EEN VERBLIJF IN ASSISIË.
ZATERDAG 16 MEI 1931
DE LE1DSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 9
Bij het graf van St. Franciscus. Een ontmoeting
met den schrijver Joannes Joergensen.
(Van onzen eigen redacteur).
V Het „Volk" over de „Rerum-
Novarum".
Ook het „Volk" wijdt een beschouwing
aan de „Rerum-Novaruim"-herdenking.
En het peil, waarop deze beschouwing
staat, kan men duidelijk constateeren in
het slot ervan, dat wij hier afdrukken:
Intusschen is de historische betee-
kenis van de encycliek geen andere,
dan dat zij een katholieke dam tegen
het socialisme te vormen heeft. Daar
mee is zij tot een kapitalistisch in
strument geworden, met welke anti
kapitalistische taal zij ook is ingeleid.
Wie het socialisme verwerpt, aan
vaardt het kapitalisme, daar helpt
niets aan. De encycliek heeft het ka
pitalistische karakter der katholieke
partij sterk bevestigd. Haar politiek
getuigt daarvan. In dien zin heeft de
kapitalistische katholieke pers alle
reden het encycliek-feest te vieren.
Dit te doorzien past katholieken ar
beiders met klasse-gevoel en eigen
waarde.
„Klassegevoel en eigenwaarde"., moes
ten de socialistisch redactie er toe bren
gen, om ook den tegenstander eerlijk te be-
oordeelen, om hem gegronde waardeering
te schenken, of, als- men zich daartoe
niet in staat acht op z"'n allerminst om
te zwijgen
't Is toch al te zeer in strijd met de his
torisch© werklijkheid, om te beweren, dat
de „Rerum Novarum" alléén een negatief
resultaat heeft gehad, nl. bestrijding van
het socialisme!
En beweringen als deze: „Wie het socia
lisme verwerpt, aanvaardt het kapitalis
me" zijn eenvoudig: misleidend
Misleidend, omdat wat daarin wordt ge
zegd volkomen waar èn geheel en al las
terlijk kan zijn. Zulk 'n bewering is waar,
als men onder „kapitalisme" verstaat pri
vaat bezit van productie-middelen, geregeld
en beperkt naar de eisohen van het alge
meen belang. Maar een dergelijke bewe
ring is lasterlijk, als men onder „kapita
lisme" begrijpt het huidige oeconomiscke
(kapitalistische) stelsel, „belast met al
lerergste misbruiken". Aan de „VoSk"-
redacbie zij ter lezing aanbevolen de jong
ste Encycliek van Paus Pius XI; hoewel de
ondervinding ons niet veel hoop schenkt op
een eerlijke beoordeeling!
KERKNIEUWS
DISPENSATIE IN VASTEN- EN
ONTHOUDINGSWET.
Tijdens den Katholiekendag.
Overeenokmstig canon 1245, 2 verlee-
nen Wij in verband met den Algemeenen
Nederlandschen aKtholiekendag aan al
len, die op Woensdag den 27 Mei a^s. in
Amsterdam zullen aanwezig zijn, dispen
satie in de vasten- en onthoudingswet.
M. P. J. MöLLMANN,
Vicaris-Gen. van den Bisschop v. Haarlem.
Haarlem, den 11 Mei 1931. „St. Bavo
PLEBAAN L. A. A. M. WESTERWOUDT.
Te Rome ongesteld geworden.
Naar ons uit Rome wordt geseind, is ple
baan L. A. A. M. Westerwoudt, die reeds
lijdend was aan maagziekte, aldaar onge
steld geworden. Zijn toestand geeft echter
geen reden tot ongerustheid. De patiënt
verblijft in het Nederlandsch Priestercol
lege.
ASSISI, 11 Mei.
Er was een jonge man, die zijn vader be
stal om een arm priester te helpen, en die,
toen zijn vader nijdig werd, midden op de
straat zijn kleeren uittrok en den vader
voor de voeten wierpeen man, die, hoe
wel hij rijk was, een afgedragen, vuile boe
renkiel aanschoot, in spelonken en grot
ten zich verborg, boette, vastte, visioenen
zag en beelden hoorde spreken, langs de
huizen bedelde om steenen en daarmede
vervallen kerken „opknapte"., een man die
predicaties hield tot de vogels en in de
hoogste verrukking viool speelde op twee
takkenEen gek dus.
Inderdaad, St. Franciscus was gek.
Hij was gek-in-God, verliefd door het
dwaze heen op God, een „fou sublime".
Dezelfde man, die in ons oog zulke be
angstigend-abnormale dingen deed, heeft
de Kerk van Christus hersteld, zooals hij
de kerkjes te Assisi hersteld heeft. Hij
stichtte een kloosterorde, die na enkele
jaren reeds duizenden volgelingen telde en,
ter bezegeling van dat alles ontving hij,
als het waarmerk van God dat zijn gek
heid gezond geweest was, de bloedende
kruiswonden in het afgesloofde en uitge
teerde lichaam gedrukt.
Van St. Franciscus t den heilige streng
voor zichzelf, maar hoofsch, goed en vroo-
lijk voor de medemenschen is nog heel
Assisi vol. Zevenhonderd jaar geleden wan
delde „de Troubadour Gods" door de stra
ten en sloppen van dit bergstadje, en het
lijkt wel of bij zijn sterven alle leven uit
Assisi is weggevloeid.
In den schemeravond mag Assisi zich
voordoen als een blank-wit stadje, besche
nen door het hemelsch' zonnelicht is Assisi
grijs en grauw. De huizen, paleizen en ker
ken zijn opgebouwd uit ruwe, onbeschaefde
blokken bergsteen, amphitheatersgewijze
tegen den hemel op. Door de straten gaan
de krijgt men den indruk zich te bevinden
tusschen rotswanden, waarin hier en daar
ramen en deuren zijn uitgehouwen.
Ma»ar zoo schilderachtig als dit grauwe
bergnest isDe overwelfde, steile straat
jes cn stegen openen onverwacht magni
fieke doorkijken op de groene vlakte bene
nden en op de bergen van Montefalco,
blauw-beaderd gelijk druiven.
Den eersten dag van mijn verblijf in As
sisi was het Zondag en des morgens bega
ven we ons, zooals vanzelf sprekend is,
ter kerke in de benedenkerk van San Fran
cesco. De middeleeuwen hadden veel gevoel
(soms te veel en te ver gezochtvoor
symboliek. Heel treffend is deze ook ge
legd in de kerk van San Francesco, die
het benauwde aardsche leven verzinne
beeldt, in de donkere, laaggewelfde on-
derkerk en de hemelsche zaligheid in de
hiehtig-opstrevend feestelijke bovenkerk.
Zoo ten minste vertelde mij de Minoriten-
pater Paschalis Maier, die mijn vriende
lijke cicerone was in kerk en ldooster van
San Francesco.
Hoewel Duitscher van geboorte onder
scheidde* Pater Maier zich in niets van
een Italiaan: oogen zwart als roet en haar
in dezelfde tint, buitengewoon voorkomend
en druk gebarend.
Het was Zondag juist het feest van
kerkwijding. Onder de lage, donkere, met
tafereelen uit St. Frans' leven kunstrijk
beschilderde benedenkerk werd een plech
tige Mis opgedragen, waarbij ook alle „phi-
losophen" van het Sagro Convento tegen
woordig waren.
Een groot aantal geloovigen woonde de
Mis bij, de aanwezigheid van een van hen
was een groote verrassing. Op het bankje
naast mij knielde een nog forsche oude
heer, met scherpe, doch vriendelijke bruine
oogen en grijzend haar en puntbaard: de
beroemde Deensche schrijver en letterkun
dige Joannes Joergensen. Yelen der lezers
en lezeressen hebben vermoedelijk een of
meer van zijn boeken gelezen.
Na de Mis werd de beroemde man aan
geklampt, die zich een en al voorkomend
heid betoonde en mij meetroonde door
nauwe wenteltrappen naar de ruime sa
cristieën. In een nis bij het venster ge
zeten met uitzicht op de cypressen-
beplante binnenhof van het Sagro ©onvento
heeftJohannes Joergensen een en an
der verteld van zijn leven in Assisi, waar
hij nu reeds jaren woont en met welker be
volking hij geheel één is geworden. Op
onze onbescheiden vraag, of de schrijver,
die een bekeerling is, zich niet ergerde aan
de slordigheid, die in tlalië bij de kèrk-
diensten zoo dikwijls hindert, verklaarde
Signor Joergensen, dat hij zioh daar geheel
mede heeft verzoend.
Zijn leven te Assisi in zijn geriefelijk
huis aan de Via Santa Maria delle Rose is
geheel gewijd aan de studie der letteren
o.a. aan literaire artikelen vor de „Natio
nal Tidende" te Kopenhagen en op 't
oogenblik aan de verdeensching van de
„Geschichte eines Verborgenen Lebens",
door Joergensen in het Duitsch geschre
ven. Dit boek moet echter voor het Protes-
tantsche Denemarken, dat tegenover het j
intieme leven der Katholieken zoo totaal
vreemd staat, eenigszins omgewerkt, wor
den, of zooals de schrijver het zeide: „Auf
eine andere Wellenlange eingestellf wer
den."
Een groot deel van des dichters tijd ver
dwijnt ook aan een uitgebreide correspon
dentie en aan het ontvangen van veel bui-
tenlandsch bezoek. Zoo was ook Felix Tim
mermans bij hem te gast; de bolle Vla-
ming kon er maar niet over heen, dat er in
Assisi geen windmolens waren en dat de
dakpannen zoo scheef en wanordelijk la
gen.
Andere goede vrienden van den schrijver
zijn de stervende Frederik van Eeden en
Dom Willibrord Verkade, de schrijver van
„Van Ongebondenheid en Heilige Banden".
Joergensen hoopte tot zijn „hoffentlich
Seliges Ende" in Assisi te verblijven, maar
vertrok den anderen dag voor een kort be
zoek naar zijn vaderland, Denemarken.
Monsieur Joergensen nam daarop afscheid,
een afscheid, dat echter niet „auf eweg"
bleek te zijn, want den anderen dag viel
me.;de groote eer .te beurt met den schrij
ver en zijn Fransche vertaalster, Made
moiselle Carof uit Dij on, naar Rome te mo
gen reizen.
Na dit interview heeft pater Maier op
onderhoudende wijze de schilderingen in
de boven- en benedenkerk uitgelegd. Het
waren op de eerste plaats de eenvoudige,
klare fresco's van Giotto, van Lorenzetti
en van Cimabue die ons beider bewonde
ring hadden.
Het graf van St. Franciscus bevindt zich
in de Crypta onder de benedenkerk. Door
een opening in de rots, die rondom is weg-
gehouwen, ziet men do ruwe steenen sarco-
hpaag, waarin „Broeder Ezel" (zooals de
heilige zijn lichaam noemde), die veel slaag
en weinig eten kreeg, ter ruste is gelegd.
Uit vree8 dat het lijk gestolen zou worden,
werd de kist door de middeleeuwers met
ijzeren hekken omgeven, die met ziware
stangen werden vastgeklonken.
Op den avond van het feestvan kerk
wijding woonde ik nog een typisch-Italiaan-
sche plechtigheid bij: de vertooning der
relieken. Van heinde en verre was het volk
toegestroomd om daarvan getuige te zijn.
De relieken werden vertoond vanaf een
galerij, waarvan het benedenstuk bestond
uit een kunstgewrocht van mozaiek, z.g.
Oosmaten-werk. Ter eere van de feeste
lijkheid was dit kunstgewrocht behangen
(zooals in Italiaansche kerken op hooge
feesten gebruikelijk is) met lange roode
lappen en lappen in fantasie kleurtjes. Het
deed zoo denken aan gr ootmoed er's hemel
bed; boven op dat bed stonden priesters
die de relieken een voor een .vertoonden en
op zangerige toon uitlegden. Na iedere re
liek speelde het orgel een bruisende feest-
marsch en werd met „entrain" aan twee
sohelle ballen getrokken, die speciaal voor
dit doel in het priesterkoor waren opge
hangen.
Een „gewijde kennis", echt Italiaansch!
GEMENGDE BERICHTEN
ONGELUKKEN.
SLACHTOFFERS VAN HET VERKEER.
Door een auto gedood.
Een driejarig jongetje, dat gisteravond
uit een van de voortuintjes aan den Ko
metensingel te Amsterdam te voorschijn
kwam en den weg opliep, geraakte onder
een auto en werd op slag gedood.
Door een auto aangereden.
Wielrijder ernstig gewond.
Te Vogelenzang is Donderdagavond een
wielrijder uit Hillegom door een auto aan
gereden. Met een zware hoofdwonde en een
ernstige hersenschudding moest hij naar
het ziekenhuis „St. Joannes de Deo" te
Haarlem worden vervoerd.
Motor rijdt op wielrijdster in.
Vier gewonden.
Donderdagmiddag omstreeks een uur
Werden twee meisjes uit Meppel nabij de
Pijlebrug aan de Smildevaart. achterop ge
reden door een motorfiets. Een der meis
jes werd door den motor gegrepen en te
gen de straat geslingerd, terwijl de motor
tegen een boom reed en omsloeg. De beide
meisjes, de motorfiets en z'n doupassagier
liepen ernstige verwondingen op.
De gewonden werden door een passee-
rende auto naar Meppel vervoerd. Men
vreest voor het leven van den motorbe
stuurder.
Wagen door de tram gegrepen.
Te Drempt is een melkwagen aangere
den door de Geldersche ram. De wagen
werd geheel vernield en de melkvoorraad
ging verloren. De tramschade bepaalde
zich tot het breken van verschillende kop
pelingen. Voerman en paard bleven onge
deerd.
Ernstig motorongeluk.
Donderdagmorgen om ongeveer half
twaalf heeft in de gemeente Halsteren een
ernstig motorongeluk plaats gehad. De
heer Bosch uit Zierikzee kwam met zijn
motor door dc Dorpstraat gereden. Ter
wijl hij in een flinke vaart voortreed,
sprong plotseling zijn voorband, met het
noodlottig gevolg, dat de motor met den
bestuurder eenige malen over den kop
sloeg. Daarop bleef de man, die ernstige
inwendige kneuzingen had bekomen, be
wusteloos op den grond liggen. Het slacht
offer werd bij een der omwonenden bin
nengedragen.
Dr. Ensink verleende de eerste genees
kundige hulp, terwijl kapelaan Deenen
geestelijken bijstand verleende. B. is daarna
per auto naar heb Algemeen Burgergast
huis te Bergen op Zoom vervoerd.
's Avonds was het slachtoffer weer tot
het bewustzijn teruggekeerd.
Op den Maasbreeschen weg te Blerick
kwam Vrijdagmiddag het achttienjarig
meisje v. d. S. onder een passeerenden
tankwagen en moest naar het ziekenhuis
te Venlo worden overgebracht. Hier bleek,
dat heb meisje een pols en een been had
gebroken en nog enkele ernstige kneuzin
gen had bekomen.
Op het oogenblik is haar toestand zorg
wekkend.
Een auto op hol.
Woensdagavond wilde een chauffeur in
de Wijde Kerkstraat te Rotterdam zijn
motor aanslaan. De startmotor weigerde,
waarna de chauffeur uit den wagen stapte,
om de electrische leiding na te zien. Daar
bij maakte hij opeens contact, de startmo
tor zette den motor in beweging, de wa
gen stond in een versnelling geschakeld en
tegelijkertijd begon de auto te rijden. De
chauffeur sprong op de treeplank, om het
stuur te grijpen, maar hij botste daarbij
tegen een lantaarnpaal, waardoor hij van
den wagen viel. De auto is er toen alleen
van door gegaan. De chauffeur holde ach
ter het voertuig aan, om door schreeuwen
de voorbijgangers o^ het gevaar opmerk
zaam te maken. De wagen reed de Wijde
Kerkstraat uit en stak dc drukke Hoog
straat dwars over, schoot het trottoir op
en reed dwars door de etalageruit van de
firma H., waar de auto in de uitstalkast
strandde. Persoonlijke ongelukken zijn niet.
gebeurdde materieele schade is vrij
groot.
Door den stroom gedood.
De electrificatie van de lijn Amsterdam
Alkmaar heeft Donderdag reeds een
slachtoffer geëischt. De IS-jarige Smit uit
Medemblik, werkzaam aan de lijn onder de
gemeente Limmen, is met dei stroom
draad in aanraking gekomen. De ongeluk
kige, die een stroom van 11.000 volt door
het lichaam kreeg, was onmiddellijk dood.
Het lijk is naar de ouderlijke woning ver
voerd.
Doodgedrukt bij het spelen.
Donderdagmiddag was een aantal kindo
ren op den Zeedijk te West-Gapelle aan het
spelen met spoorwegkarren, die worden ge
bruikt voor het vervoeren van materiaal.
Bij het rijden van de spoorwegwagentjes
raakte een der kleinen, de ongeveer 5-jarise
J. Kaland, tusschen dc wagentjes bekneld.
De kleine ie, nadat hij is bevrijd, aan d©
gevolgen van zijn kwetsureoverleden.
Agent bij worsteling met een inbreker
gewond.
Gisternacht omstreeks half drie hoorden
eenige bewoners van de Zooherstraat te
Amsterdam, wier woningen aan het Von
delpark grenzen, in dit park een alarm
signaal van de politie weerklinken, gevolgd
door een schot. Men belde dadelijk het bu
reau Overtoom op, waarna een inspecteur
en enkele agenten een onderzoek instel
den.
Bij een van de boschjes vond men reeds
spoedig een agent van polite met oen re
volverschot in den rechtervoet.
De agent vertelde, dat. hij een man had
betrapt, die aan de achterzijde van een
der huizen poogde in te breken. Eetl
kleine worsteling was ontstaan, waarbij de
revolver van den agent was afgegaan en
deze in den voet werd getroffen.
De inbreker is ontkomen. De agent werd
naar het Wilhelmina-gasthuis overge
bracht, waar de kogel uit den voet is ver
wijderd.
DE MOORD TE 'S-GRAVENH AGE.
De verdediger van den verdachte.
Als verdediger van den verdachte K. zal
optreden mr. F. J. M. Nederveen, advocaat
procureur te Roermond.
Donderdagavond is een trein op het tra
ject AmsterdamHaarlem door een troepje
studenten, die op weg naar Leiden waren,
eenige malen tot staan gebracht, doordat
zij bij tusschenpoozen aan de noodrem
trokken. Zoo kwam de trein op dit korte
traject viermaal tot stilstand. Aan het sta
tion Haarlem werd de politie gewaar
schuwd, die tien studenten arresteerde,
maar door de groote drukte op het perron
kon de politie niet verhinderen, dat toen
de trein zich in beweging zette, de studen
ten in den trein hun kameraden van het
perron door de open ramen naar binnen
trokken. Even nadat de trein vertrokken
was, werd weer aan de noodrem getrokken,
waarna de trein opnieuw stopte en nog
voordat het rangeerterrein verlaten was,
werd de trein voor de tweede maal tot stil-
etand gebracht. Toen ging de politie over
tot het arresteeren der belhamels, waarna
de trein, die in totaal een uur vertraging
had gekregen, vertrekken kon.
Meisje onder een tankwagen.
Ernstig verwond.
Treinvertraging tengevolge van
baldadigheid.
Binnenkort is de benoeming te verwachten
van de Tweede Kamer, tot burgemeester
van Waelre.
PROPAGANDA VOOR NEERLANDS
NATUURSCHOON. Heden Zaterdag, is
een officieel begin gemaakt met de rond
wandelingen en rijwieltochten door Gooi
en Eemland, georganiseerd door verschil
lende Gooische Ver. van Vreemdelingen
verkeer en den A. N. W. B. Een schilder
achtig gedeelte van de wandelroute.
EEN SOLOVLUCHT NAAR INDIE. De aviateur Leclair is Vrijdag met een sport-
vliegtuig van Schiphol naar Indië vertrokken met de bedoeling, AmsterdamIndië
in acht en een halve dag af te leggen. De heer Ant. P. Varenkamp uit Medan wensoht
den vlieger goede reis.
