22ste Jaargang
ZATERDAG 10 JANUARI 1931
No. 6792
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
DL ABUNNfcMLNISPKIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12 60 pei kwartaal
Franco pei post 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de AbonnCs ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pei kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
(Jpilliistrpprd Zondagsblad 1 eenj
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van bet tarief berekend
Jeine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waariD
Metrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
DE ONTWAPENINGSKWESTIE.
MOTIE VAN EUROPA'S GROOTE
KATH. PARTIJEN.
De groote Katholieke partijen van Europa
n.I. die van Duitschland, Frankrijk, Italië,
België, Nederland, Luxemburg, Polen en
Litauen, hcben door bemiddeling van het
internationale secretariaat der Katholieke
partijen, een motie tengunste van een po
litiek van wereldvrede aangenomen.
De motie betreurt hei weder ontwaken
van onverzoenlijk nationalisme in verschil
lende landen, dat zijn oorzaak vindt in den
toestand van politieke ontstemming, de ge
brekkige economische organisatie van
Europa en de algemeene wereldcrisis.
De mol ie spoort aan tot een krachtdadi
ge organisatie van den vrede en tot toena
dering onder de volken.
Ieder oproep om geweld toe te passen
wordt, aldus verklaart de mötie, door de
Katholieke partijen veroordeeld. De mo'.ie
getuigt voorts van den on wrikbaren wil der
partijen, om, zoowel op het gebied van de
binnenlandsche politiek als op internatio
naal gebied alles in het werk te stellen, om
aan extremistische bewegingen den weg te
versperren.
De Katholieke partijen willen de Euro
peesche en de algemeene wereldvredepoli
tiek verder bevorderen en ontwikkelen vol
gens de door den volkenbond aangegeven
methoden.
INTERN. VOLKSSTEMMING OVER
ONTWAPENING.
Een plan van de „Köln. Ztg.".
De „Kölnische Zeitung" geeft in overwe
ging om in alle landen volksstemmingen
over de ontwapening te doen houden.
Het blad dringt er op aan, dat Duitsoh
land in den raad van den Volkenbond in
overweging zal geven, om dergelijke volks
stemmingen internationaal voor te berei
den.
Aan de eerstvolgende plenaire vergade
ring van den Volkenbond zou den e6n
nauwkeurig plan kunnen worden voorde'--•1
Indien in alle landen dergelijke volki-
stemmingen worden gehouden, zal de n
slag daarvan de besle grondslag vopr de
ontwapeningsconferentie zijn.
De regeeringen der verschillende landen
zullen dan zoowel den wil van haar eigen
volk als die van andere volken leeren ken
nen.
DUITSCHLAND
DE SOCIALE STRIJD.
Noodverordening inzake arbitrage door
Hindenburg onderteekend.
Rijkspresident von Hindenburg heeft gis
termorgen, na op het rijksministerie van
arbeid de betrokken partijen te hebben
gehoord, een nood verordening ondertee
kend waarmede in de tot nog toe geldende
arbeidsbemiddelingsprocedure wijzigingen
worden aangebracht.
De noodverordening bepaalt, dat als een
scheidsrechterlijke uitsnraak niet tot stand
kan komen door een besluit der meerder
heid van de betrokken partijen, de bemid
delaar twee onpartijdige scheidsrechters
kan benoemen, die dan met hem uitspraak
zullen doen, welke uitspraak door den mi
nister van arbeid bindend kan worden ver
klaard.
De nieuwe verordening wordt terstond
van kracht, zoodat zij ook toegepast kan
worden bij de onderhandelingen tot rege
ling va nhet conflict in den Roermijn
bouw.
De wilde Roer-staking geëindigd.
De wilde staking in het Roergebied is
geëindigd. Gistermiddag staakten in het
heel op twee mijnen nog slechts 153 man,
zoodat de staking als geëindigd kan wui-
den beschouwd.
Naar wordt medegedeeld, is de staking
in de Opper-Silezische kolenindustrie zoo
goed als geëindigd. Nog slechts op drie
mijnen wordt gestaakt door tien k vijftien
procent van de arbeiders.
FRANKRIJK.
HET NIEUWSTE SCHANDAAL.
Corruptie op Martinique.
Geen week gaat er meer voorbij of er
worden in Frankrijk belangrijke finan-
cieele schandalen, fraudes en verduisterin
gen ontdekt, gevolgd door de areslatie van
finaneieele persoonlijkheden en politici. Het
heet dat al deze schandalen een uitvloeisel
zijn van de zaak-Uustric, of er althans ver
band mee gouden.
Reeds werd gemeld dat tegen het socia
lis.ische oud-Kamerlid Lagrosillière een be
vel tot inhechtenisneming is uitgevaardigd
naar aanleiding van fraude, onidekt bij de
toewijzing van openbare werken op Marti
nique. Reeds zijn gearresteerd een voorma
lig socialistisch candidaat bij de laatste
verkiezingen, Séjourné, voorts twee inge
nieurs, de Bussière en Girandon, deze laat
ste gedelegeerd-commissaris eener door de
Banque Oustric gecontroleerde onderne
ming.
De Etablissements Giraudon, zijn gein
teresseerd in de S. G. D. M. (Société Gé
nérale pour de développement de la Mar
tinique), die in April 1929 met een kapitaal
van 500.C00 francs was gesticht door Sé
journé, „industrieel", voormalig vliegoffi
cier en drager van het Legioen van Eer.
Deze heette groot belang te stellen in de
economische ontwikkeling van Martinique.
In September 1929 keurde de algemeen»
raad van Martinique mei 17 tegen 14 stem
men (de socialisten stemden vóór) een cre-
diet van 200 millioen goed voor het door
de Etablissements Girandon opgesteld plan
inzake den aanleg van een haven, wegen en
elect riciteitswerken. Er werd een leening
aangegaan om het geld spoedig te krijgen.
Doch toen de socialisten er zich van be
wust werden dat de leening autometis^h
een controle van het ministerie van kolo
niën met zich zou brengen, besloten zij in
Mei van dit jaar de stemming van Decem
ber ongedaan te maken en te beslissen dat
de 200 millioen bij jaarlijksche tranches
op het gewone budget zouden worden uit
getrokken en de werken uitsluitend onder
de controle van Martinique zouden geschie
den. Toen de gouverneur der kolonie van
dit voornemen kennis kreeg, verlengde hij
het reces van den algemeeren raad, doch
het mocht niet ba'en: onverwijld na het
reces werd het voorstel goedgekeurd en de
uitvoering der werken aan de S. G. D. M.
opgedragen.
Uit verscheidene brieven is nu gebleken,
dat aan Séjourné vijf percent commissie
op de uit voering der werken waren toege
zegd, en dat er bovendien nog allerlei duis
tere afspraken tusschen Girandon en Sé
journé bestonden, waaraan beide heeren
dik verdienden! Het oud-Kamerlid La
grosillière vertoeft op het oogenblik op
Martinique, waar hij voor Girandon en
Séjourné werkt. Hij is een zeer rumoerige
persoonlijkheid, die herhaalde malen in po
liiieke twisten was verwikkeld, waarbij hij
zich niet ontzag geweld te gebruiken.
DE VRIJMETSELARIJ IN FRANKRIJK.
De Katholieke Fransche bladen bevatten
den laatsten tijd bijna dagelijks berichten
over de tyrannie van de vrijmetselarij in
Frankrijk.
In de „Voix d'Alsace" vestigt Oscar Fe-
renzy er de aandacht op, dat 30.000 vrijmet
selaars een land van 40 millioen menschen
beheerschen.
Dat is slechts te verklaren, zegt 't blad,
als men weet, dat de loge het heeft weten
klaar te spelen, de leidinggevende politici
in zijn netten te vangen en den logebroe-
ders een positie te geven in de politieke
leiding. Daardoor is het parlement en het
geheele staatsbestuur van de loge afhanke
lijk.
Een vrijmetselaars-orgaan als de „Ere
Nouvelle" erkende openlijk onlangs, dat het
minisierie-Tardieu ten val gebracht is, om
dat van eenige leden van het kabinet alge
meen bekend was, dat ze prakliseerend ka-
tholiek waren, die niet wilden erkennen,
dat de grondwet van de republiek onaan
tastbaar zou zijn.
Na den val van dit kabinet schreef
Gustaaf Hervé in de „Victoire". Er is nie
mand in heel Frankrijk, die met eenise
aandacht de parlementaire debatten op den
politieken strijd gevolgd heeft, die thans
niet duidelijk inziet, dat wij onder de heer
schappij staan van de vrijmetselaars-repu
bliek.
ENGELAND
DE STAKINGEN IN ENGELAND.
De onderhandelingen in Zuid-Wales
Uit Cardiff wordt gemeld: De onderhan
delingen in de mijn-industrie zijn mislukt.
De dreigende textiel-uitsluiting.
De katoenfabrikanten hebben bes'oten,
den plaatselijken vereenigingen te advisee-
ren, om den 17en Januari a.s. een algemee
ne uitsluiting af te kondigen in de weverij
en, indien het conflict op dien datum nog
niet is opgelost.
De nationale federatie van de eigenaren
van katoenspinnerijen heeft een soortgelijk
sluit genomen.
Een moderne Daniël.
Naar de bladen uit Glasgow melden is
de afgevaardigde van de Labourpartij in
het Lagerhuis John Clarke gisteren twee
maal een kooi met twee leeuwen en twee
tijgers binne* gegaan. De dieren lieten wel
de tanden zien, doch lieten hem ongemoeid.
Het optreden van Clarke houdt verband
met een bij het Lagerhuis ingediende wet,
die het onmogelijk zou maken, dat circus
sen nog blijven bestaan en waardoor hon
derden artisten werkloos zouden worden.
Hij wil nu een collectie foto's laten maken,
waarin hij omringd wordt door dieren en
wil zich verder geheel on de b - e stellen
van het africhten der dieren, om wél-besla
gen den strijd tegen de wet te kunnen aan
binden.
SPANJE.
Het Spaansche vliegercorps ontbonden.
Het Spaansche vliegercorp® is volgens 'n
bericht uit Madrid bij Kon. besl. ontbonden.
De vliegerofficicren wurden bij andere wa
pens, waar zij vroeger gediend hebben,
overgeplaatst. Na de reurganisatie van het j
corps zullen zij weer als vliegerofficieren i
dienst doen. De vliegeiuniform wordt af
schaft.
CHINA
HET BLOEDBAD IN KANSOE.
Massa-moord op 30.000 menschen
bevestigd.
Van officieele zijde en uit verschillende
particuliere bronnen wordt thans beves
tigd, dat in Zuid-Kansoe 30.000 menschen
zijn vermoord door bandieten, onder een
Mohammedaansfchen leider, genaamd Ma
Tinghsing. Negen maanden lang nadat -ie
garnizoenen het land verlaten hadden om
deel te nemen aan de jongsten burgeroorlog
hebben de bandieten in het land gewoed-.
Bovendien hebben zij 20.000 vrouwen ge
vangengenomen en minstens 30.000 men
schen zijn verder nog den hongerdood ge
storven in dit volkomen geplunderde en
verwoeste gebied. De bandieten hebben de
stad Libsien in brand gestoken en de ge
heele bevolking vermoord, met uitzonde
ring van de gevangenen, die vrijgelaten en
bij de bandietenbenden ingelijfd werden
De regeering te Nanking heeft zooals
wij onlangs reeds konden melden een straf
expeditie tegen de bandieten uitgezonden.
TWEEDE KAMER
Handelsovereenkomst van
Gonève met 67—4 stemmen
aangenomen.
In de gisteren gehouden vergadering van
de Tweede Kamer kwam in behandeling bet
wetsontwerp tot goedkeuring van de han
delsovereenkomst van Genève.
De heer Boon (V.D.) kan de gedachte
niet van zich afzetten, dat de traineeiing
met dit voorstel te wijten is aan de de
partementen zelf. Wat de overeenkomst
zelve betreft, moet erkend, dat slechte
zeer weinig is bereikt. Het verdrag b.cdt
weinig zekerheid, maar toch is het van be
lang, dat het aanvaard wordt. Dit verdng
kan een eerste stap zijn in de richting van
betere economische verhoudingen.
De heer Vliegen (S.D.A.P.) verklaart,
dat zijn fractie vóór het ontwerp zal stem
men. Spr. beschouwt het verdrag in hoofd
zaak als van principieelen aard omdat hot
de erkenning inhoudt, dat douanerechten
geen dingen zijn, waarmee andere landen
niets te maken hebben. Ratificatie «loot
Nederland kan die door andere landen
bevorderen.
De heer v. D ij k (A.R.) meent, dat ner
gens eenig enthousiasme bestaat voor deze
overeenkomst. Tocli biedt deze handels
overeenkomst voordee.eu. Er kan een sti
mulans van uitgaan in de joeed rictLmg.
In ieder geval is voor onzen uitvoer de
positie met dit verdrag gunstiger dan met
volkomen vrijheid. Uok uit een oogpunt an
Nederlandseh belang verdient aanneming
van dit ontwerp aanbeveling.
De heer Nolens (R.K.) is niet voldaan
over de uiteenzetting van den minister be
treffende de late indiening van dit ont
werp, die ten gevolge heeft gehad 'n over
haaste behanueling in de afdeelingen. Wat
de zaak zelf betreft, dient vooropgesteld,
dat het uiteist moeilijk is op internationaai
terrein iets concreets te bereiken. D?t is
vooral het geval op economisch terrein,
waarop egoïsme en nationalisme een rol
spelen. Men mag dus al tevreden zijn als
er uit een dergelijke overeenkomst geen
naaeelen voortvloeien. Daarbij komen oor
ons eenige voordeeien Spr. vraagt echter
^.d toezegging, dat bekrachtiging door Ne
derland- zal worden afhankelijk gesteld van
die door andere landen.
De heer Schokking (C.H.) meent,
dat Nederland in aeze kwestie no. 1 móet
staan, evenals op liet terrein der mter-
nat-iunale ontwapening.
Er is echter geen reden dit ontwerp,
product van internationaal overelg, af te
wijzen, zelfs al zou het eenig nationaal
naueel brengen.
De heer De Visser (C.P.) gevoelt liet
den genngsten lust, vóór dit ontwerp te
stemmen.
Minister Boelaerts van Blok
land acht de ontstemming der Kamer
over de late indiening verklaarbaar. Spr.
spreekt over die lange uitblijving nogmials
zijn leedwezen uit. Door niemand wordt
ontkend, dat deze handelsconvehtie een
teleurstelling is. Met betiekking tot het
economisch werk van den Volkenbond niuet
men een anti-climax constateenen sinds
1927. Kleineeren is gemakkelijk, maar men
moet bedenken, dat de tariefaangelegen
heden vroeger werden beschouwd als een
interne aangelegenheid en dat men i<-or
deze conventie het internationaal kaïax-
ter erkent. Niet-ratificatie kan aan de zaak
zeive schade toebiengen. Den heer Nolens
zegt spr. toe, dat toet.eding van Nederland
afnankelijk zal worden gesteld van toe-
tieding van België, Engeland, Duitschlo,nd
en Frankrijk.
Hef ontwerp wordt aangenomen met <"i
tegen 4 stemmen. Tegen: Communisten en
de heeren van Voorst tot Voorst (R.K./ en
v. Poll (R.K.).
Zondag beraadslaging of stemming wutat
voorts aangenomen het ontwerp tot wijzi
ging der motor- en rijwielwat.
De vergadering wordt verdaagd
WAT DR. C0LIJN WIL.
Herstel der coalitie bepleit.
De economische crisis en de
loonen. Provinciale steun
aan den landbouw.
De leider der anti-revolutionairen, dr.
Colijn, maakt deze dagen een tournée door
Friesland en Groningen, welke Donderdag
middag werd geopend met een spreek
beurt te Balk. De „Stand." geeft van Je/e
belangwekeknde rede een uitvoerig ver
slag, waaraan wij het voornaamste ontlee-
nen.
Spr. wees erop, dat de huidige crisis
geen nieuwe is, doch slechts de voortzetting
van die van 1922, welke voor enkele jaren
is ondei broken.
Wat in 1922 begonnen is, is nu zijn eind
periode ingetreden, n.I. de ineenstorting
van het wrakke getimmerte, opgezet in de
eerste na-oorlogsjaren. In die jaien was
er "een onverzadelijke honger naar goede
ren. Alle voorraden waren opgebruikt. F.r
was een honger naar goederen, om den ach
terstand aan te vullen; daarom kwam niet
aan het licht, dat het productie-apparaat
grooter was geworden, dan met het nor
maal verbruik overeenkwam. Onmiddellijk
na den oorlog werd het productie-apparaat
nog vergroot. Het gevolg is, dat, nu de
leege gaten gestopt zijn, er 25 pet. meer
wordt voortgebracht, dan in 1913, terwijl
de bevolking der aarde slechts met 10 pet.
is toegenomen.
Dat is een van de eerste oorzaken van
de verstoring van het evenwicht tusschen
voortbrenging en het normale verbruik.
Spr. ging dan na de oorzaken en den
omvang van de verwarring, die alom op
maatschappelijk gebied heerscht en die ook
op het politieke leven haar inwerking heeft.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een motie van Europa's groote katho
lieke partijen tengunste van een politiek
van wereldvrede.
Het bloedbad in Kansoe bevestigd.
BINNENLAND.
Pastoor G. Groothuis te Enschede over
leden. (Kerkn. 4de blad).
Het aantal H. Communiën in het Bis
dom Haarlem sinds 1900 net twintig mil
lioen gestegen. (Kerkn. 4de blad).
Nabij Udenhout is gistermorgen een
auto door een trein versplinterd. (Gem.
Ber. 4de blad).
Te Haren is een bakkerszoon met paard
en wagen te water gereden en verdronken.
(Gem. Ber., 4de blad).
De Tweede Kamer heeft de handelsover
eenkomst van Genève goedgekeurd. (Binn.,
lste blad).
Het schijnt dat het oude bezig is, weg te
sterven, maar tevergeefs ziet men naar
het nieuwe ter vervanging uit.
Wanneer ieder vooi zich de hand op het
hart legt en zich indenkt, dat de wereld
wanke.t en het gevaar van algemeene in
storting is niet denkbeeldig is er dan
waarlijk recntvaaidiging voor, dat de Pro-
testantsche groep in ons land in vier par
tijen uiteenvalt, terwijl we vereenigd een
machtiging invloed kouden oefenen?
Juist de geestelijke verslapping, het go-
miB aan aiopte in het leven is oorzaak,
dat we de waarachtig groute dingen uit het
oog verliezen en gebonden worden aan hot
stof, aan wat vlak voor de voeten ligt.
Daarvan moeten we los. En ais we het niet
zelf doen zal God het ons wel leeren.
Spr. vraagt nu: wat moet onze roeping
zijn als A. R. tegenover die onzekerheid
en verwarring.
Het eerst wat spr. dan stelt is, dat wij
streven moeten naar wat vereenigt ten aan
zien van allen, die met ons uit hetzelfde
gionabeginsel leven. En ten twëeae, dat
wij dan tegelijkertijd moeten zoeken naar
dc uiogelijiiiieid, uat de samenwerking met
hen, die niet in den engsten zin onze geest
verwanten zijn, maar met wie wij vele ja
ren vruchtbaar' heben samengewerkt,
wordt hersteld.
Van de Regeering wordt verlangd, dat
ze waarborgen trelfe, dat zij haar gezag
onder alle omstanuigheden zal kunnen
handhaven en dat ze het ook zal handha
ven.
De economische crisis zal niet alleen
hevig, maar ook van langen duur zijn, om
dat er nu eenmaal een volkomen verbro
ken evenwicht tusschen voortbrenging en
veibruik is. Dat is de oorzaak van pt ijsval.
Men kan nu trachten, de prijzen te bren
gen op het oude niveau, of men kan de prij
zen laten op het huidig peil en de kusten
van voortbrenging d.i. de loonen, pachten
en andeie kosten, verlagen.
De aangenaamste weg zou ongetwijfeld
zijn, dat men de arbeidsdoonen liet, wat
ze zijn en de prijzen omhoog bracht.
De vraag is echter, of dat kan en of
dat onder alle omstandigheden mogelijk is.
Invoerrechten tot steun van
den landbouw achtte spr. niet
mogelijk.
Het is noodig, dat men met de oentrali-
1 satie-gedachte breekt en een systeem gaat
toepassen, waarbij de verschillende provin-
ciale besturen worden ingeschakeld, ten
einde in localen zin te beoordeelen, wat
gedaan moet worden voor de hulpverlee
ning, die dan moet toegepast worden, daar
waar ze noodig is, om den ondergang van
een onzer voornaamste bronnen van be-
staan te voorkomen. De hulp zelf mag niet
j worden een bron van welvaart, maar moet
alleen dienen om nood te voorkomen.
Voor de hulp is geld noodig. Hier is een
j tweede punt, waarop spr. zich niet vereeni-
gen kan met het tot dusver door de Re
geering gevolgde beleid.
Wat spr. wenschelijk wil voorkomen ia,
dat, evenals in den oorlog, een crisisfunds
met eigen middelen wordt gesticht, waar-
uit de steun, die in overleg met do pro-
j vinciale organen wordt veileend, wordt bo-
kostigd. Alleen op die wijze is een bevre-
I digende oplossing mogelijk.
