22ste Jaargang
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1931
No. 6821
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
's Pausen vredesboodschap door de Radio
BUITENLAND
KERKNIEUWS
RECHTZAKEN
3)e Êöicbclie
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2 50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeclingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
De plechtige inwijding van het Vaticaansche Radiostation.
De Paus arriveert.
Gelijk wij gisteren in een deel van onze
oplaag konden melden, heeft Z. H. de Paus
gistermiddag omstreeks 4 uur het nieuwe
Vaticaansche Radio-station plechtig geopend.
Om vijf minuten voor vier (A. T.) weer
klonk trompetgeschal: de gala-auto van den
H. Vader stopte voor het radio-station.
De H Vader werd begroet door Marconi en
pater Gianfranceschi, den president van de
Academia delle Scienze.
Nadat de H. Vader in de machinekamer
eigenhandig den electrischen stroom had in
geschakeld, stelde Hij om vier uur door 't
overhalen van de handle den zender in be
drijf.
„Hallo, Vaticaansch station".
Ongeveer om tien over vieren bevond zich
Z. H. voor de microfoon. Een omroeper kon
digde het station aan met de woorden:
„Hallo, Vaticaansch radiostation, H.V.J." en
vervolgens met den christelijken groet „Lau-
detur Jesus Christus!", Geloofd zij Jesus
Christus!"
De openingsrede van den Paus werd aan
gekondigd door den pionier der draadlooze
telegrafie, markies Marconi.
Het is mij een zeer groote eer en een
voorrecht aldus Marconi U te mogen
aankondigen, dat binnen eenige minuten
Z H. Paus Pius XI het radio-station van den
Vaticaanschen staat zal inwijden
De electrische golven zullen zijn verheven
woorden van vrede en zegen verbreiden over
de geheele wereld.
Bijne gedurende twintig eeuwen hebben de
Pausen van Rome hun verheven boodschap
pen gegeven aan alle volken, doch dit is de
eerste keer in de geschiedenis, dat de levende
stem van den Paus zal worden gehoord door
honderd-duizenden in alle deelen van de we
reld.
Met behulp van den almachtigen God, die
de geheimzinnige natuurkrachten ter beschik
king stelt der menschen-kinderen, zijn wij
erin geslaagd, deze installatie tot stand te
brengen, die aan de geloovigen in de geheele
wereld de vertroostingen zal geven, de stem
van den heiligen Vader te hooren.
Heilige Vader, ik heb vandaag het geluk,
Uwe heiligheid het werk te mogen overdra
gen, dat Gij mij hebt toevertrouwd. Zijn vol
tooiing wordt thans gewijd door Uw verheven
woord. Ik verzoek U, heilige Vader, thans
Uw stem over de geheele wereld te willen
laten hooren.
DE TOESPRAAK VAN DEN H. VADER.
In zijn Latijnsche toespraak prees de H.
Vader allereerst de uitvinding van senator
Marconi, die het mogelijk maakt, dat de Op
perpriester, die aller gemeenschappelijke
Vader is, tot Zijne kinderen, die over de ge
heele wereld verspreid zijn, kan spreken, om,
volgens het bevel van Christus, de woorden
van het Evangelie over de geheele wereld te
verbreiden.
Ook de Vaticaansche radio-installatie moet
daarom een middel zijn, dat ondergeschikt is
aan dit ééne doel: dat God in alles verheer
lijkt worde.
Wij zullen thans het woord richten tot al
de bewoners der wereld, Laten onze eerste
woorden echter zijn: „Glorie aan God, in
den hooge en vrede den menschen van goe
den wil".
Daarna sprak Z. H. over den waren vrede,
die is weggelegd voor een ieder zonder uit
zondering, die van goeden wil is. Vooreerst
richtte zich Z. H. tot Zijn medewerkers in
Christus, de kardinalen, patriarchen, aarts
bisschoppen, bisschoppen en priesters, allen,
die de herders zijn van 's Heeren kudde. Zij
moeten uitblinken in alle deugden. Alles wat
rechtvaard'g, edel, goed en rein is, moet in
hun leven en daden uitschitteren.
De religieuzen, de zonen en dochters Zij
ner uitverkiezing, herinnerde Z. H. aan de
deugden, die zij vooral beoefenen moeten.
Afzonderlijk richtte Z. H. zich ook tot de
missionarissen, die het zaad van Gods woord
uitstrooien op het groote missieveld der we
reld en in verre landen werken, om de heer
schappij van Christus over de wereld uit te
breiden.
Vervolgens sprak Z. H. een woord van op
wekking tot de geloovigen, de soldaten en
glorie van Christus, die door hun voorbeeld
de ongeloovigen moeten stichten, zooals de
eerste christenen dit deden.
Voor de ongeloovigen en afgescheidenen
sprak Z. H. den wensch uit, dat de H. Geest
hun verstand moge verlichten, opdat Chris
tus' wensch in vervulling moge gaan, dat het
één schaapstal en één Herder worde.
Daarna besprak Z. H. ook de beteekenis
van de sociale orde:
De regeerders moeten bij hun optreden de
wetten van rechtvaardigheid en naastenliefde
in acht nemen en er wel van doordroegen
zijn, dat alle macht van God komt.
De onderdanen moeten gehoorzaam zijn aan
hun overheid en zich niet verzetten tegen de
door God gestelde orde. Daardoor toch ver
zetten zij zich tenslotte tegen zich zelf.
Ook tot de rijken en armen richten Wij het
woord, zeide Z. H. De rijken moeten er zich
van bewust zijn, dat zij niets bezitten van zich
zelf, dat zij slechts dienaren zijn van Gods
Voorzienigheid en de bewaarders van Zijn
goederen en den armen liefde moeten toedra
gen. Dat zij het woord van den Zaligmaker,
„Wee den rijken", niet vergeten!
De armen, die Christus steeds als Zijn
meest geliefde vrienden beschouwde, daar Hij
zelf ook arm geweest is, mogen zich steeds
de beloften van den Zaligmaker herinneren
en daarbij zorgen, dat zij toch hun geestelijke
rijkdommen niet verliezen.
De werkgevers herinnerde Z. H. aan hun
plichten van rechtvaardigheid en aan den
plicht, om de levensomstandigheden der ar
beiders, waar dit noodig is, te verbeteren. De
arbeiders spoorde Z. H. aan tot arbeid en
vlijt. Nimmer mogen zij, tot onrechtmatige
middelen hun toevlucht nemen.
Tot de bedroefden, lijdenden en bedrukten,
zeide de H. Vader tenslotte, richt zich Ons
laatste woord, het laatste in tijd maar niet
het laatste in vaderlijk medeleven: Tot hen
herhalen Wij de woorden van den Zaligma
ker „Komt allen tot Mij, die belast en beladen
zijt en Ik zal u verkwikken!" Voor hen in
bet bizonder dragen Wij dagelijks Ons gebed
en het H. Misoffer op.
Tenslotte wenschte Z. H. allen bewoners der
aarde den waren vrede toe, die de vrede van
Christus is en schonk Zijn apostolischen ze
gen: „urbi et orbL".
Na de toespraak van Z. H. werd hiervan
reeds een zeer kort resumé gegeven in het
Fransch, Duitsch, Russisch, Spaansch, En-
gelsch en Italiaansch.
DE ACADEMIE-ZITTING.
Van het Vaticaansche radiostation begaf
zich Z. H. per auto naar de „Accademia delle
Scienze".
De zitting werd geopend met een korte
rede van den president der „Accademia", pa
ter Gianfranceschi S.J.
De echo van Uw verheven woorden, aldus
pater Gianfranceschi, trilt nog over de aarde.
Uw woorden hebben het hart van alle ge
loovigen bereikt, die het geluk hadden Uw
stem te hooren. Hun hart trilt met de zelfde
vreugde waarmee het onze sloeg toen wij Uw
verheven woorden van hemelschen vrede hoor
den. Nog voelen wij de ontroering, toen wij
Uw gemeenschappelijken zegen uit Jesus
Christus voor alle geloovigen hoorden.
Heilige Vader, Uw toegewijde kinderen uit
de geheele wereld zouden U op dit oogenblik
de vreugde willen uitdrukken, die zij voelden
bij het hooren van Uw woorden.
Laat ons bidden voor onzen Paus Pius XI,
God moge Hem behoeden en Hem sterk ma
ken en Hem zegenen op aarde, op de aarde,
die een wijngaard des Heeren is en moge God
waken over zijn kudde en over zijn schepse
len en hun aller Herder.
Moge dit radio-station, 'dat thans door U
is ingezegend een instrument voor U zijn om
altijd te dienen ter meerdere glorie Gods en
voor het verspreidenvan de vredesleer van
Christus.
Vergun mij, Heilige Vader, in den naam
van deze Uw Academie onze bewondering uit
te spreken voor derr verheven man, die met
zijn genie de middelen wist te ontwerpen die
deze machtige wijze van gemeenschap met
alle volken tot stand konden brengen en die
door zijn wetenschap en zijn sterken wil wist
hoe deze middelen tot in het volmaakte te
ontwikkelen.
Wij bidden U om Uw Heiligen zegen en om
Uw toestemming, Guiglirmo Marconi in onze
Academie te mogen opnemen.
Na deze plechtigheid nam markies Marconi
het woord.
Toespraak van Markies Marconi.
H. Vader, zeide hij, met diepe ontroering
neem ik hier het woord, allereerst om U te
danken voor Uwe goedheid, om persoonlijk
het Vaticaansche radio-station in te wijden
en op dit historische oogenblik door middel
daarvan woorden van vrede tot de wereld te
richten.
Dit is mij een groote vreugde en tevens een
groote bemoediging bij mijn werk.
Vooral echter dank ik U, dat U den zegen,
dien Gij negen jaar geleden van de loggia van
de basiliek van Sint Pieter „urbi et orbi" ge
geven hebt, thans hebt willen herhalen.
Tenslotte zeg ik U dank voor de hooge
eer, die U mij thans te beurt laat vallen, door
mijn benoeming als lid van de „Accademia dei
nuovi Lincei" persoonlijk te bevestigen.
Tweede toespraak van
den H. Vader.
Hierna hield de H. Vader voor de tweede
maal een korte toespraak. Z. H. zeide, dat het
Hem een vreugde was, in deze academie, die
Hem zoo dierbaar is. thans een zoo grootsche
plechtigheid te mogen leiden. Daarna bracht
Z. H. dank aan den uitvinder Marconi en
allen, die aan de tot standkoming van het
station hebben medegewerkt, bovenal echter
aan God, die den H. Vader in deze grootsche
radio-installatie zoon schitterend middel
geeft, om tot geheel de wereld te spreken.
Ook technisch, zeide Z. H., is het Vaticaan
sche zendstation het volmaakste, dat er tot
nog toe op dit gebied bestaat, zoowel voor
radio-telegrafie als radio-telefonie.
Markies Marconi, zeide Z. H., heeft Ons
indertijd beloofd, Ons iets volmaakts te
schenken en hij heeft zijn belofte inderdaad
gestand gedaan.
Ik zie in Marconi een groot man, die op
technisch gebied het primaatschap heeft.
Deze radio-installatie is niet alleen een na
tuurlijk maar bovendien in „zekeren zin een
bovennatuurlijk middel, dat den H. Stoel
groote diensten kan bewijzen.
Wij danken God, zeide Z. H., dat Hij in
Marconi aan Italië een man van zoo'n ontzag
lijken geesteskracht gegeven heeft. Wij dan
ken ook alle anderen, die er toe bijgedragen
hebben, om den H. Stoel deze vreugde te be
reiden.
De plechtigheid werd met den Pausmarsch
besloten.
DE HERUITZENDING.
De plechtigheid werd heruitgezonden in
Engeland, Frankrijk, Polen, Italië, Duitsch-
land, Oostenrijk en Nederland. In andere
landen konden we geen stations controleeren.
In Amerika heeft de „National Broadcas
ting Cy" voor de wederuitzending zorg ge
dragen en met succes, gelijk bleek uit een
gesprek van het Vaticaansch station met
New-York, nadat voor de Engelsch spreken
de wereld, de uitzending was beëindigd.
In ons land was de jiJac'atigheid welke v:a
Langenberg werd uitgezonden door den K.R.
O., buiten verwachting goed te volgen. Van fa
ding was na het begin bijna geen sprake meer;
de 298 Meter-zender werkte uitstekend.
Een telegram van den K.R.O.
De directie van den K. R. O. heeft bij ge
legenheid van de indienststelling van het Va
ticaansche Radio-staion aan Z. H. den Paus
heden het volgende telegram gezonden.
„H. Vader, de Katholiek Radio Omroep
met zijn meer dan 130.000 aangesloten luis
teraars, te Amsterdam, zendt de rede, die
Uwe Heiligheid heden uitspreekt, opnieuw uit
op golflengte 298 Meter. Alle Katholieken
van Nederland verheugen zich, de stem te
kunnen hooren van hun aller Vader en wen-
schen U geluk met het succes eener nieuwe
techniek, die Uwe Heiligheid in staat stelt
tot alle volkeren te kunnen spreken".
Get PERQUIN, Voorzitter.
DUITSCHLAND
DE RIJKSDAG EISCHT HERZIENING
VAN HET YOUNG-PLAN.
Met 314 tegen 56 stemmen.
Bij de stemming over de begrooting
van buitenlandsche zaken, heeft de rijks
dag Donderdagmiddag een door den ohr.
soc. volksdienst en de conservatieven in
gediende motie, waarbij de regeering
wordt opgedragen zoo spoedig mogelijk
onderhandelingen aan te vangen betref
fende een revisie van het Youngplan, en
alle maatregelen op het gebied der bui-
tenlandsohe politiek te nemen, die voor
het welslagen der onderhandelingen
noodzakelijk zijn, aangenomen met 314
tegen 56 stemmen (die der communisten).
KERK EN NAT. SOCIALISTEN.
Nieuwe bisschoppelijke waarschuwing.
De bladen der verschillende Beiersche
diocesen bevatten een waarschuwing van
het episcopaat tegen het nationaal-socia-
lisme, welks theorieën niet in overeen
stemming zijn te brengen met de Katho
lieke beginselen.
Aan Katholieke geestelijken wordt
streng verboden, aan nationaal-socialisti-
sche bladen mede te werken.
Ook kan deelneming aan de godsdienst
oefeningen door kerkgangers in nationaal
socialistisohen uniform niet worden ge
duld.
Nationaal-Socialistische vrijgevigheid.
Tijdens de Rijksdagzitting van gisteren
werd er gevraagd of de nationaal-socia-
listen en Duitsch-nationalen, die niet
meer in den Rijksdag zullen verschijnen,
cwn verlof hebben gevraagd; is dit niet
gesohied, dan moet herinnerd worden aan
de bepaling, dat alle Rijksdagleden ver
plicht zijn aan het werk «deel te nemen.
De voorzitter antwoordt geen verzoe
ken tot het verleenen van verlof te heb
ben ontvangen. Vroeger is reeds iets der
gelijks voorgekomen. Ludendorff heeft ja
renlang niet aan de beraadslagingen
deelgenomen, evenals de communiste
Frau Zetkin, die echter telkens om verlof
heeft gevraagd. De nationaal-socialist
Frick heeft op 10 dezer schriftelijk ver-
zooht de door het wegblijven zijner par-
tijgenooten beschikbare gelden aan de
werkloozen te geven. Thans staat de zaak
aldus, dat alle nationaal-socialisten, zie
ke en gezonde, op 1 Februari hun toe
lage voor de geheele maand hebben op
genomen, zoodat op het oogenblik geen
roode cent beschikbaar is. (Geroep en
vroolijkheid).
ENGELAND
SNOWDEN'S VERKLARING.
Engeland volkomen verrast.
Snowden's verklaring in het Lagerhuis
heeft het land verrast, aangezien zij vol
komen onverwacht kwam. De bladen
spreken van de gewichtigste redevoering
sedert den oorlog of sedert vijftig jaar.
De „Daily Telegraph" meent, dat iets
meer openhartigheid van de zijde der re
geering Snowden's verklaring tienmaal
overtuigender had gemaakt.
Algemeen is men van meening, dat de
rede voornamelijk gericht wae tegen de
aanhangers der regeering, om hun de
hoop te ontnemen op grootsche kostbare
steunplannen en hen voor te bereiden op
loonsverlagingen, hetgeen zou kunnen lei
den tot afscheiding van den linkervleu
gel.
In de rede van Snowden in het Lager
huis meenden velen in de opmerking van
den kanselier van de Schatkist over de
offers, die gebracht zullen moeten wor
den en waarmee de regeering wenseht
voor te gaan, een aankondiging te hoo
ren van verlaging van salarissen ook in
regeeringskringen.
Naar V. D. verneemt, zou de Engelsohe
regeering inderdaad voornemens zijn het
voorbeeld te geven door de salarissen
der ministers met 10 pet. te verlagen.
ENGELSCH WERKLOOZEN-
PROBLEEM.
Voorstellen der liberalen.
Gisteravond heeft sir Herbert Samuel
namens de liberalen in het Lagerhuis een
motie ingediend, waarin er op wordt aan
gedrongen, dat de regeering een uitvoerig
program-zal opstellen voor" het benutten
van den arbeid van werkloozen voor open
bare werken hetgeen reeds sinds jaren door
de liberale partij wordt verlangd. Dit
dient te geschieden door middel van open
bare nationale leeningen. De dienst dezer
leeningen zal ten deele worden gedragen
door het wegenfonds en ten deele door een
belasting op de meerwaarde, ontstaan als
gevolg van de uitvoering dezer werken.
l'^am.ue' wees er °P> dat de banen de be
schikking hebben over belangrijke deposi
to's, waarvoor thans geen emplooi be
staat, doch dat de liberalen de door hen
bedoelde leeningen niet wenschen te doen
uitgeven, alvorens nauwkeurig omschre
ven plannen zijn goedgekeurd. De libera
len wenschen niet dat eenvoudig tot werk
verschaffing zal worden overgegaan, doch
tot uitvoering van werken, welke noodza
kelijk zijn voor de verbetering van de na
tionale outillage.
De premier MacDonald nam uit naam
van de regeering deze motie over. Het
land kan op het oogenblik niet beter doen,
zeide hij, dan zijn hulpbronnen ontwikke
len, daar er een wijziging gaande is in de
economische omstandigheden en Groot-
Brittannië zich op de wereldmarkten tegen
een ontzaglijk verscherpte concurrentie
ziet gesteld. De bijzondere voordeelen, wel
ke het land vroeger genoot, zijn verloren
gegaan ten gevolge van den oorlog en de
economische en politieke consequenties
daarvan. Groot-Brittannië kan niet langer
onverschillig blijven voor den verlaagden
levensstandaard der arbeiders van de
meeste andere landen. De bescherming van
den Britschen arbeider wordt meer en
meer een zaak van internationale onder
handelingen. In steeds sterker mate wordt
Genève het centrum, waar de landen met
elkaar moeten beraadslagen, ten einde het
levenspeil hunner bevolking te handha
ven.
MacDonald gaf vervolgens een over
zicht van de plannen tot het doen uitvoe
ren van werken, welke reeds door de re
geering ijn opgesteld en eindigde met een
beroep te doen op de hoop en de geest
kracht van het- land, opdat bet werkloos
heidsprobleem opgelost zal kunnen worden.
De Britsche minister van Arbeid heeft
Oit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
's Pausen vredesboodschap door de
radio.
Snowden's verklaring in het Lagernuis
heeft Engeland verrast.
Het werkloosheidsprobleem in Engeland.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer behandelde gisteren
de interpellaties over de werkloosheid.
(Binnenland, 2de blad).
Nadere bijzonderheaen over de verval-
sch:ng van postwissel. (Gem. Ber. 3de blad)
gisteren een memorandum gepubliceerd,
waarin wordt medegedeeld, dat de regeo-
ring aan het parlement 20 millioen pond
sterling zal vragen ten behoeve van de
werkloosheidskassen. Daardoor zal het to
taal der door deze kassen opgenomen lee
ningen tot 190 millioen pond sterling stij
gen. Sedert 19 December j.l. zijn de schul
den van het werkloosheidsfonds gemid
deld met 985.000 pond per week gestegen.
RETRAITEHUIS TE
NOORDWIJKERHOUT.
Pater A. Lourijsen directeur.
Tot directeur van het Retraitehuis te
Noordwjjkerhout is benoemd de zeereerw.
pater A. Lourijsen C.ss.R.
Tot directeur van het Retraitehuis te
Bergen (N.-H.) is benoemd Pater Philip-
pona C.s.s.R., uit het klooster der Paters
Redemptoristen te Roosendaal.
De paters Redemptoristen zullen 28 Fe
bruari of 1 Maart de ^retraitehuizen van
Noordwijkerhout en Bergen betrekken.
FAMILIE-DRAMA TE HILVERSUM.
Vader verdacht van moord op zijn kind.
Een vrecselijk dirama speelde zich te Hil
versum af im den avond van den 26 Octo
ber van het vorige jaar. Een vier en veer
tigjarige winkelier, wonende aan den Neu-
weg poogde d'oor gas verstikking een einde
te maken aan zijn leven en dat van zijn zes
jarig dochtertje. De man, aan zwaarmoe
digheid lijdende, was op dien bewusten
avond alleen met zijn kind thuis, zijn
vrouw was op bezoek bij een familie te
Muiden. Toen hij te half zeven zijn dochter
tje naar bed bracht, sloot hij de ramen,
opende de gaskraan en ging zelf op een
stoel bij het bed zitten. Drie uur later, te
half tien, werd het kind dood gevonden en
de maai bewusteloos. In het ziekenhuis
kwam hij weer tot bewustzijn.
Thans stond de winkelier W. H. terecht
voor de Vijfde Kaaner der Amsterdam sclie
'Etechbbank, verdacht vam moord op zijn
dochtertje.
Dr. H. J. O ver beek en dir. S. F. Bakken
hadden een rapport uitgebracht naar aan
leiding vain een ingesteld onderzoek naar
verd.'s geestvermogens.
Verd. lijdt* naar het oordeel der psychi
aters aan depressieve psychese en was niet
toerekeningsvatbaar toen hij de daad
pleegde.
Ver. heeft een zwaarmoedige nataiur en
ziet alles somber in.
Vooral over zijn zaken piekerde hij, hoe
wel daartoe absciuut geen reden was.
Volgens zijn vtouw, aldus het rapport,
gingen de zaken neet slecht, en zelfs beter
dan bij zijn voorganger.
De Hil'versumsche commissionnair im ef
fecten, H. Praetorius, trad. hierop voor het
get-uigenhekje. Verd. was van 1920 tot Maart
1930, dus tien jaar lang, bij get. in dienst
geweest als chauffeur. Get. was over verd.
steeds zeer tevreden geweest, hij deed
zijn dienst als chauffeur zeer gced. „Voor
zoover ik kan nagaan was hij voor het
kind allijd zeer goed. (Verd. barst in hui
len uit, terwijl hij riep: „ik ben nooit slecht
voor mijn kind geweest!")
Dr. J. F. L. Hulst, arts te Leiden, had
met Dr. D. E. Schouten te Hilversum de
sectie verricht op het lijkje. Door kooloxy-
de vertoonde het bl-oed en de orgauen een
rose kleur.
President Mr. Meckmann: „Vermengt
het gas zich direct met de lucht in de ka
mer?"
