22ste Jaargang
ZATERDAG 7 MAART 1931
No. 6840
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwarfaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Ge llustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
regel.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer be.taat uit viif bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Zal de werkloosheid aan
houden
Beschouwingen over de oeconomische
crisis, over haar oorzaken en haar oplos
sing worden in velerlei vorm gegeven.
Wat de een onder de voornaamste oor
zaken rekent, behoort volgens den ander
heelemaal niet daaronder te worden ge
rangschikt of althans niet als een der
directe en noodwendig-werkende oorzaken
te worden aangeduid.
En waar de een de oplossing als met
onfeilbare beslistheid aanwijst, daar is zij
volgens den ander volstrekt niet gelegen.
En zoo gaat 't, natuurlijk, precies een
der omgekeerd.
Als één der oorzaken van de crisis
wordt genoemd de z. g. rationalisatie de»"
bedrijven, het streven, om door vervolma
king der machines, minder menschelijke
arbeidskracht voor de productie noodig te
hebben.
Hoe wij over deze rationalisatie den
ken?
Wij willen bij het antwoord* op deze
vraag onderscheiden.
Wat de individueel e, afzon
de r 1 ij k e gevallen betreft, kan rationa
lisatie in een bepaalde onderneming af
keurenswaardig zijn. Wanneer een bepaal
de werkgever zijn bedrijf ui'stekend, be
hoorlijk loonend exploiteert met bijv. hon
derd arbeiders, dan zouden wij bet, in de
zen tijd, afkeuren, zoo deze werkgever
door aanschaffing van een machine bijv.
een vijftal arbeiders overbodig maakte en
ontsloeg, wat dan voor die mensehen zou
beteekenen, zeer waarschijnlijk: langdu
rige. min of meer demoraliseprende werk
loosheid. In afzonderlijke gevallen
k a n de rationalistatie worden tegengehou
den, en zal dit ook wel om redenen van
moreelen aard o.i. moet gebeuren.
Wat echter de universeel e, alge
meen e bedrijfs-inriehting of oeoonomie
aangaat, ligt, als wij ons niet vergissen, de
rationalisatie zou onvermijdelijk on den
weg der bedrijfs-on<wikkeling, dat wij ons
er niet knnnen indenken, dat de industrie
do middelen der moderne techniek geheel
of gedeeltelijk zou prijsgeven. Wij kunnen
het algemeen verschijnsel der '•ationa-
lisatie betreuren, veroordeelen, maar dat
men het, hoe dan ook, zou kunnen terug
dringen, meenen we te moeten betwijfelen.
En wij meenen dan ook te moeten on
derschrijven de' opvatting van ir. L. J. M.
Feber, die in een artikel in ,.Pe Katholieke
Vrouw" op 0 Maart o.m.' schrijft:
®,Zien wij goed, dan heeft de
mensch met de rationalisatie een weg
ingeslagen, waarop, juist, krachtens de
menschelijke natuur, een terugkeer
niet mogelijk is of althans zeer on
waarschijnlijk. De mensch legt het
van nature aan op een voor hem zoo
gunstig mogelijke verhouding tusschen
de waarde van het voortgebrachte
goed en de hoeveelheid arbeid, die
daaraan ten koste wordt gelegd. Deze
trek zou zich laten gelden, ook al ware
de moderne maatschappij van alle
mamm nisme gezuiverd, vrij van de
smetten van onredelijk en onzedelijk
winstbejag".
Maar zal dan .de steeds verder voort
gaande rationalisatie blijven een van
de oorzake.i der der ontsteMend-groote
werkloosheid? Wij moeten hier ook weer
niet te somber de toekomst inzien.
Op de eerste plaats zal er niemand zijn,
die in de rationalisatie de eenigo oor
zaak der huidige werkloosheid ziet. Dus
als de andere oorzaken welke dan ook
in meerdere of mindere mate in kracht
afnemen, zal ook de werkloosheid vermin
deren.
Vervolgens is bet een onloochenbaar feit,
dat in de steeds gecompliceerder wordende
samenlevir p ook steeds, voor verschillen
de doeleinden, meer arbeids-krachten zul
len noodig zijn.
En, op dc derde plaats, zal wellicht te
genover den toenemende rationalisatie een
„Dames en Heeren" thans volgt.... Een
kijkje bij den K. R. O. De inzegening der
nieuwe gebouwen te Hilversum, vindt he
den plaats door Z. D. H. Mgr. J. H. G. Jan
sen, aartsbisschop van Utrecht. Een into-
rieurfoto van een r'er technische afdee-
lingen.
kortere arbeidsduur gesteld kunnen en dus
moeten worden, opdat er voldoende arbeid
zij voor allen; de heer Feber merkt in het
zelfde artikel het volgende op:
„Hot Iaat zich bijvoorbeeld aan
zien, dal de sfeeds verder vervol
maakte rationalisatie ten slolie zal
leiden tot een daaraan evenredige
inkrimping van den arbeidsduur. Dit
zal niet ten volle het geval zijn. zoo
lang de productie wordt ingesteld op
zoo groot mogelijke winst zonder
meer. en niet op de werkelijke be
hoefte; de inkrimping van den ar
beidsduur zal niet van beteekenis zijn,
zoolang de bedrijven, als geheel be
schouwd, in den waan teven van te
kunnen bloeien al groeit het 'cger der
arbeidsloozen met den dag. Maar in
een geordende maatschappij, waarin
de productie wèl is ingericht eenerziids
op de rechtmatige belangen van al'en
die daaraan medewerken en ander
zijds op de behoeften, waarin wèl vol
daan aan den eisch wordt dat alle
werkbare krach'en aan de productie
deelnemen, daarin zal. naar ons toe
schijnt, de rationalisatie voeren tot
een verdere beperking van den ar
beidsduur."
Zal de werkloosheid aanhouden? Deze
vraag schreven wij boven Hit artikel en
wij hebben een .beschouwing gegeven over
één der oorzaken wij herhalen: één der
oorzaken va de oeconomische crisis.
Gaarne verwijzen wij verder den lezer
naar een artikel van het Kamerlid Henri
Hermans die op vele dingen in het maat
schappelijk leven zoo'n klaren kijk heeft
onder het opschrift: Goed Nieuws
(2de blad).
SPANJE
ONRUST TE MADRID.
Revolverschieters en steenwerpers.
Op het bouwterrein van de nicutve uni
versitcit te Madrid is het tot kloppartijen
gekomen tusschen stakende communisten
en werkwilligen.
De beide partijen bekogelden elkaar
eerst met steenen. Ten laatste trokken de
communisten hun revolvers en. losten onge
veer vijftig scholen op hun tegenstanders.
Talrijke arbeiders werden gewond, van wie
verschillende ernstig.
Den geheelen dag door is in de omgeving
der universiieit en van het ministerie van
onderwijs een sterke politiemacht op de
been, daar binnen de universiteit een zeer
opgewonden stemming heerschte.
Een gróep studenten is uit den studen
tenbond getreden. Zij wilden een vergade
ring houden voor do oprichting van een
aparten bond. Deze vergadering is door
den rector der universiteit verboden.
FRANKRIJK
POINCARE'S TOESTAND MINDER
GUNSTIG.
De toestand van Poincavé laat, volgens
de Fransche bladen, de laatste dagen weer
te wenschen over. Er heeft een nieuwe in
korting plaats gehad, die weliswaar van
lichten aard is, maar zijn omgeving toch
verontrust.
Intusschen was gisteren weer een lichte
verbetering ingetreden.
PORTUGAL
DE ONRUST IN PORTUGAL.
Volgens berichten uit Spanje, die echter
van andere zijden nog niet bevestigd zijn,
moet in Portugal een nieuwe revolutio
naire beweging zijn uitgebroken. Onlangs
zijn 3 ministers wegens meeningsverschil-
len uit het kabinet getreden. Men ver
moedt, dat de thans ui:gebroken beweging
hiermede verband houdt.
RUSLAND.
RUSLAND BEDREIGD?
Geweldige rr.ililaire tegen actie beraamd.
Naar de „Osservatore" uit Riga ver
neemt, is aldaar uit Moskou bericht ont
vangen, dat bij gelegenheid van den der
tienden jaardag van de stichting van het
roode leger de chef van het polilieke com
missariaat, Sedjakin, een zeer merkwaar
dige rede heeft gehouden over het gevaar
van een oorlog in Oost Europa.
Do mogelijkheden van een gewapenden
interventie tegen de sovjets, zeide Sedja
kin, zijn nooit zoo groot geweest als thans
en nooft is het gevaar zoo reëel geweest
als op het oogenbiife.
De Fransche generale staf, met generaal
Weygand als chef, heeft een minutieus
aanvalsplan uitgewerkt tegen sovjet Rus
land Polen, Roemenië, Finland, Estland en
Letland zullen rechtstreeks aan deze inter
ventie deelnemen.
Terwijl Polen en Roemenië Russisch
Oekraine zullen aanvallen, zullen de Balti-
sche staten hun aanval richten tegen Le
ningrad.
De tegenwoordige regeering van Fin
land streeft er naar, een grooter Finland
te stichten, dat zich zou moeten uitstrek
ken lot aan de Newa, met inbegrip van de
Witte Zee en Karelië.
Roemenië daarentegen tracht Zuid-
Oekraine en het Dongebied te annexeeren,
alsook de streek der Koebankozakken.
Na andere verklaringen van technischen
aard over de legers der kapitalistische sta
ten, besluit de chef van het politieke com
missariaat bij het roode leger, Sedjakin,
zijn fantastische berekeningen met de be
wering, dat het roode leger, wat de be
wapening betreft, ontegenzeggelijk de ge
organiseerde legers der bourgeois-staten
overtreft.
Voor ieder der sovjet-republieken wor
den gedetaileerde militariseeringsplannen
gepubliceerd.
Voor de Cekraine bijv. moet het aantal
leden van de verschillende organisaties,
die verplicht zijn een volledigen militairen
cursus te volgen, twee en een half millioen
bedragen.
De sovjet-bladen schrijven, dat 60 pro
cent van de arbeiders, die in de indus-
triecle ondernemingen werkzaam zijn, in
s-eciale bataljons moeten worden gcorga-
niseerd en geregeld militair onderwijs moe
ten ontvangen. In deze bataljons moeten
ook dc boeien en landarbeiders van de
collectieve landbouwbedrijven worden in
gedeeld.
Speciaal aan de vrouwen wordt ook
aandacht geschonken. Van baar zouden er
700.000 moeien worden gemilitariseerd. In
alle-takken' van militaire administratie
zal men van baar diensten gebruik kunnen
maken. Verder zullen speciale resimonten
vrijwilligers worden opgericht, wier aantal
150X00 zal bedragen.
De afdeeling voor luchtverdediging en
voor den chemischen oorlog zal uit 200.000
man bestaan.
Volgens dit plan, dat alleen nog maar
de Oekraine betreft, zullen bovendien nog
10.000 groepen worden opgeleid voor de ver
dediging tegen een gasaanval. Deze groe
pen zouden moeien beschikken over 500.000
gasmaskers, die ze eventueel onder de be
volking kunnen verdeelen.
BRITSCH-INDIE
VREDE IN BR. INDIE.
Corr.rr.unisten-Actie tegen de ontworpen
regeling?
De executieve commissie der Indische na
tionale partij heeft gisteren officieel bekend
gemaakt, dat de campagne t-ot weigering
der burgerlijke gehoorzaamheid wordt ge
staakt. De belastingen zullen voortaan du«
worden betaald.
Gandhi en mevrouw Niadoe blijven voor-
loopig te Nieuw-Delhi voor verdere beraad
slagingen tot bijlegging van de geschillen
tusschen Mohammedanen en Hindoe's, wat,
zooals bekend, een der groote moeilijkhe
den voor de nieuwe Indische constitutie is.
De overige leiders der executieve hebben
Nieuw-De'hi verlaten.
Intusschen schijnen zich nieuwe moeilijk
heden te zullen voordoen, daar de linker
vleugel der nationalistische partij tezamen
met de jeugdbonden en communisten, De-
toogingen tegen de ontworpen regeling aan
kondigen:
Gandhi heeft een beroep op de leiders der
nationalistische beweging in ïndië gedaan
om over do overeenkomst weikef hij met den
onderkoning heeft gesloten, niet te'eurge-
stcld en ook niet trotsch te zijn, doch met
hem samen te werken voor het zelfbestuur
va.n Indië.
De executieve commissie is tot samenwer
king met de Engelsche regeering bereid.
Het doel, waarnaar gestreefd wordt, blijft
echter dè volkomen onafhankelijkheid van
Indië.
CHINA
MUITERIJ VAN CHINEESCHE
DIVISIE.
Het verkeer op den PekingHankau
spoorweg is ten gevolge van muiterij van
een divisie soldaten, die op weg was naar
Hankau, onderbroken. Blijkbaar vreesden
de soldaten, dat do troepen bij aankomst te
Hankau ontbonden zouden worden. Zij
brachten den trein tot stilstand, braken de
rai's op, sneden de telegraafdraden door en
sloten zich aan bij een groote bende com
munisten aan de Zuidgrens van Honan. Er
zijn reeds troepen naar de plaats van den
opstand gezonden en de regeering verwacht,
binnenkort de situatie weer in handen ie
hebben.
ZUID-AMERIKA
DE WOELINGEN OP CUBA.
Nieuwe bomaanslagen.
Te Havanna zijn in den afgeloopen nacht
weer enkele bommen ontoloft. Men neemt
aan. dat deze aanslagen zijn uitgegaan van
dezelfde daders, die de vroegere aans'agen
op den staatspresident hebben gepleegd.
Klaarblijkelijk bestond het plan, nog
meer aanslagen uit te voeren, want ra een
hol in de nabijheid van de stad is een ge
heime werkplaats ontdekt, waar de bommen
waarschijnlijk vervaardigd z>i en waar
zich ook materiaal ter vervaardiging van
bommen bevond. Twee personen zijn im
hechtenis genomen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Onrust in Madrid en Portugal.
De chaos in Peru.
BINNENLAND.
Drie jongens door het ijs gezakt. Eén ver
dronken. (Gem. Ber. 4de blad).
Een vijfde slachtoffer van de autobus
ramp te Blerick. (Gem. Ber. 4de b'.ad).
Brand meubelmagazijnen te Assen, te
don Heldor. (Gem. Berichten 4de blad en
Laatste Berichten).
De invoer van narcissen in Amerika.
(L. en T., Ge blad).
Arbeidstijd in bakkerijen en in het
houtbedrijf. (1ste blad).
Prijsverhooging van steen. (1ste blad).
LEIDEN.
De bouw van een Katholieke H. B. S.
(lste blad).
DE CHAOS IN PERU.
De derde provisorische regoering.
Uit de telegrammen, welke uit Lima over
het verloop va.n de beweging aldaar ontvan
gen werden, laat zich de volgende gang
van zaken reconstrueeren
Zondag j.l. werden onderhandelingen
aangeknoopt tusschen de vertegenwoordi
gers van de provisorische regeering in Lima
en de opstandelingen in Arequipa.
Deze onderhandelingen hadden veel kans
van slagen, vooral tcenvhet hoofd der cen
trale regcering, president Eliaa, zich bereid
verklaard had de junta bij de vorming eene-r
nieuwe definitieve regeering te laten mee
werken.
De loop der dingen werd echter gewij
zigd door het optreden van een legerdivisie,
die door oud-president Cerro naar Arequipa
gezonden, tor bedwinging van den opstand,
door president Elia« weer teruggeroepen,
in Lima aankwam, en aldaar Cerro weer tot
zijn oude waardigheid wilde verheffen.
Nadat besprekingen met andere politie
ke leiders hadden plaats gevonden, liet de
aanvoerder van de divisie, kolonel Jiminez,
dit plan tenslotte varen, en kwam men
overeen, een derde provisorische regeering
te vormen.
President Cerro zal waarschijnlijk binnen
afzienbaren tijd naar Europa, vertrekken.
TWEEDE KAMER
DE INDISCHE BEGROOTING.
Gisteren heeft de Tweede Kamer voort
gezet de behandeling der Indische begroo
ting, afdeeling Volksgezondheid.
Over deze afdeeling werd het woord ge
voerd door mevr. De V r i e sB r u i n
en mevr. B a k k e r--N o r t.
Bij de afd. Landbouw, Nijverheid en
Handel voerden het woord de heeren
Cramer, Beuraer en Van der
Bilt.
Over 't departement B.O.W. maakte de
heer Cramer een opmerking.
Bij den post wcgenaan'eg buitengemeen
ten spraken de heeren Crameren Joe-
k e s.
De gouvernemertsbedrijven vormden een
onderwerp van discussie voor de heeren
Kupers, Van Boetzelaer en
Ter Laan..
Bij de begrooting van het departement
van Oorlog bestreed de heer Cramer
het standpunt der regeering. De heer Van
der Bilt drong aan op verbetering der
pensioenen voor pepensionneerr'e schepe
lingen. De heer Joe Ir es hield een lang
betoog over richt'ijnen voor de Tndische
weermacht. De heer T i 1 a n u s steunt de
plannen der re zee ring.
De heer Schaenman wil er op wij-
zn, dat voor de handhaving van de neutra
liteit versterking van de vloot noodig i«,
want met de oude schepen is dit niet mo
gelijk. Bezuiniging op defensie-uitgaven
raakt een vitaal belang. Ontwapening zou
beteekenen spelen in de hand der commu
nisten.
Nog voeren over dit punt het woord de
heeren Van D ij k en Ter Laan.
De Minister van K o1o n i n
berijpt niet. dat men zich verzet tegen een
moderniseeii".g van het leger binnen de
grenzen der financiën. Teder zou werschen,
dat men met minder zou kunnen volstaan,
doch men moet niet vragen sm e-n po'itie-
macht die trouwens evenveel zou kosten als
1 ons tegenwoordig legeT.
