22ste Jaargang
MAANDAG 23 MAART 1931
No. 6853
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
DE STATEIN EN DE
POLITIEK.
Bij verkiezingen voor overheidslichamen
behoeft men waarlijk niet naar politiek te
zoeken.
Ze ligt volop voor 't grijpen: belangen-
politiek en principieele politiek.
Voor het voeren van belanden- en be-
langetjespolitiek is het stelsel der even
redige vertegenwoordiging wel een-gunstig
systeem.
De kleine partijtjes, die voor een of an
der speciaal belang, of voor een of ander
groepje van menschen opkomen, vonden
gelegenheid, zij het voor velen dan niet
steeds met succes, in den verkiezingsstrijd
uit te komen.
Zoo is het zij Kamerverkiezingen, zoo is
bet heel veel vooral ook bij gemeenteraads
verkiezingen, zoo is het evenzeer bij de
Statenverkiezingen.
De behartiging van belangen van volks
groepen kan en mag niet vergeten worden,
integendeel naar onze katholieke opvatting
over staat en maatschappij is de harmo
nieuze behartiging der sociale belangen
ook in politieke lichamen noodzakelijk voor
een goed functioneerende maatschappij.
Maar de politiek beheerschend moet
toch het beginsel zijn.
Ondanks alle geroep van bevordering
van stands-, groeps- en streekbelangen
komt men toch telkens weer voor princi
pieele beslissingen te staan, ook in de Pro
vinciale Staten.
Het subsidieeren van openbare leeszalen
is daarvan een eenvoudig maar bovendien
een zeer urgent voorbeeld. Het verbod van
terlezing legging van het communistisch
blad de „Tibune" is per slot van zake niet
alleen en niet zuiver een kwestie van het
behoud der maatschappelijke orde.
Die aangelegenheid gaat veel dieper. En
waar dat verbod ook betrekking moet heb
ben op de geste te dezen opzichte van de
Provinciale Staten levert het 't bewijs, dat
ook voor de verkiezingen der Provinciale
Staten beginselpolitiek gevoerd moet wor
den.
Het wereldgebeuren van onze dagen
geeft te zien den geweldigen kamp tus-
schen wereldbeschouwingen. En die kamp
heeft niet alleen plaats in de groot-politiek,
maar wordt ook gevoerd bij de verkiezin
gen voor de lagere besturen.
Ook hierbij gaat het om groote en hooge
geestelijke goederen, openbaart zich het
verschijnsel, dat zich in onze zoogenaamde
beschaving voordoet.
Dat verschijnsel heeft m r. Evelyn
W a n g h, een Engelsch bekeerling, heel
kort omschreven in een artikel „Waarom
ik tot Rome overgegaan ben" en dat we in
vertaling uit de Daily E xp r e s s in ex-
tenso in „H et Schild" van December
1930 overgenomen vonden.
Deze Engelsche journalist zegt o.m.:
„Mij schijnt het, dat in de huidige phase
onzer Europeesche geschiedenis de groote
scheidingslijn niet langer loopt tusschen
Katholicisme in het eene ka-mp en Protes
tantisme in ket andere, maar tusschen
Christendom en chaos.
Beschaving en met dit woord bedoel
ik niet spreekfilms of voedsel in blikjes,
zelfs niet de geneeskunde of hygiënische
huizen, doch het samenstel vanEuropa's
moreele en artistieke organisatie bezit
met in zichzelf de kracht tot overleven.
Het werd in het leven geroepen door het
Christendom en zonder het Christendom
beteekent onze beschaving niets, noch kan
zij rechten op onze aanhankelijkheid doen
gelden. Het verval van het christelijk ge
loof, en het daarop noodzakelijk volgende
verval van vertrouwen in onze moreele en
sociale vormen, hebben hun belichaming
gevonden in het ideaal van een materialis-
tischen en mechanischen staat, reeds be
staande in Rusland en langzaam zich uit
spreidende naar het Zuiden en het Wes
ten".
Evelyn Wangh stelt tegenover elkaar
het geloof en ongeloof en als uiteindelijke
totale vernietiging door dit laatste laat hij
ons den weg daartoe in het communistisch
Rusland zien, de Sovjets, waar al de gru
welen van geloofsvervolging plaats hebben,
waar de macht regeert, die zelfs het Ne-
derlandsch communisme bestuurt en de
redactie der „Tribune" haar vreeselijk-
heden doet schrijven.
„Dit is de eerste ontdekking", zegt
Wangh, welke de zoekende, denkende
mensch van onzen tijd doet: dat het Chris
tendom de noodzakelijke basis onzer be
schaving is en dat dit Christendom in geen
eeuwen grooteren nood heeft te lenigen ge
had dan vandaag.
De tweede ontdekking is, dat het Chris
tendom in zijn meest volmaakte en vitale
vorm bestaat in de R. K. Kerk".
Het artikel zal ik niet aldus op den voet
blijven volgen, maar het komt hierop neer,
dat het voor onze hedendaagsche bescha
ving gaat om h e t Christendom.
Hiertegenover heeft zich gesteld, Rus
land en in het algemeen het communisme
bewijst dat, de negatie van de cultuur in
het Westen, de totale vernietiging tot een
chaos. De Katholieke Kerk met haar uni
versaliteit, met Haar competente organi
satie, met Haar discipline, met Haar on
veranderlijkheid van leer en met Haar
Goddelijke zending is de vitale vorm van
het Christendom in alle compleetheid. Het
Katholicisme is het Christendom.
Katholicisme en ongeloof zijn d e twee
uiteindelijke tegenstellingen voor de toe
komst.
„Het is niet langer mogelijk", ik citeer
nog een laatste maal uit het bekeerings-,
verhaal van Wangh „zooals in den tijd
van Gibbon om de voordeelen onzer be-,
schaving te accepteeren, doch terzelfder-
tijd den bovennatuurlijken grondslag te
ontkennen, op welke de beschaving 'rust.
Nu de consequenties heller worden, zijn
de beleefde scepticus en met hem die an
dere verschijning, de gelukkige hedonist
genoemd te verdwijnen". Met andere woor
den per saldo zal men de keuze hebben
tusschen rotsvast bevestigend en vrucht
dragend Katholicisme of alles vernietigend
ongeloof, dat alles wat op den rots der
Kerk rust, zal doen wankelen en ten on
dergaan.
Voor de Katholiek ontspruiten de poli
tieke principes uit zijn levensbeschouwing.
Ook voor de Statenverkiezingen dient hij
dit in acht te nemen. En als er in de Pro
vinciale Staten in eenig opzicht beslist
moet worden over onderwijs aangelegen
heden, over subsidies voor openbare lees
zalen en openbare volksuniversiteiten, voor
allefleimaatschappelijk werk tot verzor
ging van zwakke, misdeelde, zwakzinnige
en misdadige kinderen, voor bestrijding
van zedeloosheid en bevordering van goede
zeden, dan -moet de katholieke opvatting
over al deze dingen wel degelijk een flink
woord meespreken.
Dat flinke woord kan gesproken worden,
als de Katholieken van Zuid-Holland én
dus ook de Katholieken van den Staten-
kiskring „Leiden" zorgen, dat zij een zoo
groot mogelijke Katholieke fractie in de
Staten brengen.
Excelsior moeten we ook hier zeggen
en het getal van 16, als 't maar eenigszins
kan, opvoeren.
Daarbij behoeft de economische politiek
niet uit het oog te worden verloren. Inte
gendeel, ook die moet worden betracht,
al zal vanzelf het hoogere beginsel ook
daarbij leiding geven, omdat dit inzake
economie toch niet kan worden uitgescha
keld-. Men denke bijv. aan de salarispoli-
tiek, aan de rechtspositie der ambtenaren.
Het geheele financieele en economisch
beheer in het Provinciaal Bestuur kan het
kenmerk dragen van de opvattingen uit
onz'e maatschappijleer voortspruitende.
Hierbij kan gedacht worden, en dat is
voor Provinciaal bestuur wel van beteeke-
nis, aan de doorwerking van de toepassing
van het particulier initiatief.
Juist in Zuid-Holland is het streven
naar steun en bevordering van particulier
initiatief boven allen overheidsbeheer
sterk betracht.
Terzake van vakonderwijs-, teeken-, am-
bachts- en andere vakscholen van krank
zinnigenverpleging van al of niet provin
ciale bedrijven, electriciteit- en drinkwa
tervoorziening bijv. is daarmee streng re
kening gehouden.
In „Na vijf-en-twintig jaren", een
brochure in tweeden druk uitgegeven door
H. de Wilde, den vroegeren voorzitter van
het provinciaal comité van Anti-Revolu
tionaire Kiesvereenigingen in Zuid-Holland
en eerder lid van Gedeputeerde Staten dier
provincie, is een en ander met sprekende
cijfers overtuigend uiteengezet.
Alleen omtrent krankzinnigenverpleging
zij hier een enkel citaat aangehaald tot
verlevendiging van het besef.
„In 1901, toen de Rechtsche meerderheid
optrad, werden op kosten van de gemeen
ten, krachtens dc Armenwet, reeds ver
pleegd in Krankzinnigengestichten: 832
vrouwelijke en 797 mannelijke patiënten,
samen 1629 krankzinnigen. Het cijfer was
in de voorafgaande jaren zeer gestegen, en
de vrees bestond, dat het cijfer nog meer
de hoogte zou ingaan. Met het oog daarop
was een deugdelijke regeling voor de voor
ziening in plaatsruimte dringend noodig.
Doch welken weg zou men hierbij inslaan?
Onder de liberalen, die vóór 1901 de meer
derheid vormden, waren er niet weinigen,
die een provinciaal gesticht wenschten; de
socialisten, die na 1916 in steeds grooter
getale in de Staten zijn gekomen, zijn van
een provinciaal gesticht vurige voorstan
ders. De mannen van Rechts hebben, haast
nog krachtiger dan bij het vakonderwijs,
zich daartegen steeds verzet. En met groot
succes. Noord-Holland heeft provinciale
krankzinnigengestichten; de Staten van
Zuid-Holland, geleid door onze mannen van
Rechts, sloten overeenkomsten tot opne
De vroegere Duitsche Rijkskan selier Hermann Muller, is na
langdurige ongesteldheid overl eden. HERMANN MULLER
OP ZIJN DOODSBED.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een nieuwe „Raad van Vlaanderen".
De richtlijnen van het Oostenrijksch—
Duitsche douane-accoord.
De Schotlandrxpres ontspoord. Ver
scheidene dooden. Prof. v. Slogteren uit
Lisse gewond. (Buitenl. Ber., 3e blad).
BINNENLAND.
Groote boerderij-brand te Kaalheide.
(Gem. Ber., 3de blad).
Verschillende doodelijke verkeersonge
lukken. (Gem. Ber., 3de blad).
Bij een vechtpartij te Eindhoven is een
jongeman gedood. (Gem. Ber., 3de blad).
Arbeider onder een heimachine ge
dood. (Laatste Berichten).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De dames-hockey-wedstrijd Frankrijk-
Nederland door de Ned. dames gewonnen
met 32. (Sportblad).
Het Nederlandsch voetbalelftal tegen
België samengesteld. (Sportblad).
men van Zuid-Hollaadsche patiënten met
Bloemendaal, Vrederust, Sint-Bavo onder
Noordwijkerhout, Oud-Rozenburg, de Dr.
van den Bergh-stichting enz. Met welk ge
volg? Dat de gemeenten in Zuid-Holland
hoogstens 800.hebben te betalen voor
ieder van haar armla. Lige patiënten; doch
dat dit bedrag voor gemeenten in Noord-
Holland loopt tusschen 1200.en 1420.
Als men nu weet, dat het aantal krank
zinnigen met ieder jaar op schrikbare
wijze toeneemt, dat het aantal van 1629 in
1901, alleen voor Zuid-Holland, thans, na
25 jaren, bedraagt 4200 dus 260 percent
meer dan zal een ieder moeteg toegeven,
welk een %roorrecht het voor de gemeenten
is4 dat het verpleeggeld niet 1200 k
1400 als in Noord-Holland, doch slechts
S00 bedraagt.
Mocht nu, door verslapping van de chris
telijke partijen, de meerderheid in de Sta
ten van Zuid-Holland weder Links worden,
dan is het wel zeker, dat er een nieuwe,
maar sleqhte koers zal komen. Het eenigs
zins heftig debat, hetwelk gevoerd werd
over het te bouwen Roomse h-K atho-
liek gesticht onder Noordwijk, moge
tot waarschuwend voorbeeld strekken!"
't Behoeft nu niet met. nog meerdere
voorbeelden gestaafd worden, dat aldus de
provinciale belastingen in Zuid-Holland
laag waren.
Ook uit het oogpunt van materieele be
langen bekeken, is een goede uitslag der
verkiezingen voor de Katholieken van be-
teekenis.
De Katholieke politiek, voortspruitend
uit de hooge beginselen onzer levensbe
schouwing en gevoerd ook in den geest van
materieele vooruitgang, van goed finan
cieel beheer, moeben ook bij de Statenver
kiezing tot volle gelding komen.
Alles bij elkaar genomen, zooals dat in
dit en in een drietal voorafgaande artike
len werd uiteengezet, hebben we uit ideëele
overweging, om het karakter der Provin
ciale Staten als Kiescollege, terwille van
de sociale beteekenis der Staten en uit
hoofde van principieele politiek, krachtig
mee te strijden, opdat in de Provinciale
Staten van Zuid-Holland de Katholieke
fractie een krachtige phalanx vormt voor
de doorvoering van de Katholieke politieke
en sociale beginselen in het overheidsbe
stuur der Provincie.
Voorhout. G. BULTEN.
BELGIE
EEN NIEUWE „RAAD VAN
VLAANDEREN".
Onder leiding van dr. Borms.
In „De Schelde" deelt dr. Aug. Borms
mede, dat onder zijn presidentschap te
Antwerpen opnieuw een Raad van Vlaan
deren is opgericht. Om de Vlaamsche volks
kracht tot haar volle ontplooing te bren
gen is er maar één middel, aldus dr. Borms:
de zelfstandigheid van Vlaanderen, ook in
staatkundig opzifcht. De wetgevende, be
stuurlijke en gerechtelijke macht over
Vlaanderen moet geheel en uitsluitend in
handen gelegd worden van eigen Vlaam
sche volksgenooten. Zijn betrekkingen met
andere volken en staten dient Vlaanderen
zelfstandig naar eigen Vlaamsche inzicht
te regelen.
Dit program te verwezenlijken is bet
doel van den nieuwen Raad vau Vlaande
ren. Hoe deze Raad is samengesteld wordt
nog niet medegedeeld. „Tel."
STUDENTEN-ONLUSTEN TE LEUVEN.
De Belgischen bladen maken melding
van ernstige studenten-onlusten, welke
Vrijdag, bij gelegenheid van de „mi-carê-
me", hebben plaats gehad.
De studenten gaven zich aan allerhande
buitensporigheden over. Zij hielden woeste
protestdemonstraties op straat, molesteer
den voorbijgangers, bestormden trams,
waarvan ze de bordjes en pijltjes stuk sloe
gen, wierpen ruiten in, hielden auto's aan,
belemmerden héél het verkeer.
Zij staken een reclame-wagen in brand;
ec i andere kar werd eveneens vernield.
De gendarmerie werd te hulp geroepen.
Drie studenten werden licht gewond. Er
hebben twintig arrestaties plaats gehad.
DUITSCHLAND
DUITSCHLAND EN OOSTENRIJK.
De richtlijnen van het Douane-accoord.
De richtlijnen voor de Duitsch-Oosten-
rijksche overeenkomst betreffende een
technische douane-unie zijn als volgt.
Duitschland en Oostenrijk sluiten onder
ling en eventueel ook met andere mogend
heden, een douane-unie. Deze douane-unie
zal volgens een nieuw systeem worden op
gebouwd, dat van de gebruikelijke vor
men van een douane-unie aanmerkelijk
verschilt.
De onafhankelijkheid van beide landen
blijft onaangetast. Zij zullen gemeenschap
pelijk douane tarieven en een gemeen
schappelijke douanewetgeving invoeren die
in de toekomst slechts op grond van een
overeenkomst gewijzigd zullen kunnen wor
den.
Ju het economisch verkeer tusBchen bei
de landen zullen geen invoer- en uitvoer-
eevei orucn. Beide regeerin
gen zullen echter nog nader overeenkomen,
voor welke afzonderlijke waren voorloopig
nog tusschentarieven noodzakelijk blijken
te zijn.
De douaneadministratie van elk van bei
de landen blijft geheel zelfstandig. De over
eengekomen tarieven worden volgens een
nog nader te bepalen verdeelingssleutel
verrekend.
Elk van beide regeeringen behoudt zich
het recht voor, om met andere mogendhe
den overeenkomsten te sluiten, mits deze
overeenkomsten niet in strijd zijn met de
te sluiten Duitsch-Oostenrijksche overeen
komst.
Ook zullen beide landen bij dergelijke
onderhandelingen met derden zoo mogelijk
gemeenschappelijk optreden.
Om te zorgen, dat de bepalingen der
overeenkomst, zonder eenige wrijving wor
den nagekomen, zal een naar pariteit sa
mengestelde commissie gevormd worden
die tot taak heeft, bij eventueele oneenig-
heid over de interpretatie der overeen
komst een beslissing te vellen en ook an
dere eventueele meeningsverschillen op te
lossen.
De overeenkomst zal tijdens de eerste
drie jaar onopzegbaar zijn, daarna echter
zal zij door ieder hooge contracteerende
partij met toestemming van haar wetge
vende lichamen met een jaar kunnen wor
den opgezegd.
DE R. K. KERK TEGEN DE ZEDEN
VERWILDERING.
De Stahlhelm verklaart den oorlogl
Zooals gemeld, hebben verschillende
Duitsche bisschoppen zich tegen de natio-
naal-socialistische beweging verklaard.
Thans hebben ook de bisschoppen van
het gebied van den Boven-Rijn een verkla
ring gepubliceerd, waarin o.a. gewaar
schuwd wordt tegen den scherpen partij
strijd en de mishandeling van andersden
kenden. Met bezorgdheid, zoo heet het in
de verklaring, worden de pogingen gadege
slagen om breede kringen van het noodlij
dende volk op te hitsen tot gewelddadige
aanvallen op de bestaande orde.
Verder wordt een dringend beroep ge
daan op de Katholieken om hun verplich
tingen ten opzichte van staat en volk na
te komen en ook de eer en de persoonlijk
heid van andersdenkenden te eerbiedigen.
Vervolgens wordt gewezen op de gevaren
uitgaande van de beweging der vrijden
kers, terwijl erop wordt gewezen, dat met
den gods-dienst den armen en verdrukten
in moeilijke tijden ook de laatste troost en
houvast in het leven wordt ontnomen.
Nadrukkelijk wordt tenslotte gewaar
schuwd tegen het nationaal soc., omdat en
zoolang als dit opvattingen en inzichten
verkondigt, welke met de katholieke leer
onvereenigbaar zijn.
In verband met deze kerkelijke veroor
deelingen heeft op een vergadering van den
Stahlhelm te Kreuznach de leider Seldte
de Katholieke Kerk den oorlog verklaard.
Van katholieke zijde is daarop een verkla
ring gepubliceerd in de pers, waarin o.a.
werd gezegd, dat, nu de leider van den
Stahlhelm ronduit zijn sympathie heeft
betuigd voor het, door de bisschoppen tot
een dwaalleer verklaarde nationaal-so-
cialisme en alle internationale machten
den oorlog heeft verklaard, de Stahlhelm
zijn politieke en godsdienstige neutrali
teit heeft opgegeven. De geestelijken vesti
gen de aandacht van de Katholieken op dit
feit en protesteeren tegen deze tendenz te
gen Rome van den Stahlhelm.
Voortaan mogen Stahlhelmers niet meer
in uniform in de kerk komen.
POLEN
SPAANSCHE GEVANGENEN IN
HONGERSTAKING.
Gisting te Lerida en Balaguer.
Uit Lerida. wordt gemeld, dat de poli
tieke gedetineerden, die in verband met
den December-opstand in de gevangenissen
van Lerida en Balaguer verblijven, ten ge
tale van 20 een hongerstaking zijn begon
nen. Te Lerida en Balaguer heerscht groote
opwinding. Dc studenten van de juridische
faculteit hebben een verzoek aan de re
geering gericht tot algemeene amnestie.
Alba en Melquiades Alvarez hebben gis-
