financiën tijdelijk door een leening
weer gezond te maken, bedreigt het eiland
met bankroet. Noch te Montreal noch to
Londen en New-York was er een bankier
te vinden, die iets voor de leening voelde,
en het gevolg was, dat de Bank van Mon
treal, de officieele bank de regeering, een
cheque van slechts ruim duizend gulden,
welke bestemd waren voor loon voor de
havenarbeiders, weigerde te vefzilveren.
De regeering heeft haar rekening bij de
bank met ongeveer 3 millioen gulden over
schreden en daar de leening mislukte, wei
gerde de bank nog meer credieten te ver
strekken.
Dit veroorzaakte groote opschudding.
Hier komt nog bij, dat New-Fouiidland op
30 Juni ongeveer zes millioen gulden in
terest op vroegere leeningen moet beta
len, terwijl er geen cent aanwezig is. Er
bestaat ook geen kans, dat een New-
Yorksche of Londensche bankiersfirma een
leening op korten tijd zal willen verschaf
fen.
Speciaal de Londensche banken weige
ren hardnekkig het eiland, sinds het zelf
bestuur heeft gekregen, crediet te geven.
De staatsschulden van New Foundland,
dat 265.000 inwoners telt, bedragen onge
veer 240 millioen gulden.
In verband met dezen catastrofalen toe
stand doken geruchten op, dat Newfound
land het schiereiland Labrador zou wil
len verkoopen, en men sprak reeds van
Europeesche koopers, die voor het aan na-
tuurrijkdom zoo arme Labrador eenige
honderden millioenen guldens wilden beta
len. Deze geruchten worden echter door de
regeering, ondanks den slechten toestand
van het land, hardnekkig gedemonteerd,
hoewel de Canadeesche regeering veel
voor een aankoop blijkt te gevoelen.
TWEEDE KAMER
De Drankwet aangenomen.
Wet Röntgentoestellen en
radio-actieve stoffen. Wijzi
ging Stuwadoorswet.
De Drankwet is gister met 58 togen 10
stemmen aangenomen.
De toen tegenstanders waren: de aan
wezige liberalen, de oommunst De Visser,
do plattelaoider Braat en do Katholieken
Korbenhorst, Van Vuuren en Bongaerts.
Het wetje, dat regelen stelt betreffende
het hebben van Röntgen-toestellen en het
in voorraad houden van radio-actieve stof
fen, een wetje, dat volgens minister Ver
schuur urgent is geworden sinds de toene
ming van het aantal verplaatsbare toestel
len, maakt in het algemeen het bezit van
zoo'n toestel of zulke stoffen alhankelijk
van een schriftelijke vergunning van den
minister van arbeid. Na eenige discussie
is het wetje aangenomen.
In een wetsouitwerp tot wijziging van de
Stuwadoorswet is de Kamer blijven steken.
VERVOER VAN LAND- EN TUINBOUW
PRODUCTEN.
Het verleenen van reductie.
Het Tweede Kamerlid Kampschöer heeft
aan den Minister 'van Waterstaat de voi-
gende vragen gesteld:
Is de Minister bereid, mede te deelen,
of het juist is, dat de Directie der Neder-
landsche Spoorwegen aan de Westlandsehe
exporteursvereeniging een reductie aange
boden heeft van 15 procent, als een bepaald
aantal wagons per jaar verzonden wordt?
Ka<n de Minister ook mededeelen, of de
Directie der Spoorwegen van oordeel is, dat
de spoorwegen met het verleenen van deze
reductie het vervoer van land- en tuin
bouwproducten, dat thans per vrachtauto
geschiedt, zal terugwinnen?
Is de Minister niet van oordeel, dat het
meer in het algemeen belang is, dat een
algemeene verlaging der tarieven tot stand
komt, te meer daar het voorgestelde reduc
tiestelsel voor den land- en tuinbouw wei
nig waarde heeft, omdat de reductie voor
een belangrijk deel aan de exporteurs ten
goede komt?
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De nota-wisseling tusschen Mussolini en
den Paus.
De ramp van de Britsche duikboot
„Poseidon". (Buitenl. Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Twee ongelukken op onbewaakte over
wegen. (Gem. Ber., 2de blad).
Het smokkelen aan de grens houdt aan.
Een Duitscher, die niet smokkelde,
doodgeschoten. (Gem. Ber., 2de blad).
INDISCHE MISSIE-VEREENIG ING.
Op 1 Juni kwam het hoofdbestuur der In
dische Missie-Vereeniging, waartoe de
hoogeerwaarde paters provincialen der in
Oost- en West-Indië missioneerende Orden
en Congregaties behooren, onder het voor
zitterschap van mr. dr. Kooien ter vergade
ring bijeen te 's-Hertogenbosch.
Het jaarverslag van den secretaris werd
goedgekeurd en zal gepubliceerd worden in
het Koloniaal Missie-Tijdschrift. Een in de
vorige vergadering benoemde oommissie
bracht verslag uit over de ingediende reke
ning en verantwoording van den waarne-
menden penningmeester den secretaris
prof. P. G. Groenen, die daarna als zooda
nig werd gedechargeerd. In dit boekjaar
treedt nu de verleden jaar gekozen penning
meester, dr. J. F. A. M. Buffart als zooda
nig op.
Meegedeeld werd dat voorzitter en secre
taris in Februari j.l. in het Misiehuis te
Tilburg een bespreking gehad hebben met
de drie toen uit Oost-Indië hier te lande
vertoevende bisschoppen. Veel zaken de
Missie betreffende werden besproken en
hebben aanleiding gegeven tot bepaalde
handelingen der Indische Missie-Vereeni
ging. Zoo heeft het hoofdbestuur een schrij
ven gericht tot het Hoogwaardig Episco
paat van Nederland om de medewerking
daarvan in te roepen, opdat meer belang
stelling gewekt worde zoowel va.n het Ne-
derlandsche Katholieke volk als van den
Nederlandschc clergé voor de Missie in de
eigen overzeesohe gebieden. Als een doel
treffend middel daartoe is dan door het
hoofdbestuur voorgesteld het instellen van
een biddag juist voor die Missiën.
Door den secretaris is verder verslag uit
gebracht over de deelname der Missie in
Oost- en West-Indië aan de Intern. Koloni
ale Tentoonstelling te Parijs. De daartoe
benoemde commissie uit de I. M. V. heeft
■bij de verzorging dier deelname de grootst,
mogelijke welwillende medewerking van het
uitvoerend comité der regeering voor de
Nederlandsche deelneming ondervonden.
Niet- alleen dat kosteloos een ruimte in
het Nederl. paviljoen aan de Missie werd
afgestaan, ook stond dat uitvoerend comité
bij met raad en vooral met daad, waar het
betrof het deelnemen der Missie aan de in
zending van Curasao. Pater Verheggen
C.s.s.R. verzorgde de inzending der Missie
van Suriname, pater Kosters O.P. die van
Curasao, terwijl Pater Desiderius O.M.
Cap. en pater Keller S.J. die van Oost-Indië
hebben voorbereid. De uitvoering van deze
en van die van Curasao werd opgedragen
aan de firma „Hypsos", tentoonstellings-
en reclamewerken te Amsterdam.
Tot groote tevredenheid heeft deze firma
die taak volbracht en ondanks de berichten
in de pers en wat er door de radio is ver
tel, was die inzending gereed op den dag
der officieele opening van het Nederl. pa
viljoen en trok zij de bijzondere aandacht
ook van niet-katholieken. Het noodige be
drag voor de gemaakte onkosten is echter
nog niet binnen en gaarne worden nog
steeds bijdragen daarvoor ingewacht bij
den secretaris der I.M. V. (prof. P. G. Groe
nen te Warmond, gironummer 17606.)
Waar verleden jaar het Doorluphtig Epis
copaat van Nederland in de meest sympa
thieke bewoordingen het plan tot oprichting
van een Centraal Katholiek-Indisch Bureau
heeft goedgekeurd, is ook nu de officieele
goedkeuring der kerkvoogden in Indië door
toedoen van Z.H. Exc. Mgr. Van Velzen af
gekomen. Nu aan deze gestelde voorwaar
de is voldaan, is door de Indische Missie-
Vereeniging opgericht het Centraal Katho
liek Indisch Bureau, hetwelk gevestigd zal
worden te 's-Gravenhage en in September
a.s. in werking zal treden. Aan het hoofd
daarvan zal komen te staan een seculier
priester.
De beide bestuursleden, die volgens het
rooster aan de beurt waren van aftreden,
n.l. de ondervoorzitter jhr. Van der Does
de Willebois en de penningmeester dr. J. F.
A. M. Buffart. werden met algemeene stem
men herkozen.
