3)e £eidó(^(3ou/tcvnt
22ste Jaargang
DINSDAG 24 FEBRUARI 1931
No. 6830
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12-50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor ingezonden Mededeolingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Geen verheffende manier van
politieke actie.
De tijd van de gemeenteraadsverkie
zingen komt nader bij. Eers^ worden we
nog opgeroepen voor de statenverkiezin
gen, maar. hoe belangrijk deze ook zijn, zij
trekken niet zooveel belangstelling als de
verkiezingen voor de gemeenteraden.
Bij verkiezingen, en speciaal bij gemeen
teraadsverkiezingen, kan men het volgende
niet van scherpzinnige intellectualiteit
getuigendeverschijnsel constateeren.
Iedere partij wordt, door propagandis
ten, om wat zij door hare afgevaardigden in
het afgeloopen tijdperk heeft gedaan, ge
prezen, als ware het hoogste bereikt, wat
door zoo volmaakt mogelijke menschen in
de politiek bereikt worden kan, terwijl die
zelfde partij tegelijkertijd door tegenstan
ders wordt bécritiseerd, als ware in haar
daden saamgevat het verderfelijkste, wat
in de politiek kan worden nagestreefd
Wij kunnen ons voorstellen, dat onder
degenen, die op dit punt niet voldoende
ontwikkeld zijn, om de groote belang-
h e d der politiek als zoodanig in te zien
dat onder dezulken, als zij dergelijke,
niet verheffende, manieren van politieke
actie waarnemen, de waardeering voor de
politiek niet op hoöger peil komt te staan!
Met een dergelijk soort politieke, actie,
als wij hier bedoelen, heeft de S. D. A. P.
te Leiden de aanstaande gemeenteraads
verkiezingen ingezet
De Leidsche afdeeling der S. D. A. P.
heeft een propagandablad uitgegeven,
waarin de behandeling van de gemeente-
begrooting wordt- besprokenen wij lezen
in een der beschouwingen daarover o.m.
het volgende:
De verwerping vrij geregeld van de
socialistische voorstellen met 22 te
gen 10 stemmen is leerzaam voor de
Leidsche proletariërs. Het toont aan,
hoe betrekkelijk zwak in deze arbei
dersstad nog is de vertegenwoordi
ging der arbeidersklasse. Het toont
aan hoe tegenover de socialistische
eischen, gegrondvest op menschenlief-
de en maatschappelijk belang, alle an
dere leden democraten of niet, ar
beiders of middenstanders, aanhangers
der linker- en rechterzijde vijandig
staan.
Hier wordt dus eenvoudig geconstateerd
dat d e socialistische eisohen zijn „gegrond
vest op menschenliefde en maatschappelijk
belang". En: dat „alle andere leden" tegen
die eischen „vijandig staan". Waarom 1
Dat wordt er niet bij gezegd. Maar den le
zers wordt 't is klaarblijkelijk gesug
gereerd, de meening opgedrongen dat „alle
andere leden" nu eenmaal niets voelen
voor menschenliefde en niets begrijpen van
maatschappelijk belang't Is een voor
beeld van die laag-bij-de-grondsche poli
tiek, welke wij hierboven signaleeren.
Wij zullen er niet zoo heel veel van zeg
gen; voor heden alleen het volgende»
Voor de „socialistische eischen", bij de
begrooting gesteld,, hadden de meeste be
trekking op den werkloozen-steun. Wel
nu vastgesteld mag worden:
Eerstens, dat deze „eischen" geheel en
al waren gewikkeld geworden in partij-
propaganda. En dit vergete men vooral
niet:
Vervolgens, dat de werkloozen-steun in
Leiden (al beweren wij niet, dat deze zoo
volmaakt mogelijk isgeen slecht figuur
maakt in vergelijking met die in andere
steden, tot stand gekomen met mede
werking en onder goedkeuring
van de S. D. A. P.De leden der S.
D.A.P. in andere gemeenten hebben dus ook
zeker geen gevoel voor en geen begrip van
„menschenliefde en maatschappelijk be
lang"
Dat dit wordt verzwegen in het S. D. A.
P.'sche propagandablad is geen verheffen
de manier van politieke actie
ENGELAND
SCHEURING IN DE LABOURPARTIJ
Terwijl onder de Engelsche liberalen en
conservatieven reeds verdeeldheid heerscht,
acht men het thans zeer waarschijnlijk dat een
kleine groep arbeiders-afgevaardigden onder
leiding van oudijminister Mosley in de eerst
volgende dagen uit de Arbeiderspartij zal tre
den. Zij publiceert een manifest, waarin zij op
duidelijke wijzè haar politiek uiteenzet als
voorbereiding voor een campagne in de voor
naamste industrieele centra en dat de officieele
arbeidersvertegenwoordigers kunnen opvatten
als een uitdaging.
PORTUGAL
DOOR REVOLUTIONAIREN VERMOORD
Zekere Carlos Silva, die sedert Januari ver
dwenen was, is naar de politie heeft kunnen
constateeren, vermoord, na bij Setubal door
revolutionairen te zijn ontvoerd. Silva werd er
van verdacht de politie inlichtingen te hebben
gegeven. Na hem te hebben geworgd, dedn de
moordenaars het ontkleede lijk in een zak en
wierpen dit in een put. De moordenaars en de
chauffeur van de auto, waarmee het slachtoffer
ontvoerd werd, zijn gearresteerd. De chauffeur
heeft bekend.
LITAUEN
DE KATHOLIEKEN-ACTIE IN LITAUEN
Schrijven van den H. Vader aan de
Bisschoppen.
In de berichten omtrent de kerkvervolging
in Litauen en den strijd der Katholieken voor
recht en vrijheid was herhaaldelijk sprake van
een brief van den H. Vader aan het Litausch
Episcopaat,
Tot algemeene publicatie van dit schrijven
in de Litausche taal schijnt men eerst den
laatsten tijd te hebben kunnen overgaan, daar
de censor de verspreiding van den Pauselijken
brief met alle middelen heeft pogen te belet
ten. omdat het document hem niet te vo
ren ter goed- of afkeuring was voorgelegd.
Het Kipa-agentschap publiceert thans den
tekst van 's Pausen schrijven:
Eerbiedwaardige broeders, heil en apostoli
sche zegen.
Met bitter zieleleed hebben Wij het bericht
vernomen, dat gij in kommer en zorgen zijt
over de hindernissen en moeilijkheden, waar
aan in uw land wordt blootgesteld, de katho
lieke actie, die gij, zooals recht en billijk is,
als een zeer gewichtig onderdeel van uw her
derlijk ambt beschouwt.
Wij hebben bij gelegenheden herhaalde ma
len verklaard, dat ten allen tijde en reeds
van de oudste tijden der Kerk af ook leeken
de kerkelijke hiërarchie bij de veelvuldige
werkzaamheden van het apostolaat dat in
zekeren zin de hoogste samenvatting is der ka
tholieke actie behulpzaam geweest zijn en
dat het, vooral ook in dezen tijd. noodzakelijk
is, dat wakkere mannen uit den leekenstand
zoo nauw mogelijk met de kerkelijke overheid
verbonden zijn, haar bijstaan en haar hun hulp
bij het apostolaatswerk verleenen.
De behoeften en omstandigheden van onzen
tijd hebben voorzeker dag aan dag het gebied
van dit apostolaat verder uitgebreid.
Er worden langs wegen en op gebieden, die
een verhoogde levenscultuur geschapen heeft,
nieuwe en zware conflicten uitgestreden, waar
de bescherming van den godsdienst en van de
goede zeden een punt van belang is, zoowel
in boeken als in perspublicaties, in openbare
tconeelvoorstellingen en op de zoo veelvuldige
bijeenkomsten van menschen, zooals ze de da-
gelijksche industriearbeid tezamen en met el
kaar in contact brengt.
Daar een zoo groote en uitgebreide taak en
onderneming een groeiend aantal priesters
vordert, is het te dieper te betreuren, dat de
schare van priesters lang niet voldoende is en
in geenerlei verhoud ling staat tot de behoeften
van onzen tijd. Daarbij komt nog, dat het voor
de geestelijkheid steeds moeilijker wordt, be
paalde plaatsen te betreden en verschillende
zielen te bereiken, die toch naar het licht en
de leer van het Evangelie verlangen.
Om deze redenen roept de Kerk heden met
heel bizonderen nadruk de leeken op, om zich
aaneen te scharen en tevens als rechterhand
van den priester de hiërarchie te hulp te ko
men; deze deelt ze in onafgebroken rijen in,
schaart ze aaneen, opdat een ieder naar zijn
krachten, bereidwillig en edelmoedig, aan de
geestelijkheid zijn ijverigen steun verleene en
aldus zoowel in het private leven van de par
ticulieren als in het gezinsleven en in de bur
gerlijke maatschappij het zoo vurig verlangde
rijk van Christus 'stichte en uitbreide.
Daarom is voor ons hart niets aangenamers
en niets troostvollers dan deze heilige kruis
tochten, die zich vrij houdend van alle aardsche
dingen en plannen bij alle volken gehouden
wordt en met succes vooruitgaat enkel en al
leen tot meerdere eere Gods en ter bevorde
ring van het zieleheil.
Eerbiedwaardige broeders, volhardt daarom
in dit werk, dat zoozeer past aan onzen tijd.
De valsche beschuldigingen, die tegen u wer
den ingebracht, moeten u niet in de war bren
gen en eventueele hindernissen, die u in den
weg staan, moeten u niet afschrikken. Blijft u
vol vertrouwen wijden aan deze ongetwijfeld
tot uw herdersambt behoorende taak en Onze
aanwijzigingen ijverig opvolgen.
Wanneer gij deze aanwijzigingen en normen
opvolgt, die Wij reeds hertaalde malen voor
de katholieke actie gegeven hebben, werkt gij
niet alleen aan het welzijn der Kerk, maar
kunt gij u ook, daar de katholieke actie, zoo
als Wij zeiden, zich op geen enkele wijze met
politieke groepen en partijen vermengt, u op
uitstekende wijze voor uw vaderland verdien
stelijk maken.
Intusschen wenschen Wij na het zoo pas ge
vierde Kerstfeest en op den drempel van het
nieuwe jaar de hemelsche genadegaven toe,
die God in den hemel de eer en op aarde
vrede brengen aan alle menschen die van goe
den wille zijn; Wij wenschen dit toe aan u, uw
geestelijkheid en het volk en vooral aan hen,
die bij u voor de katholieke actie werken, als
ook uw geheele natie, die Wij van harte de
welvaart in den waren zin des woords toe-
bidden.
ZUID-AMERIKA
ROERIG ZUID-AMERIKA
In Peru schijnt toch de toestand ernstig.
In Peru schijnt de opstand grooteren om
vang te hebben aangenomen, dan de oorspron
kelijke berichten deden veronderstellen.
Officieele wordt toegegeven, dat Arequiba in
het Bezit van de opstandelingen is.
De opstandelingen schijnen in het Zuiden
des lands het gezag geheel in handen te heb
ben en men vermoedt, dat ook de 2 grootste
schepen van de oorlogsvloot zich bij de opstan
delingen hebben aangesloten.
De regeering heeft de reservisten voor den
tijd van 2 maanden opgeroepen en ook alle
handelsvliegtuigen gerèquireerd.
Engele vliegtuigen hebben regeeringsgezinde
couranten en proclamaties boven Arequiba af
geworpen.
De opstandelingen van hun kant hebben te
Arequiba een postvliegtuig van de Panameri-
can Air Linis in beslag genomen.
In het Noorden des lands schijnt op het
oogenblik alles rustig te zijn.
De minister van binnenlandsche zaken, die
te Limi is teruggekeerd, verklaarde, dat de
staking op de petroleumterreinen van Talaca
geëindigd is en dat het bedrijf hervat is.
Men leidt hieruit af, dat de moeilijkheden
nog meer van economischen dan van politieken
aard zijn.
Complot in Argentinië verijdeld.
Volgens berichten uit Buenos Ayres heeft de
politie een nieuw complot ontdekt, dat door
aanhangers van den vroegeren president Iri-
goyen en anderen op touw gezet zou zijn.
Volgens de „Prensa" hielden de samenzweer
ders hun bijeenkomsten in het klooster San
Francisco.
Het voornemen was tijdens de afwezigheid
van president Uriburu de revolutie te beginnen
De beweging is echter in de kiem verstikt.
Een monnik en verschillende aanhangers van
Irigoyen zijn in hechtenis genomen.
Ook verscheidene officieren, o.a. de vroegere
inspecteur-generaal an het leger generaal To-
ranzo, moeten bij het complot betrokken zijn.
ocBNirenkwona.o aodrdw aodrdw aodrdf
UIT DE TEXTI EL-INDUSTRIE.
Rationalisatie in de textiel-industrie.
Op de jaarvergadering van de afd. En
schede van den Ned. R.-K. Textielarbei-
dersbond „St. Lambertus" protesteerden
verschillende aanwezigen tegen de steeds
voortschrijdende rationalisatie in de tex
tielindustrie, waarbij tal van arbeiders
twaalf getouwen moeten bedienen, waar
mede het loon niet in overeenstemming is.
Gevraagd werd, of hiertegen geen krach
tige maatregelen kunnen worden genomen.
Gewezett werd op Engeland, waar de tegen
rationalisatie gerichte staking succes heeft
Door den aanwezigen bondspresident
werd er op gewezen, dat de drie belang
rijkste organisaties van textielarbeiders,
n.l. „De Eendracht", „Unitas" en „St. Lam
bertus", op dit moment, nu de toestanden
zoo slecht zijn, een directe actie niet wen-
scbelijk achten. Dat wil echter niet zeggen,
dat met den bestaanden toestand en voor
al niet met de loonregelingen welke zijn
vastgesteld,'genoegen wordt genomen. Zoo
dra betere tijden aanbreken zal hiertegen
zeker stelling worden genomen.
R. K. STAATSPARTIJ.
VERGADERING VAN HET BESTUUR.
Op Zaterdag, 21 Febr. j.l., 11 uur v.m.
hield het Partijbestuur der R.-K. Staats--
partij een vergadering in het Parkhotel te
Amsterdam. Met kennisgeving van verhin
dering waren afwezig de heeren De Bruijn
(Dag. Bestuur), Van Hout (Den Bosch),
Van Berekel (Leiden) en ter Steege (Over-
ijsel). De overige bestuursleden waren aan
wezig.
1. Van de ingekomen stuken zij in dit
kort verslag vermeld de uitnoodiging van
het Bestuur der Unie van R.-K. Studenten-
vereenigingen -in verband met een inter
nationaal te organiseeren vredesactie. De
voorzitter mr. Goseling, deelde mede, dat
het Dagelijksch Bestuur deze uitnoodiging
heeft aanvaard, en dat door hem en den
Partijsecretaris de onder .leiding van den
R.-K. Vredesbond voor dat doel gehouden
bijeenkomst werd bijgewoond. Het P. B.
2. De voorzitter deed daarna eenige me-
heohtte daaraan zijn volle goedkeuring,
dedeelingen namens het D. B. over de
werkzaamheden der verschillende commis
sies (Cie. voor Sociale Kamer, Indische
Cie., Kiesreglement Cie.), over de voorbe
reiding van de Partijraadsvergaderingen en
van de a.s. Amersfoortsche Bijeenkomst.
Als inleiders over het te behandelen onder
werp (Kapitalisme) zullen daar optreden de
heeren lr. M. Bongaerts, Prof. dr. W.
Pompe en Pater dr. G. Vrijmoed. Ook
werd medegedeeld, dat het D. B. naar aan
leiding van een desbetreffende vraag op
de bijeenkomst van R.-K. Gemeenteraads
leden (zie punt 8) overweegt eenige centra
le propagandaleiding te geven voor de ge
meenteraadsverkiezingen, in gelijken geest
als voor de Provinciale Statenverkiezin
gen, werd voorgesteld. (Zie punt 4).
3. Hierna werden behandeld de ter
goedkeuring voorgedragen reglementswij
zigingen van de Rijkskieskringorganisaties
Leiden, Zeeland, Gelderland en Limburg.
4. Een voorstel van het D. B. om ten
behoeve .van de propaganda voor de Pro
vinciale Statenverkiezingen eenige alge
meene politieke richtlijnen te geven, werd
aangenomen. Een ontwerp-circulaire, sa
mengesteld aan de hand van eene enquête
daartoe ingestelde bij de Katholieke leden
van Gedeputeerde Staten, werd goedge
keurd. Deze gegevens zullen ook verwerkt
worden in den vorm van eenige vlugschrif
ten, welke door de centrale partijleiding
verkrijgbaar zullen worden gesteld.
5. Behandeld werd de resolutie inzake
de vredespolitiek aangenomen in de ver
gadering van hel Uitvoerend Comité vau
de internationaal samenwerkende Katho
liek politeke partij-en, gehouden op 5 Jan.
j.l. te Parijs. Door den voorzitter der R.K.
Staatspartij werd deze resolutie ondertee
kend onder voorbehoud van goedkeuring
der bevoegde partijorganen Het P. B. be
sloot deze resolutie ter goedkeuring aan
den Partijraad voor te leggen, omdat de
Partijraad het partijorgnan is bevoegd de
ze goedkeuring in hoogste instantie te ge
ven. Tevens biedt deze procedure dan de
gelegenheid den Partijraad over deze in
ternationale samenwerking nader in te
lichten en de belangstelling daarvoor in
onzen kring te verbreeden.
6. Op voorstel van het D. B. werd be
sloten een schema voor de Jeugdorganisa
tie in de R.-K. Staaatspartij, ontworpen
door het Partijsecretariaat en in principe
door het D. B. aanvaard, te stellen in han
den eener commissie uit het P. B. bestaan
de uit de heeren mr. J. Houben, J. Ber
ger, en den Partijsecretaris. Pastoor
Overmeer, lid der Jongeren-Commissie in
Friesland, zal met deze commissie overleg
plegen. Het is de bedoeling, dat in de
eerstvolgende vergadering van het P. B.
een uitgewerkte regeling door deze com
missie aan het P. B. wordt voorgelegd.
7. Het P. B. hechtte daarna zijn goed
keuring aan een ontwerp-circulaire te zen
den aan de Rijkskieskringorganisaties.
waarin mededeeling zal worden gedaan
over de uitbreiding van het instituut van
schriftelijke vragen aan de Partijleiding
voor Partijraadsleden en Kieskringbestu-
ren, n.l. ook buiten de rondvraag ter Par
tijraadsvergadering. De ervaring met de
nieuwe regeling van de rondvraag, waarbij
vragen van algemeen staatkundigen aard
vooraf moesten worden ingediend, heeft
bij de Partijleiding de overtuiging geves
tigd, dat op die wijze degelijke voorlichting
kan worden gegeven aan belangstellende
partijleden over actueele politieke vraag
stukken. Hierdoor wordt ook gehandeld in
den geest van de doelstelling in ons Partij
reglement geformuleerd n.l. „het bevorde
ren van de staatkundige ontwikkeling der
Katholieke kiezers". Dit contact van infor-
matorischen aard met de centrale Partij
leiding wordt thans uitgebreid en op bree
der grondslag gesteld. De circulaire zal in
de R.-K. Pers worden bekend gemaakt.
8. Verslag werd uitgebracht over de
vergadering cp 24 Januari 1931 gehouden
door het Partijsecretariaat (de voorzitter
van het D. B. was wegens ongesteldheid
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Katholieken-actie in Litauen.
De revolutionaire woelingen in Zuid-
Amsrika.
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 2de blad).
Een vergadering van het Bestuur der^
R. K. Staatspartij. Verschillende mede-
deelingen (1ste blad).
De zomertijd vangt aan 1 Mei en ein
digt 4 October (1ste blad.)
De behandeling van den moord aan den
Oostzeedijk te Rotterdam voor het Ge-
rechtshof te 's-Bosch. (Rechtzaken, 2de
blad en Laatste Berichten).
LEIDEN.
De verdere afwerking van dc Leidsche
Hout. (3de blad).
verhinderd) met de afgevaardigden van de
10 bestaande gewestelijke Centrales of
Bonden van K.-K. Gemeenteraadsleden. Op
deze vergadering werd het initiatief van
het D. B. om te komen to een landelijk fe
deratief verband der bestaande en nog op
te richten Bonden of Centrales van R.-K.
Gemeenteraadsleden met onverdeelde in
stemming begroet. Ook is toen besproken
de practische werkwijze der z.g. Advies-
Centrale voor Gemeentepolitiek, onderdeel
van het Partij-secretariaat welke in wol
ding is. Het Secretariaat van de op te rich
ten Federatie zal aan deze instelling wor
den opgedragen.
Het Partijbestuur nam met voldoening
kennis van het verslag van bovengenoemde
vergadering. Van meening, dat een lande
lijke federatieve samenweiking der orga
nisaties j van R.-K. Gemeenteraadsleden,
naast de werkzaamheid der z.g. Advies-
Centrale en ter aanvulling daarvan, een
gunstigen invloed zal hebben op leiding en
richting van het gemeente-politiek beleid
overeenkomstig de Katholieke-staatkunai-
ge beginselen, keurde het P. B. het voor
stel van het D. B. goed, en stelde de na
dere organisatorische uitwerking van dit
plan in handen van het D. B.
9. Vastgesteld werden datum, plaats en
agenda der a.s. voorjaarsvergadering van
den Partijraad.
Na het reglementair voorgeschreven
overleg met den voorzitter van den Partij
raad daarover, zullen datum en agenda
worden gepubliceerd.
Na gehouden rondvraag werd de versa
dering om half vijf gesloten.
THANS OOK RUSSISCH AARDAPPEL
MEEL?
Wij lezen in het „Hbld."
Nu onze aardappelmeelfabrieken tot de
nok toe vo>l zitten met hun product, zoodat
zij in financieel e moeilijkheden zijn geraakt
en de regeering deswege een voorschot
tegen lage rente heeft verleend, wekt het.
wed eenige bevreemding, dat binnenkort een
groote partij Russisch aardappelmeel* zal
worden ingevoerd.
Naar wij vernemen, wordt het eerste ge
deelte, 8000 balen, in de „Hunze 9" van de
Groninger Roterdammer Stoomboot Maat-
sohappij, overgeheveld uit een Russisch
schip, om naar Groningen te worlen ver
voerd.
Op onze vraag, voor wie de partij bestemd
is en wat ermee gebeuren zad, hebben wij
geen antwoord leunen krijgen.
Wij herinneren eraan, dat de voor de ore-
dietverleening door de regeering ingestel
de commissie-Bruins-Van Doorniok-Spitzen
den in ons land aangewezen surplus voor ra ad
aardapelmeel heeft berekend op ruim hon
derd mil'lioen kilogram; dat is bijna de oogst
van een normaal gewasjaar. Ook herinne
ren wij eraan, dat de crisis in de aardap-
pelmeel-industrie juist* veroorzaakt wordt
door deze geweldige voorraden, die op dc
markt drukken.
Nederland is, zoo als men weet, verreweg
de grootste producent en exporteur van
aarda.ppekneel der geheele wereld. Zoo er
thans dus Russisch aardappelmeel wordt
geïmporteerd in een tijd, waarin de regee
ring met een orediet van zes midlioen gul
den heeft moeten bijspringen, om de gewei
dage onverkochte en onverkoopbare voor
raden der fabrieken te helpen financieren,
mag men dit o. i. nog sterker noemen dan
het dragen van water naar de zeé. Het feit,
of de Russische invoeren groot of klein blij
ken te zijn," is daarbij slechts van secundair
belang.
