22ste Jaargang
DONDERDAG 15 JANUARI 1931
No. 6796
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e ^oidóoh<iSou/UM\t
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.50 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 It
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOLKENBOND
VOLKENBOND EN LANDBOUW-CRISIS
Een drietal practische voorstellen.
Het economisch volkenbonds-comité heeft
gisteren de beraadslagingen met de land
bouwdeskundigen beëindigd.
Tal van wenschen werden daarbij uitge
sproken over een verdere voortzetting van
de enquête inzake de landbouwcrisis.
De president van het economische co
mité, Dinola, zégde ernstige overweging
van deze wenschen toe, doch wees er ook
op, dat het economische comité vooral naar
practische resultaten streeft.
Als practische middelen tot vermindering
van de landbouwcrisis zullen vooral drie
denkbeelden nader overwogen worden.
Op de eerste plaats, het verdwijnen van
bizondere beschermingsmaatregelen, zooals
premies, subsidies en invoercertificaten en
van bepaalde methodes van indirect pro
tectionisme.
In de tweede plaats zal men streven naar
een internationale organisatie van allen
uitvoerhandel in tarwe.
Het kwam hieromtrent gisteren eerst
weder tot een vrij scherpe botsing tusschen
de deskundigen uit de Europeesche staten.,
en die uit de overzeesche landen, die er
van beschuldigd werden, den geheelen toe
stand van den landbouw in de geheele we
reld te bederven door den uitvoer naar
Europa van overdreven groote hoeveelhe
den tegen abnormaal lage- prijzen.
Aan het slot van deze discussie scheen
echter onder de deskundigen de gedachte
te overheerschen van een inteinationale
organisatie van deq uitvoerhandel van tar
we, waarbij de overzeesche staten zicb zou
den verbinden, in ieder geval de tegen
woordige hoeveelheden die naar Europa uit
gevoerd worden, niet te vermeerderen,
Men hoopt op de landbouwconferentie,
die 26 Maart te Rome zal aanvangen, de
discussies hierover vruchtbaar te kunnen
voortzetten.
In de derde plaats zal men nagaan de
mogelijkheid, om de boeien in meer recht-
streeksche verbinding te stellen met de /er-
bruikers bijv. door coöperatieve verbruiks-
vereenigingen, opdat eenige personen uit
den tusschenhandel bunnen uitgeschakeld
worden en de boeren aldus een hoogeren
verkoopsprijs voor hun lanclbouwa-rtikelen
kunnen bedingen, zonder dat de verbruiker
meer zal behoeven te betalen.
Een kleine deskundigencommissie zal op
dit gebied verder werkzaam zijn.
DUITSCHLAND
DUITSCHLANDS ECONOMISCHE
TOESTAND.
De Pruisische minister van Handel, dr.
Schreibfer, heeft te Berlijn voor de vereeni-
ging van Duitsche staatsburgeressen een
rede gehouden over den economischen toe
stand van Duitschland. Hij wees erop, dat
het land 4 millioen werkloozen telt, en dat
het aantal faillissementen, vergeleken met
1913, verdubbeld i:. Sedert 1925 is het aan
tal personen zonder werk met 1millioen
gestegen. Het totale inkomen van het Duit
sche volk was in 1928—'29 gelijk aan dat van
voor den oorlog, doch sedertdien is de be
volking met 10 procent gestegen en ook
het aantal voor werk in aanmerking komen
de personen toegenomen, zoodat het inko
men per hoofd lager is.
Het voorstel van de nationaal-sociajisten,
om de binnenlandsche arbeidsmarkt te ont
lasten, door de sedert den oorlog geïmmi
greerde buitenlanders uit het land te zet-
een, is reeds daarom onmogelijk, omdat het
buitenland repressaillemaatregelen zou ne
men. Sedert 1924 zijn naar Duitschland
72.000 buitenlanders gekomen en uit het
land ca. 330.000 Duitschers geëmigreerd.
Spreker wees op de moeilijkheden tot
prijsvermindering. De kosten van levens
onderhoud zijn echter van Juli 1929 tot oin-
de December 1930 met 9,1 procent gedaald.
Een lagere rentevoet is slechts te verkrij
gen door het geven van vertrouwen in de
continuïteit van den Duitschen toestand.
Door de verkiezingen van 14 September
zijn de rentevoorwaarden met een kwart
gestegen.
ENGELAND
DE RONDE-TAFEL-CONFERENTIE.
Geen overeenstemming met de
Mohammedanen.
Tusschen de Mohammedanen en de Hin
does kan nog maar geen o'veréenstemming
worden bereikt op de z.g. ronde-tafel-con
ferentie te Londen. Het groote struikelblok
Tilburg eert zijn mannen. Woensdag werd door pastoor H. v. d. Voordonk te Til
burg HET GEBOORTEHUISKE VAN \T EERBIEDWAARDIGEN PETRUS
DONDERS gewijd en plechtig geopend. Het zegenen van de buitenmuren.
blijkt de houding van de Sikks te zijn, die
11 pet. van de bevolking van den Punjab
vormen en wier vertegenwoordiging in den
wetgevenden raad daar thans 17 pet. be
draagt. Zij verlangden aanvankelijk een
zetel-percentage van 30 pet., bleyen echter
ten slotte een vertegenwoordiging op een
minimum-basis van 24 pet. eiscfyen. Men
bleek niet bij machte de marge te over
bruggen.
De officieele zegsman der conferentie
kon dan ook slechts ve.rklaren, dat men is
uiteengegaan zonder overeenstemming te
hebben bereikt.
Beteekent dit de definitieve ineenstor
ting van een vergelijk over de minderheden-
kwestie?
ITALIË
NAAR DEBEWAPENING.
Bouw van oorlogsschepen op groote schaal
De maritieme medewerker van de „Daily
Telegraph" vertelt dat particuliere berich
ten uit, Italië geen- twijfel laten over de
uitgebreide maritieme maatregelen, welke
dit land bezig is te treffen, hetgeen verder
steun geeft aan de gedachte dat Italië niet
zoo zeer naar pariteit tusschen zijn vlöot-
sterkte en die van Frankrijk strèeft, ah
wel naar de opperheerschappij in de Mid-
dellandsche Zee.
Italië is, naar men weet,'vrij om thans
nog meer dan 70.000 ton aan slagschepen
te bouwen, daar het geen gebruik heeft
gemaakt van het tonnen-quotum, hetwelk
't bij de overeenkomst van Washington
werd toegewezen; bovendien heeft het vol
komen de vrije hand om lichtere strijd
krachten,, zooals kruisers en duikbooten, te
bouwen, omdat het 't Vlootverdrag van
Londen niet heeft onderteekend.
Zoo komt het dus dat op hét oogenblik
alle scheepswerven in den lande opdrachten
van het departement van mariné uitvoeren.
Gedurende het. afgeloopen jaar liet Italië
zev^n kruisers van stapel loopen tegen
Frankrijk één. Het aantal kruisers, welker
bouw in den loop van het vorig jaar werd
voltooid, bedroeg zestien, waarondertwee
kruisérs van 10.000 tón en vier van 5200
ton, twee torpedojagers en zes duikbooten.
Voorts zijn er nog twee kruisers van 10.0GÓ
ton, zes kleinere kruisers, acht torpedoja
gers en twaalf duikbooten in aanbouw.. Zij
zullen dit jaar nog'gereed komen.
Verder zijn er 22 contracten geplaatst
voor den bouw van duikbooten te Monfal-
cone, Spezia, Genua en Taranto, terwijl d«
rijks- en particuliere arsenalen met hoogen
druk werken aan de vervaardiging van be
wapening en munitie voor. de' nieuwe sche
pen.
6RITSCH-INDIE
OPSTAND IN BURMA NOG NIET
GEËINDIGD.
Aanvallen op dorpen.
IJoewel officieel gemeld werd, dat de
opstand in Tharrawaddy aan het verloopen
was, zijn er gisteren nog 250 man polilie-
troepen naar dit gebied gezonden. Dc op
standelingen gaan voort-aanvallen te on
dernemen op geïsoleerde dorpen, doch trek
ken zich onmiddellijk in de ondoordring
bare bossehen terug, zoodra er troepen in
zicht zijn.
In geheel Burma heeft de politie tege
lijkertijd invallen gedaan in de bureaux
van een 150-tal afdeelingen der nationalis
tische partij. Ook het hoofdkwartier te Ran
goon werd doorzocht. Er hebben evenwel
geen arrestaties plaats gehad, doch er
werd een groote hoeveelheid papieren in
beslag genomen, om te kunnen nagaan of
er eenig contact bestaat met de rebellen
in Tharrawaddy.
Verdachte tram-ontsporing in Britsch-lndië
Naar vernomen wordt, is gisteren tus
schen de stations Rangpoer en Sjampoer
van den Oost-Bengaalschen spoorweg een.
per8oneutram ontspoord. Eenige uren la
ter passeerde de speciale tram van den on
derkoning de plaats van het ongeval. Om
trent de ontsporing zelf ontbreken nadere
bijzonderheden.
Moord op ©en Engelscho officiersvrouw.
Te Lahore is mevrouw Cnrtiss, de vrouw
van een Engelsch kapitein, door een Bikh,
die tot de Congrespartij behoort, met een
sabel aangevallen en zwaar gewond-. De
vrouw is kort daarna aan haar wonden be
zweken.
CHINA
COMMUNISTEN IN H0ENAN
VERSLAGEN.
Duizend hupner gedood.
Door het hoofdkwartier der Chineesche
nationalistische troepen te Hankau is be
kend gemaakt, dat- de troepen in het
Noordwesten van de provincie Hoenan
10.0000 communisten op de vlucht hebben
gejaagd. Duizend communisten -werden
door de troepen gèdood.
RUSSISCHE 0PMARSCH NAAR
MANDSJ0ERI JE.
In officieele kringen te Tokio zijn gis
teren geruchten binnengekomen omtrent
Russische troepenbewegingen in de richting
van de Westgrens van Mandsjoërije. Naar
verluidt, zouden deze bewegingen samen
hangen met de in Moskou heerschend,e op
vatting, dat China zich niet zal neerleggen
bij do in 1029 getroffen regeling, waarbij
Rusland de feitelijke zeggenschap kreeg
over den Chineeschen Oostexspoorweg.
MASSA-ONTSLAG BIJ PHILIPS
OP KOMST.
Naar de Limb. Koerier van bevoegde
zijde verneemt, zijn in het begin van 1930
bij Philips te Eindhoven 2500 arbeiders
ontslagen, hetgeen tusschen Keistmis en
Nieuwjaar is gevolgd door een nieuw
ontslag van 2000 arbeiders.
Thans moet een nieuw massa-ontsla-g
op komst zijn.
Het gemeentebestuur en de< Arbeids
beurs te Eindhoven treffen reedsvoor
bereidende maatregelen, om den schok-, op
te vangen.
RUMOERIGE ZITTING VAN DEN
HAARLEMSCHEN GEMEENTERAAD.
Twee communisten aan de deur gezet.
Gistermiddag vergaderde de gemeen
teraad van Haarlem onder voorzitter
schap van den heer C. Maarschalk, bur-
gëm tester.
Hét communistisch raadslid Peper, dat
zich niet aan de leiding van dén voorzit
ter wilde onderwerpen, werd uit de raads
zaal verwijderd .In den loop van den
middag geschiedde hetzelfde met het an
dere communistische raadslid, Overstee
gen. toen hij debatteerde over de werk
verschaffing dié de gemeente zal uitvoe
ren te Castricum Ook hij wensohte zich
niet aan de leiding van den voorzitter
te onderwerpen.
Ondanks het gehamer van den voorzit
ter, daverde hij door en verzekerde, dat
niets zijn woordenvloed zou kunnen stui
ten.
De voorzitter bracht onder een groe
iend lawéai en geloei het voorstel in
stemming. Overeteegen schreeuwt naar de
„sociaal-fascisten", do aangevallen so
ciaal-democraten schreeuwden terug. An
deren mengden zich in het koor.
De steift van den gemeentesecretaris,
dje de namen van de raadsleden aflas,
ghig in het rumoer verloren.
Het was niet te verstaan wie vóór of
tegen stemden.
De publieke tribune begon zich ook te
roeren en te trappelen met de voeten en
te huilen; „Rood Front" werd herhaalde
lijk geroepen.
Ook werd gezongen
De burgemeester gelastte de tribune te
ontruimen, waaraan de aanwezige re
chercheurs en te hulp geschoten politie
direct begonnen.
Een oogenblik werd het toen kalm in
de raadszaal omdat alle raadsleden en
zelfs Oversteegen met groote nieuwsgie
righeid het ontruimen van de tribune be
keken. Ze waren er even stil van.
Van deze betrekkelijke rust profiteerde
de burgemeester met de strafegie. die bij
zijn naam (Maarschalk) past, om den
raad bij zitten en opstaan over het voor
stel te laten stemmen. Alle raadsleden
gingen er mee accoord en de voorzitter
schorste de vergadering.
„Stakkers",, bleef Oversteegen schreeu
wen. „Op de Marktt regeert de politie-
knuppel, hier de voorzittershamer".
„Vlegel, kwajongen, hazenhart, praat
jesmaker", werd hem toegevoegd.
De burgemeester riep de rechercheurs
om Oversteegen, die maar door bleef
schreeuwen, 'uit de zaal te verwijderen.
„Val maar niet flauw", schreeuwden de
sociaal-democraten, „hazenhart".
Toen Oversteegen nog wat tegensput
terde, namen de rechercheurs hem bjj
den arm. Tenslotte ging hij gewillig met
de politie mede.
DE „TRIBUNE" IN DE
HAARLEMSCHE LEESZAAL.
Door B. en W. verwijderd.
Het Ohrist.-Hist. raadsljd Joh. Visser
had aan B. en W..van Haarlem vragen ge
steld over het ter lezing leggen in de
Openbare Leeszaal va,n het nummer, vau
„De Tribune", waarin .opgenomen washet
godslasterlijke artikel .AVeg met hét.Kerst
feest."
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De ronde-tafel-conferentie te Londen
voor een crisis.
Communisten in Hoenan (China) ver
slagen.
Vulkaan-erupties en aardbeving in Ar
gentinië. (Buitenl. Berichten 2e blad).
BINNENLAND.
Een rumoerige raadszitting te Haarlem.
(Binnenland, 1ste blad).
Te Rotterdam is een meisje in een bad
inrichting verdrenken. (Gem. Berichten,
2de blad).
Tusschen Velp en Arnhem is een meisje
uit den trein verdwenen en niet terugge
vonden. (Gem. Berichten, 2de blad).
Verschenen is het rapport van de Ge
meentelijke Commissie voor Handel en
Industrie. (2de blad).
B. en W. over de werkloosheidsbestrij
ding en huurnivelleering. (3de blad).
Uitvaart en begrafenis van Pastoor J.
J. Mes te Hazerswoude (H.R.). (Rijn
streek, 1ste blad).
Deze vragen werden in de Woensdag
middag gehouden raadsvergadering be
handeld.
Wethouder Roodenburg (C.H.) antwoord
de, dat B. en W. bekend waren met de
ter lezing legging en met den godslaster
lijken inhoud. Voor de' Commissie voor de
Stadsbibliotheek ia het geen doen, alle
boeken en tijdschriften, die ter lezing lig
gen, na te. lezen, zoodat zij ook niet van
te vpren kennis genomen heeft van den in
houd van het bedoelde artikel.
B. en W. staan op het standpunt, dal.
het bewuste artikel ergerlijk is en dat het
de gevoelens van een groot deel der be
volking kwetst. Daarom heeft de meerder
heid van B. en W. besloten „De Tribune"
niet meer ter lezing te leggen in de lees-
Deze mededeeling werd door een deel
van den raad met applaus en bravo-gerocp
ontvangen.
De heer Joost en (S.D.A.P.) diende een
motie in, waarin B. on W. gevraagd werd
geen maatregelen te treffen tegen het ter
lezing leggen van „De Tribune" in de
openbare leeszaal, waarover de stemmen
staakten m et 1717, zoodat in de volgende
vergadering opnieuw gestemd zal worden.
DE RAD C
MET INDIE.
Spreken ook in de morgenuren
mogelijk.
Een bezwaar, vooral voor het zakenle
ven was nog stèeds, dat de gesprekken
met Indië niet vóór 1 uur 's middags aau-
vingen, een tijd, waarop de kantoren in
Indie berèids gesloten zijn. Voortaan zal
nu, voorloopig als proef reeds van 9 uur
des morgens (Amsferdamsche tijd) af kun
neh worden gesproken.
De spreektijd is thans op werkdagen
vastgesteld van 9—10 en van 13—14 uur
(A. T.) met dien verstande, dat de dienst
om 10 uur en 14 uur niet wordt gesloten
voor alle aanwezige gesprekken zijn afge
wikkeld
De aanvragers kunnen bij de aanvrage
van hét. gesprek opgeven'of zij 's morgens
dan wel 's middags wenschen te spreken.
J. A. OREMUS f
Na een langdurig en smartelijk lijden is
overleden de toonkunstenaar Jacobus Aloy-
sius Oremus te Rotterdam.
Dij 17den Februari van het vorig jaar
mocht hij in intiemen kring met grooten
luister zijn zeventigsten verjaardag herden
ken. Weinige dagen na dit feestgetij is 't
met 's kunstenaars gezondheidstoestand
helaas decrescendo gegaan. De zomer van
1930 werd een periode van onafgebroken
sukkelen, zoodat de hoop op herstel in den
nieuwen winter weldra moest worden opge
geven.
J. A. Oremus werd den 17den Februari
1860 te Zeist geboren Zijn broers gaven hem
het eerste muziek-onderwijs. Dat er een na
tuurlijke liefde voor de muziek in het kind
levendig was, blijkt wel uit het feit, dat hij
als knaap van 12 jaar al achter de speelta
fel in de R.K. Kerk te Soestcrberg zat.
Zes jaren lang volgt Oremus de orgelldas-
se van wijlen M. H. van 't Kruys en komt
op Vastenavond 1863 in de Maasstad aan,
om zijn organistschap in de „Olde" te aan
vaarden enom Rotterdam nooit meer
te verlaten.
