22ste Jaargang ZATERDAG 18 APRIL 1931 No. 6875 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Het nieuwe bewind in Spanje 3)e Zoidóobz Gou/taml' DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal By onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per poet f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruit betaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regeL Voor Ingezonden Mededeehngen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder geïllustreerd Zondags blad. V De Vrijheidsbond aan het woord. „Onder liberale vlag" is de titel van een vliegend blaadje, door de liberalen in den Statenkieskring Leiden verspreid. De „N. Rott. Crfc," is zeer voldaan over dit ver kiezingsprogram en wijdt er een waardee- rend stukje aan. 't Is „kort en krachtig", „pakkend", „frisch" gesteld. Wij erkennen graag, dat het vliegend blaadje van de liberalen in onzen kring er als verkiezingsorgaan, als liberaal verkie zingsorgaan, goed uitziet. Of het „pak kend'' is en „frisch" dat is een kwestie van smaak! Als wij b.v. lezen een artikel, getiteld „Een woord tot de arbeiders", dan pakt dat ons heelemaal niet, en wij ondergaan ook niet de behagelijkheid, van enkele frissche gedachten te hebben genotenWij drukken dat artikel hier in zijn geheel af: Op de Algemeene Vergadering van den Vrijheidsbond, 7 Maart 1.1. te De venter gehouden, heeft ir. J. A. Kalff een rede gehouden over de verhouding tusschen ondernemer en arbeider. Aan het slot van het door hem gé- sprokene richt hij zich tot den arbeider als persoon, als hoofd van een gezin, dus niet tot den arbeider lid van een vakverbond. Op het voetspoor van ir. Kalff zouden ■wij de besten, de flinksten, de zelf- standigste karakters onder de arbeiders willen vragen eens ua te gaan, wat er onder den invloed van de stroomingen van den nieuwen tijd van hen is ge worden. Hem (d.i. den arbeider) zijn ten deel gevallen: aldus ir. Kalff verbeterde arbeidsvoorwaarden, zoowel wat loon als wat arbeidsduur betreft; vermindering van risico van den arbeid; verzorging bij ziekte, ongevallen, invaliditeit; vermin dering van materieele zorg, ook in de neerdrukkende tijden van werkloosheid en een steeds gereedstaande Vakver- eeniging, om 'voor zijn belangen op te komen. Maar hem is ontnomen: Het stalende besef van het moeten dragen van de ge- heele verantwoording voor zich en zijn gezin; de hem toekomende belooning van het willen uitsteken boven anderen door meer energie, meer bekwaamheid, omdat naar elkaar toe zijn gedrukt Je verdiensten van de besten en de slecht- sten, als gevolg van het streven, voor allen gelijke levensvoorwaarden te scheppen. Hem is zoodoende ontnomen het aroma van den arbeid. Hem is ook ont nomen de zelfstandigheid van zijn we zen, omdat hij moet zijn het de meer derheid volgende lid van zijn Vakver- eeniging. En als dus de besten hun rekening op maken, dan zullen zij vinden achteruit gegaan te zijn en zij zullen buiten hun arbeid aansluiting wenschen daar, waar het individu en hei karakter zich kun nen ontwikkelen en tot hun recht komen. Welnu, daartoe moeten deze arbei ders komen tot ons, daartoe moeten zij toetreden tot onze Liberale Staatspartij de Vrijheidsbond, opdat zij daar het ge luk vinden van te kunnen zijn een per soonlijkheid. De arbeiders hebben 't nu veel slechter, dan in den tijd van de liberale opperheer schappij Dat is de „pakkende" en „fris sche" conclusie, die in het hier afgedrukte artikel ligt opgesloten. Och ja, wij geven toe, wij zijn nuchter genoeg, om te zien, dat steun van sociale organisatie en sociale wetgeving op de be trokkenen een nadeeligen invloed kan heb ben; en men kan dien nadeeligen invloed ook meermalen feitelijk constateeren in vermindering van plichtsbesef om, zooveel mogelijk, zelf voor zich en de zijnen te zor gen. Maar dat is geen noodzakelijk gevolg en, gelukkig, geen algemeen gevolg! Evenmin als het een algemeen verschijnsel zou zijn, dat de tot op zekere hoogte doorgevoerde loon-nivelleering in de bedrijven de energie van de meer bekwame arbeiders zou ver lammen al komt ook dit wel voor! Maar: 't kan toch niemand pakken als een frissche gedachte, indien men. om deze schaduwzijden, terug wenscht den toestand van rechteloosheid, die er vroeger FRANKRIJK ERKENT ZAMORA'S REGEERING. De Fransche regeering heeft de Spaan- sche republiek erkend. Ook de Chileensche regeering heeft dat gedaan. In een onderhoud met persvertegen woordigers heeft de hertog de Miranda verklaard, dat de koning hem heeft opge dragen, er op te wijzen, dat deze de Fran sche regeering niet wil hinderen, noch haai moeilijkheden veroorzaken, teminder sinds de bewijzen der vriendschap, welke Frank rijk jegens hem heeft betoond en welke hij nooit zal vergeten. Het is 's konings verlangen, zijn incognito te bewaren. Uit Gibraltar wordt gemeld, dat Woens dag j.l. de infant Juan, koning Alfonso's derde zoon, met een Spaanschen torpedo jager aldaar is aangekomen. De infant, die door de op de kade aanwezige monar chisten met den kreet „Leve de koning" werd ontvangen, vertrok 's middags met de Italiaansche mailboot „Roma" met bestem ming naar Napels. Toen de infant kort voor zijn vertrek in den auto van den gouver neur en vergezeld van den adjudant van den gouverneur op de kade aankwam, had den zich daar *-ele leden van de Spaansche aristocratie en van het afgetreden ka-bi net verzameld. De prins was diep geroerd door hun sympathiebetuigingen. POSITIE VAN CATALONIE GEREGELD. Naar uit Barcelona aan de „Times" wordt gemeld is kolonel Macia gisteravond laat met de regeering te Madrid tot een ac- coord gekomen over den status van Cata- lonië. Als gevolg hiervan zou het land niet meer „Catalaansche republiek" worden ge naamd, doch „Catalaansche staat in de Spaansche republiek". Gisteravond zijn verscheiden leden van Macia's regeering te Madrid aangekomen, waar zij met de Madrilleensche regeering hebben geconfereerd. Zij keerden heden per vliegtuig naar Barcelona terug. VERKLARINGEN VAN ZAMORA. Sauerwein, de „Matin"-redacteur, die zich te Madrid bevindt, heeft een onder houd gehad met den nieuwen Spaanschen minister-president, Zamora. Deze betoogde, dat men in het buiten land niet moest denken, dat de verschillen de machten in het land wantrouwend te genover het nieuwe bewind staan. De president van de Spaansche Bank heeft reeds verklaard, zeide hij, dat de bankinstellingen met den nieuwen gang van zaken meegaan. Admiraal Aznar, aldus Zamora, heeft mij, in zijn hoedanigheid van commandant van de marine, verzekerd, dat de heele vloot voor de republiek is. Uit het leger ontvangen wij ieder oogen- blik betuigingen van aanhankelijkheid Zelfs onder de monarchisten zijn nauwe lijks nog menschen te vinden, die niet bet definitieve karakter van het regiem erken nen. Kenmerkend VQor onze revolutie is, dal wij zonder geldschieters gewerkt hebben. Wij hebben alles zonder geld gedaan, afge zien van kleine bedragen, die wij zelf ver schaften. Wij hebben niemand gekocht en da'arom hoeven wij ons ook niet te ver- koopen. De Spaansche re\olutie is daar door meesteres van haar lot. Al wat wij thans verordenen, zal aan de constitueerende vergadering, die zoo snel ■mogelijk bijeen geroepen zal worden, ter goedkeuring worden voorgelegd. Om echter Spanje zijn vrijheid terug te geven en het de mogelijkheid te verschaf fen, zich zelf te regeeren, moeten wij het terrein effenen en de volkomen hervoi- ming van de wetgeving voorbo'-oiHen. Wij zullen een program uitvoeren, dat wij ge durende 3 maanden voor de revolutie, on danks vervolgingen en op gevaar af we gens hoogverraad aangeklaagd te worden, hekben gereed gemaakt. heerschte, toen„de aroma van den ar beid" bij zoo vele arbeiders verbitterd was door het besef, absoluut afhankelijk te zijn in hun oeconomisch bestaan van mogelijke •willekeur, en toen.... „het stalende besef van het moeten dragen van de geheele ver antwoording voor zich en zijn gezin" bij zoo vele arbeiders ontzenuwd werd door het andere besef, dat onmogelijk te kunnen doen!. De liberale reactie kitn o.i. niet als „pakkend" en noch als „frisch" worden aangemerkt! DE BLOEIENDE BOLLENVELDEN. OOK EEN BASKISCHE REPUBLIEK. De Baskische nationalistische rechter zijde heeft besloten de autonome Baski sche Republiek uit te roepen. De Spaansche autoriteiten schijnen de uitvoering van dit plan niet te willen dul den. Gendarmerie en een bataillon infanterie zijn te Guernica geconcentreerd. HET VATICAAN BLIJFT UITERST GERESERVEERD. Op het Vaticaan blijft men de grootste gereserveerdheid betrachten ten aanzien van den toestand in Spanje. In kringen der geestelijkheid is men wat minder terughoudend. Men schijnt van meening te zijn, dat de toestand der Kerk in Spanje in hoofdzaak zal afhangen van de uillegging die gegeven zal worden aan de woorden: gewetensvrijheid en geloofs vrijheid, die als waarborgen door de nieu we regeerders zijn verkondigd. VORSTENBEZOEK. De koningin van Roemenië heeft te Pa rijs een bezoek gebracht aan de Spaansche koninklijke familie. Ook ex-keizerin Zita van Oostenrijk, die, naar men weet,, tegenwoordig op het kas teel Steenockerzeel in België woont, heeft zich naar Parijs begeven om haar opwach ting bij de koningin van Spanje te maken. Haar sympahtie gaat in het bijzonder ujt naar de Spaansche koninklijke familie we gens de gastvrijheid, dia deze haar na haar verdrijving uit Oostenrijk tijdens haar ver blijf in Lequeitio, in yxmje, heeft ver leend. Gisteren zijn de laatste leden van het Spaansche koninklijk huis naar het buiten land vertrokkenslechts een tante van den koning, de infante Isabella, is te Ma drid achtergebleven, aangezien zij onge steld is. Ook de hooge adel maakt zich ge reed, het land te verlaten. De exodus uit Madrid is 7/z <*root. da*- de slaapwagens reeds voor vele dagen zijn uitverkocht. Een begeleidend verschijnsel is de run op de banken, die van zoodanigen omvang is geworden dat deze instellingen besloten hebben voorloopig niet meer dan een kwart gedeelte van de verlangde bedragen uit te betalen. Een aanbod uit Hollywood. Sydney Graumann, een bekend filmmag naat en theatereigenaar te Hollywood, heeft aan koning Alfonso een telegram ge zonden, waarin hij den koning een contract bij de film aanbiedt. Het telegram luidt aldus: „Ik geloof, dat uw veelbewogen carrière bijzonder geschikt is om te worden ver werkt in een sprekende film van interna tionaal belang, gebaseerd op de schitte rende Bourbon-dynaslie. Schrijft U s.v.p., indien U zich aangetrokken gevoelt. Ik ge loof, dat gemakkelijk drie millioen dollar met deze film kan worden verdiend, waar van een groot deel zal kunnen worden ge bruikt voor liefdadige doeleinden in Ame rika en Spanje." Critiek op de geestdriftige ontvangst. De geweldige geestdrift waarmee eergis teren eerst de koningin van Spanje en haar familie en later Alfonso zelf ontvangen zijn en die zoowel een uiting is van de sym pathie, die Parijs voor onfortuinlijken pleegt te gevoelen als van die, welke, naar Jules Lemaitre's woord, het volk hier nu eenmaal altijd toont aan „de koningen van anderen", wordt niet onverdeeld goedge keurd. De radicale „Kuotidien" b.v. be klaagt zich er over, dat de regeering daar aan heeft meegewerkt door de plechtige ontvangst, officieel aan de Spaansche ex- koningin bereid, alsof het Spaansche volk zich in het geheel niet had uilgesproken. Aan deze verjaagde vorsten een eer be wijzen alsof zij nog souverein waren, is iets dat het Spaansche volk kwetsen zal, meent het blad, en nu de Kamers niet bijeen zijn, die anders zeker een geestdriftige boodschap aan de jonge Spaansche repu bliek gezonden zouden hebben, had de re geering zich wat tactvoller moeten gedra gen. Deze critiek vormt een tegenhanger van de uiting, dat „republikanisme niet nood zakelijkerwijs onhebbelijkheid tegen vor stelijke personen behoeft in te sluiten", want zij bewijst, dat sommige republikeinen hier zich niet kunnen opwerken tot begrip voor wat men uitsluitend uit een gevoel van menschelijkheid aan ballingen, ook al zijn die van koninklijken bloede, verschul digd is. Blcemibollen zijn een wijs en voorzichtig ge-slacht. Eeuwenlange bittere ervaring heeft hun geleerd, dat hel klimaat van on ze duinstreek niet zoo standvastig is als in het moederland, Zuid-Frankrijk, Turkije of waar elders onze bloembollen in 't wild groeien. De bellen zijn beducht, gewerden om te vroeg boven de grond te kernei' en, met recht een „koude neus" te halen. En nog onda nksdie wijze voorzichtigheid hebben dit koude voorjaar de hyacomthen vooral, het kwaad te verantwoorden gehad, Zacht, zoel voorjaarsweer hebben de laatste mc.arden niet veel gegeven, mei als gevolg, dat de bloeitijd wat verlaat is. Maar nu staan toch vrijwel a!"e Xarr-'-sen en veile Hyacinthen-velden in bloei. Vanneer van daag en mengen de zon blijft schijnen - ,zooals op het öogenblik dat wij dit schrij ven dan kan géén rechtgeaarde hya cinth de bekoring weerstaan om zich in volle kleurenpracht te ontplooien. Ook de'tulpen zijn al aardig op streek; hier en daar wedijveren ook zij reeds mei de nar cissen en de hyacinthen,-wie de schoonste kleuren velden vormen kan. Een aanwijzing, waar de bloemenvelden te vinden zijn, lijkt ons overbodig. De (Bloemenvelden bij Haarlem) stroom van auto's, bussen, karren, fietsen en motoren, welke morgen in onafgebro ken stroom langs de bloemen komt defi- leeren om Koningin Lente in feestgewaad te huldigen is voor ieder vreemdeling in deze omtrek aanwijzing genoeg, hoe de Bollenstreek te beteiken is. En is men eenmaal in hel Beloofde Land. in Sassen- heim, Li&se, Hillegom, in Noord wijk, Voor hout of Noordwijkerhout aangekomen, dan kan men veilig iederen weg inslaan, want heel de „kop" van Zuid-Ho l: nd is thans één fel-kleunge bloemenzee. Wie de drukte en de gezelligheid.zoekt, houdt de straatweg Leiden—Haarlem, wie rustig de bollenvelden in eindelooze uitge strektheid voor zich wil zien, zoeke de achterwegen, vooral Voorhout en Noord- wijkerhout. Fep, beroemd uitzicht ove" de bloemenvelden heeft men vanaf de Rem- bramdtweg te Noord-wijk. Een ieder make zich dus on dezen Zon dag of de bomende weken „de glorie van Holland", te komen bewonderen. Het bar op jaar groeiend bezoek, de enorme drukte op de wegen bewijst wel, dat de rec'amq welke de Natuur in de lente voor haar producten maakt, de beste „onpersoonlijke reclame" is. FRANKRIJK BRIAND DOET EEN TEGENZET. Tegen de Duitsch-Oostenrijksche tol-unie. De berichten der laatste dagen dat Bii- and voornemens zou zijn een tegenzette deen ten apedchte van de Duil soh-Oost-en- rijhsohe touunie, nemen vastere vormen aan. Het heet dat er te Parijs, Londen, Rome, Praag, Warschau en Boekarest reeds over eenstemming is bereikt over een economisch program, dat zich bij het Duitsch-Oosten rijksche d'ouaneacooord zou aansluiten. Het N. T. A. meldt uit Parijs dat de „Matiin" beweert hierover nadere bijzon derheden te hebben vernomen. Het bad schrijft o.a. dat de staten der Kleine En tente, alsmede Polen, Engeland en Italië, de wenscih.cn en plannen van Frankrijk voor komend, zich spontaan tot Briand hebben gewend met het verzoek gemeenschappe lijk naar den weg te zoeken om tot een op lossing der orisis te geraken. De kanse'a-rij van de genoemdfe staten zullen binnenkort een omvangrijk economisch en tarief rech telijk pro-gram uitwerken en dót als tegen ontwerp tegen het plan Curtius-Soho-ber aan de Europeesche Studiecommissie voor leggen. Duitsehland en Oostenrijk werden van deze onderhande'ingen op de hoogte gehouden. Zoo werken Parijs, Londen, K'ome en de Midden-Europeesohe landen in den bosten geest samen aan een daadwerkelijke sa- neering van den toestand van hwidtbouw en industrie. Ook de officie use „Petit Parisien" beves tigt de mededeeling van de „Matin" en schrijft dat een machtige opbouwende be weging, die zich thans afzonderliik aftec- kent, de voorspelling rechtvaardigt dat bij de volgende zitting van de Europeesche Studiecommissie een plan zaö worden voor gelegd, dat niet enkel meer on de beharti ging vatn de belangen van twee st-t^ aal zijn gericht, zooals dot met het Duiitsch- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het nieuwe Spaansche bewind door Frankrijk erkend. Een tegenzet van Briand tegenover de Duitsch-Oostenrijksche to!-unie. Oostenrijkse he pan het geval is. doch reke ning zal houden met de belangen van een tamelijk gjroot aantal staten. Dit plan zal de oammisse missc-hien in staat ste'lon een basis te vormen voor een nieuwe economi sche samenwerking in Europa. Duitsrh and en Oostenrijk kunnen, wanneer zij dat wen schen, zich natuurlijk bij hel plan aanslui ten. Met het oog op deze mogel ijkheid is men thans in ieder land doende de nationale economische politiek met het beoogde nieu we systeem te doen harmenieeren. -Zoo heb ben in Parijs reeds versohi lende irtermini- S'teriee'e besprekingen plaats gehad en ook heden zullen minister-president Lava] met Briand, de ministens van handel, financiën en economische zaken en de voorzitters van de betrokken parlementaire commissies, hierover confereeren. PORTUGAL ULTIMATUM DER PORTUGEESCHE REGEERING. Aan rebellen op Madeira. De Portugeesche regeering heeft den op- standigen troepen op het eiland Terceina een ultimatum gesteld. Wan neef zij zich niet onmiddellijk aan de regeeringstroepen on derwerpen, zullen er operaties tegen hen beginnen waaraan de Portugeesche krui sers „Vaseo da Goma" en „Carvaho Aranja" zullen deelnemen. Echter wordt te vens verklaard, dat Madeira wel geblok keerd, doch niet beschoten zal worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1