S)e Zeidóoho, (&ouftm\k 22ste Jaargang ZATERDAG 21 FEBRUARI 1931 No. 6828 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND ONDERWIJS DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2 50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent. per week f 2,60 per kwartaal Franco per post 12.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad 13 voor de Abonnés ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeolingen wordt het dubbele van bet tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit vijl bladen waaronder geïllustreerd Zondags blad. DUITSCHLAND BERAADSLAGINGEN TE N.-DELHI Meeningsverschillen tusschen Gandhi en den onderkoning. Gandhi heeft thans alle leden der executieve commissie van het nationalistische congres naar Nieuw-Delhi ontboden, om met hen te beraad slagen. Naar verluidt, bestaat er thans ten opzichte van twee punten nog verschil van meening tus schen lord Irwin, den onderkoning en Gandhi, n.l. over het houden van een tweede Indische conferentie, waar het debat geheel vrij moet zijn en dat niet door te voren vastgestelde voorwaarde gebonden zal zijn en over het in stellen van een onderzoek naar het machtsmis bruik van de politie bij haar optreden tegen Indische demonstranten. SPANJE HET PROGRAM DER REGEERING Autonomie voor Calalonië. Na den gisteren gehouden ministerraad is, naar het N. T. A. uit Madrid meldt, een ver klaring gepubliceerd, welke tevens het pro gram der nieuwe regeering behelst. Er wordt o.a. in gezegd, dat de regeering voornemens is spoedig de gemeente- en provin ciale besturen op grond van het algemeen kiesrecht te laten kiezen, waarna zij tot de al- gemeene verkiezingen zal overgaan. Om alle partijen tegemoet te komen, zullen de nieuwe cortes het karakter eener wetge vende vergadering hebben. Terwijl de cortes zich met de revisie der tegenwoordige grondwet bezighouden, zal men werken aan de oplossing der groote problemen, die in Spanje urgent zijn. De regeering rekent op de ondersteuning van allen, opdat deze ge lijktijdige werkzaamheden der gewone cortes en der wetgevende cortes vergemakkelijkt worden. De omvang der taak eischt, dat de verkie zingen alle waarborgen voor rechtvaardigheid geven, welke niemand zullen toestaan zich van stemming te onthouden. De regeering is beslo ten geen verstoring der openbare orde te dul den. Onder de problemen, die de regeering zal hebben op te lossen, bevindt zich in de eerste plaats dat der valuta. Zij zal vastbesloten de politiek der voorloopige stabilisatie handhaven' om later gedurende de zitting van 't parlement tot de werkelijke stabilisatie over te gaan. De revalorisatie en de stabilisatie zullen van streng gecontroleerde uitgavenpolitiek bij alle autoriteiten en instanties, die over speciale kassen beschikken, vergezeld gaan. De regeering zal, zonder represailles te willen uitoefenen, ter wille der gerechtigheid het werk der dictatuurregeering onderzoeken, opdat men eventueel schuldigen ter verant woording kan roepen. Behalve omtrent de revisie van het strafwet boek en de door de dictatuur afgekondigde ver ordeningen, moet de regeering een beslissing nemen ten aanzien van de Catalaansche ques- tie en de vraagstukken der grondwetsherzie ning. Aan de wetgevende cortes zal de herziening der bevoegdheden der staatsautoriteiten wor den opgedragen. Daar de regeering de Catalaansche quaestie wenscht op te lossen, stelt zij voor, bij de cor tes een wetsontwerp in te dienen, waartoe het rapport der extra-parlementaire commissie van 1919 als grondslag zal kunnen dienen, vol gens hetwelk aan Catalonië volkomen zelfstan digheid bij de uitoefening zijner functies zou worden toegekend. De regeering stelt zich verder voor een wets ontwerp in te dienen, waarin de voorwaarden en waarborgen voor het zelfbestuur van een of meer provinciën worden vastgesteld. JOEGO-SLAVIE POLITIEKE MOORD IN ZAGREB Een Kroatisch geleerde op straat overvallen Dinsdagavond is in een drukke straat van Zagreb, de hoofdstad van Kroatië, de oud- hoogleeraar dr. Milan Sufflay, een zeer bekend Kroatisch geleerde, zoo meldt de correspon dent van de „Voss. Z." te Belgrado, om poli tieke redenen vermoord. Dr. Sufflay, dii 52 jaar oud was, werd met een stuk ijzer op het hoofd bewerkt, zoodat hij zwaar gewond ter aarde stortte en spoedig daarna overleed. De moordenaar ontsnapte. Dr. Sufflay werkte van 1904 tot 1908 als amb tenaar aan het Hongaarsche nationale museum te Boedapest, en was van 1908 tot 1918 hoog leeraar in de geschiedenis aan de universiteit te Agram. Hij was een groot kenner van de historie van Albanië, waarover hij verschillende werken heeft geschreven. Na de ineenstorting van de dubbele monar chie, sloot hij zich aan bij de Kroatische par tij, in welker organen hij een groote bedrijvig heid ontwikkelde. In het jaar '20 werd hij in verband met de Kroatische emigrantenbeweging wegens majes teitsschennis en hoogverraad tot 2Yi jaar ge vangenisstraf veroordeeld, terwijl hij tegelijk uit zijn hoogleeraarambt werd ontzet. De „Pester Lloyd" herinnert eraan, dat prof. Sufflay, die bekend stond als een fel Kroatisch patriot, sinds geruimen tijd onder politietoe zicht stond en dat zijn brieven aan censuur wa ren onderworpen. Men meent dat de moordenaar gezocht moet worden in het kamp van de politieke tegen standers van dr. Sufflay. ALBANIË AANSLAG OP KONING VAN ALBANIË? Lid van zijn gevolg gedood. Gisteravond om 11 uur is na afloop van een opera-voorstelling te Weenen een revolveraan slag gepleegd, die, naar het schijnt, gericht was tegen den te Weenen vertoevenden koning Ach- med Zogoe van Albanië. De koning, die de voorstelling had bijgewoond, had, vergezeld van vier rechercheurs, de opera door den hoofd uitgang verlaten, terwijl twee leden van zijn gevolgd, o.w. naar gemeld wordt de hofmaar schalk, het gebouw door een zijdeur verlieten. Vlak voor dezen zijuitgang stonden twee ele gant gekleede jongelieden, die, zoodra de beide leden van het gevolg hun hoofd buiten de deur staken, op de beide heeren begonnen te vuren. Zij losten hierbij meer dan tien scho ten, Een der beeren greep onmiddellijk zijn re volver en beantwoordde het vuur, waarop de beide aanvallers de vlucht namen. De hofmaar schalk werd zóó ernstig gewond, dat hij on middellijk den geest gaf. De andere heer moest met zware verwondingen in het zieken huis worden opgenomen. De beide aanvallers, die in de Ring waren gevlucht, werden spoedig ingehaald en aan de politie overgeleverd. Het voorval wekte groote consternatie. On- middelijk was een groote politiemacht aanwe zig Het staat nog niet vast, of de aanslag be doeld was tegen koning Achmed Zogoe of te gen de twee leden van zijn gevolg, die nu het slachtoffer zijn geworden. De „Times '-correspondent geeft een andere lezing van het gebeurde. Volgens dezen corres pondent was de aanslag wel degelijk op koning Zogoe gericht. Toen hij met zijn minister de opera verliet, kwam een Albanees op hem toe, die zijn revolver op den koning richtte. De mi nister plaatste zibh op hetzelfde oogenblik voor den koning en ontving het doodelijk schot. De chauffeur van koning Zogoe is er naar gezegd wordt in geslaagd den moordenaar te grijpen en aan de politie over te geven. De koning zelf bleef ongedeerd. De Weensche politie heeft tot dusver geweigerd een verklaring af te leg gen. Tel. ZUID-AMERIKA MISLUKTE OPSTAND IN PERU Aanval op presidentieel paleis. De staat van beleg is afgekondigd te Cal- lao en Lima na een aanval van 60 gewapende opstandelingen op het paleis van den president De opstandelingen werden door de paleis wacht teruggedreven en trokken zich terug naar Callao, waar zij zich verschansen in een oud fort, dat thans door de troepen wordt be legerd. In de stad Lima is de toestand normaal De banken bleven geopend, doch verschillende winkels zijn gesloten. Nader wordt nog gemeld, dat de regeering heeft bekend gemaakt, dat de 60 opstandelin gen na-een hevig gevecht gedood of gewond zijn. Een later bericht meldt, dat 't fort nabij Ca- lao, waar de opstandelingen zich hadden ver schanst, zich na een korte belegering aan de regeeringstroepen heeft overgegeven. NIEUWE STUDIO VAN DEN K. R. 0. Inwijding op 7 Maart a.s. Op 7 Maart a.s. zal m het gebouw aan de Emmas tra at te Hilversum de opening plaats hebben van de nieuwe studio van den K.R.O. De inwijding- zal gesobieden door Z. H. Exc. Mgr. J. H. G. Jansen, Aartsbisschop van Utrecht. TWEEDE KAMER De Indische begrooting. Aan de orde is de behandeling van de Indische begrooting. De heer C ra m e r (S.D.A.P.) hield een uitvoerige rede, waarin hij betoogde, dat van een bezuinigings-polaitiek ten opzichte van Indiië geen reden aanwezig is. De fiaan- cieele positie van Irndië ig door en door ge zond. De schuld' is de laatste en met hon derden milioenen verminderd. De nieuwe gouverneur-generaal zal een kloeke democratische politiek moeten vje- ren, wil men niet een verkeerde richting in gaan en niet een harden strijd begem, et gaan. 4 De heer Van Boetzelaer (C.H.) meent, dat de huidige politieke veirhèudskv gen meebrengen, dat Nederland zich s eeds meer dient te beperken in zijn bemoeiing met inwendig aangelegenheden van Indië. Eén klacht is er, die spr. in Indië vele ma len gehoord heeft, n-L dat de inlandsche wereld niet het gevoel heeft te weten waar aan zij toe is, wat zij mag en niet mag. Er schijnt geen vastheid van omlijning te zijn, waardoor iedere zekerheid ontbreekt. De regeering beschikt thans over een goed georganiseer den, politieken inlichtin gendienst. Daaibij schijnen spionnen niet te kunnen worden gemist, al is dit middel ook niet fraai. Spr. bestrijdt het standpunt der sociaal-democrtaten, die zelf geen geweld willen gebruiken maar achter de anderen gaan staan, die dit wel doen. De heer van Boetzelaer komt vervolgens op de financiën van Indië. Naar alle waarschijnlijkheid zal de opbrengst der middelen over 1931 teleurstelling baren. Zonder zeer ingrij,pende bezuinigingsmaat regelen zal men de moeilijikheden niet over winnen. Het crediet -van Indië is een zeer teere zaak, waarmee voorzichtig omgegaan moet worden. De heer Van Kempen (V.B.) her innert eraan, hoe hij reedis vroeger heeft aangedrongen op een voorzichtige budge- taire politiek. Verleden jaar heeft hij voor speld een teruggang van de inkomsten en de omstandigheden hebben hem in 't gelijk gesteld. We staan voor een groot tekort op die begrooting. Alle zeilen moeten worden bijgezet om te voorkomen dat het schip strandt. Spr. is het geheel eens met den minister ten aanzien van diens standpunt tegenover de volksbeweging en gelooft, dat een juiste politiek is een coöperatie-politiek. Daarbij dient vooropgesteld, dat rust en or de noodzakelijk zijn om welvaart te waar borgen. Mevr. B a k k e rN o r t (VjD.) be pleit de benoeming van vrouwen in den Volksraad. De vergadering wordt verdaagd. S.D.A.P. EN ONTWAPENING. Congresvoorstel van het Partijbestuur. Het „Volk" publiceert de voorstellen, dó zijn ingediend voor het aa. oongres der S.D.A.P. Het Partijbestuur heeft een resolutie in zake oorlogsgevaar en ontwapening inge diend, waarin het congres o.m.: verlangt van de Nederlandsohe regeering zoodanige deelneming aan de Ontwape- nigsconferentie, dat de gevoelens van het groote volksdeel, dat Ontwapening wenscht, zoo sterk mogelijk tct uit uitdrukking wor den gebracht en dat tot de verat, mogelijke beperking van bewapeningen wordt mede gewerkt; eischte voor Nederland, afgezien van de vooruiibziohiten en de resultaten der interna tionale ontwapening, zelfstandige ontwape ning; bevestigt de vroegere uitspraken van de Partij, waarbij de gewapende lainidsverde diging, die voor Nederland zelfvernietiging zijn zon, is afgewezen; blijft rekening houden met de mogelijk heid, dat onder bepaalde omstandigheden een mobilisatie van beperkten omvang, op den voet van een veiligheidswacht, ook door de Partij onvermijdelijk kan. worden geacht ter bescherming tegen gevaren, waaraan een oorlog buiten onze grenzen, de bevolking van ons land blootstelt, of ter voldoening aan volkenb ons verplich tingen verklaart opnieuw, dat de Partij elke po litiek, die naar oorlog drijft of oorlogsge vaar oproept of vermeerdert, met al haar energie zal bestrijden, en dat zij derhalve ook niet haar medewerking zal verleenen tot een mobilisatie, indien het bevel daar toe als een drijven naar oorlog zou moeten of kunnen worden gekenmerkt, of oorlogs gevaar zou oproepen of vergrooten; eischt nogmaals, dat de voorafgaande be slissing over het mobiliseeren van troepen worde gebracht bij de wetgevende macht. In de talrijke voorsteilen der afdeeling, inzake hetzelfde onderwerp ingediend, wordt oon. gevraagd dat elke mobilisatie moet. worden onmogelijk gemaakt, dat in overleg met het N.V.V. het daadwerkelijk verzet der arbeiders bij mobilisatie reeds nu wordt voorbereid en georganiseerd, dat een plan va-ri actie wordt ontworpen waarop de middelen van verzet zijn aangegeven als algemeene staking, weigering om aan het mobilisatiebevel gehoor te geven, verhinde ring van troepenvervoer, verhindering van. vervaardiging en vervoer van oorlogsmate riaal, enz. IN DE BOUWVAKKEN GEEN CRISIS? Geen verlengen van de uitkeeringsduur der werkloozenkassen De R. K. Bouwvakarbeidersbond ontving naar wij vernemen van den minister van Arbeid het volgende schrijven: „In verband met uw verzoek om verlen ging van den uitkeeringsduur overeenkom stig mijn circulaire van 29 Januari 1931, deel ik u het volgende mede: Wanneer men de eindcijfers der werk loosheid in de bouwvakken over de laatste tien jaren nagaat, blijkt dat de werkloos heid- in Januari 1931 slechts weinig hooger was dan de gemiddelde werkloosheid in de tien daaraan voorafgaande Januari-maan- den, waarbij het mij niet ontgaat, dat het gemiddelde in enkele jaren door strenge vorst wat hooger is opgevoerd.. Men kan dan ook m.i. op grond van die cijfers op het oogenblik kwalijk spreken van een crisiswerkloosheid in de bouwvak ken al zal zonder twijfel de invloed der algemeene crisis die er heersoht zich wel doen gevoelen. Het is natuurlijk geenszins uitgesloten en ik houd daarop voortdurend het oog gevestigd dat er zoodanige wijziging in den toestand komt, dat men inderdaad moet spreken van een crisistoestand in dien bedrijfstak, zoodat er dan aanleiding zou zijn over te gaan tot toepassing mijner cir culaire van 29 Januari 1931 ook voor kas sen waarin de arbeiders uit dien bedrijfs tak zijn opgenomen. U kunt er van verzekerd zijn, dat ik op den gang van zaken nauwlettend acht zai slaan". VAKOPLEIDINGSVRAAGSTUKKEN. Nationaal congres. Men schrijft ons: De voorbereidingen voor het Nationaal Congres voor vakopleidingsvraagstukken, dat georganiseerd wordt door de Vereeni- ging tot Bevordering van de Vakopleiding voor Handwerkslieden in Nederland en dat in Augustus a.s. te 's Gravenhage zal gehouden worden, vorderen reeds belang rijk. De Grafelijke Zalen op bet Binnenhof zijn voor het Congres beschikbaar gesteld; aan Rijk, Provincie en Gemeenten is sub sidie gevraagd; een aantal vereenigingen verklaarden zich bereid medewerking, ook financieel, te verleenen. Verschillende stu die-oommissies zijn ingesteld en een spe ciale commissie van voorbereiding, ook van de persaangelegenheden, bestaande uit de heeren ir. J. M. Steffelaar, J. de Kantel en G. E. C. Knijntjes, is in drukke actie. Aau tal van vereenigingen en personen is gevraagd zitting te willen nemen in sub commissies ten einde te beslissen over de keuze van praeadviseurs. De in studie genomen punten zijn: Be- kwaamheidseischen voor leerkrachten bij de vakopleiding; inrichting van het avond- nijverkeidsonderwijs; invloed van vakorga nisaties bij de vakopleiding; leermiddelen centrale; opleiding van machinisten ter koopvaardij; opleiding bij de binnenvaart; onderzoek van beroepsgeschiktheid bij de opleiding in vakschool of bedrijf; resultaten van de nijverheidsonderwijswet; vakoplei ding aan volwassenen; vakopleiding in liet bedrijf met aanvullend en aanpassend Nij verheidsonderwijs; voorlichting bij de keu ze van beroep en vakopleiding; vooroplei ding in de vakschool met aansluitende op-> leiding in het bedrijf; vraagpunten van vakopleiding en huishoudonderwijs voor meisjes; zeevaart-onderwijs. De conclusies door deze subcommissies genomen, worden door een speciale, des kundige voorbereidingscommissie behandelt en daarna aan het Congresbestuur voorge legd. De heer Mathol de Jongh te 's Graven hage is secretaris der voorbereidings-com- missie en als bijstand van'den algemeen secretaris van het Congresbestuur G. E. C. Kuijntjes is benoemd de heer mr. E. P. Uit- tenbroek te Leiden. Reeds is van zooveel zijden medewerking toegezegd, dat verwacht mag worden, dat het Congres zal slagen. Donderdagmiddag heeft de officieele opening plaats gehad van het nieuwe R. K. Militair Tehuis te Arnhem, dat gevestigd is in een kapitaal pand op den hoek van den Velperweg en de Hof laan en plaats kan bieden aan eenige hondeneen militairen. Door het gemeentebestuur van Nij megen is besloten om 23 H.A. van de z.g.n. Goffert onder Hatert, voornamelijk bosch en aanplant te reserveeren als publieke w andelplaats. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Aanslag op den Albaneeschen koning? Mislukte opstand in Peru. Lawine-ongelukken in Oostenrijk en Zwitserland. (Buibenlandsche eBrichten 2e blad). Mijnramp bij Eschweiler. (Telegram men). BINNENLAND. De regeering en de economische crisis memorie van Antwoord rijksbegrooting 1931 (Binn. 3de blad). Aanvaringen op de Zuiderzee. (Gem. Ber. 3de blad.) Sensationeele wending in de moordzaak- Lans te wachten. (Rechtzaken 3de blad). Examen Godsdienstdiploma B. Op het examen voor Godsdienst-diploma B. gehouden te 's-Gravenhage in de R. K. Kweekschool voor Onderwijzeressen aan de Oude Molstraat is het Diploma B verleend aon: Zr. Antoinette (J. Th. M. Brugman); Zr. Jeanne (C. H. M. G. Bruyninckx); Zr. Juliana (M. G. C. Cappelhoff); Zr. Ludovina (M. P. van den Heuvel); Zr. Josepha (P. C. Evers), allen Oude Molstraat; mej. Ph. D. J. van der Drift, Leiden; mej. A. M. Jacobs, 's-Gravenhage; mej. C. A. E. de Groot, 's-Gravenhage; mej. J. A. J. Ver snel, 's-Gravenhage; mej. A. M. A. Gribling, Delft. Verder zijn nog geslaagd voor: Godsdienst I en II: J. J. v. d. Ven (Rijs wijk); voor Godsdienst II: J. A. M. van de Heyde (Rotterdam); voor Bijbelsche Geschiedenis: W. L. Braams; A. A. Boog- nians; J. A M.. van de Heyde (Rotterdam), C. Herr; A. M. Planken; J. C. Ponsioen (Zr. Bernardo uit Noordwijk); M. v. Boos malen (Zr. Wilhelmini); J. Verstege; W. van Weezenbeek (uit Voorburg); voor Ker kelijke Geschiedenis: A. A. Boogmans; A C. F. van der Eynden (Zr. Magdalenie); A. L. M. Goes; C. J. P. Landman; M. v. Roosmalen (Zr. Wilhelmini); afgewezen twee candidaten. Dietsch Studenten Verbond. Aan de Jaarschouw van het Dietsch Stu denten Verbond is het volgende ontleend: Een verrassende vooruitgang van het ledental valt in einde 1930 te bespeuren. Vooral met den aanvang van den cursus lieten tal van aankomende studenten zich inschrijven als lid van het Verbond. De af- deehngen Amsterdam, Leiden, Gent, Gro ningen, Tilburg en Wageningen gingen het sterkst vooruit, het ledenaantal te Gronin gen en Wageningen verdubbelde bijna, ter wijl Tilburg het drievoud van het ledental van 1929 boekte. Een kleine achteruitgang viel waar te nemen in Delft, Nijmegen en aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Een bewijs van sterke groeikracht van her. Verbond in Vlaanderen is wel dat Leuven, ondanks de exodus naar Gent, zijn leden tal op peil hield. Er is een vooruitgang te constateeren van 300 leden, zooclat het af- geloopen jaar het aantal van 2400 bereikt is en wel 1100 in Vlaanderen en 1300 in het Noorden met inbegrip van de Dietsche S'tu- dentenclubs in Aken, Cambridge en Zü- rich. Een record-getal dus in het Nederland- S9he studentenleven. De geslaagde 2e Dietsch Academische Leergang, waarbij in talrijke academie steden een 100 hoogleeraren college gaven en waarvoor zich een 800 studenten lieten inschrijven en het mooie Voorjaars-Congres in Gent met zijn even groot aantal deel nemens, hebben dus wel vruchten 'afgewor pen. Het Hoofdbestuur zag zich door deze snelle vooruitgang genoodzaakt haar werkzaamheden zoo uit te breiden, dat het naast zich een technischen dienst gescha pen heeft, welke met zijn 13 takken het geheele Dietsche werkgebied bestrijkt. Deze reorganisatie, die in hoofdzaak eindt 1930 voltooid was, heeft reeds vele goede resultaten afgeworpen. Zoo werd er reeds geregeld contact verkregen met de Suid- Afrikaanse Studente-Bond, welke zijn hoofdzetel heeft aan de pas geopende Uni versiteit van Pretoria. Verder werd een groote centrale boekerij gesticht. Vooral het onderling contact tusschen de afdeelingen werd hechter, en er kwam meer uitwisseling en tevens meer eenheid in het streven. Het Hoofdbestuur is door dit alles in staat gesteld ook voor 1931 een groot werkplan te ontwerpen, in welk plan het Congies te Groningen van 2529 Maart en de Delta-Conferentie van 18—23 Mei te Nijmegen wel als belangwekkendste ge beurtenissen genoemd mogen worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1