22ste Jaargang
VRIJDAG 10 APRIL 1931
No. 6868
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
NIET VERGETEN!
22 APRIL.
No. 9.
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent,. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
V Het dienstboden-vraagstuk.
Men moet altijd voorzichtig zijn met het
trekken van een algemeenen regel, waarop
geen of bijna geen uitzonderingen zouden
zijn.
Zoo is verkeerd de algemeene regel, dat
een betrekking als dienstbode voor een
meisje goed is, beter dan elke andere be
trekking.
Deze algemeene regel gaat niet op, om
dat men dan alle betrekkingen als dienst
bode over één kam scheert
Maar wel is volkomen te handhaven, dat
een betrekking als dienstbode in een goed
Katholiek gezin voor een Katholiek meis
je véél verkieslijker is, dan een betrekking
op fabriek e.d.
Onder een goed Katholiek gezin ver
staan wij, natuurlijk, een gezin, waar niet
alleen of hoofdzakelijk de uiterlijkheden
van den Katholieken Godsdienst worden
in acht genomen en waar men niet alleen
„z'n plichten" vervultmaar een
waarachtig Katholiek gezin, waarin
dus de Christelijke zeden, en in 't bijzon
der ook de plichten van Christelijke naas
tenliefde, worden betracht.
In de „Tijd" heeft baron van Wijnbergen
een artikel geschreven, waarin hij als ideaal
voorhoudt: het meisje u i t de fabriek en i n
het gezin.
En schrijver vervolgt:
„En dat ideaal nu kan voor velen be
reikt worden door, voor zoover de hulp
van het meisje niet in eigen gezin tot bij
stand der moeder wordt vereischt, een pas
sende betrekking te zoeken als dienstbode
in een degelijk christelijk gezin.
Het groot aantal dienstmeisjes van
vreemde nationaliteit, hier te lande werk
zaam, bewijst, dat het groote voordeel,
daaraan verbonden, door tal van Holland-
sche meisjes en hare ouders niet wordt in
gezien hetgeen zeer te betreuren is.
Toegegeven tochmoet worden, dat een
bij uitstek goede voorbereiding voor de
toekomstige buisvrouw en huismoeder is:
het gedurende eenige jaren achtereen
dienstmeisje zijn in een degelijk chris
telijk gezin.
In zoodanig gezin leeft het meisje mede
het godsdienstig leven van het gezin is
bet beveiligd tegen zedelijke gevaren, die
elders dreigen wordt het op den jongen
leeftijd goed gevoed heeft het de noo-
dige rusttijden en nachtrust ontvangt
het niet geringé beschaving. En, later ge
huwd zijnde, wordt in tal van gevallen de
band, die eenmaal tijdens de dienstbetrek
king werd gelegd, onderhouden, hetgeen
in verschillende omstandigheden des le
vens van niet gering voordeel blijkt te
zijn.
Te betreuren is het nu, dat door niet
weinigen die voordeelen willens en we
tens worden prijsgegeven.
En om hierm verandering en verbete
ring te brengen, is geen steun van over
heidswege, geen medewerking van werk
gevers noodig. Neen, daarvoor is in de
eerste plaats noodig, dat in de daarvoor
in aanmerking komende kringen de ouders
het groote belang gaan inzien, dat er voor
hun kind in gelegen is, in een goeden
dienst werkzaam te zijn, om daarna ook
hun kind zeif er van te overtuigen."
Baron van Wijnbergen meent ten slotte
te mogen zeggen, dat zij, die krachtig mee
werken om te bevorderen, dat de plaatsen
in onze goede christelijke gezinnen door
Holla-ndsche dienstmeisjes worden bezet,
daarmede den meisjes en den later door
haar te vormen gezinnen een niet gerin
gen dienst bewijzen een werk verrichten
ook van algemeen-maatschappelijk nut.
Wij zijn het met den heer Van Wijnber
gen volkomen eens.
Wij zouden er alleen nog het volgende
aan willen toevoegen:
Dat de Katholieke vrouwen, in wier ge
zin een dienstbode is, ook werkelijk er voor
zorgen, dat van dat gezin uitgaat een goe
de invloed op de dienstbode niet allereerst
DUITSCHLAND
VERKORTING VAN ARBEIDSTIJD IN
DUITSCHLAND VOORGESTELD.
Werk voor 1 millioen personen verwacht.
Heden wordt een gedeelte van het rap
port der commissie-Brauns gepubliceerd,
dat betrekking heeft op het te werk stel
len van een grooter aantal arbeiders door
verkorting van den arbeidstijd en door een
einde te maken aan het ontvangen van
loon uit meer dan één bron. Wat het laat
ste punt betreft, gelooft men, dat bij een
regeling van die kwestie meer dan 300.000
werkloozen arbeid zullen kunnen vinden..
Over de gevolgen van een verkorting van
den arbeidstijd zijn de meeningen ver
deeld. Het meest optimistisch is het insti
tuut voor conjunctuuronderzoek, dat op te
werkstelling van 11/2 millioen werkloo
zen rekent, terwijl het ministerie van Ar
beid op een schatting van 600.000 arbei
ders komt. Het rapport der commissie is
gebaseerd op een berekening van het rijks
bureau voor werkloozenverzekering, dat
neerkomt op werkverschaffing voor 750.000
personen.
Men verwacht, dat bij uitvoering van de
voorgestelde maatregelen in totaal een mil
lioen personen werk zullen kunnen vin
den, hetgeen veel meer is dan aanvanke
lijk werd aangenomen.
De commissie-Brauns zet de volgende
week haar werkzaamheden voort en zal
zich dan speciaal bezighouden met werk
verschaffing door andere methodes.
DE BURGEMEESTERSVERKIEZING
TE BERLIJN.
De commissie uit den Berlijnscheu ge
meenteraad ter voorbereiding van de ver
kiezingen voor de aanvulling van het col
lege van B. en W., heeft in haar zitting
van gistermorgen besloten voor te stellen
te kiezen als „Oberbürgemeister" den hui-
digen voorzitter van den Senaat van Dan
zig, dr. Heinrich Sahm, als eerste-burge-
meester Friedrich Lange en als tweede
burgemeester den vice-president van het
Duitsche Stedencongres, dr. Fritz Elsas
en voor de functie van bezoldigd wethou
der den wethouder Bruno Asch uit Frank
fort a. d. Main. Deze voorstellen zullen he
den ter kennis van den gemeenteraad wor
den gebracht. Naar verluidt zouden van de
23 aanwezige commissieleden 12 voor dr.
Sahm hebben gestemd.
FRANKRIJK
POLITIEKE REDE VAN DOUMERGUE.
Zinspeling op de tolunie.
President Doumergue is gisterochtend
op de doorreis naar Tunis om 9.25 in het
prachtig versierde station van Nice aange
komen, waar hij verwelkomd werd door de
civiele en burgerlijke autoriteiten, talrijke
Kamerleden en een geestdriftige menigte.
Op een door den gemeenteraad aange
boden banket nam Doumergue het woord.
Hij begroette de vertegenwoordigers van
den nabuurstaat, die evenals Frankrijk de
verschrikkelijke beproevingen van den
jongsten oorlog heeft medegemaakt en
zegevierend heeft gesteden naast de Fran-
sche legers voor de verdediging en den
triomw van de groote zaak. President Dou
mergue wees er verder op, dat do Fran-
sche vaderlandsliefde niet agressief is en
voor niemand gevaarlijk is en evenmin ten
doel heeft Frankrijk te verheffen boven
andere' landen door een hegemonie. Dit pa-
triolisme wenscht slechts, dat Frankrijk
de plaats behoudt, waarop het recht heeft,
de onafhankelijkheid bewaart, die voor het
land onontbeerlijk is en volkomen veilie-
heid verkrijgt om in vrede te werken en
zich te ontwikkelen, alsmede om zooveel
mogelijk samen te werken bij den vooruit
gang en het geluk der menschheid.
De president herinnerde aan de door
slaggevende bewijzen, die Frankrijk heeft
gegeven van zijn liefde voor den vrede,
o.a. door spontaan zijn leger-effectief en
den militairen diensttijd te verminderen.
De ondervinding heeft bewezen, dat er
geen duurzame vrede bestaat zonder dat
de veiligheid der grenzen volkomen verze
kerd is en Frankrijk heeft dan ook het
recht aan te nemen, dat zoolang de Vol
kenbond niet beschikt over voldoende mi
litaire kracht, om te dwingen tot uitvoe-
door de lessen, welke deze misschien in tot
haar gerichte vermaningen ontvangt, maar
allereerst door het voorbeeld, door de
werkelijkheid van christelijk leven,
doen en laten, welke de dienstbode ziet en
ondervindt
ring van zijn beslissingen, het zelf waak
zaam moet zijn, op wacht moet staan en
op zich zelf moet rekenen, vooral na de
jongste onverwachte gebeurtenis, waarvan
men noch de huidige directe beteekenis,
noch de gevolgen voor de toekomst mag
onderschatten. Immers de geschiedenis van
het land, waarin deze gebeurtenis is voor
gevallen, vermeldt een precedent geval,
dat zoo leerzaam is dat het gevaarlijk voor
Frankrijk zou zijn zulks te vergeten.
Een Duitsch commentaar.
Naar aanleiding van de toespeling door
president Doumergue gemaakt op de
Duitsch-Oostenrijksche tolunie wordt in
Berlijnsche politieke kringen de meening
geuit, dat het gewaagd genoemd moet wor
den, indien 'n zuiver economische gebeur
tenis wordt voorgesteld, alsof het de vei
ligheid van een land in gevaar zou kun
nen brengen, dat zoo krachtig bewapend
is als Frankrijk. In Berlijnsche politieke
kringen meent men, dat de Duitsch-Oosten
rijksche tolunie allerminst geschikt is, om
als bewijs te dienen voor een bedreiging
van de veiligheid van Frankrijk.
PORTUGAL
DE OPSTAND OP MADEIRA.
Ook in Portugal is de toestand
Naar wij vernemen, heeft de Portugee-
solie regeering een decreet afgekondigd,
voingenis iieitweiR alle havens van Madeira
voor de scheep va aait worden ges-o ten. Oor-
logs- of koopvaardijschepen, die de buiten
landreis iin veiligheid willen brengen, mo
gen evenwel de navens binnenkomen.
Dit besluit staat blijkbaar m verband
met heit voornemen, de rebe'len door uit
hongering tot overgave to dwingen.
Gisternacht zijn twee schepen met Por-
tugeesohe troepen naaMadeira vertrok
ken en hedenavond zullen nog twee oorlogs
bodems volgen.
Ook in Portugal is de toestand zeer ge
spannen meldt de Times. Gistermorgen
werden verscheiden personen gearresteerd,
o. w. twee oud-ministers. De telegraaf- en
postkantoren worden door soldaten be
waakt. Allerlei geruchten doen de ronde en
verwacht wordt, dat in Lissabon de staat,
van beleg zal worden afgekondigd.
Bovendien wordt gezegd, dat de garni
zoenen te Pnnta Delgada en Horta, beiden
op de Azoren, in opstand zijn gekomen.
Het kabinet houdt op het oogertblik zitting
in de artilleniekaizerne.
Van Madeira wordt gemeld, dat het leven
daar oogenshijnijk zijn gewonen gang gaat,
doch tengevolge van de militaire toebereid
selen is er een groote uittocht begonnen
uit de kustplaatsen naar het h^i-'^'k'.nd
de hotels zijn reeds overvol. De prijzen stij
gen en een tekort aan leven-smid de en d-oet
zich al gelden.
RUSLAND.
SOVJET-PASCHEN.
Een atheische resolutie.
Volgens den „Osservatore" vormde zich
te Leningrad eenigen tijd vóór Pasohen een
bataljon van 800 actieve godloochenaars, om
den strijd tegen het Paaschfeest te leiden.
Te Moskou werden op Paaseh-Zaterdag
taJl van propagandistische vergaderingen
gehouden, waaraan alle arbeiders der fa
brieken moesten deelnemen.
Op deze vergadering werd een boodschap
voorgelezen va.n Jaroslawski, getiteld „Het
Vaticaan aan het hoofd van een gewapende
interventie tegen de sovjets".
Deze boodschap werd eveneens uitgezon
den door de radio in verschillende talen.
Ook werd een resolutie aangenomen, vol
gens welke de definitieve s1 uiting wordt ge-
eisclit van alle kerken, opdat voortaan in
Rusland alle sporen van het Paaschfeest
verdwijnen.
SYRIË
EEN KONING VAN SYRIË.
De Franschen zetten Ali op den troon.
Uit Aleppo wordt gemeld, dat de Fran
schen een overeenkomst hebben geteekend
met Ali, den zoon van koning Hoessein,
volgens welke Ali koning van Syrië zal
worden.
De broeders van Ali zijn beiden regee-
rende vorsten: Abd-oeFa is emir van Tra-ns-
jordaniëe Feisal van Irak. Ali is koning
van Hedzjas geweest, als opvolger van zijn
vader Hoessein. In 1924 trad hij af en ver
liet zijn land ingevolge de verovering van
Hedzjas door de Wahabieten.
In 1916. had Hoessein het vorstendom <*n
het oude Turksche vi'-ajet Hedzjas onaf
hankelijk verklaard en het koningschap
daarover aanvaard.
AMERIKA
CHICAGO'S NIEUWE BURGERVADER
VOL GOEDEN MOED.
Geen angst voor Al Capone.
Een redacteur van de „Daily Mail" had
gisternacht een telefonisch onderhoud met
Anton Cermak, den nieuw gekozen burge
meester van Chicago. De redacteur vertel
de Cermak, dat hij wel zou weten, dat
Chicago in Europa den naam had, door
bandieten geregeerd te worden en hij
vroeg hem, of hij voornemens was te trach
ten hier een einde aan te maken. Cermak
lachte door de telefoon en zeide, dat hij
zeker zou trachten dit te doen. „Luister",
zei hij „er zijn in Chicago minstens net
zooveel eerbare politiemannen als bij j 1-
lie op Scotland Yard, maar al wat zij noo
dig hebben, is een man, die hun leiding
geeft en hen steunt bij het doen van hun
plicht."
„Zullen er ontslagen vallen bij het poli
tiecorps in Chicago?" vroeg de Engelsche
interviewer verder. „Een politieman, die
verdacht wordt en waartegen ik bewijzen
in handen krijg, wordt onherroepelijk ont
slagen", was het antwoord. „Verwacht u
moeilijkheden met Al Capone?" Weer
lachte burgemeester Cermak. „Waarachtig
niet. Capone is pas verordeeld en ik heb
den indruk, dat hij de komende vier jaar
wel weg zal blijven."
In antwoord op een vraag omtrent de
toekomst van Chicago verklaarde Cermak:
„De naam van Chicago is voor verschei
dene jaren bedorven, maar ik hoop, dat
mijn overwinning beteekent, dat Chicago
opnieuw op waardige wijze zijn plaats zal
innemen als een van de grootste steden
der wereld en de tweede stad van Ame
rika".
DE AANWEZIGE INLANDSCHE
TARWE.
Nog geen inventarisatie.
Naar wij uit goede bron vernemen heeft
een inventarisatie van de aanwezige voor
raden inlandsche tarwe van den oogst
1930 nog niet plaats gehad. Wel is bij den
opzet van de tarweorganisatie gevraagd
aan de daarbij betrokkenen een voorloopig
overzicht te verstrekken van de hoeveel
heden tarwe van den oogst 1930, die ver
moedelijk in de verschillende provincies
aanwezig zouden zijn. Het verzamelen van
deze gegevens is in de eene provincie nauw
keuriger geschied dan in de andere. Maar
in het algemeen heeft men aan deze voor-
loopige gegevens zeer weinig. Alleen in de
provincie Zuid- en Noord-Holland is men
tot cijfers gekomen die een globaal ovei-
zicht van de hier aanwezige hoeveelheden
geven. Vermoedelijk bevindt zich in die
twee provinciën $e meeste tarwe die van
den oogst 1930 is overgebleven.
Het cijfer van deze voorraden bedraagt
echter nog niet het zesde gedeelte van den
in het „Hbld." genoemden aanwezigen
voorraad van 119.000 ton, waarop men voor
't geheele land nog zou kunnen rekenen.
Voorts vernemen wij, dat er besprekin
gen gaande zijn, tusschen de verschillende
groepen van koopers van tarwe voor de be
hartiging van hun belangen in gemeen
schappelijk overleg. Deze besprekingen zul
len nog worden voortgezet. Voorzoover
bekend is nog niemand aangewezen die
namens hen als inkooper zal optreden, ter
wijl ook geenszins vaststaat of één bepaal
de commisiehandel daarmede voor alle be
langhebbenden zal worden belast.
De algemeene maatregel van bestuur
voor de uitvoering der Tarwewet is nog in
voorbereiding. De volgende week zal de
definitieve stichting plaats hebben van de
centrale tarweorganisatie, zoodat eerst
dan tusschen de verkoopers en de inkoo-
pers van tarwe de noodzakelijke bespre
kingen zullen kunnen plaats vinden. f
Mij. tot Bevordering der Toonkunst
Afdeeling „Leiden".
De uitvoering van „La Damnation de
Faust" op 14 April avs., waarbij de beroem
de Parijsche bas, de heer Charles Panzéra
de Mephisbopart ij zal zingen, is de laatste
uitvoering, welke Anton Tierie zall diri-
geeren.
Van verschillende zijden is de bedoeling
kenbaar gemaakt den heer Tierie alsdan te
huldigen, in verband met de groote ver
diensten welke hij zioh in den loop der ja
ren tegenover geheel muzikaal Leiden heeft
verworven.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een politieke rede van den Franschen
president te Nice.
Een koning van Syrië?
De datum van de Prov. Statenverkie
zing in Zuid-Holland is Woensdag
Het nummer der R. K. Staatspartij is
ui geheel Zuid-Holland:
HET STADHUIS-VRAAGSTUK.
Ofschoon indertijd, toen aan den heer
Dudok bij raadsbesluit opdracht werd ge
geven een plan voor een nieuw stadhuis te
ontwerpen, niet is gesproken over een com
missie van beoordeeling van de plannen,
hebben thans B. en W. het voornemen, het
gevel-plan van den heer Dudok en het
voorstel van de Sociaal-Democratische
Raadsfractie om in plaats van een geheel
nieuw raadhuis te bouwen aan de Visch-
markt, zulks te doen aan de Lammermarkt,
te onderwerpen aan het oordeel van een
dergelijke commissie.
B. en W. meenen, dat de heer Dudok
zich daarmede zal kunnen vereenigen.
In een schrijven toch dat de heer Dudok
aan een der raadsleden heeft gezonden,
zegt deze o.m.:
„Het spreekt vanzelf dat ik geen detail-
critiek aanvaarden kan. Het plan dat ik
ontwierp is een onverbrekelijk geheel. Ge
vel en plattegrond zijn 2 dimensies van een
drie-demensionaal ding en als zoodanig pre
cies van hetzelfde gewicht en van dezelfde
orde."
Handelsregister K. v. K.
W ij z i g i n g e n. 121. N.V. Stoomfabriek
van Verduurzaamde Levensmiddelen „De
Ster" v.h. N. Wouterlood PJzn. Leiden,
Hoogewoerd 183. Overi. Dir.: W. A. Wou
terlood, Leiden, d-d. 31 Maart 1931.
5222. Coöp. Groenten-, Fruit- en Bloe-
mcnveiilingsvereeniging „Leiden en Omstre
ken" G.A. Leiden, Zoeterwoudsoheweg 2.
Uilitr. Bestuursl.P. J. Kelderman, Lei
den. N. Bestuursil.L. Snooker, Leiden; J.
Berk Gzn., Zoeterwoude en L. Verhaar Jr.,
Voorschoten.
2946. Hotel Restaurant „de Kaag". War
mond. Uiittr. Comm.: L. A. Roozen, Den
Haag. Uittr. Comm.: J. Bobs, Leiden. De
statuiten zijn gewijzigd. Wijz. handelsn.
thans: N.V. Hotel Restaurant „de Kaag".
5212. Tuindersbond „De Hoop Go'eid
Ons", Ter Aar D 30. Bovengenoemde ver-
eeruiging ie met ingang van 1 Maart 1931
in liquidiaitiie getreden. Liq.: J. Kroon, Ter
Aar en A. Kammeraet, Ter Aar.
Processie naar Heiloo.
Men verzoekt ons te willen mededeelen,
dat de Leid-sche processie naar Heix>o op
10 Juni a^s. zal plaats vinden.
Gouden doctoraat.
Morgen zal het vijftig jaar geleden zijn,
dat dr. F. Delhez, wonende te Dordrecht,
aan de LeAdsche Universiteit promoveerde
bot doctor in de geneeskunde.
De feestavonden van het studiefonds
„Hartebrug" zijn op 19 en 23 April, niet 24
April, zooals abusievelijk vermeld.
Hedenmorgen te ongeveer kwart over
tien is een met schapen beladen vracht
auto uit Warmond op de Korte Mare in
een groot gat langs de straat gereden, ter
plaatse, waar juist een boom gerooid was.
De auto verdween tot aan den as in den
grond en bleef gedeeltelijk over het wa
ter op den walmuur hangen. De schapen
moesten worden afgeladen, waarna de
wagen werd weggesleept. Persoonlijke on
gelukken kwamen niet voor. Het verkeer
ondervond geruimen tijd stagnatie.
Op 9 April 1931 stonden 1131 werkzoeken
den bij de Arbeidsbeurs ingeschreven tegen
572 op 9 April 1930.