STADSNIEUWS
BINNENLAND
WOENSDAG 18 FEBRUARI 1931
DE LEIDSCHE COURANT
1WEEDE BLAD PAG. S
RAADS0VERZ1CHT.
Bij den aanvang van de zitting van den
gemeenteraad werd het ergste gevreesd.
Er waren 29 agenda-punten, niet alle van
even grooe importantie, maar de betrek
kelijke onbelangrijkheid van een agenda
punt belet den raad nooit om er uitvoerig
over te debatteeren.
Tot een avondzitting is het echter niet
gekomen, dank zij het uilstellen van een
vijftal punten tot de volgende vergadering.
Vóór den aanvang der agenda deelde de
voorzitter mede, dat B. en W. in de tij
dens de begrooting aangenomen motie-v.
Eek, om als regel op Zondagmiddag con
certen, bioscoopvoorstellingen en andere
openbare vermakelijkheden toe te staan,
geen aanleiding hebben gevonden om
vooralsnog hun standpunt inzake de toe
passing van de Zondagswet te herzien.
Een beslissing, welke met het oog op den
korten tijd, dat het college als zoodanig
nog zitting heeft vóór de verkiezingen,
niets te verwonderen is. De heer van Eek
sprak er evenwel zijn teleurstelling over
uit en een oogenblik dreigden wij terug te
vallen in de begrootingsdiscussies, doch de
voorzitter sneed elk debat tijdig af en
gaf den heer Komijn, die vroeg naar de
motieven van dit besluit, in overweging om
bij gelegenheid een interpellatie aan te
vragen.
De eerste voorstellen der agenda gingen
nagenoeg zonder discussie onder den ha
mer doorde eerste halte was het voorstel
der toegevoegde agenda, om gelden be
schikbaar te stellen aan het Gereformeerd
Schoolbestuur van Oegstgeest tot den
bouw van een Gereformeerde school aan
den Rijnsburgerweg. Het is thans de tweede
maal, dat-dit voorstel op de agenda prijkt;
de eerste maal heeft de raad het tegen het
praeadvies van B. en W. in, verworpen, in
de meening, dat aan de wettelijke ver-
eischten niet was voldaan. In hooger be
roep is het schoolbestuur evenwel door
Ged. Staten in het gelijk gesteld. Er was
nog één mogelijkheid, n.l. een uitspraak
van de Kroon uit te lokken, doch ^de meer
derheid van den raad vond het thans wel
letjes en besloot met 16 tegen 13 stemmen
(rechts tegen links) niet verder in hooger
beroep te gaan, doch de gevraagde gel
den toe te staan.
Uitvoerig is daarop stilgestaan bij het
voorstel van B. en W. ïnza* e verlaging der
huurprijzen van de woningen der diverse
bouwvereenigingen. Indertijd heeft het
rijk voorschotten, verleend aan de gemeen
te, onder voorwaarde, dat de gemeente tot
een gelijk bedrag en tegen dezelfde rente
voorschotten zou verleenen aan de bouw
vereenigingen. Sommige van deze voor
schotten waren verleend tegen 6 pet. Deze
6 procents-leeniugen heeft de gemeente
in 1928 geconverteerd in een leening met
een lager rentetypede bouwvereenigin
gen bleven echter hun 6 pet. aan de ge
meente betalen. Door dit rente-verschil
kreeg de gemeente de beschikking over een
bedrag van eenige tienduizenden guldens
(rónd ƒ41.000), welke B. en W. thans
dienstbaar willen maken aan een verla
ging der relatief hoogste huren. De socia
listen stelden zich op het standpunt, dat
deze gelden verkregen waren, doordat .d§
„6-procents-woningen" te veel betaald heb
ben sinds 1928 en dat derhalve ook uit
sluitend deze woningen recht hadden op
de verdeeling van de rente-winst.
Dat kwam neer op een eenzijdige be
voordeeling van een bepaalde groep huur
ders en B. en W., daarbij gesteund door
den geheelen raad, uitgezonderd de socia
listen en de heer Zitman, wensch-
ten deze gelden ten goede te
doen komen aan een huurnivelleering over
de geheele linie. De voorstelling van den
heer Kooistra (S.D.A.P.)., als zou de ge
meente slechts een tusschenschakel zijn en
zouden de bouwvereenigingen bij convei--
teering der 6 pet. voorschotten recht heb
ben op eenzelfde renteverlaging, is juri
disch geheel onhoudbaar.
De raad stelde zich in overgroote meer
derheid op het juiste standpunt en keurde
de plannen van B. en W. goed, waardoor
thans een bescheiden begin kan worden
gemaakt met het plan tot nivelleering dei
huurprijzen.
De rest der behandelde agenda leverde
weinig nieuws op. Mevr. Braggaarde
Does (S. D. A. P.) verdedigde wederom
haar voorstellen inzake verstrekking van
schoolkindervoeding ook gedurende de va-
canties en verstrekking van schoenen in
plaats van klompen. Iets nieuws was haat
voorstel om de bestaande commissie voor
Schoolkindervoeding en -kleeding te ver
anderen in een gemeentelijke commissie.
Een ander argument, dan de socialisti
sche wensch om van alles, wat daartoe
maar eenigszins in aanmerking kan komen,
een gemeentelijke instelling te maken,
werd door haar niet aangevoerd. De raad
ging, zooals ie verwachten was, niet met
haar mee. Alleen de heer Manders (R.K.)
gevoelde iets voor schoenen en vacantie-
voeding en stemde met de socialisten op
deze twee punten mee.
IN HET RIJKSMUSEUM TE AMSTERDAM heeft Dinsdag
middag een misdadige aanslag plaats gehad. Iemand, wiens
naam tot nog toe niet bekend is, haalde, terwijl hij zich in het
zaaltje bevond, waar het schilde rij van Rembrandt „De anatomi
sche les'' hing, een bijltje te voorschijn, waarmede hij slagen
op het doek gaf, en dit ernstig beschadigde. Het schilderij „De
anatomische les'', dat zoo zwaar werd geschonden.
TWEEDE KAMER
CRISIS- EN WERKLOOSHEIDSINTER
PELLATIES.
Voortgezet wordt de behandeling van de
interpellaties de Visser en -v. d. Tempel
over crisismaatregelen en werkloosheid.
De Voorzitter deelt mee, dat hij
voornemens is heden deze interpellaties ai'
te doen. Indien het zich Laat aanzien, dat
dit geruknen tijd zal duren, zal spr. te half
vijf eenigen tijd pauseeren.
De heer K u p e r s (s.d.a.p.) bespreekt de
werkloosheidsmaatregelen in Rusland aan
de hand van Russische statistieken, waaruit
hij coneJoideert dat het aantal werkloozen
kunstmatig tot nul is teruggebracht. Spr.
ondersteunt den aandrang om de werkloos
heidsverzekering op een beteie basis te
vestigen. Ondanks de belangrijke óffers, die
de arbeiders zich voor de verzekering héb
ben getroost, heeft het stelsel rpecls vier
maal gefaald. Een wettelijke regeling van
de verzekering met bijbetaling door de
werkgevers is nooddg.
Spr. sluit zich aan bij hen, die op een
krachtige werkverruiming hebben aange
drongen, en critiseert het weigeren van fi-
financieelen steun daarvoor aan de gemeen
te Amsterdam, zoowel als het bestellen van
locomotieven in het buitenland. Een krach
tig middel acht spr. inkrimping van den
werktijd.
Mej. Groeneweg (s.d.a.p.) komt op
tegen de uitsluiting der vrouwen.
Een nog sterker teleurstelling dan de uit
sluiting der vrouwen was de afwijzing van
de uitbreiding van den leerplicht.
De heer Loerakker (R.K.) betoogt,
dat ook in het bloemDollenbedxijf, een uiter
mate gevoelig bedrijf, de werkgelegenheid
verminderd is. Een vergelijking van hel aan
tal werkloozen in de laatste week van Janu
ari 1930, en deze fde week in dit jaar toont
een toeneming der werkoosheid. Er is dan
ook geen aanleiding dit bedrijf van de ver
lenging der uitkeering uit te sluiten. De
toezegging van den minister, dat verdere
verlenging na zes weken in overweging zal
worden genomen, acht spr. van veel betee
ken is. Maar daarmee zijn de moeilijkheden
niet opgelost. Na zes weken zal de crisis
niet ten einde zijn.
Spr., dde tegen de tweede motie v. d. Tem
pel bezwaar heeft,' omdat daarin verschil
lende wenschen niet zijn opgenomen en om
dat hij het anderzijds niet geheel met die
motie eens is, dient een motie m, waarin de
Kamer de regeering uitnoodigt de regeling
omtrent bijdragen in de kosten van onder
steuning van werklooze arbeiders te her
zien, rekening houdende met de wenschen,
in de Kanier tot uiting gekomen en in over
leg met de vakcentrales.
De heer Van Poll (R.K.) constateert
dat. er tegenstrijdigheid is tusschen de
middelen tot- oplossing der werkloos
heid als wereldprobleem en die wel
ke worden toegepast tot vermmdde-
ring van de werkloosheid als nationaal
middelen ter bestrijding van de nationale
werkloosheid zijn met de mternotionaJe mid
delen in strijd, omdat zij gericht zijn op uit
breiding van de productie. Nationaal be
zien zou door loonsverlaging of nog betere
outillage van de industrie de werkloosheid
kunnen worden bestreden. Deze midde'en,
die aangewezen schijnen, zullen echter de
internationale werkloosheid doen toenemen
en ten hoogste een tijdelijke verschuiving
der werkloosheid ten gevolge hebben.
Spr. komt tot de conclusie, dat econo
misch gezien geen midde.en bestaan om de
werkloosheid te bestrijden. Hot kapitalis
me in zijn etymologische beteekenis opgevat
als het stelsel waarin aan het kapitaalbe
zit een overheerschende beteekenis wordt
toegekend, is de wa-ree schuldige van de
tegenwoordige omstandigheden. Van een
werkelijke verbetering kan geen sprake zijn
zoolang het kapitalisme in dezen zin, niet
in zijn wezen is aangetast. De scheiding
tusschen kapitaal en arbeid moet geleide
lijk worden opgeheven. Spr. maakt van deze
gelegenheid gebruik om den minister van
landbouw te vragen, hoever het onderzoek
gevorderd is naar een uitgebreidere toepas
sing van de Lan-darbeiderswet.
Wat de leniging van de crisis betreft
dringt spr. erop aan, dat de regeering alle
schrielheid bij steunve«rleening en werkver
schaffing vermij-de.
De heer De Boer (S.D.A.P.) bepleit
de uitvoering van werken van algemeen
nut, gelijk in de motie-Vos ook wordt ge
vraagd.
De heer W ij n k o o p (C.P.) houdt een
gloedvolle redevoering.'
De voorzitter schorst,, aangezien
de debatten nog wel eenigen tijd zullen
durene dje vergadering te half vijf tot 10
minuten voor.vijf uur.
Na de hervatting van de vergadering
zegt de heer W e i t k a m p (C.H.), dat na
den oorlog de eene pijler na den anderen
van onze volkswelvaart wordt vernield.
Wat doet tegenovei de crisis nu het N V.
V. 1 Het is daarmee andersom als met Piet
Hein; de naam is groot, doch de daden
zijn klein. Het weel niet anders dan de
Regeering in gebreke stellen. Het succes
van de loonactie van het N.V.V'. is te dan
ken volgens spr. te wijten aan de
uitzuigerij van de landbouwende bevol
king, op wier ruggen die strijd wordt uit
gevochten. De toestand in den landbouw is
van dien aard, dat als ondernemers en
arbeiders daarin betaald zouden willen
worden als óie in de industrie de prijzen
van de landbouwproducten 2 a 3 maal zoo
hoog zouden moeten worden.
De heer Kortcnhorst (R. K.)
wenscht enkele richtlijnen aan te geven
ter zake van de oplossing van de crisis.
Nu meer dan ooit is het noodzakelijk
oude en nieuwe maatregelen te toetsen
aan de bestaande crisis. De regeering
heeft de moeilijkheden groote gemaakt
dan noodig was door geen gehoor te geven
aan wenken uit het parlement voor een
beteie indeeling der departementen van
algemeen bestuur en betere outillage van
den econmisehen voorlichtingsdienst De
minister heeft wel eenige toezeggingen ge
daan maar er is nog weinig gedaan.
Heeft de Regeering uit de studeering der
economische politek reeds conclusies ge
trokken voor te nemen maatregelen?
Duitschland geeft 30 .pet. uilvoerpremie
voor eenvoudige constructies. Moet Ne
derland dit óók maar aanzien en dient de
regeering niet, zonder den langen parle
iren'airen weg, "gemachtigd te zijn soort
gelijke maatregelen te nemen
Wat de hoogte der tarieven betref;
wijst spr. er op, dat minister Colijn des
tijds op 22 October 1924 heeft ge
zegd dat die hoogte te beschouwen was
als een relativiteit. Was toen een tarie,"
van 8 pet. nog een vrijhandelstarief dit
kan nu worden beschouwd als te -laag, zoo-
dai dit met behoud van dat stelsel nog
wel iets hooger zou unnen worden gesteld.
De productiekosten moet men trachten
te verlagen; maar verhooging van de be
staande lasten die op de industrie drux
ken mag niet plaats hebben. Verder moe
ten de prijzen in den kleinhandel zoo meer
die van den groothandel volgen. Spr. wil
hier niet den handeldrijvenden midden
stand aan den schandpaal nagelen door
daaraan de schuld te gevet, dat de klein-
tandelsprijzen nog niet lager zijn, maar
le regeering ga eens na wat prof. Polak
aarover heeft geschreven.
Met de loonpolitiek moet de regeering
ich liever niet inlaten. Wel dient zij
aar aandacht te geven aan de bedrijfspo-
itek der overheidsbedrijven en de ver-
joopspolitiek der staatsmijnen.
Voorts bepleit spr. maatregelen om het
oopen van Nederlandscb fabrikaat zoo-
.eel mogelijk te bevorderen. De houding
.-an erkspoor ter zake van de bestelling
/an locomotieven acht spr. volkomen cor
ed. Zij heeft volkomen terecht dc subsi-
lie afgewezen Spr. zou gaarne van de re-
eering de verklaring willen ontvangen,
lat zij zich op datzelfde standpunt stelt.
De heer Braai (platt.) wijst op het
groote gebrek aan dienstboden, waarover
uit het hëele land klachten komen. Het is
Jus volstrekt niet zoo erg dat men van
werklooze vrouwen vergt dat zij een be
trekking als dienstbode zoeken.
Verder zal steun aan land- en tuinbouw
gunstig werken ter bestrijding van de
werkloosheid. Daarvoor zou b.v. een in-
voerrechi op tarwe kunnen dienen.
De regeering zegt, dat er gewerkt wordt
aan steunmaatregelen voor den landbouw.
Ja, maar hoe 1 De steun aan de tarwever-
bouwers blijft te tang in de geboorte, het
zal een dood kalf zijn als het ter wereld
komt. Voor den vlasbouw moet iets ge
daan worden, waarmee vroeger tonnen
gouds werden verdiend, terwijl er nu geen
halm en geen sprang meer te vinden is.
De salarissen der booge ambtenaren
moeten ook worden verlaagd.
De heer K r ij g e r (C.-H.) bespreekt do
motie-Vos inzake de bespoediging van de
uitvoering van openbare werken, welke hij
overbodig acht omdat voor zoodanige wei
ken een zorgvuldige voorbereiding noodig
is. Overhaasting te dien opzichte zou tol
groote nadeelen kunnen leiden.
De vergadering wordt hierna geschorst
tot half negen.
Avondvergadering.
De vergadering wordt 's avonds te half
negen heropend.
De heer H iemstra (S. D. A. P.) on-
ders.eunt den aandrang van den heer
Loerakker tot steun van de landarbeiders
en speciaal van de arbeiders in de bloem
bollencultuur. Spr. bepleit verhooging der
uitkeeringen en verhooging van de uurloo-
nen bij de werkverschaffing. Spr. zal op
dit oogenblik geen motie indienen, opdat
dc contactcommissie in de gelegenheid
zal zijn met de regeering de arbeidsvoor
waarden te bespreken.
De heer Z a n d t (S. G. P.) zegt, dat het
hier gaat om een vraagstuk van groot
gewicht, nl. om den nood van duizenden,
en dc regeering is wel verplichthier de
helpende hand te reiken. Spr. waardeert
het zuinige ftnancteele beleid van de re
geering. Maar tegenover dezen noodtoe
stand is het beter niet door te gaan met
schulddelging, maar liever geld beschik
baar te stellen voor de leniging van den
nood van deze werkloozen.
De regeering trede ook krachtig op te
gen dumpingpoiitiek van andere landen
en bescherme deq eigen landbouw. Het
departement van waterstaat meet den aan-
ieg van openbare werken doen uitvoeren,
speciaal van klinkerwegen en bruggen.
De heer Beumer (A.-R.). merkt op,
dat de vorige spr. in den aanhef buiten de
interpellatie is gegaan; hij gebruikte de
gelegenheid om een relletje te maken tegen
de a.-r. fractie..Zijn beloog sproot voort uit
de reinste, d.w.z. de meest onzuivere de
magogie, dan wel uit de totale onkunde
op het gebied der sociale wetgeving.
Er is niet aangetoond, dat de
refleerinjj in groote lijnen
heeft misgetast.
De Minister van Binnenland-
sche Zaken en Landbouw
wijst op «de groote belangste'ling, die be
staat voor het onderwerp der interpella
ties. De regeering waardeert dit en daar
uit put zij de kracht, om haar taak op dit
gebied met nog meer energie dan te vo
ren te vervullen.
De regeering is er zich ten volle van
bewust, dat haar werk op dit terrein
menschenwerk is en dus onvolledig. Zij
erkent de mogelijkheid, dat door haar en
haar organen fouten worden gemaakt,
maar zij zal oogen noch ooren gesloten
houden voor wenschen, die haar worden
voorgelegd en in dat opzic-bt zijn de be
raadslagingen van groote waarde.
Spr. vraagt zich af of is aangetoond,
dat de regeering in groote lijnen heeft
misgetast. Dan mag het antwoord ontken
nend zijn. Zelfs de heer Van den Tempel,
die, naar zijn rede sommigen zal doen
denken dat hij zeer ver van spr. af staat,
is het in hoofdzaak met spr. eens.
Spreker wil thans zeggen, dat het optre
den der regeering ten opzichte der werk
loozen mild en waarachtig moet zijn. Wat
zij tot nu toe heeft toegezegd, kan zij men-
schelijkerwijs gesproken nakomen en zij
zal dit doen met spoed. Zij zal trachten
zooveel mogelijk hooge waarden van het
volk <#p peil te houden.
In dit licht zal de Kamer sprekers rede
hebben te bezien. In zijn eerste rede heeft
spr. doen zien, hoe de regeering een reeks
van bemoeienissen heeft gehad: steun
aan bepaalde takken van het bedrijfsle
ven, met name aan den landbouw, strijd
tegen hooge tariefmuren, werkverruiming
enz.
Er doet zich in den laatsten tijd in het
buitenland een kentering voor ten aan
zien van de handelspolitiek, maar het is
best mogelijk, dal Nederland tot econo
mische bewapening en niet tot ontwajrening
zèl moeten overgaan.
Met groote belangstelling volgt Neder
land de economische besprekingen te Ge-
nève en ten aanzien van Duitschland be
staat er kans, dat er in plaats van strijd
zal komen een sfeer van begrijpen van
wederzijdsche belangen.
Het denkbeeld van den heer Bongaerts
over den loontoeslag door den staat voc0
arbeiders, die anders niet zouden worden
aangesteld, is reeds vroeger bepleit in
Engeland. Nieuw is het derhalve niet.
Maar spr. is het eens met den heer Her
mans, die er op wees dat de bedrijven
weldra geheel onder staatscontrole zouden
komen met gevaar voor verslapping van
alle energie der bedrijven zelf. Het stelsel
zou er toe kunnen leiden, dat werkgevers
eerst arbeiders gingen ontslaan om ze dan
weer aan te nemen op staatskosten De
kern van het werkloozenvraagstuk is het
ontbreken van afzetgebied voor overpro-
ductie.
■Een subsidie aan de industrie zou die
overproductie nog grooier doen worden.
Daarom geen subsidie aan de industrie,
beter is indirecte steun door een beteren
economischen voorlichtingsdienst, beter
nijverheidsonderwijs en voorkeur aan pro
ducten der Nederlandsche industrie.
In dit verband heeft spr. de kwes ie der
loconioticvenlevering bezien. Deze kwestie
staat zoo: Do spoorwegen wilden zes loco
motieven bij Werkspoor bestellen voor
68 000 per stuk, als de Duitsche iabriek
ook zes locomotieven wilde leveren tegen
65.000. Werkspoor wilde geen subsidie
van den staat via de spoorwegen met liet
oog op de verhouding tusschen den slaat
en de Nederlandsche spoorwegen. Dien
tengevolge ging de bestelling in haar ge
heel naar het buitenland. Voor tusschen-
komst der regeering was, gezien de hou
ding van Werkspoor, toen geen aanleiding
meer.
Wat overigens de bestellingen der spoor
wegen betreft, merkt spr. op, dat in het
afgeloopen jaar op een bedrag van zeven
tien milliuen voor 11.637.000 in het bui
tenland besteld is. De Spoorwegen betrek
ken gaarne, ook al is de prijs iets hooger,
haar materiaal van Nederlandsche in
dustrieën, doch zij moet ook rekening.hou
den met een ,bedrijf, dat onder zware las
ten gebukt gaat.
De wenschen t. a. v. de vrachttarieven
zullen aan de be. rokken commissie worden
overgebracht. T. a. v. het stopzetten van
aanleg werken merkt spr. op, dat dit ver
band houdt met de ingevallen vorst en hier
is dus slechts sprake van een tijdelijke
stopzetting. Wai de verdere electrificatie
der spoorwegen betreft, moeten eerst de
bedrijfsuitkomsten van de tegenwoordige
electrificatie worden afgewacht.
DE VERNIELER VAN REM BR ANDTS' „ANATOMISCHE LES"
De commissaris van politie in de 3e sectie, bureau Leidscheplein
te Amsterdam, verzoek hen, die inlichtingen kunnen verstrekken
omtrent den, op bijgaande foto staanden persoon, zich ten spoe
digst aan zijn bureau te willen vervoegen, dan wel zich onder no.
41518 telephonisch met hem in verbinding te willen stellen.
