22ste Jaargang
DONDERDAG 22 JANUARI 1931
No. 6802
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.50 per kwartaal
Bianco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
WALGELIJK.
Een Haagsch weekblad heeft weer u
keer een schoonheidswedstrijd uitgeschre
ven, waaraan vele dames hebben mee ge
daan; een leerlinge van een H. B. S. te
's Gravenhage is als nummer 1 uitverkoren
en „miss Holland" geworden.
Wij hebben van dit walgelijk ged«»e
geen melding gemaakt en in ons blad niet
opgenomen toegezonden photo's van het.
arme kind.
Maar met 'n enkel woord willen wij toch
onze afkeer voor deze schandelijk-lichtziu-
nige vertooning neerschrijven.
En wij zijn het eens met het „Volk' als
dit blad in een artikeltje „Terwijl de wereld
kraakt" de uitverkiezing van een „miss
Holland" hekelt.
Het blad besiuit dat artikeltje:
En de vrouw van een werklooze ziet
het plaatje van de bevoorrechte m de
krant en mompelt:
„Sloerie".
Maar zoo'n mensch weet natuurlijk
niet beter en is veel te zwaar op de
hand
Met de uitdrukking, die door "het „Volk"
hier wordt gebruikt voor „miss Holland
zijn wij het, natuurlijk, niet eens; teze
zouden wij zeker niet tot de onze willen
maken, en wij aarzelden zelfs, om ze hier
af te drukken.
Niet op de eerste, plaats gaat onze af
keer naar het kind, dat bot „miss Holland"
is uitverkoren.
Maar allereerst treft onze walging het
gedrag dergenen, die vertooningen, als hier
bedoeld, organiseeren en aanmoedigen
en die zulke gebeurtenissen be-scnouwen
en befeesten als waren 't feiten van bij
zondere beteekenis in ons cultuur-leveu
Dezulken handelen walgelijk en hun ge
drag vloekt met wat altijd, maar v oor-
al ii u „terwijl de wereld kraakt1'
mag worden geëischt van menschen, met
éénig plichtgevoel in het maatscnappe
lijke leven.
BUITENLAND
VOLKENBOND
DUITSCHLAND'S KLACHT TEGEN POLEN
Onderdrukking der Duitsche minderheid
Gistermorgen heeft de Duitsche rijksminis
ter van buitenlandsche zaken dr. Curtius, in
de vergadering van den Volkenbondsraad een
rede gehouden ter toelichting van het Duit
sche memorandum tegen Polen's onderdruk
king van de Duitsche minderheid in Opper-
Silezië.
Dr. Curtius herinnerde aan de verschillen
de voorvallen te Hohenbirken, Ober-Wiloza,
Sorau en Golassowitz, waarbij de politie óf
de incidenten had toegelaten, óf zelf even
eens tegen de minderheid was opgetreden. Op
vallend is het feit, dat de daden van terreur
zich weken lang bijna in het openbaar konden
afspelen, zonder dat de vïrantvvoordelijke
ambtenaar in het gebied van den Wojwode in
greep. Een dergelijke nalatigheid is verre
gaande willekeur van het bestuur.
Vervolgens wees dr. Curtius op de rol, die
het Verbond van Opstandelingen bij de ter
reur had gespeeld. De herinnering aan de
dagen van den opstand is thans nog bij de
geheele Duitsche bevolking levendig en maakt
de angst der minderheid voor de bedreigingen
der opstandelingen voor eiken kenner der ver
houdingen begrijpelijk. Het Verbond heeft
riet slechts den steun van de lagere plaatse
lijke autoriteiten, doch wordt cok begunstigd
door de hoogste ambtenaren.
Juist het bewuste verhinderen der geheime
verkiezingen heeft in Opper-Silezië zulk een
bijzondere uitwerking gehad. De aanblik der
gewapende opstandelingen in het verkiezings
lokaal of ervóór, bracht menig tot de minder
heid behoorend man ertoe om op het laatste
oogenblik te besluiten van de mogelijkheid om
zijn stem in het geheim uit ?.e brengen, geen
gebruik te maken. Dientengevolge bleef voor
de meeste opgekomen en gein'imideerde kie
zers slechts de mogelijkheid "pen om op de
regeeringsparlij te stemmen. Het was bekend,
dat de opstandelingen ernstige bedreigingen
hadden geuit aan het adres van hen, die thuis
zouden blijven.
Dr. Curtius lichtte vervolgens de derde
Duitsche nota over de verkiez-ngsincidenten
in Posen en Pommerellen toe. De inbreuk op
de vrije uitoefening van kiesrecht was daar
bijna nog erger dan in Opper-Silezië. Ook
hier was de systematische strijd tegen de
Duitschers duideliik zichtbaar.
De Duitsche minister wees er op, dat de
Poolsche regeering had medegedeeld, welke
maatregelen zij reeds in verband met de ge
beurtenissen in oostelijk Opper-Silezië had
getroffen; gerechtelijke vervolging van eenige
personen, disciplinaire straffen tegen onwilli
ge ambtenare'n en een berisping aan de amb
tenaren. die den oproep tegen de minderhe
den onderteekend hadden. De Poolsche regee
ring heeft verder in het vooruitzicht gesteld
den getroffenen een schadevergoeding uit te
keeren.
De Volkenbondsraad zal hebben te onder
zoeken aldus ging dr. Curtius voort of
de toezeggingen van Polen als tcereikend kun
nen worden beschouwd om 't gedane onrecht
ook maar eenigszins weer goed te maken.
Maar zelfs wanneer men op deze wijze het
verleden tracht goed te makea, mag de Vol
kenbondsraad het hierbij niet laten. Wij heb
ben ook voorzorgsmaatregelen *e treffen, dat
dergelijke voorvallen zich in de toekomst niet
herhalen.
Speciaal eischte Curtius ontbinding van de
militair georganiseerde verbonden van opstan
delingen.
Zaleski's verweer.
De Poolsche minister van buitenlandsche
zaken Zaleski antwoordde, dat de Poolsche
regeering de voorgekomen incidenten betreurt
en zonder de discussies in den Raad af te wach
ten de noodzakelijk geachte maatregelen heeft
genomen. Spreker wijst er echter op, dat er
een buitengewoon scherpe verkiezingscam
pagne is gevoerd, doch ook in zekere nabuur-
staten van Polen is de verkiezingsperiode door
incidenten gekenmerkt. De incidenten in Polen
waren echter voornamelijk een strijd tus-
schen de voor- en tegenstanders van de grond
wetsherziening.
Spr. doet een beroep op de gevoelens van
rechtvaardigheid en wijsheid der Raadsleden
bij hun overweging of de relletjes beschouwd
kunnen worden als een met voorbedachten
rade gevoerde oorlog tegen de Duitsche
minderheid in Polen. Hij vraagt zich af of in
andere landen gedurende een verkiezings
campagne de toestand veel gunstiger was.
De Bond van Opstandelingen werkt samen
met de Vereeniging van oud-strijders voor bet
verleenen van hulp aan oorl igsinvaliden en
aan weduwen en weezen van ■•orlogsslachtof-
fers en daarom staat die bond onder bescher
ming van de autoriteiten. Zaleski moet toe
geven, dat het patriottisme der leden buiten
gewoon heftig is en hij heeft reeds verschei
den malen tot matiging aangemaand.
Spr. vraagt zich af of de Bond van Opstan
delingen een uitzondering maakt op andere
dergelijke organisaties en zegt wrder, dat zijn
Duitsche collega daarover het een en ander
zou kunnen vertellen op grond van de erva
ringen met de Stahlhelm. Hij wil niet ontken
nen, dat de Bond van Opstandelingen zeer
actief optreedt, doch tusschen zijn handelin
gen en de beschuldigingen der Duitsche nota
is een groot verschil.
De discussies, die gelukkig geen scherp ka
rakter hebben aangenomen moesten worden
afgebroken, omdat de Europeesche commissie
moest vergaderen.
Heden zouden waarschijnlijk Henderson en
Briand hun standpunt in de Duitsch-Poolsche
I kwestie uiteenzetten.
DE EUROPEESCHE UNIE
Belangrijke vredesresolutie.
De Volkenbondscommissie vcor de bestu
deering van bet vraagstuk d?r Europeesche
Unie heeft gisteravond haar tweede zitting ge
sloten. Zij zal in Mei opnieuw bijeenkomen.
Deze zitting is geëindigd op een veel be
vredigender wijze, dan algemeen in de vorige
week bij het begin der zitting werd vermoed.
Tot algemeene verrassing werd na afdoening
van de twee punten van de agenda een vre-
des-resolutie aangenomen, die gemeenschappe-
'ijk werd voorgesteld door de groote mogend
heden van Europa, Duitsch'and. Engeland,
Frankrijk en Italië en die een uitstekenden
indruk op alle aanwezigen maakte.
Briand legde n.l, mede namens Curtius,
Grandi en Henderson de verklaring af, dat uit
de beraadslagingen gebleken was, dat een van
de hinderpalen tot den economischen weder
opbouw van Europa is, het gebrek aan ver
trouwen der volkeren over da toekomst we
gens den onder de volkeren hestaanden angst
over den politieken toestand.
Deze onrust onder de volkeren is versterkt
door zekere geruchten van onverantwoordelij
ke zijde over de mogelijkheid van een inter
nationalen oorlog. De minister van buiten
landsche zaken der vier groote Europeesche
mogendheden erkennen, dat inderdaad in
Europa politieke moeilijkheden aanwezig zijn,
die nog zijn toegenomen door de economische
instabiliteit, geboren uit de economische cri
sis. Zij gelooven echter, dat het de beste weg
is tot verbetering van den economischen
toestand om niet langer eenigen twijfel te la
ten bestaan over de hechtheid van den vrede
in Europa.
Daarom stelden de ministers van buiten
landsche zaken der groote mogendheden van
Europa er prijs op te verzekeren, dat ze meer
dan te voren besloten zijn, zich van het me
chanisme van den volkenbond Ie bedienen om
ieder toevluchtnemen tot geweld te verhinde
ren.
Deze verklaring van Briand, Curtius, Gran
di en Henderson werd op voorstel van Briand
en onder algemeen applaus dïor alle andere
Europeesche ministers ook hunnerzijds tot een
gemeenschappelijke verklaring gemaakt van
de geheele
LITAUEN.
DE STRIJD TEGEN DE KERK
Nieuwe grondwetsschendingen.
Naar Kipa uit Kowno meldt, werd door de
directie der Litausche posterijen een geheim
bevel uitgevaardigd, om op al'e postkantoren
't herderlijk schrijven der bisschoppen, waarin
deze protesteeren tegen het scuenden van het
concordaat door de regeering. in beslag le
nemen en aan de recherche ter hand te stellen
Tegelijkertijd werden de blieven van de
bisschoppen van Sassederys en Telsiai aan
hun geestelijken, waarin zij de hatelijke aan
vallen der regeering op de Kerk weerlegden,
eveneens in beslag genomen en aan de recher
che overgegeven, hoewel het, volgens artikel
15 van de grondwet en artikel 2 van het con
cordaat, den bisschoppen volkomen vrij staat,
met hun geestelijken en geloovigen verbindin
gen te onderhouden.
Door een geheim diensttelegram gaf de di
rectie van de posterijen van Kowno aan de
verschillende postkantoren opdracht, om alle
zendingen van de centrale bureaux van de
katholieke actie en van den katholieken jeugd
bond te openen en alle brieven, die „tegen
den staat gericht" zijn, in beslag te nemen.
Als aoodanig worden o.a. beschouwd de
brieven van de bisschoppen aan hun geestelij
ken en een schrijven over de ontbinding van
den „Katholieken bond van scholieren" door
de regeering.
De regeering wil door deze maatregel ver
hinderen, dat het volk de waarheid over de
kerkvervolging te weten komt.
De Katholieken, die van de rijksposterijen
geen gebruik meer mogen maken, hebben een
eigen postdienst ingericht, waarop de politie
echter ijverig jacht maakt.
Om de aanvallen der regeering op de Kerk
af te weren, hebben de Katholieken een comi
té van actie, gevormd, dat allereerst de Ka
tholieken uitnoodigt. om zich tegen alle ver
ordeningen der re'geering. die met de constitu
tie en met het concordaat in strijd zijn. te ver
zetten. Alle rechtmatige maatregelen der re
geering moeten echter loyaal worden opge
volgd.
Tegelijkertijd spoort het comité de Katho
lieken aan, om de pers der regeering en de
gele pers te boycotten. Het aantal abonné's
van de „Katholieke Actie" is door de vervol
ging in korten tijd verdubbeld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Duitschlands klacht tegen de Poolsche
terreur voor den Volkenbondsraad.
De bijeenkomst van de Europeesche com
missie is gisteren gesloten met een belang
rijke vredesresolutie.
Complot in Indië ontdekt.
Aardbeving op Java. (Ned. Oost-Indië,
2e blad).
BINNENLAND.
Een propaganda-bijeenkomst Landstorm
Zuid-Holland-West te 's-Gravenhage (2de
blad).
Doodelijk ongeluk op den onbewaakten
overweg bij Santpoort. (Gem. Berichten,
2de blad).
Een aanrijding op den onbewaakten
overweg tusschen Raalte en Zwolle, dat
goed afliep. (Gem. Ber., 2de blad).
Belangrijke schenking voor het Rijksmu
seum van Oudheden, (lste blad).
BRITSCH-IND1E
WEER TALRIJKE ARRESTATIES TE
MOSKOU.
220 personen
Siberië verbannen.
Naar uit Moskou wordt gemeld, is aldaa:
den laatsten tijd een crisis ontstaan in de ra
vitailleering van de stad en omgeving.
De Gepoe heeft ontdekt, dat een groep per
sonen, die betrekkingen onderhielden met de
Moskousche vakvereenigingsbonden, een grool
opgezette actie voerden voor opdrijving de
groenleprijzen.
In verband hiermede werden talrijke perso
nen gearresteerd en naar Siberië verbannen.
In den loop van deze week ondergingen 220
personen dit lot.
RUSLAND
DE INDISCHE TROEBELEN
Groot complot.
Tijdens de behandeling van een proces te
gen niet minder dan 25 personen te Bombay
werd een groot complot ontdek'..
Uit in beslag genomen documenten bleek
dat er moordaanslagen op hoog geplaatste po
litie-officieren beraamd waren
Door aankoop van schatkistbiljetten er
lijktijdigen boycot van spaarbanken en ri
ringsleeningen, wilde men het gouvernemen
financieel uitputten.
In de Vereenigde Staten zou een propagan
da-actie worden begonnen, om b:.j de Amerika
nen stemming te maken tegen de Engelsche
heerschappij in Indië,
AUIORIIEITEN EN MINISTERS. Hooge militairen waren gekomen om wijlen
baron J. J. G. van Voorst tot Voorst de laatste eer te bewijzen. 2e van links Jbr.
Ruys de Beerenbrouck.
Op de R. K. Begraafplaats te Vilsteren werd Woensdagmiddag het stoffelijk over
schot van wijlen BARON J. J. G. VAN VOORST TOT VOORST ter aarde be
steld. Een overzicht van den stoet op het kerkhof.
