GROOT MODEL MÏOMOl REEPEN
BINNENLAND
KERKNIEUWS
WOENSDAG 27 MEI 1931
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
Z. H. EXC. MGR. J. D. J. AENGENENT
OVER DE NIEUWE ENCYCLIEK.
Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, bis
schop van Haarlem, is, zooals bekend, Za
terdagmiddag in goeden welstand van zijn
reis naar Rome in Haarlem teruggekeerd.
Een redacteur van de „N. Haarl. Crt."
heeft den Bisschop o.m. gevraagd naar
diens meening over de encycliek „Quadra-
gesimo".
Z. H. Exc. acht de encycliek „Quadra-
gesimo anno expleto" een belangrijk stuk,
dat gewichtige kwesties behandelt, waar
van enkele in bijzondere mate actueel zijn.
In het particuliere onderhoud, dat Z. H.
Exc. met Z. H. den Paus heeft gehad, deel
de de H. Vader aan Mgr. mede, dat de
principes van de nieuwe encycliek pre
cies dezelfde zijn als die voor „Rerum No
varum" gelden, maar dat, met het oog op de
vorderingen, die in de conditie van het so
ciale leven hebben plaats gegrepen, enkele
nieuwe actueele vraagstukken ook een toe
passing van deze principes vroegen. Deze
toepassing geeft de nieuwe encycliek.
Z. H. Exc. deed ons opmerken, dat de
volledige tekst van de nieuwe encycliek nog
niet bekend is, maar in het resumé, dat er
van verstrekt is, hebben twee punten voor
al Mgr.'s aandacht getroffen.
Ten eerste is de meening van Z. H. den
Paus over het kapitalisme als economisch
stelsel in deze encycliek duidelijk uiteen
gezet. Z. H. wijst er op, dat het huidige
economisch stelsel misbruiken in zich sluif,
dat er uitwassen door zijn ontstaan, dat
die met kracht moeten worden uitgesne
den, maar veroordeelt het productiestelsel
niet als slecht in zichzelf. Mgr. vestigde
onze aandacht op deze belangrijke passage
in de nieuwe encycliek en wees op het. ac
tueele van dit punt.
Z. H. de Paus, aldus Z. H. Exc., laat in
de encycliek ook duidelijk uitkomen, dat
kapitaal en arbeid geenszins mag zeggen:
de voordeelen van de samenwerking tus-
schen kapitaal en arbeid komen geheel aan
mij, en dat de arbeid evenmin die voor
deelen voor zich alleen mag opeischen. Z.
H. maakt het woord van Paus Leo XIII z.g.
ook tot het Zijne: noch het kapitaal kan
bestaan zonder den arbeid, noch de arbeid
zonder het kapitaal.
de Mgr. ook aan dat gedeelte van de en
cycliek, waarin Z. H. de Paus er vooral
den nadruk op legt, dat, voor de verbete
ring van de maatschappelijke toestanden,
veel meer te verwachten is van ruime toe
passing der naastenliefde dan van de strik
te sociale rechtvaardigheid. Dat is, aldus
Mgr., geheel in overeenstemming met wat
daaromtrent in den zendbrief „Rerum No
varum" is geschreven. Maar waar „Rerum
Novarum" daarmede eindigde, wordt dit in
de nieuwe encycliek zeer scherp belicht.
Het gaat er dus meer om, dat de menschen
innerlijk hun mentaliteit veranderen dan
dat het productiestelsel zelve zou moeten
veranderen.
Mgr. voegde er aan toe, dat deze passage
hem heeft getroffen, omdat Mgr. zelf ook
meermalen op de groote beteekenis van den
eoht-christelijken leve: -wandel voor de op
lossing van het sociale vraagstuk heeft ge
wezen.
Het andere punt in de encycliek, dat in
bijzondere mate de aandacht van Mgr.
heeft getrokken, betreft hetgeen Z. H. de
Paus zegt over de houding 'van de katholie
ken ten opzichte van set socialisme. Dat is
op het oogenblik ook een actueele vraag,
aldus Mgr.
Z. H. wijst er in de-n zendbrief op, dat
het socialisme sedert de publicatie van „Re
rum Novarum" diepe veranderingen heeft
ondergaan, dat het zich in twee partijen
heeft gesplitst: het communisme, dat van
het socialisme de uiterste consequenties
aanvaardt en zich in geenerlei wijze met
de leer der Kerk laat overeen brengen; de
andere partij, die voortgaat zich socialis
tisch te noemen, maar dikwijls in veel op
zichten haar program heeft gewijzigd.
Wat dit laatste socialisme betreft, aldus
Mgr., meenen sommige katholieken, dat,
met het oog op de verschillende aange
brachte verzachtingen, het tegenwoordig
socialisme wel aanvaardbaar zou zijn voor
den katholiek. Maar Z. H. de Paus ver
klaart, al erkent Z. H. ten volle dat vele
socialisten zich gebeterd hebben (Mgr. her
innerde in dit verband aan religieuze nei
gingen bij socialisten), dat toch het princi
pieel verschil ook van dat- hedendaagsche
socialisme en van het katholicisme zoo
groot is, dat een katholiek ook dat socia
lisme niet kan aanvaarden. Het is niet mo
gelijk, zegt Z. H., goed. katholiek en waar
socialist te zijn. In de verhouding tusschen
socialisten en katholieken brengt de nieuwe
encycliek dus geen verandering.
Op onze vraag of de nieuwe encycliek nog
een herziening noodig of gewenscht maakt
van de wijze, waarop de katholieken in
Nederland aan de hernieuwing der Maar-
schappij arbeiden, antwoordde Z. H. Exc.
ontkennend.
Z. H. Exc. beëindigde het onderhoud met
nog eens te herinneren aan wat Z. H. de
Paus Mgr. in de reeds gememoreerde par
ticuliere audiëntie heeft medegedeeld: de
nieuwe encycliek is geen verandering, geen
wijziging, geen terzijdestelling van den
zendbrief „Rerum Novarum", maar een
voortzetting er van; dezelfde principes, die
in den zendbrief „Rerum Novarum" zijn
uitgestippeld vindt men terug in de nieuwe
encycliek, maar thans toegepast op nieuwe
kwesties.
MASSAAL SPREEKKOOR TE
HAARLEM.
Deelneming van duizend
Patronaatsjongens.
Onder overgroote belangstelling en be
gunstiging van fraai weder heeft op twee
den Pinksterdag op het plein vóór de
Kathedrale Kerk te Haarlem des mid
dags de opvoering plaats gehad van een
massaal spreekkoor door duizend jongens
van den Haarlemschen Patronatenbond
uit het district Haarlem en Noordwijk.
Dit spreekkoor was als spreekkoor de
eerste poging der Provinciale steden, iets
waarnaar in de jongste aflevering van
Dux was gevraagd. Het is geslaagd, hoe
wel er vele oneffenheden waren.
Het koor was een hulde aan Koning
Christus.
Om half drie ving de plechtigheid in
tegenwoordigheid van Z. H. E. Mgr. .1.
D. J. Aengenent, Bisschop van Haarlem
aan. In groote groepen waren de jongens
van heinde en ver aangemaroheerd. Mu
ziek en kleurrijke vlaggen gaven aan het
geheel een feestelijk aanzien.
Onder de aanwezigen was Mgr. M.
P. J. Möllmann, vicaris-generaal van het
Bisdom.
Na afloop defileerden de duizend jon
gens en 500 seminaristen van Hageveld
voor hun .bisschop en trokken daarop de
Kathedraal in, waar Z. H. E. Mgr. J. D.
J. Aengenent een Pontificaal Lof cele
breerde.
Zoodra allen gezeten waren besteeg Z.
H. E. den preekstoel en sprak de jongens
en alle andere aanwezigen in bezielende
woorden toe.
Aan het slot van uw uitvoering ter
eere van Christus den Koning der
Eeuwen kom ik u toespreken. Machtig
waren de klanken die uit uw keelen op
welden, heerlijk is het initiatief dat tot
deze Christus-hulde heeft geleid.
Acht dagen geleden was ik nog bij Z.
H. den Paus in het Vaticaan, hartelijk
heeft de Heilige Vader ons toen toege
sproken en gewezen op den diepen gods
dienstzin in ons vaderland.
Gezamenlijk hebben wij voor den Hei
ligen Vader hetzelfde lied gezongen dat
gij thans gezongen hebt: „Aan U, o Ko
ning der eeuwen, aan U zij de zege
kroon". Toen de melodie verklonken was
riep Z. H. mij tot zich en vroeg mij wat
dat lied behelsde. Ik heb Hem geant
woord dat dit lied Christus moest too-
nen hoe diep wij Hem vereeren. Hoe
meer ik dit lied hoor jubelen, hoe groo-
ter mijn vreugde.
Het doel waarvoor gij dezen biddag
hebt gehouden is tweevoudig: Ten eerste
hebt gij verklaart dat gij thans en in de
toekomst Christus dienaar wilt zijn, ten
tweede was het een oproep aan alle Ka
tholieke jongens in Nederland, o
te nemen in de gelederen der „Broeders
in Christus"; der „Broeders in Christus",
die verlangen den vrede te brengen aan
de gansche wereld.
Gij had niet beter kunnen 'beantwoor
den aan den oproep die ik verleden jaar
op deze plaats gedaan heb, dan op deze
manier. Het is- heerlijk soldaat" voor Jesus
Christus te zijn en door den oproep tot
alle Katholieke jongens gebracht de gele
deren dezer strijders uit te breiden en de
jongens tot U te trekken om hen in
dienst van Christus te brengen. Dat dit
bijzonder aangenaam is in de oogen van
uw God daar kunt gij zeker van zijn.
Z. H. de Paus 'heeft tot ons allen ge
sproken en zeide ons dat om tot een
doel te geraken twee dingen noodig zijn;
actie en opoffering. Bezit gij deze eigen
schappen dan zult gij slagen in uw Apos
tolaat. St. Bavo is een voorbeeld voor U.
Actie voeren moet gij door u zelf ten
voorbeeld te stellen voor anderen, dan
zal uw actie zeker lukken. Opoffering
bestaat uit het brengen van een klein
offer, het vrijwillig ontzeggen van een
kleinigheid.
Alle Katholieke jongens moeten tot
deze gelederen toetreden.
Blijft voor Christus zooals gij juist ver
klaard hebt en de H. Geest is uw vriend.
BUITENLANDSCHE ARBEIDS
KRACHTEN.
Maatregelen gevraagd door het bestuur van
het R.K. Werkliedenverbond.
Reeds herhaaldelijk werd in het bestuur
van heit R.K. Werkliedenverbond besproken
de kwestie van het tewerk®telen van bui-
tenlandsc-he arbeiders in ons land, terwijl
ook in besprekingen met Regeerings- en De
partementale Collega's daaraan de aan
dacht werd geschonken.
Het nemen van maatregelen ter beper
king vaai het. euvel stuitte evenwel o.m.
steeds af op de omstandigheid, dat nog
vee NedenLaaidische arbeiders voorat in
Duitschland werkzaam zijn.
Inmiddels houdt de trek van buitenland
se he arbeiders naar ons land aan en moe
ten velen onzer arbeiders het aanzien, dat
'buitenlanders hier werken, terwijl onze
eigen landgenoofen in grooten getale werk
loos zijn en ondersteuning genieten of in
werkverschaffing wonden te werk geste'd,
veelal ver van huis en iu minder aangename
om® tand'igh eden
De in Maart door de Belgische Regeeriiig
getroffen maatregelen, welke destijds in een
persbericht van ons Departement van Bui-
te nlaaidsehe Zaken gepubliceerd zijn. gaven
het Verboindisbeistiuur opnieuw aanleiding
om de kwestie ouder X oog te z-ien.
De Belgische regeering heeft, door hare
maatregelen het verkrijgen van werk door
Nedier.'amdsehe arbeiders in België zoo
moeilijk gemaakt, dat ze practisch wel on
geveer dezelfde uitwerking zullen hebben
als het weren van Nederlandisohe arbeiders,
zooals ook de maatregelen, door de Duitsche
Overheid genomen, tot gevolg hebben, dat
de bedrijven, waarin werkloosheid voor
komt., feitelijk voor Nederlanders gesloten
zijn
Vooral in de grensstreken en met name
in Limburg, .waar blijkens door heit. Ver-
bondshestuur ontvangen medede dingen,
Belgische arbeiders in wij groote aantallen
over de grens komen, wekt de huidige situ
atie ergernis.
Een en ander was voor het Verboaidsbe-
stuur aanleiding de aandacht van dien Mini
ster van Arbeid, Ha-rudel en Nijverheid nog
eens op dit euvel te vestigen en den Mini
ster te verzoeken spoedig maatregelen te
willen beramen, waarvoor onze Nedenland-
sche wetiten ruimte laten, en die practisch
het resultaat hebben, dat buitenlamdische
arbeiders onze eigen arbeiders niet van hun
plaats dringen, met a-Me daaraan voor de
Nederlandsche samenleving verbonden no-
deeden.
KONINKLIJK BESLUIT.
Notariaat.
Bij Kon. besluit van 22 Mei zijn benoemd
tot. notaris binnen het arrondissement Am
sterdam, ter standplaats Amsterdam, H. J.
Harding, oaiididaat-notariis te Amsterdam,
(vacature J. J. H. Veriioop) en K. Abma,
candid a at- notaris te Amsterdam, (vacature
J. Klopper).
DE UITVOERING VAN DE
TARWEWET-1931.
De Landelijke Federatie van Organisaties
van Handelaren in Akkerbouwproducten
(L.F.O.) heeft een adres doen toekomen
aan den minister van Binnenlandsche, Za
ken en Landbouw en verdere autoriteiten,
die op eenigerlei wijze zijn geroepen deel
te nemen aan de voorbereiding van de
wijze, waarop de tarwewet-1931 zal wor
den uitgevoerd.
Ais algemeene gedragslijn ten aanzien
van in- en verkoop, levering en ontvangst
van inlandsche tarwe meent adressante in
liet algemeen belang van de bij de inland
sche tarwe betrokken personen te moeten
aanbevelen een zoo weinig mogelijk versto
ren van de tot hiertoe bestaande wijze
doen. Dit was: dat de tarwe-verbouwei
zijn product in de open markt verkocht
en het product, behoorlijk gereinigd, ver
zorgd en geëxpedieerd, langs een eeuwen
oud commercieel kanaal zijn bestemming
deed bereiken.
Is adressante goed ingelicht, dan wordt
bij de 'open markt dreigt te worden geslo-
bij de open markt dreikt te worden geslo
ten en door een mechanisch en kunstma
tig distributiesysteem te worden vervan
gen. Dit zou er volgens adressante toe lei
den, dat de tarwe op kostbare en kunst
matige wijze tot eenheidskwaliteiten moet
worden gebracht, een nivelleering, welku
het persoonlijk initiatief, zoowel van den
kooper als van den verkooper doodt.
Adressante verzoekt het daarheen te
leiden dat:
a. met inachtneming van de bedoeling
der larwewet en onder controle van de or
ganisaties, die onder leiding van den Re-
geeringstarwecommissaris reeds zijn tot
stand gekomen, de tarwe onvermengd koop
baar blijve in de open markt;
b. dat bij de uitvoering der wet niet
verder regelend worde ingegrepen dan tot
het verkrijgen van een voor alle inland
sche tarwe gelijke prijsverhooging wordt
vereischt.
Aan eiken landbouwer, bezitter of teler
van tarwe worde een certificaat verstrekt,
waarop het aantal kilo's beschikbare of per
H.A. te schatten tarwe in honderdtallen
of meervouden staat, uitgedrukt. De van
certificaten voorziene inlapdsche tarwe
kan op 1 de nu bestaande tarwemarkten
worden verkocht voor de waarde, wrelke
zij in verband met haar kwaliteit en met
de wereldmarkt heeft. De landbouwer
wordt verplicht bij aankoop van de in zijn
bezit, zijnde tarwe de daarbij behoorende
certificaten naar wensch van zijn koopér te
•endosseeren
A. aan een erkend tarwehandelaar,
B. aan een door den kooper op te ge
ven geregistreerd maalbedrijf.
Iedereen op wien ingevolge het bepaal
de in de tarwewet de verplichting rust om
het daarin bepaalde percentage inlandsche
tarwe voor bloem of meel te verwerken, is
verplicht onder controle van de tarwe-cen-
trale zich van inlandsche tarw-e vergezeld
van bovenbedoelde certificaten te voor
zien.
De af te geven certificaten kunnen door
houders-landbouwers telkens na afloop
van een voor hen geldend leveringskwartaal
woorden ingeleverd bij de Tarwecentrale te
gen vergoeding van 1.per certificaat
van 100 K.G. met ter-beschikking-stelling
van de op deze certificaten betrekking
hebbende tarwe. Deze tarwe zal dan te
gen marktprijs worden overgenomen.
VERWEER VAN ARCHITECT DUDOK.
Hilversum's nieuw raadhuis.
Voordat de behamdeliing van het voorstel
vam B. en W. om een suppletoir orediet vaai
208.000 te yerleenen *voor den bouw van
het. nieuwe raadhuis in den gemeenteraad
van Hilversum een aanvang nam, kwam een
•brief van den iheer W. M. Dudok, den bouw
meester van het raadhuis ter tafel. De heer
Dudok wijst er op, dat hij oorspronkelijk
tegen B. en W. heeft gezegd, rui et dat de
overschrijding van het crediet 100.000
maar wel dat zij 126.000 zou bedragen. In
de tweede plaats merkte hij op, dat er
25.000 oreer zou zijn bespaard op den post
meubilair als niet in overleg met B. en W.
overal metalen kasten in plaats van houten
•kasten zouden zijn aangebracht. Voorts la
ten B. en W. volgens den heer Dudok niet
uitkomen, dait hij als architect aansprakelijk
is niet voor een overschrijding van ruim
twee ton, maar voor een bedrag vaar
112.000. „Wanneer men dan nagaat, aldus
hef schrijven, in welke maite het gebouw
tijdens de uitvoering grooter, beter en dus
ook kostbaarder moest worden iik wil ad-
leen wijizen op het feit, dat onder een der
beide vleugels een volledige kelderverdiie-
ping moest komendaar meen ik, dat hier
allerminst aanleiding is om van onjuiste ra
mingen te spreken en dan weet ik, althans
tegenover iedere n deskundige, voor deze
overschrijding te zijn gedechargeerd."
De wethouder van Publieke Werken, de
heer Knijper, deelde daarna medé, dait er
ten aaniaien van eerstgenoemde punten een
misverstand moet bestaan bij den heer Du
dok. „Tel."
H. H. WIJDINGEN.
Bij de paters Jezuieten.
Maandag en Dinsdag werden in de kerk
van het H. Hart te Maastricht door Z. H.
Exc. Mgr. E. Lebouille het subdiaconaat en
diaconaat toegediend aan: H. Eijkemans,
M. Kimman, J. Klijberg, J. van Lieshout,
L. van der Meer (uit N o o r d w ij k), J.
Moors, R. Nuij, M. Reksaatmadja, A. öchol-
te, A. Soegija, Th. Teppema, J. Walenkamp
(uit Warmond), L. Wevers, leden van
de Sociëteit van Jezus; en aan: M. Seijs en
A. Stam van de congregatie van den H.
Geest.
MINDERBR0EDERSKL0 0STER
TE VENRAY.
Excursie van niet-Katholieken.
Op uitnoodiging van pater Wijnand
Sluys O.F.M. hebben een zeventig-tal
personen, die deel genomen hadden aan
den vervolgcursus in de Katholieke leer,
met de Pinksterdagen een bezoek ge
bracht aan het Franciscanerklooster te
Venray.
Van Amsterdam, Den Haag en Delft
waren ze opgekomen om in het Limburg-
sche klooster als het ware den harteslag
te voelen van het meest innerlijk Katho
lieke leven.
Deze nadere kennismaking met het ge
loof, dat reeds maandenlang werd be
studeerd, was naar waarheid een nieuwe
openbaring op velerlei gebied.
Pater dr. Eliseus Brüning, leeraar in
de Gregoriaansohe muziek, had vooraf
een klare uiteen-zetting gegeven van de
kerkelijke gezangen. Hij deed dit aan de
•hand van de Columbia-gramophoonplaten,
waarvoor zijn Fraterskoor onlangs gezon
gen had en welke reeds een voorsmaak
gaven van het genot, dat zou gesmaakt
worden.
De werkelijkheid overtrof echter verre
de verwachting. Wat een ontplooiing van
liturgische schoonheid is zoo'n plechtige
Hoogmis in die stemmige, innig-devoto
kloosterkerk.
VRAAGT VOORAL
HOLLANDSCH-
ZWITSERSCHE
BEELDTELEGRAFIEDIENST. In ver
band met den op 1 Juni a.s. te openen
beeldtelegrafiedienst uit Amsterdam over
de rechtstreeksehe radiotelegrafische ver
binding met fced. Oost-Indië, zijn Dinsdag
te Amsterdam proefdemonstraties gehou
den. Een bovenaanzicht van het beeldtele-
grafietoestel in het Rijkstelegraafkantoor
te Amsterdam.
MARKTWEZEN EN LANDBOUW. Te Doetinchem werd Dinsdag het 50-jarig
bestaan der vereeniging tot bevordering van het marktwezen feestelijk gevierd. Er
werd een historische optocht gehouden op het gebied van marktwezen en landbouw.
Geldersche boerinnetjes zooals zij voorheen naar de markt gingen.
DÈ BRUG AAN HET KEIZERS VEER.
De werkzaamheden voor de nieuwe brug
aan het Keizersveer vorderen goed. Een
kijkje aan de Zuidelijke oprit, die zijn vol
tooiing nadert.
