22ste Jaargang
VRIJDAG 3 APRIL 1931
No. 6863
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
ZONDAGSBLAD
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij on#e Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.5Ö.
De Staten- en Gemeente
raadsverkiezingen in 1931.
Het jaar 1931 staat in het teeken van de
verkiezingen. De kiezers zullen worden op
geroepen ter stembus en wel wat de ver
kiezing van leden van de Provinciale Sta
ten betreft vóór 23 April a.s. en wat de
verkiezing van leden van den Gemeente
raad betreft in Juni a.s.
Vooral voor degfhen (mannen en vrou
wen) die voor de eerste maal hun stem
plicht moeten vervullen, achten wij het van
belang omtrent de kiesverrichtingen het
een en ander mee te deelen.
Om aan de verkiezingen te kunnen deel
nemen moet men aan bepaalde eischen
voldoen. Voor de bevoegdheid tot het kie
zen van de leden der Provinciale Staten is
het vereischte, dat men ingezetene der
provincie zij en om aan de Raadsverkie
zing te kunnen deelnemen, moet men inge
zetene der gemeente zijn.
Daardoor kan het voorkomen, dat men
wel aan de Statenverkiezing mag deelne
men en niet aan de Raadsverkiezing, door
dat men wel ingezetene der Provincie,
doch geen ingezetene der gemeente is, bijv.
wegens verhuizing naar een andere ge
meente binnen de Provincie
De kiezers moeten den leeftijd van 25
jaar bereikt hebben vóór of op den 15den
Mei.
Ten minste 3 dagen vóór den dag der
stemming ontvangt elk kiezer, die bevoegd
is aan de stemming deel te nemen, van den
burgemeester der gemeente, op welker kie
zerslijst hij voorkomt, een kaart, bevatten
de een oproeping voor de stemming, de z.g.
oproepingskaart.
Deze oproepingskaart overhandigt de
kiezer op den dag der stemming aan den
voorzitter van het stembureau. Ontbreekt
hem die kaart, dan wordt hij niet tot de
stemming toegelaten.
Aan den kiezer die zijn kaart heeft verlo
ren of die geen kaart heeft ontvangen,
wordt op zijn aanvraag door het stembu
reau een nieuwe kaart afgegeven, mits hij
voldoende van zijn identiteit doet blijken.
Na overhandiging van de oproepings
kaart ontvangt de kiezer van den voorzit
ter van het stembureau een stembiljet. Be
merkt de kiezei', dat hij zich bij de invul
ling heeft vergist, dan kan hij éénmaal een
nieuw stembiljet aanvragen, mits het
eerstoverhandigde door hem wordt terug
gegeven.
Wanneer blijkt, dat een kiezer licha
melijk hulpbehoevend is, kan de voor
zitter van het stembureau toestaan, dat
hij zich doet bijstaan in de uitoefening van
zijn stemplicht.
Hier wordt bedoeld een lichamelijk ge
brek, niet het gemis van kennis van lezen
of schrijven. De kiezer is vrij in de keuze
van den persoon aan wien hij het geheim
van de door hem uitgebrachte stem wil
toevertrouwen. De kiezers moeten zooveel
mogelijk in de gelegenheid worden gesteld
hun stemrecht uit te oefenen. De werkge
vers en bestuurders van ondernemingen en
instellingen die personen, die den leeftijd
van 25 jaren bereikt hebben, in dienstbe
trekking hebben zijn, behoudens verkre
gen vrijstelling, verplicht te zorgen, dat
ieder van dezen, die bevoegd is tot de
keuze mede te werken, gedurende ten min
ste 2 achtereenvolgende uren tusschen 8
uur des vóórmiddags en 5 uur des namid
dags daartoe gelegenheid vinde.
Indien arbeid wordt verricht in fa
brieken of werkplaatsen dan moet in het
aTbeidslokaal gedurende 2 werkdagen vóór
en op den dag der stemming een lijst zijn
opgehangen de uren vermeldende, waarop
voor elk afzonderlijk of groepsgewijze of
allen gezamenlijk gelegenheid is om te gaan
stemmen.
De kiezer kan bij de Statenverkiezing in
plaats van in de gemeente, op welker kie
zerslijst hij voorkomt, in een andere ge
meente aan de stemming deelnemen, mits
die andere gemeente gelegen is in dezelf
de provincie. Hij moet daartoe uiterlijk
14 dagen vóór den dag der stemming in
persoon ter secretarie van een gemeente
mededeelen, iri welke gemeente hij aan de
stemming deelnemen wil. Die mededeeling
kan in elke gemeente in het Rijk geschie
den: zoowel in de gemeente waar de kie
zer op de lijst voorkomt, als van die, waar
hij wenscht te stemmen, als van een derde
gemeente, waar hij op het tijdstip dier
mededeeling vertoeft.
Ook kiezers, die nog in de gemeente van
hun vorige woonplaats op de kiezerslijst
voorkomen, kunnen van deze bevoegdheid
gebruik maken, teneinde in hun nieuwe
woonplaats hun stem te mogen uitbren
gen.
TevenB is een regeling getroffen voor
hen, die op den stemmingsdag niet in hun
woonplaats aanwezig kunnen zijn. Ook deze
personen zullen aan de stemming kunnen
deelnemen. Bepaald is n.l., dat de kiezer
bevoegd is b ij volmacht te stem
men, indien zijn beroep of werkzaamhe
den medebrengen, dat hij herhaaldelijk
of althans gedurende het gedeelte van het
jaar, waarin de stemming gewoonlijk valt,
werkzaam pleegt te zijn buiten de gemeen
te op welker kiezerslijst hij voorkomt, mits
zijn afwezigheid, indien hij gedurende den
tijd, waarin hij aldus werkzaam is, een of
meermalen in die gemeente terugkomt, als
regel telkens langer dan 3 dagen duurt.
Mede is bevoegd bij volmacht te stem
men de vrouw, welke, gehuwd met een kie
zer, die voldoet aan genoemde voorwaar
den, met haar man, in verband met diens
beroep of werkzaamhedene afwezig pleegt
te zijn.
De kiezer, die een gemachtigde heeft
aangewezen, blijft bevoegd zelf te stem
men, tenzij de gemachtigde reeds gestemd
heeft. De gemachtigde wordt tot de stem
ming toegelaten indien hij in het bezit is
van de kaart bevattende de oproeping van
den kiezer voor de stemming in het stern-
district waartoe de kiezer behoort, doch
niet voor 12 uur des m idd a g s e n
indien de kiezer niet zelf
reeds heeft gestemd.
De kiezer, die zich door een gemachtigde
wil doen vertegenwoordigen, moet vóór 1
Januari van het jaar, waarin de verkie
zing valt, een daartoe strekkend verzoek
schrift indienen bij het gemeentebestuur
van zijn woonplaats. Wie dat dus vóór 1
Januari niet gedaan heeft, dan van deze be
voegdheid thans geen gebruik meer ma
ken.
Ieder die volgens de kiezerlijst bevoegd
is tot de keuze mede te werken, Is ver
plicht zich op den dag der stemming aan
te melden, bij het stembureau van het
voor hem op de kiezerslijst aangewezen
stemdistrict. Deze bepaling is een uit
vloeisel van het beginsel van den stem
plicht. Toch is er van stemplicht feitelijk
geen sprake. Niemand kan gedwongen
worden te stemmen. De wiezer moet zich
alleen aanmelden bij het stembureau.
Er bestaat alzoo alleen de aanmeldings
plicht, ook wel opkomst plicht genoemd.
Ieder die aan dezen aanmeldings- of op-
opkomstplicht niet voldoet is strafbaar, ten
zij men kan aantoonen, dat er voor het
niet-nakomen van de verplichting een gel
dige reden bestond (b.v. ziekte, noodzake
lijke afwezigheid enz).
Ook gewetensbezwaren kunnen be
schouwd worden als een geldige reden van
verhindering bij de nakoming van den web
telijken opkomstplicht.
DUITSCHLAND
DE SCHEURING IN DE NAT.-S0C.
PARTIJ.
De partij wordt gezuiverd.
De „Yölkische Beobachtor" publiceert
een artikel, waarin Adolf Hitler verklaart,
de saboteurs in de nationaal-socialistische
partij ten krachtigste te zullen bestrijden.
Tevens publiceert het blad een brief van
Hitier aan Göbbels, waarin- hij dezen nog
maals opdraagt-, de beweging te zuiveren
en daarbij zonder aanzien des persoons te
werk gegaan, daar er „nog beter geen na
tionaal-socialistische beweging zou kunnen
bestaan dan een partij van tuchteloosheid,
verdeeldheid en ongehoorzaamheid. „De
brief eindigt met de woorden: „Wat u ook
voor de vervulling van deze nieuwe taak
zult doen, ik dek u
Het hoofdbestuur der Nationaal-socia
listische partij deelt mede, dat de kapitein
b. d. Stennes, buiten de partij is gesloten.
Verder is door de partijleiding der afdee-
ling Meoklenburg-Liibeck de leider der
stormafdeeling Püstow eveneens uit de par
tij gezet. Deze laatste heeft zich met de
stormafdeelingsleiders uit Oostmark, Pom-
meren en Silezië aan de zijde van Stennes
geschaard. Püstow was nog slechts korten
tijd lid der nat. socialistische partij. De
partijleiding Mecklenburg-Lübeck deelt
mede, dat de stormafdeeling Mecklenburg
niet achter de Stennes-bewegig staat.
Het geschil tusschen Stennes en Hitier
heeft tot gevolg gehad, dat de Berlijn-
sche stormafdeeling der nationaal-socialis
ten haar partijbureau van de Hedemann-
strasse naar de Mattheus Kirchstrasse
heeft overgebracht. De „Angriff", die giste
ren nog de verklaring van Stennes afdruk
te, is volgens een verklaring der nationaal-
socialistische partij niet meer haar orgaan.
Van de redactie en het personeel van de
„Angriff" tezamen 156 personen, staan
ongeveer 145 leden aan ,de zijde van Sten
nes, zoodat het niet zeker is, of de „An
griff" binnen enkele dagen weer zal ver
schijnen.
Gistermiddag vond een
DE NIEUWBENOEMDE
HOOGLEERAAlt TE DELFT
PROF. HUIB LUNS.
plaats van leidende persoonlijkheden uit
de nationaal-socialistische partij. Dr. Meins-
hausen, een der Bedlijnsche leiders ver
klaarde, dat de toestand der partij na den
uittocht der Stennes-aanhangers gunstiger
is geworden.
De afdeeling Berlijn deelt verder mede,
dat de geheele Berlijnsche partijgroep, even
als alle andere Noord-Duitschë afdeelingen
zich achter Hitier heeft geschaard, terwijl
ook het grootste gedeelte der stormafdee
ling de handelingen van Stennes afkeurt.
Ook de Brandenburgsche afdeeling staat
aan de zijde van Hitier.
De meeste bladen on,,uouden zich nog
van uitvoerige commentaren. De „Germa-
nia" spreekt van een genadelooze, plotse
linge oorlogsverklaring aan Hitier. De
„Börsenkurier" zegt, dat de tegenstrijdig
heden in de partij nu te voorschijn komen.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" ziet in
het conflict de vervulling van «"de po
litieke wet, dat de radicalen van de nog
radicaler elementen worden gescheiden. De
„Deutsche Tageszeitung" zegt, dat de
open rebellie tegen Hitier tot een split
sing in de partij moet leiden.
Dr. Friek is na zijn aftreden als premier
van Thüringen naar München vertrokken.
Bij den Rijksdag is een voorstel der na-
tionaal-socialisten en der Duitsch-nationa-
len voor bijeenroeping van den Rijksdag
ingediend.
COMMUNISTISCHE PROPAGANDA
BIJ DE „REICHSWEHR".
Belangwekkende arrestaties.
Naar de „Voss. Ztg." uit Fürs ten walde
verneemt, zijn daar zeven leden van cava-
lerie-regiment 9 en een aantal arbeiders
gearresteerd, die allen tot de communisti
sche partij behooren en sinds eenigen tijd
met de rijksweerlieden in betrekking ston
den.
De gearresteerden worden al geruimen
tijd er van verdacht, met communistische
celvorming in de rijksweer doende te zijn.
Er is voornamelijk onder de manschap
pen propaganda gemaakt met een nieuw
communistisch blad, „Der Rote Reiter" ge
naamd.
Onder de gearresteerden bevindén zich
behalve manschappen ook onderofficie-
FRANKRIJK
HET VL00TACC00RD.
Naar een afbreken de ronderhandelingen?
De New-York Times" verneemt uit Lon
den, dat de Fransch-Italiaansche besprekin
gen over de formuleering van het nieuwe
vloot-accoord op het doode punt zouden
zijn gekomen en dat men practisch reeds
staat voor het afbreken der onderhande
lingen.
De Londensche regeering, die elk be
middelend optreden weigert zou echter de
weinig toegevende gezindheid van Frank
rijk hebben gelaakt. Het bericht van, de
„New York Times" heeft in Amerika groot
opzien gebaard.
ECONOMISCHE SAMENWERKING.
Nieuwe voorstellen van Briand?
De diplomatieke oorrespondent van de
„Daily Telegraph" schrijft, dat men ver
wacht, dat Briand in de komende zitting
van den Volkenbondsraad aan Duitschland
en Oostenrijk nieuwe voorstellen zal doen
in zake de mogelijkheid van een nauwe eco
nomische samenwerking, waaraan ook an
dere landen, met name Frankrijk, zouden
kunnen meedoen.
ITALIË
ITALIë'S ECONOMISCH EN SOCIAAL
REGIME.
Rede van Mussolini.
In aanwezigheid van Mussolini, minis
ters, hooge ambtenaren, industrieelen, vak-
vereenigingsleiders, bankiers en gedele
geerden van de vereeniging van naamlooze
vennootschappen, heeft laatstgenoemde
vereeniging haar algemeene vergadering
gehouden.
Na de openingsrede van den voorzitter,
Alberto Pirelli, nam Mussolini het woord.
De Duce wees op drie feiten van groot be
lang, n.l. het vlootaccoord, de overeenkomst
tususchen Engeland en Britsch-Indië en de
Duitsch-Oostenrijksche tolunie. Deze feiten
kunnen van gunstigen invloed zijn, doch al
les hangt af van de latere ontwikkeling,
op een kentering in de crisis wijzen, zoo-
Mussolini wees op eenige teekenen, die
als de stabiliteit van den goudprijs en de
vermindering van de werkloosheid, die
echter nog gering is. Italië is er in geslaagd
het verschil tusschen de groothandel- en
kleinhandelprijzen te verminderen. Wat de
verlaging der loonen betreft is Italië tot
de uiterste grens gegaan.
De Duce wees er verder op, dat sedert
1922 de Italiaansche naamlooze vennoot
schappen het aandeelenkapitaal van 21 mil
liard lire hebben verhoogd en dat haar
aantal is gestegen van 6850 tot 17.424. Dit
achtte hij de meest overtuigende tegen
spraak van de beschuldiging, dat het fas
cistische regime het particuliere initiatief
zou belemmeren. Het fascistische economi
sche en sociale regime is een synthese van
twee tegengestelde leerstellingen namelijk
de liberale en do socialistische.
Spreker besloot met de woorden, dat uit
zijn aanwezigheid in de vergadering blijkt,
dat alle levende krachten van de natie in
volkomen harmonie slechts één doel na
streven, namelijk het overwinnen van de
huidige moeilijkheden, om het welzijn van
een werkzaam volk te verhoogen. Musso
lini's rede werd langdurig en geestdriftig
toegejuicht.
HERDENKING WILLEM DE ZWIJGER.
Op 23 April 1933. Minister
Ruys de Beerenbrouck eere
voorzitter.
Met den Minister van - Staat, MAniste<r
van Binnenknid-sohe Zaken en Landbouw
jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de Beerembrouck,
voorzitter van den raad van ministers, als
eere-voorzitter, heeft zioh een comité ge
vormd, dat zich ten doel stelt eene nationa
le herdenking voor te bereiden van het
vierde eeuwfeest der geboorte van Prins
Willem den Zwijger (24 April 1933).
Het comité is samengesteld als volgt:
Jhr. mr. dr. A. Röell, commissaris der Ko
ningin in de provincie Noord-Holland,
Haarlem, voorzitter; mir. G. L. de Vries
Feijens, kantonrechter te Amsterdam, secre
taris; mr. Ghr. P. van Eeghen, directeur der
N. I.-Handelsbank, Amsterdam, penning
meester; A. Asscher, lid van de Prow. Sta
ten van Noord-Holland, Amsterdam; F. E
H. Ebels, lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal en van de Provinciale
Staten van Groningen, Nieuw Beerta; C.
de Monchy, lid van de firma M. en R. de
Monchy, Rotterdam; prof. jhr. mr. B. C. de
Savornin Lohman, lid van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal, Utrecht; mr. dr. W.
G. A. van Sonsbeeok, burgemeester van
Breda; C. G. Vat tier Kraane, directeur der
N. V. Nederlandsoh-Indiische Steenkolen
handelsmaatschappij, Amsterdam; W. C. J.
J. baron van Voorst tot Voorst, lid wan de
Provinciale Staten van Zuid-Holland,
's-Gravenhage; mr. J. A. de Wilde, lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
webhouder, 's-Gravenhage.
Dit uitvoerend comité zal zich eerlang
wenden tot een groot aantal ingezetenen
des lands, ten einde te geraken bot de sa-
menseHing van een eere-ocmité en van
©ene algemeene commissie, met het oog-
merk in breeden kring belangstelling voojMk
zijne plannen te wekken.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De scheuring in de nationaal-socialisti
sche partij.
Nieuwe voorstellen van Briand inzake
economische samenwerking?
De cijfers omtrent het aantal slachtoffers
van de aardbevingsramp in Nicaragua loo-
pen steeds op. (Buitenl. Berichten 3e blad).
BINNENLAND.
Herdenking van het 4de eeuwfeest van
Willem de Zwijger. (1ste blad).
Intern, besprekingen te Amsterdam over
uitvoer van landbouwproducten. (1ste
blad).
Commissie advies Tarwewet (1ste blad).
Ernstig geval van gasverstikking te
NaaldwijkEén doode. (Gem. Berichten
3de blad).
Verscheidene branden. (Gem. Ber., 3de
blad).
Agent van politie te Amsterdam in een
badcel gestikt. (Gem. Ber., 3de blad).
Verkiezing hoofdingelanden
(lste blad).
OMGEVING.
Rijnland.
Doodeljjk ongeluk onder Ougstgeest.
(lste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De korfbalwedstrijd België—Nederland
wordt 7 Juni te Antwerpen gespeeld.
Weekabonné's. die geabonneerd ziin op
het Zondagsblad, worden er aan herin
nerd, dat dit vanaf heden ad 50 cent
betaald moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
J. Hiilgenga te Utrecht; Joh. Laan te
BloemendaalF. J. van der Reijt te Ma
de; J. P. Meprs te Alkmaar; II. R'. Hetzel
te 's-Gra-vemhageA. C. G. Schuiten te
Rotterdam en J. A. E. Verkade te Zaan
dam.
Adviseer©nde leden, toe te voegen aan
bovengenoemde commissie zijn: A. Boon-
sitra te Wageningen; L. Snapper te Am
sterdam J. K. P. Kraan te RotterdamJ.
L. v. Walbeek te Dordrecht; J. C. A. Nie-
boer te GroningenA. L. van Eok te Zeven-
Voorbarige berichten.
Naar wij in enkele bladen vernemen zijn
berichten omtrent éen datum voor inwer
kingtreding der Tarwewet voorbarig.
DE TARWEWET.
De commissie van advies.
Vam betrouwbare zijde wordt vernomen,
dat thans is samengesteld de commissie
van advies ingevolge art. 4 van de Tarwe-
wet 1931.
Deze samenstelling is als volgt:
I Lid en voorzitter: ir. S. L. Louwes te
Zwolle; leden: K. I. B. A. de Ooster te
's-Gravenhage; mr. dr. R. W. Graaf van
Lynden te Koudekerk©; prof. dr. ir. G. Min-
derhoud te Wageningen; mr. J. A. v. Sons
beeok te Amsterdam; Th. L. Moors te
Nieuw-VosmeerD. Ubbens te Oidenzijl;
ECONOMISCH VERWEER VAN DEN
LANDBOUW.
Drietal besluiten genomen in
verband met de totstand
koming der Duitsche machti
gingswet.
In verband met de moeilijkheden bij den
export van land- en tuinbouwproducten,
speciaal wat betreft de tot stand gekomen
machtigingswet der Duitsche regeering,
had het comité van economisch verweer
uit de Nederlandsche land- en tuinbouw
organisaties dezer dagen een bijeenkomst
georganiseerd met de vertegenwoordigers
den georganiseerden landbouw in De
nemarken, Letland en Litaüen. Een ver
tegenwoordiger der betreffende organisa
ties in Estland kon niet tijdig aanwezig
zijn. De besprekingen, welke te Amster
dam onder leiding van oud-minister dr. F.
E. Posthuma plaats vonden, voerden tot
de volgende besluiten:
lo. Elk der vertegenwoordigde organisa
ties zal haar regeering verzoeken zich tot
de Duitsche regeering te wenden, ten ein
de te vernemen op welke wijze men de
machtigingswet denkt toe te passen. De
Deensche regeering heeft dit verzoek reeds
2o. De organisaties in de verschillende
landen zullen gegevens verzamelen in ver
band met de moeilijkheden, welke men
ondervindt ten gevolge van de h; Is-
