Schoolartsendienst
in de Bollenstreek
ONDERWIJS
VOOR HUIS EN HOF
Uit de Landbouwwereld
DONDERDAG 9 APRIL 1931
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 7
De officieele opening in
In het Raadhuis te Sassenheiru heeft
gieternamiddag de officieele opening
plaats gehad van den Schoolartsendienst
voor den gemeenten Hillegom, Lisse, Sas-
senheim, Noordwijkerhout en Noordwijk.
In de Raadszaal had zich een groot getal
genoodigden verzameld, onder wie de
burgemeesters en secretarissen van de
deelnemende gemeenten, twee leden van
Ged. Staten, de beeren Crena de Jongh en
Schaper, vele geneesheeren uit de bollen
streek en de schoolbesturen en hoofden
van bijna alle scholen e. a.
Het presidium werd bekleed door den
burgemeester van Hillegom, mr D. F.
Pont, die in zijn openingswoord dank
bracht aan de twee leden van Ged. Staten
voor hun aanwezigheid.
Meer nog dan het provinciaal subsidie,
blijkt wel uit hun tegenwoordigheid van
hoe hoog belang door ons gewestelijk be
stuur de schoolartsendienst wordt geacht.
Ook dankte spr. den inspecteur \an den
geneeskundigen dienst, dr. Putto, die op
vele punten zijn medewerking verleende,
evenals de heer Baak, inspecteur van het
onderwijs.
Voorts dank aan alle schoolbesturen en
aan de gemeentebesturen, die door hun
aanwezigheid hun medevoelen met dit
werk toonen.
En tenslotte dank aan den burgemees
ter van Sassenheim, die de genoodigden
in deze prachtige zaal wilde ontvangen.
Het initiatief tot dezen dienst is uitge
gaan van eenige raadsleden der gemeente
Hillegom. B. en W. hebben zich toen in
verbinding gesteld met de verschillende
schoolbesturen en tot de artsen in die ge
meente; de meening over het nut van zulk
een schoolartsendienst was nog verdeeld.
Na een propaganda-vergadering werd een
commissie benoemd, die de instelling van
wn dienst voorbereidde. Op 26 April van
het vorig jaar werd de machtiging tot
oprichting van Ged. Stalen verkregen; na
nog verschillende moeilijkheden kan thans
de dienst in werking treden.
Tot schoolarts werd gekozen dr. Zjjer-
veld, van wie de commissie vertieuwt, dat
hij alle verwachtingen zal vervullen.
Tenslotte wees spr. op de goede ver
standhouding tusschen de gemeentebe*
sturen. De intercommunale samenwerking
is een teere plant, die gekoesterd moet
worden, en daarom is spr. blij dat deze
opening eenigszins feestelijk geschiedt.
(Applaus).
Toespraak van de schoolarts.
Hierna voerde het woord de nieuw-be-
noemde schoolarts, dr. Zijerveld uit Pur-
merend.
Sinds de invoering van de Leerplichtwet
dwingt de Staat alle kinderen van bepaal
den leeftijd tot schoolbezoek, tot intiem
omgaan met kinderen van allerlei soort,
met verschillende kwalen en afwijkingen
behept-.
De kinderen worden genoodzaakt een
gedeelte van den dag door te brengen in
een houding, welke voor hun leoftiid een
onnatuurlijke is. Zij moeten geestelijke ar
beid verrichten, welke vaak niet evenredig
is aan hun lichamelijk en geestelijk weer
standsvermogen.
Aan de ouders is dus opgelegd de
plicht hun kinderen naar school te zen
den. Het is dan ook vanzelfsprekend, dat
de ouders als hun recht eischen, dat
zoodanige voorzorgsmaatregelen worden
getroffen, dat de gezondheidstoestand der
kinderen niet wordt geschaad.
Het geneeskundig schooltoezicht is een
schakel in de lange rij van maatregelen,
welke genomen worden om het kind vanaf
de geboorte gezond te doen opgroeien tot
een weerstandkrachtig mensch.
Afgezien nog van de infectie-kansen en
andere nadeelen van de school dreigt het
kind vaak gevaar. Herhaaldelijk immers
verbergt het kind beginnende ziekten of
afwijkingen, welke dus ouders en zelfs den
onderwijzers ontgaan. En deze kwalen
moeten in de jeugd worden tegengegaan.
Waar tot nog toe door het Rijk de zorg
voor het geneeskundig schooltoezicht wordt
overgelaten aan de gemeenten met steun
van de provincie, zullen de ouders onge
twijfeld het besluit der gezamelijke ge
meenten toejuichen.
Niet alleen op de ouders rusten zware
verplichtingen, doch ook op den onderwij
zer. Immers het behoort tot een essentieel
onderdeel van zijn taak, dat hij zich in
voldoende mate op de hoogte stelt van den
physiologischen en physischen toestand
van de leerlingen. Tot op zekere hoogte is
de onderwijzer hiertoe zeker in staat. Maar
spreker hoopt, dat de onderwijzers in de-
Raadhuis te Sassenheim.
zen de hulp van den schoolarts dankbaar
en minstens welwillend aanvaarden zullen.
De arts zal op zijn beurt den onderwij
zer dankbaar zijn voor zijn opmerkingen,
die hij doet en voor verdachte gevallen
van ziekte, welke hij rapporteert enz.
In 't kort wilde spr. uog memoreeren het
nadere doel van den schoolartsendienst ea
de taak van den schoolarts.
1. De voonbehoedöi>g tegen en afweer vaar
be&nietitelijke ziekten. Hiervan noemt spr.
diip'hiterilt.is, tuberculose, de huidziekten e.a.
2. Dc zo.rg van den toesta-nd d<eir zintui
gen, allereerst van de oogen.
3. KWa-fwijkingen en spraakstoornissen.
4. Ruggegraaibvenkrommingen zullen de
grootste aandaciht vragen.
5. De toestand van het gebit is eveneens
een zaak va-n groote zorg.
6. Ook op hoofdonreiar zal bijzonder gelet
worden.
7. De achterlijkheid vaar een kind is een
groot kruis zoowel voor de ouders, als voor
de klas. Een intellect-onderzoek vaar den
schoolarts zal nuttig kunnen zijn.
8. Een dankbare taak is de opsporing van
kinderen, die voor uitzending- naar vacam-
biebolomies in aanmerking komen.
9. Propaganda onder de kinderen van
hygiënische maatregelen en het inprenten
vaar hygiënische begrippen.
10. Toezicht op den toestand va-n loca
len, privaten enz.
Practisch denkt spr. aic-h zijn taak als
volgit. in te dee'en
1. Een systematisch onderzoek van alle
kindenen der le klasse. Daarna jaarlijks de
4e klasse. En zoo mogelijk nog va-n de hoog
ste klasse; dit laatste vooral in verband met
de beroepskeuze en dan in overleg met de
ouders.
2. Voorts een globaile inspectie der overi
ge klassen. Mochten hierbij kinderen zijn,
die een meer uitgebreid onderzoek noodig
hebben, dan zal dat geschieden.
Aan de ouders zal steeds gelegenheid ge
geven worden hun toestemming te geven
voor dit algehee'e onderzoek en om bij dit
onderzoek aanwezig te zijn. Immers, dit is
van het grootste belang voor het onderzoek
vam den schoolarts. Ook is overleg va-n de
schoolarts met de huisartsen gewenecht.
Spr. sprak de hoop uit. dat goede samen
werking moge bestaan met de onder wij
zei?, met de huisartsen en met de oudere.
Een waarschuwing wil spr. van 't hart.
Een dienst, welke omvat een 7000 kinde
ren, zal niet onmidde-lijk volmaakt funeti-
onneeren; daarom vroeg &pr. een welwillen
de houding.
Spr. besloot met den wensch uit te spre
ken, dat de schoolartsendienst vruchtdra
gend moge zijn voor de gezondheid der kin
dieren van deze streek, (applaus).
Verschillende toespraken.
Namens Ged. Staten voerde de heer
Crena de Jongh het woord. Goed
voorbeeld doet goed volgen, zeide spr. Na-
de diensten in Krimpenerwaa-rd en Katwijk
is thans deze dienst gevolgd. Spr. prees het
doel van den schoolartsendienst; de school
jeugd te vrijwaren te., en tal van kwa'en,
die zij zouden opl-oopen. wanneer niet tijdig
werd ingegrepen. Wie werkt aan de gezond
heid en levenskracht der jeugd werkt aan
een groot nationaal belang. Een groot deel
va.n het succes van zulk een dienst berust
bij den leider, die voor zulk 'n taak in ieder
odzicht geschikt moet zijn. Vooral komt
het aan op de praktische en tactische geest
van den leider. Men komt in aanraking met
menschen. due vijandig staan tegenover de
friedisohe wetenschap, op de tweede plaats
met de omderwijizers, op de derde plaats
met de huisartsen.
Wij hebben nu dc derde schoolartsen
dienst in deze provincie; gebruik kan ge
maakt worden van de ervaringen in andere
kringen.
Spr. bracht de beste wensohen uit na
mens Ged. Staten voor het welslagen van
den dienst.
Daarna voerde het woord dr. Putto,
inspecteur van den Geneeskundigen Dienst.
Spr. dankte de commissie voor de goede
samenwerking en verwelkomde dr. Zijer
veld in dezen kring. Deze arts is met de
practijk volkomen op de hoogte, want in
Purmerend had hij reeds vele kinderen op
Kath. scholen onder zijn behandeling. Con
flicten met de huisartsen vreest spr. dan
ook niet. Men begint hoe langer hoe meer
de schoolartsendienst op prijs te stellen,
welke mentaliteit voorbereid is door de
consultatie-bureaux voor zuigelingen, die
zeer populair zijn en door de kleuterzorg.
Spr. wenscht- de ouders en de kinderen ge
luk met dezen dienst.
De inspecteur van het L. O., de heer
Baak, wees er op hoe de wetenschap
met reuzenschreden is vooruitgegaan. Het
succes van de schoolartsendienst is voor
een groot deel afhankelijk van den leider,
doch de dienst moet aan de behoefte van
het volk zijn ontsprongen. Spr. wenscht-e
den schoolarts van harte liet beste en-
hoopte op de meest aangename samenwer
king.
Hierna werd de eerewijn rondgediend,
waarmede de plechtigheid was beëindigd.
SINT WILLI BR 0R DUS-FEDERATIE.
Te Utrecht is dc elfde jaarvergadering
gehouden van de St. Willibrordats-fedoratie,
(a gemeene diocesane vereeruigangen van
R.K. Onderwijzers in Nederland).
In zijn openingsrede constateerde de
voorzitter de heer H .G. de Boer, dat de
anibwïkklfling der federatie in steeds sneller
tempo en krachtigen pas gaat.
Zoolang de ma-t-e-reele positie van den
onderwijzer nog niet in overeenstemming is
met de waarde van het door hem beklee e
ambt^ zu 3en wij blijven strijden met ent
housiasme voor de verwezenlijking van de
eischen, die in 1920 gerechtvaardigd wer
den geacht. Spr. wees op een zaak. die ter
vorige vergadering uitvoerige besprekingen
uitlokte: het classificatie-vraagstuk. Wij
blijven, aldus de heer de Boer, als in 1930
en daarvóór eischen, dat de classificatie af
geschaft worde en vervangen door een
efcc'-sel als dat moet dat meer oog
heeft voor de werkelijke verhoudingen.
Wat het rapport--FAitgers betreft, wet-
gjevin-g in grooten stijl kan men dit niet
noemen, al mag groote waardeering niet
worden onthouden aa.n de technische ver
beteringen. die de L. O.-wet 1920 zal on
dergaan. Maar die waard coring zal toch
moeilijk van ganscher harte utgesproken
worden, als niet de grootste steen des aan
stoots uit het wetsontwerp verwijderd is;
spr. bedoe'de de uniforme school, hier ver
disconteerd in het- z.g. 4ö wtcleel. De voor
zitter geloofde niet, dat een profetische
blik noodig is, om uit de vergaderingen e?n
eenparig vonnis over de 45-schaml te hoo
ien klinken. Wij verheugen mis intrss-ohen
over één mogelijkheid, n.l. dat de minister
het. ontwerp niet in zijn geheel zal over
nemen en va.n zijn practischen zin zal doen
binken, als bij het. ortwero-Ourenswet, door
het aanlengen van wijzigingen, waardoor
de bestaanszekerheid der scholen
als o- '«rwüsinstituut, intact bliiffr.
De best.uuTS-vcdde.7ing h°.1 trt resultaat,
dat de hee-non H. G. 'de Beer. E. J. Luiif
en v. d. Krotrf onderscheiden]ijk al-s voor
zitter, secretaris en penningme'pjter herko
zen werden.
In de middagvergadering werden v-e-r-
echi^ende voorstellen behandeld.
Met zeer ruime meerderheid van stem
men werd hierop een voorst-el va.n do aifd.
Utrecht aanvaard om bij do regeering te
ijveren voor de afschaffinq van den zomer
tijd. hoofdv-akeli'-k om m-oreele en oaodago-
gische redenon. Het hoof'•bestuur had aan
neming van het voorgte1 mitraden, onidet
het ''e bezwaren niet deelde.
Met. betrekking tot de Vereenvoudigde
SoeVirng werd een voorstel der °f V Le-dc.
om e°n actie te voe-^n voor vfsKW'-o door
voering van de V. S. on alle schalen, ver
wonnen. terwii' dev'.-ibeoM der af 1. Aai
en A.rri'SteOisitreek om te streven naar het
doen vervallen van de buigingen aarw-eno-
rnen wend.
Op voorstel van de afd. Leiden zal men
er naar streven dat het nrce-liik wordt 'lie
hoofdncte-ouosuiS'sen te savbs-'-dieeren.. ckc niet
als B-^fdeeling aa-n een kweekschool ve-r-
bo-n-'e zijn.
Een oogenblik werden de discussies on
derbroken d.ror een harteliik tcesoraakje
van mr. Fock. den ve-te sr0»1 woorlieer ven
den minister, die verklaarde zoowel amb-
f.eb'ik e.ls ne'-soonHjk t-rt zün gen op deze
biiepokomst van ..zooveel ernstige wer
kers" te hp'1 ben bügewoond, en 'un leden
Go-^s rrtrnrk'kar.Qn zegen toewens'd'ite.
Wpuvmis het. veir-rpv-nrv-Vro uur oogstte
veel, Hüivfli1 liet vonr«rM der afd. 't Gooi om
e«n badlt.on.oewm-'e, fp'-VroifiVverTadeii-nig te
holeggen ter besoreklng van het ra.pnoft
Rmtvers.
DE PLUIMVEE- EN KONIJNENTEELT
Het wintertijdperk van de pluiimvee-
en konijnenteelt is nu ongeveer achter
den rug en staan wij weer aan het begin
van het nieuwe, het fokseizoen.
In verband daarmede willen wij in dit
artikel eenige wenken geven voor de di
verse werkzaamheden, die dit seizoen
vanzelfsprekend met zich mede brengt,
Wij zullen dus beginnen met de voor
naamste tak der pluimveeteelt en wel de
Hoenders.
Aan liet begin van den winter hebben
wij de hokken zooveel mogelijk geisoleerd
voor koude en wind door middel van rui
ten of rietmatten.
Nu het mildere jaargetijde wederom is
begonnen kunnen wij dus naar gelang het
weer zich gedraagt gaan beginnen met
de overtollige isolatie weg te nemen, zoo
dat de dieren weer volop kunnen genieten
van zon, licht en lucht,
Evenzoogoed als de huismoeders in
dezen tijd van het jaar het huif aan een
grondige schoonmaak onderwerpen, zoo
doet ook de pluimveeliefheUber.
A'les wordt grondig schoongemaakt en
waar het noodig is, en zujks nog niet is
geschied eenige veranderingen aange
bracht of reparaties verricht.
Wanneer alles terdege is uitgeboend en
uit-gesohuurd moeten nachthokken en leg-
nesten. zoowel als de ren eens flink wor
den gewit. Men mengt dan door de wit
kalk een scheut carbolineum tegen de
luis. Alle naden en reten worden flink
met kalk dichtgesmeerd zoodat alles zoo
veel mogeijk geisoleerd is tegen het las
tige en gevaarlijke gedierte, dat onze
hoenders zooveel last en schade kan be
rokkenen.
De ren moet nu eens flink worden om
gespit, of indien men gebruik heeft ge
maakt van een of ander strooisel als kaf
of turfmolm, dient dit eens geheel te
worden ververscht.
Naar mijn meening kan de beste bo
dembedekking 's zomers be&taan uit duin
zand.
Het komt misschien wel even duurder
uit dan kaf, doch het is doelmatiger, om
dat de dieren dan een fijn zandbad,
waarop zij zoo verzot zijn, kunnen nemen,
terwijl het in het warme jaargetijde niet
zoo broeierig is als kaf of molm. Tevens
heel groot is, daar het dan nogal veel tijd
levert het dit voordeel op. dat men, in
dien de oppervlakte van de ren niet zoo
zou vergen, van tijd tot tijd met een groo
te zeef het zand eens kan ziften, zoo
dat al het vuil van den bodem, daaruit
kan verwijderd worden. Ook kan men
de uitwerpselen enz., wanneer de bodem-
bedekking uit zand bestaat, gemakkelijker
uitharken, daar men het vuil veel meer
kan zien, dan wanneer men molm of kaf
heeft.
Tevens moet men nu zorg dragen, dat
liet. drinkwater, zoo dit niet. het geval is,
buiten de zon komt te staan en desnoods
tweemaal per dag wordt, ververscht, zoo
dat dc dieren geregeld helder en frisdh
water kunnen drinken.
Wanneer men gedurende den winter
het ochtendvoeder met warm water heeft
aangemaakt, kan dit nu ook vervallen en
kan men voor het och tend voer gewoon
koud water gebruiken of het meel droog
toedienen. Degenen, die tot nog toe deze
droogvoedermethode nog niet hebben ge
volgd, zul'en, wanneer zij hun dieren het
voeder ook droog willen toedienen, eerst
hun hoenders daaraan moeten wennen,
daar deze overgang niet zoo direct goed
gaat.
Zijn de dienen er echter eenmaal aan
gewend, dan zijn zij er verzot op.
Het voeder verlies wordt ook veel meer
gereduceerd, omdat het voeder wat even
tueel overblijft niet door verzuring kan
bederven, en de hoenders er derhalve den
geheelen dag van kunnen eten.
Om deze droogvoedermethode toe te
passen zijn in den handel de z.g. droog-
voederbakken verkrijgbaar. Deze zijn zoo
gemaakt, dat er van voer vermorsen
bijna geen sprake is.
Hebben wij van den winter wat meer
ma is en andere vetaanzet-tende voeders
gebruikt, dan dienen deze nu achter*pge
te worden gelaten, daar de dieren er an
ders met het warme weder te vadsig van
worden en dus het eierleggen wordt be
lemmerd. Het gevolg is natuurlijk ook,
dat. de gezondheid der hoenders daardoor
ernstig wordt, geschaad.
Vanzelfsprekend hebben wij in den
winter niet zooveel gelegenheid gehad de
dieren veel van groen voeder te voorzien.
In het nu komende jaargetijde ts zulks
echter weer even andere. Zoovee. mogelijk
zullen wij dus zorgen de hoenders ederen
dag een flinke portie groen voeder toe
te dienen, in den vorm van sla, andijvie
cn koolafval enz. Gra kan we! gevoerd
worden, doch dan mogen de sprieten niet
te lang zijn, daar het voede. voor de
kippen andere lastig is re verwerken.
Met het oog op de spijsvertering en
sehaalvorming van de eieren, dient er
voor gezorgd te worden, dat do hoenders
zich altijd zooveel mogelijk van steentjes,
gestampte schelpen enz. kunnen voorzien.
Daar wij in dit artikel uitsluitend heb
ben gesproken over huisvesting en ver
zorging van hoenders willen wij tevens
aangaande deze punten nog eenige wen
ken ten beste gegven. wat betreft de
huisvesting en verzorging der
Duiven.
Evenals voor de hoenders geldt ook
voor de duiven de methode nu bij den
aanvang van het nieuwe seizoen, de hok
ken eens aan een grondige schoonmaak
te onderwerpen, eventueele reparaties te
verrichten, veranderingen aan te brengen
en daarna alles eens flink te witkalken,
terwijl wij eveneens a's bij de hoenders
een scheut carbolineum door de kalk
doen.
Wat de voedering barreft kunnen wij
volstaan met wat reed3 boven bij de
hoenders is aangegeven D. w. z. wat be
treft de granen. Van ochtendvoedor toch
if bij de duiven meestal geen sprake.
Hoogstens kan men de dieren 's morgens
wat. geweekt brood voor/.ecten en dan
niet te veel, daar de duiven meer be
hoefte hebben aan graan. Wat het groen-
voeder betreft verwijzen wij ook naar de
hoenders.
Met mooi weer d. w. z. wanneer dc
temperatuur het toelaat, kunnen wij de
duiven 's middags tegen 12 uur weer van
badwater voorzien.
In een volgend artikel zullen wij be
ginnen met de maatregelen te bespreken,
welke bij het fokken van hoenders en
duiven moeten getroffen worden.
Observator.
Postelein. Wij bespreken hier een
groente, die als zeer gezond wordt ge
noemd: de pos-telein. Men heeft ze vroe
ger in ons land op de meest verschillen
de gronden beproefd te zaaien voor eigen
gebruik, of om te verkoopen, en met zeer
verschillenden uitslag. Meestal kwam er
slechts hier en daar 'n plantje op. Hoe
komt da<t? Vooreerst zaait men ze op den
kouden grond meestal te vroeg. Wacht
gerust tot half Mei en dan nog tot de
grond goed warm is. Een warm, zonnig
plekje tegen muur of schutting is wel het
best. Giet, voor gij zaait, den grond goed
nat, laat het water inzakken tot ge den
grond gelijk kunt. harken (wat ook reeds
voor het gieten geschied is) en hark het
zaad niet in, maar bestuif het zeer dun
met fijne goed gezeefde zwarte tuinaarde.
De grond moet. voor het zaaien ook rterk
bemest, zijn. Na het zaaien en bestuiven
legt. men er moscovisohe matten, zakken
of dergelijke op. Op de meeste gronden,
namelijk op alle, die niet veel vocht hou
den, en bij zonnig weer is dit. niet bepaald
noodig, maar 't. is altijd nuttig. Daardoor
krijgt men mooie bedden, dicht bezet met
planten. Postelein is namelijk een vreem
de, lastige plant voor wie haar niet ken
nen. Gij weet bijv. niet, dat de bedden
met matten of paklinnen bedekt moeten
worden. De grond droogt op, maar gij
giet niet. Bijna geen plantje komt op en
die nog opkomen, verbranden als men ze
nog ternauwernood zien kan. Zij zaait op
nieuw cn giet. De plantjes komen spoedig
op, maar verdwijnen de vo'gende dagen
weer: „Men giet postelein eerst ap, dan
weer in den grond", zegt de warmoeze-
nicr. Zaait men ze, zooals wij aangaven,
dan neemt men de matten tegen den
avond weg, zoodra de plantjes opkomen.
Volgt een zonnige dag, dan bedekt men
ze den eersten dag tot een paar uur vooe
zonsondergang weer met matten, of be
schaduwt ze op oen andere wijze. Daarna
iR bedekken onnoodig. 't Kan gebeuren,
als alles meewerkt, dat. ze reeds na 2-1
uur opkomt, doch gewoonlijk moeten de
matten drie et-malen liggen. Het bc6t
slaagt de cultuur im broeibakken. In war
me bakken kan men ze reeds begin Maart,
uitzaaien, en daardoor komt het, dat men
ze in de steden verkoopt voor men ze bui
ten in den vollen grond zaaien kan.
Haarwisselingen in het voorjaar.
Als in 't. voorjaar de haarwisse'ing
het. verharen bij j>aarden begint, moet
men de dieren zorgvuldig voor kouvatten
behoeden, en mag men niet verzuimen
een dek mee te nemen, om de paarden
te bedekken, als ze. warm geworden door
't. werken, buiten stil moeten staan Tij
dens hot verharen in 't voorjaar hebben
de paarden liet meest een dek noodig.
Paarden onder het. werken een dek over
te hangen, if in den regel niet aan te ra
den. Zoolang £e in beweging zijn, hebben
ze geen last van koude, omdat het
lichaam van binnen warmte voortbrengt.
Het opleggen van een dek bij het werken
verweekelijkt de paarden, en maakt ze
vatbaar om licht kou te vatten.
Veel of weinig bloei. Het licht is
in de eerste plaats noodig voor he'
bloeien: in het donker gep'aatstc plan
ten brengen geen bloemen voort. Een
verminderde toevoer van water bevordert
het bloeien eveneens, zoodat liet inkorten
der wortels vaak een rijkeren bloei ten
gevolge heeft. Weinig bloei vertoont ver
der de plant bij een ruime voeding met
st-ikstofrijke stoffen: geile, zeer welige
gewassen hebben wel een sterke ontwik
keling van stengebs en baderen, doch
brengen weinig of geen bloemen voort.
Volgens den geleerde Loew (in Japan)
staat het vermogen tot blcemvorming in
nauw verband met liet geha'te van het
plantensap aan suiker; hoe meer suiker
daarin is opgelost, hoe meer bloemen aan
de plant zullen ontstaan. Een sterke stik
stof (ook pliosphorzuur) bemesting leidt
tot- vorming van meer eiwitstoffen, maar
daarvoor wordt een deel der aanwezige
koolhydraten (suiker) verbruikt; daarom
hierbij weer minder bloemen,
Vaste planten. „Je moet vaste plan
ten in je tuin nemen, dat is mooi en
kijkaf. Je hebt van het vroege voorjaar
tot laat in* den herfst bloemen, nu deze
en dan die. Je hebt geen last met bewa
ren in den winter, en in het voorjaar
kleeden ze zelf den tuin weer 'aan. En
den hee'en zomer door afwisseling en
volop snijbloemen". Zulk 'n raad kan men
meermalen hooren geven. We gaan er
mee accoord, mits men niet meene, dat
aan een tuin met vaste planten niets te
doen zou zijn. Zulk een uitlegging moet
men aan het „kijkaf" niet geven. Vaste
planten moet men op een behoorlijken
afstand houden. De grond er tusschen
moet men eenige malen in don zomer
harken, en als het droog is, flink gieten,
en ales natuurlijk goed vrij van onkruid
houden. Voorts moet men steeds een aan
tal dunne stokjes gereed houden oni hiel
en daar wat aan te binden. Om te zor
gen, dat men geen wildernis krijgt, is het
noodig de p'anten niet zich vrij te laten
uitbreiden, maar elk jaar in te korten en
te beperken waar dat wenschelijk blijkt.
Het Gazon. Een mooie tuin wordt
niet alleen gemaakt- door een mA-ssa
mooie bloemen en sierheesters cn bla-d-
panten; indien er geen gras is zal nie,-
mand zoon bloementuin mooi kunnen
vinden. Het is als een gemeubileerde ka
mer: de mooiste meubels op een ruilen
vloer maken nooit een goed effect; daar
entegen toonen eenvoudige, nette meube
len soms zeer deftig als ook het overige,
vooral de vloer, netjes en zindelijk on
derhouden is. Om in den tuin een goed
gazon aan te leggen, behooren eenige
voorzorgen genomen te worden, waaron
der vooral zijn te noemen: den grond
goed en diep te laten omspitten, opdat
de wortels niet op een vasten onder
grond stuiten; verder een behoorlijke af
watering en gcede bemesting; verteerde
oude paardenmest is uitstekend, die te-
vent den bodem luohtig maakt, cn wat,
ook een voornaam punt is: de soort e>
kwaliteit van het zaaizaad
Zaaien en onderhouden van 't Gazon.
Het zaaizaad betrekke men van een
gunstig bekend staanden handelaar en
men koope een mengsel, dat speciaal
voor het aanleggen van gazons samenge
steld wordt. De grassoorten agrostis, poa
pratensis, en lolium perenne worden hier
voor zeer veel gebruikt. Dit zijn laagblii-
vende grassoorten, die op den grond
dicht uitstoelen. Een gazon dient zeer
geregeld en dikwijls gemaaid te worden;
degene, die zich de luxe van een maai-
maohinetje niet veroorlooft., kan het met
een goede grasschaar ook klaar spelen,
als de oppervlakte niet al te groot is.
Een handig maaier kan met de gewone
zeif ook zéér netjes een gazon scheren.
In 't. najaar wordt over het ge-heele gazon
een laagje verteerde mestaarde gebracht
wat hiervan in 't voorjaar nog niet in het
gras- is gezakt, wordt weggeharkt-, daar
na het gras eenige malen gerold, en het-
is weer gereed om gemaaid te wofden,
zoodra 't voorjaar weer nieuwen wasdom
geeft. Br.
