ONDER HET IJS NAAR DE NOORDPOOL
er
SIR GEORGE HUBERT W1LKINS
Er zijn dikwijls gewaagde ondernemingen
begonnen, waarover wij wijze menschen ons
hoofd schudden. En als die ondernemingen
dan tot een mislukking werden, knikten wij
wel voldaan ons hoofd. Men moet dat goed
begrijpen, dat wel voldaan knikken, was
niet wijl wij den ondernemers den ongeluk-
kigen afloop gunden of ons daarover ver
heugden. O hé, neen, we waren alleen maar
voldaan, omdat wij het wel gezegd hadden,
dat die onderneming gewaagd en roekeloos
was en moest mislukken.
Een mensch krijgt nu eenmaal graag ge
lijk, het is hem zelfs een voldoening als hij
ongeluksprofeet geweest is.
Vele gewaagde ondernemingen, die door
wijze mer.schen met misprijzende beoordee
ling werden getroffen, waren gericht op de
polen der aarde. De onherbergzame gebie
den aan de Noordpool en aan de Zuidpool,
hebben altijd weer de onderzoekers getrok
ken met onweerstaanbare kracht. En telkens
weer heeft de mensch, die niet duldt, dat een
plekje op aarde voor hem ontoegankelijk
zou zijn, alle krachten en zelfs zijn leven
ingezet om de polen der aarde te veroveren.
Wij hebben aan die pogingen te dezer
plaatse al een paar malen een pagina ge
wijd, niet lang geleden nog bespraken we
de expeditie's naar de Polen, waarbij van
vliegmachines en luchtschepen gebruik ge
maakt werd.
We zullen het nu over deze en andere
pool-expedities niet hebben, ook niet over
de plannen, die er weer in die richting be
staan. We willen nu alleen maar schrijven
o.'er het meest phantastische plan, dat men
dezen zomer.tot uitvoering hoont te bren
gen: de tocht naar de Noordpool, niet met
sleden, niet per vliegmachine, of luchtschip,
neen de tocht naar de Noordpool met een
onderzeeër.
Als we niet wisten, dat het een werkelijk
goed voorbereide poging betreft van ern
stige mer.schen, dan zou men zeggen: Het
is een phantasie, goed voor den schrijver
van jongensboeken, als Jules Verne.
Maar in werkelijkheid kan toch niemand
in z'n hoofd krijgen den Noordpool te berei
ken of dichtbij te benaderen met een onder
zee-boot.
En toch is dat werkelijk het plan en wer-
den reeds alle voorbereidingen getroffen,
acht dagen geleden kwam het bericht, dat
de onderzeeër gereed is voor de start, dat
deze onderzeeër naar Spitsbergen zal gaan
om dezen zomer vandaar via de Noordpool
naar Aljaska te varen.
En alweer is men geneigd te zeggen: dat
is toch waanzin. Zoo'n tocht per vliegma
chine of luchtschip is, hoe gewaagd ook,
mogelijk, maar men kan toch niet per on
derzeeër door het eeuwige ijs van de Pool
streken varen.
En toch. zooals al gezegd, ernstige men
schen probeeren het, ze meenen een zeer
rec'Jijke kans van slagen te hebben, dus
eou onzinnig is het plan toch zeker niet als
het zoo op het eerste gezicht lijkt.
Sir Hubert Wilkins.
Sir Hubert Wilkins is de maker van dit
phantastisch plan en hij heeft op het gebied
van het Poolonderzoek zijn sporen wel
reeds verdiend.
In 1913 nam hij deel aan de expeditie van
Steffanson, in 1918 aan de groote Engel-
sche poolexpeditie. Maa>r de volle aandacht
vestigde hij od zich door zijn welgeslaagde
Poolvlucht. Die Poolvlucht was iets sensa
tioneels. Hij steeg samen met Ejelson te
Point Barrow op en bereikte na een vlucht
van twee en twintig uur via de Noordoool
Spitsbergen, met zoo goed als leege ben
zinetanks...
Wilkins heeft daarna nog het Zuidpool
gebied bezocht en houdt zich nu al een hee-
len tijd bezig met de voorbereiding van
zijn tocht naar de Noordpool per onder
zeeër.
Hoe is hij er toe gekomen.
Kiik eens, zegt Wilkins, per vliegtuig en
luchtschip kan men natuurlijk over de
Noordpool vliegen, dat is voldoende be
wezen al. Het is ook heel nuttig dat men
dit doet, want het gaat tenslotte komen
tot e^n oassagiersdienst EurooaAzië over
het Poolgebied die even veilig zal zijn als
elke andere luchtverbinding en veel korter.
Maar Poolonderzoek per vliegtuig heeft
toch nog weinig practische beteekenis ge
had, zeker, men komt in ontoegankelijke
streken, doch men vliegt er over heen en
heeft er dus betrekkelijk nog weinig aan.
Dat zal met een onderzeeboot heel an
ders zijn. Men kan dan veel meer instru
menten en alles wat men noodig heeft mee
nemen, men kan het op z'n gemak doen en
men kan het, althans volgens Wilkins, vei
lig doen.
Is het mogelijk.
Schepen, gewone.schepen, ook al werden
zij dan extra sterk gebouwd om den druk
van het pakijs te weerstaan, hebben het te
gen de geweldige krachten van het ijs moe
ten afleggen. De groote poolonderzoeker
Nansen slaagde er wel is waar in, zich met
zijn „Fram" door het pakijs te laten mee
voeren, doch op een dergelijke wijze is het
onmogelijk een bepaald doel, de Pool te
bereiken.
En in de laatste honderd jaar van Pool-
Pooltocht met een schip behoort dan ook
tot de onmogelijkheden.
Daarom wil Wilkins daar heen varen in
een onderzeeër, onder het pakijs door.
De dikte van het ijs.
Het Poolijs is volgens Nansen. niet zoo
dik, als men algemeen wel aanneemt. Hij
heeft op zijn talrijke Pooltochten nooit ijs
aangetroffen, dat dikker dan yijf meter was.
Peary en Steffanson spreken intusschen van
een maximumdikte van veertig meter. Maar
een moderne onderzeeboot kan Honderd
meter diep duiken, dus zelfs veertig meter
dik ijs zou de vaart per onderzeeër niet
onmogelijk maken. Daarop behoeft men
Het Noordpoolgebied.
echter niet te rekenen, Wilkins rekent
ec.i dikte van 60 cM. tot 6 M.
deur te verlaten. Hierdoor worden even-
tueele reparaties of andere werkzaamheden
buiten het schip mogelük gemaakt.
Deze luchtkamers zullen ook gelegen
heid geven, het zich aan de onpervlakte der
zee bevindende ijs te breken. Een duiker
kan via de luchtkamer eventueel een dvna-
mietlijn aanleggen, die een gat in het ij>
moet slaan, waardoor de onderzeeboot
frische lucht kan bekomen.
Maar dat zal men natuurlijk alleen in het
uiterste geval doen.
Het plan.
De onderzeeboot, die Wilkins gebruikt
is er een van de Amerikaansehe Marine,
die hem door de Amerikaansehe autoritei
ten verhuurd, is voor één dollar dat w" dus
zeggen cadeau gedaan. De boot is 52 M.
ter lang, zij is dus niet van de grootste.
Eenige der nieuwste onderzeeërs bezitten
een net:e-radius van 1700G K M., de boot
van Wilkins heeft een actie-rndius van 70D0
mijl, wat ruim voldoende is. Men vaart van
New York via Londen naar Snitsber^en.
waar de ew*en1iike Pooltocht begint. Men
gaat dan door de Ilzee, dirkt onder het
pakijs en probeert de Piol te bereiken. Van
daar gaat men naar de Benngstraat, waar
men weer in vrij water komt.
Dat is het plan.
Neen. het is niet zoo onmogelijk als het
er uit ziet. Maar het is desniettemin een ont
zaglijk gewaagd olan m er zijn, dat behoeft
men zich volstrekt niet te ontveinzen, ko
lossale gevaren aan verbonden.
Maar er zijn mensohen voldoende te vin
den die het er met Sir Hubert Wilkins op
willen wagen. Hij is. zeggen zij, niet een
roekelooze phantast. alles is prachtig voor
bereid met groote kennis van zaken.
De „Nautilus."
Gij kent de boeken van den grooten Fran-
schen schrijver Jules Verne, een verbeel-
Boven: De verbouwde onderzeeboot, waarmee Wilkins
den Noordpool bereiken wil. Onder: Jules Verne; de klein
zoon van Jules Verne, die ookmeegaat; Sir Wilkins, de lei
der der expeditie.
Wilkins voor den ^ommando-toren van de
- „Nautilus".
onderzoek zijn honderden schepen in de
Poolgebieden ten onder gegaan. Menige
dappere bemanning is met haar schip naar
den bodem van de ijszeeën gegaan en an
dere bemanningen weten vereeselijke ver
halen te vertellen van ontbering en ellende.
Wanneer het Poolijs zich op elkaar gaat
stapelen, is het in staat, een schip fijn te
knijpen, het als het ware tot gruis te ver
malen. Het laten springen van het opdrin
gende, kruiende ijs massa's tonnen en
toonen zwaar helpt niet altijd...
Alleen de Russische ijsbreker „Krassin",
bekend uit het Nobile-drama is in staat ge
weest, in dit opzicht iets te presteeren, maar
ook voor dezen stalen bodem is het onmo
gelijk het ijs van de Pool te breken. Een
Het ijs in de 1
Men moet bovendien niet meenen, dat
de ijszeeën een afgebroken ijsvlak hebben.
Overal zijn open plekken te vinden. Amund
sen landde op zijn Noordpoolvlucht in hel
voorjaar van 1925 met zijn vliegtuig in
open water en dat slechts op 150 kilometei
van de Pool!
Wilkins zelf heeft bij zijn vluchten over
de ijszeeën steeds kunnen vaststellen en
waarnemingen van anderen hebben de
zijne bevestigd, dat in het Noordpool
gebied zich op ongeveer elke veertig kilio-
meter een ijsvrije of slechts met een dunne
laag ijs bedekte plek bevindt. Hij gelooft
dan ook, dat het in den zomer mogelijk zal
zijn een kwart van den afstand tusschen
Spitbergen en de Beringzee met een onder
zeeboot aan de oppervlakte af te leggen.
Het is elke vijftig kilometer mogelijk, bo
ven water te komen.
Het is niet noodig dat men elke vijftig
K.M. werkelijk open water vindt, want de
onderzeeboot van Wilkins is voor de onder
ijs-vaart op speciale wijze ingericht. De
boot is voorzien aan de bovenzijde van
drilboren, die in een ijslaag van 4 Meter
dikte een schacht boren kunnen van 60 cM.
middellijn. Men zal dan daarlangs op 't ijs
zich kunnen begeven om daar onderzoe
kingen te doen, op de ijsberenjacht te gaan
of wat verder wenschelijk geacht wordt.
Maar als men een veel dikkere ijslaag
aantreft.
O, dat is heelemaal niet erg. Er zijn
lange smalle boren, die voor 15 tot 18 M. ijs
niet bang zijn en daardoor een smalle
opening kunnnen boren. Op die manier kan
men, al blijft boot en bemanning zelf dan
onder het ijs, de boot van versche lucht
voorzien.
Behalve dat zijn aan de boot nog andere
inrichtingen aangebracht zoo als lampen
voor sterke verlichting, buffers en voel
horens die voorkomen dat men tegen ijs
massa's stoot enz.
En dan is het nog mogelijk door twee
aaneensluitende luchtkamers de boot, wan
neer deze zich onder water bevindt, in dui-
kerspakken door een gemakkelijk te openen
dingrijk kunstenaar, die zijn helden allerlei
phantastische uitvindingen liet doen, welke
men toen nog onmogelijk achtte.
Een van die uitvuidingen was de onder
zeeboot „Nautilus," die 20.000 mijlen onder
zee voer, waarvan de passagiers op den bo
dem der zee het vaartuig konden verlaten.
Natuurlijk was voor de „Nautilus" ook het
varen onder het ijs niet onmogelijk.
Deze phantasie nadert nu in steeds groo-
ter volkomenheid haar verwezenlijking.
Men zegt, dat Wilkins zijn onderzeeër
ter eere van Jules Verne nu de „Nautilus"
zal doopen.
JULES VERNE.
En een zeer aardige bijzonderheid is nok
dat een kleinzoon van Jules Verne, die den
zelfden naam draagt, als zijn beroemden
grootvader, bij den doop van den onder
zeeër aanwezig zal zijn. Niet alleen dat,
maar leles Verne Jr. zal deel uitmaken van
de bemannijig van den onderzeeër, die den
gevaarvollen en phantastischen tocht dezen
zomer zal wagen.
Het nut van de onderneming.
Het nut van Wilkins' onderneming <s
natuurlijk gelegen in een betere kennis, die
men van de IJszee zal krijgen. Men ver
wacht bovendien nuttige kennis te verkrij
gen met betrekking tot de mogelijkheid van
luchtlijnen via het poolgebied.
Maar er is meer. In den wereldoorlog al
heeft Duitschland een paar handelsondcr-
zeeërs gebouwd, die eenige succesvolle
vaarten op Amerika hebben gemaakt.
De nieuwe techniek zal het volgens Sir
Hubert Wilkins mogelijk maken, handels
onderzeeërs te bouwen, die ook in vredes
tijd rendabel zullen zijn.
Sinds Simon Lake in 1883 zijn eersten
handelsonderzeeër bouwde, is de techniek
in dezen scheepbouw wat het casco, het
omhulsel betreft, nauwelijks veranderd.
Snelheid en bestuurbaarheid werden be
langrijk verbeterd, maar overigens beston
den de verbeteringen hoofdzakelijk uit het
benutten van elctriciteit als beweegkracht
in plaats van stoom.
Dank zij de electrotechniek kan een on
derzeeër thans evenwel, afstanden afleggen,
waarvan men vroeger zelfs niet droomde,
behoudens dan Jules Verne in zijn „Twin
tig duizend mijlen onder zee". Enkele der
niuwste onderzeekruisers bezitten thans een
actie-radius van meer dan 17.000 kilometer.
Onderzeebooten kunnen bovendien even
groot gebouwd worden als gewone han
delsschepen en binnen zekere grenzen
neemt hun voor goederen beschikbare
ruimte met de grootte toe. Er bestaat thans
reeds een project tot het bouwen van een
moderne onderzee boot van 13.000 ton! En
er zijn nog grootere tonnenmaten moge
lijk.
Natuurlijk zullen dergelijke onderzeesche
monsters niet direct over de polen varen,
maar in de tamelijke ijsvrije kustwateren
der Poolgebieden, terwijl ze slechts zullen
duiken, wanneer ze vast iis aantreffen, dat
een normale vaart aan de opervlakte van
de zee onmogelijk maakt.
Een tocht onder de ijsvlakte der Pool-
zeeën is gemakkelijk te volbrengen, volgens
Sir Hubert.
We vreezen echter wel dat hij wat te
optimistisch is.
E. W.
(Nadruk verboden).
De „Nautilus" van Jules Verne naar een oude illustratie. In zijn roman „Nautilus" be
schrijft Jules Verne een vaart naar de Pool in een onderzeeboot, zooals thans Wil
kins die uitvoeren wil. Ter eere van denprofetischen schrijver noemt Wilkins zijn
onderzeeboot „Nautilus".
