22ste Jaargang
MAANDAG 29 DECEMBER 1930
No. 6782
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e Êeicbelve (Bou^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 I
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
J)it nummer bestaat uit twee bladen
De ramp der werkloosheid
De politiek, nationaal en internationaal,
im Rijk, provincie en gemeente, heeft als
voornaamste taak in onze dagen de bestrij
ding en afweer van de ramp der werkloos
heid, in haar bestaan, voorzoover mogelijk,
en in haar gevolgen.
Dat is de voornaamste taak van de po
litiek.
Dat is ook een voorname taak van alle
charitatieve vereenigingen.
Dat is ook een voorname taak van alle
vereenigingen, alle corporaties, alle parti
culieren, die de naastenliefde willen en
moeten beoefenen, omdat zij zich christe
lijk noemen en christelijk willen zijn.
En laat nu niemand zich verzetten met
de bewering, dat bij ons toch het geeste
lijke moet voorop staan. Zulk 'n mensch
zou zich bedroevend kortzichtig toonen in
het zien van de werkelijkheid, dat de werk
loosheid en de gevolgen daarvan ook voor
het geestelijk leven heel nadeelig kunnen
zijn. Zulk 'n mensch zou voor die werke
lijkheid alleen blind kunnen zijn, waar
schijnlijk omdat hij zelf geen nood kent
en geen gebrek heeft geleden....
Het bovenstaande stellen wij voorop.
Maar laten wij nu óók bedenken, dat de
werkloosheid niet.met 'n handomdraai
kan worden uit de wereld geholpen. De
werkloosheid is een wereld-ramp. En Na
derland lijdt daaronder niet het hevigst.
En in Nederland is Leiden niet de gemeen
te, welke er het ergst door getroffen is.
Toch is ook in ons land en is ook in onze
stad de ramp der werkloosheid voor velen
een zwaar kruis. Dat kruis verlichten door
werkverschaffing, zoo mogelijk, of door
steunverleening, is plicht, maar, zooals wij
zeiden, die ramp en de gevolgen daarvan
opheffen of wegnemen dat is onmoge
lijk, zeker plaatselijk.
Onmogelijk. 't Is allerduidelijkst voor
een ieder, dat zulks' in een gemeente als
Leiden ook niet door het voortreffelijkste
gemeentebestuur zou kunnen worden be
reikt.
En toch toch voert de S. D. A. P. in
Leiden een politieke actie, waaruit velen
den indruk moeten krijgen, alsof het
gemeentebestuur dat wèl zou kunnen, alsof
althans het gemeentebestuur veel meer
zou kunnen doen voor werkverschaffing,
veel meer zou kunnen doen voor steun
verleening.
En, hoewel ook in deze bet menschen-
werk onvolmaakt is en naar verbeteringen
moet worden gestreefd waarop ook zeer
bijzonder de aandacht en activiteit van de
Katholieke Raadsfractie moet gericht zijn
de indruk, dien de S. D. A. P. met haar
actie, met haar agitatie, wekt is i n s t r ij d
met de feiten, en is daarom demago
gisch, misleidend.
In de lijn dézer politieke actie ligt ook
de spoedeischende Raadsvergadering, die
hedenmiddag om half vijf op verzoek der
S. D. A. P. wordt gehouden ter bespreking
van het werkloosheidsvraagstuk
Met bijzonderen nadruk moet er op
worden gewezen, dat er, wat ook de
Overheid moge doen, voor de parti
culieren een zeer belangrijke taak over
blijft, zoowel door werkverschaffing al»
door steunverleening.
Dat in deze van de S. D. A. P. geen
enkele a^tie uitgaat, moet worden be
treurd
In deze hebben de R. K. Volksbond,
de R. K. Metaalbewerkersbond e. a. een
beter voorbeeld gegeven, dan de z. g. „mo
derne" organisaties.
Eerst-bedoelden hebben daden gesteld,
waarvan de werkloozen practisoh en direct
profiteeren. En daden worden er in de-
zijn tijd geëisohtl
FRANKRIJK.
MAARSCHALK JOFFRE ERNSTIG
ZIEK.
Zijn rechterbeen geamputeerd.
Maarschalk Joffre is reeds eenigen tijd
lijdende aan een- aderontsteking. Dezer
dagen is zijn toestand zoozeer verergerd,
dat na een spoed-consult van vijf genees-
heeren over is gegaan tot amputatie van
het rechterbeen.
Zaterdag trad een lichte verbetering in,
zoodat de gene ?sheeren aan generaal Wey-
gand, lid van den oppersten oorlogsraad,
en aan senator Millerand toestonden den
zieke een kort bezoek te brengen.
Zondag verergerde de toestand evenwel
en alle bezoek werd verboden.
Bij het verlaten der kliniek, waar Joffre
wordt verpleegd, verklaarde dr. Boulin,
dat de toestand van den zieke zorgwek
kend blijft.
Bovendien werdden bloedverwanten
van Joffre medegedeeld, dat de maar
schalk zijn spraakvermogen begon te ver
liezen.
Na het bekend worden van het ernstige
nieuws zijn sympathiebetuigingen uit alle
deelen van Frankrijk en uit de geheele we
reld binnengestroomd en de laatste paar
uur kwam een voortdurende stroom bezoe
kers naar het ziekenhuis in Rue Oudinet,
om inlichtingen in te winnen over den
toestand van den patiënt. Onder de vele
bezoekers bevonden zich talrijke buiten-
landsche gezanten benevens Briand, Poin-
caré, generaal Gouraud, kardinaal Ver-
dier, de bisschop van Parijs en de voorzit
ter van den Parijschen gemeenteraad. Pre
sident Doumergue staat in voortdurende
verbinding met het ziekenhuis.
DE WERKLOOSHEID.
10.000.
Het „Journal" meldt dat de minister van
Arbeid, Grinda, heeft verklaard, dat de
op een bijeenkomst van den ministerraad
ook het vraagstuk der werkloosheid behan
deld is. Volgens de statistieken zijn er op
het oogenblik in Frankrijk 10.000 werkloo
zen. Dit aantal is zeer gering vergeleken
met dat van andere groote landen, waar
eenige millioenen werkloozen zijn.
De regeering heeft besloten al het mo
gelijke te doen om een verdere toeneming
van het werkloozencijfer te voorkomen.
RUSLAND
MASSA-ARRESTATIES VAN
AMBTENAREN.
De Gepoe heeft te Nowossibirsk 45 finan-
cieele staats-ambtenaren gevangen geno
men, die tot de rechtsche oppositie be-
hooren en die er van beschuldigd worden
rijke boeren te hebben ondersteund, waar
door de Staat voor milioenen moet zijn be
nadeeld. Alle gearresteerden hebben be
kend. Het onderzoek is in vollen gang.
Twee arrestanten hebben een eind aan hun
leven gemaakt.
TURKIJE
OPSTANDIGE BEWEGING.
Te Menemen bij Smyrna is een reactio
naire beweging gaande, welke men aan
vankelijk niet van ernstigen aard achtte,
doch thans groote bezorgdheid wekt.
De reactionairen zouden in verscheiden
steden aanhangers hebben.
Te Stamboel en in de provincie zijn et
telijke arrestaties verricht.
Ook voorname leden der liberale partij
zouden bij de beweging betrokken zijn.
BRITSCH-INDIE
DE TOEKOMST VAN INDIE.
Rede van den onderkoning.
Aan het jaarlijks door de European As
sociation te Calcutta aangerichte feestmaal
heeft Lord Irwin, de onderkoning, in een
rede gewaagd van den kostbaren steun,
welke hij gedurende de in politiek opzicht
zoo moeilijke jaren van de zijde der Euro
peanen in Indië heeft genoten.
Sprekende over de critiek, waaraan hij
en zijn regeering - herhaaldelijk hebben
blootgestaan, zeide de onderkoning dat ve
len, die telkens weer aandringen op een
„sterke regeering", nooit duidelijk zeggen
wat zij daaronder precies verstaan. Gedu
rende de Laatste maanden heeft zijn regee-
ring week aan week ten nauwste samen
gewerkt met de regeering in het moeder
land eenerzijds, en met de locale besturen
anderzijds om den toestand te bestudeeren
en de noodige maatregelen te treffen. En
niet eenmaal heeft, zicb meanings verschil
tusschen de betrokken partijen voorge
daan. Hij deelt het standpunt niet dat een
regeeringsactie, hoe drastisch ook, even
doeltreffend kan zijn voor het oplossen
der moeilijkheden als de toenemende kracht
der openbare meening, die immers vroeg
of laat het feit duidelijk moet maken hoe
verkeerd de koers is, welke het land thans
uitgenoodigd wordt om te volgen.
Met betrekking tot de Ronde-tafel-con
ferentie en de toekomst van Indië, ver
klaarde Lord Irwin dat hij gaarne zou
zien een Indië, hetwelk zijn binnenlandsche
moeilijkheden zelf oplost, en een Groot-
Brittannië dat vrijwillig zijn vertrouwen
uitstrekt tot de Indische vorsten, staats
lieden en het volk. die daarvoor in de
plaats, eveneens vrijwillig, Groot-ïlrittan-
nië alle grondwettelijke waarborgen zullen
bieden, welke het vertrouwen versterken
en dit stevig plaatsen op den grondslag
van wederzijdschen eerbied en begrijpen.
Het land blijft onrustig.
Uit Rangoon wordt gemeld: De wan
ordelijkheden in het district. Tharawaddy
duren voort. De rebellen omsingelden het
rustoord Kmaseve. staken het. in brand,
waarbij een Britsch officier werd gedood
en een ander gewond. Een compagnie van
het. regiment der „Buffs" is naar Thara
waddy gezonden.
Uit New Delhi wordt gemeld da/t bij een
bomontploffing in het Centraal Station een
persoon werd gedood en twee personen
werden gewond. Een beambte versjouwde
reizigersbagage toen een cigaret.tenkoker
uit een jas viel. ontplofte, ten gevolge
waarvan een liftjonsen werd gedood.
Het N. T. A. meldt nog dat volgens de
berichten uit Birma de ongeregeldheden
welke waren ontstaan door de weigering
der inlanders om in erband met de ma
laise in den rijsthaudel' belastingen te be
talen, zich uitbreiden. Een Britsch ambte
naar in een klein dorp werd vermoord toen
hij zich op een inspectiereis bevond. Daar
bij kwam het tusschen de opstandelingen
en de politie tot een botsing, waarbij een
Britsch politieambtenaar zwaar gewond
werd.
CHINA
MGR. COSTANTINI OVER CHINA.
Heldhaftige missionarissen.
Men schrijft, uit Rome aan de „Msb.":
Den 22sten December j.l. is te Rome de
apostolische delegaat in China, mgr. Celso
Costantini, aangekomen. De Kerstdagen
bracht mgr. Costantini door bij zijn broer,
den bisschop van Spezia, mgr. Giovanni
Costantini.
In Januari van het volgend jaar zal de
pauselijke delegaat deelnemen aan de mis-
sieweek, die door den missiebond der Ita-
liaansche geestelijkheid georganiseerd
wordt.
Mgr. Costantini verklaarde, dat alle ge
ruchten over hem, als zou hij China gaan
verlaten, of door den H. Vader tot een an
dere hooge kerkelijke waardigheid worden
verheven, absoluut onwaar zijn. Mgr. Co
stantini zal zijn vacantie in zijn vaderland
doorbrengen en tevens een kuur maken,
daar hij lijdt aan rheuraatiek.
Mgr. Costantini deelde ook enkele zeer
interessante bijzonderheden mede over
den toestand in China.
Het buitenland, zeide hij. meent ten
onrechte, dat de voortdurende opstanden
en in het algemeen het optreden der Chi-
neesche rooversbende karakteristiek zijn
voor het geheele Chineesche volk.
Het is waar, dat de nationalistische ge
voelens in het geheele Chineesche volk
steeds meer en meeT oplaaien, maar de
opstanden en onlusten zijn slechts plaat
selijk en beperkt tot enkele gebieden.
Doordat China zoo ontzaglijk uitgestrekt
is en zoo'n reusachtig aantal inwoners
heeft, is het mogelijk, dat in de eene streek
volkomen vrede heerscht en dat elders de
felste burgeroorlogen gevoerd worden.
Dit echter vindt tevens een verklaring
in het feit, dat de verkeersmogelijkheden
en de verbindingen in China nog zeer veel
te wenschen overlaten.
Merkwaardig is echter, dat zich het post
wezen steeds meer en meer ontwikkelt zoo
dat er ook in China thans geen dag meer
voorbijgaat zonder post.
De missionarissen in China, zeide mgr.
Costantini zijn ware helden, die allen lof
verdienen. Ondanks alle moeilijkheden en
vervolgingen, zijn de missionarissen er in
het af gel oo pen jaar in geslaagd, veertig
vijftig duizendbekeerlingen meer te ma
ken dan in het jaar daarvoor.
Ook de H. Vader, zeide mgr. Costan
tini, heeft in een particuliere audiëntie, die
hij mij verleende, het werk der Katholieke
missionarissen in China zeer geprezen.
MISSIONARISSEN IN VRIJHEID
GESTELD.
Reuter seint uit Peking: Blijkens mede»
deeling van den apostolischen delegaat
zijn vier buitenlandsche priesters en vijf
zusters, die den 4den October te Kiangsu
door de roodèn werden gevangen genomen,
thans in vrijheid gesteld.
MUITERIJ ONDER CHINEESCHE
MILITAIREN.
Meer dan honderd muiters terechtgesteld.
Volgens berichten in de Chineesche bla
den is in Futschau een brigade aan het
muiten geslagen. De insurgenten hebben
getracht de stad te bezetten. Het is den
regeeringtroepen evenwel gelukt de op
standelingen te omsingelen en na hevige
straatgevechten te ontwapenen.
Meer dan 100 muiters zijn terecht ge
steld. Intusschen is de orde hersteld.
VERKIEZING PROVINCIALE STATEN
KIESKRING LEIDEN.
Advies van het Bestuur voor
den R. K. Statenkieskring
Leiden voor nummer één en
nummer twee.
In de j.l. gehouden bestuursvergadering
van den R. K. Statenkieskring „Leiden"
heeft het bestuur besloten, voor de stem
mingen, welke in de kiesvereenigingen wor
den gehouden over de candidaten, voorko
mende op de groslijst voor die verkiezing
van haar reglementaire bevoegdheid ge
bruik te maken en adviseert zij den heer H.
Bader te Sassenheim voor nuimmer één
en den heer mr. E. J. M. H. B o 1 s i u s te
Leiden voor nummer twee. (De twee ge
noemde candidaten zijn de beide zittende
leden).
RIJKSCOMMISSIE WERK
VERRUIMING.
Het voorbeeld der Bisschop
pen. Exportcredietgarantie.
Dezer dagen vergaderde onder presidium
van den voorzitter, prof. W. H. Nolens, de
Rijkscommissie Werkverruiming.
Do commissie nam er met groote instem
ming kennis van, dat de R.-K. Kerkelijke
overheden opwekkingen hebben gepubli
ceerd, waarin de onder hen staande perso
nen en instellingen worden aangespoord
zoo weinig mogelijk arbeiders te ontslaan
en daarentegen zoo mogelijk meerdere
personen te werk te stellen, door opspo
ring van nieuwe werkgelegenheid, door
het vervroegen van werk en door in deze
buitengewone omstandigheden de voorkeur
te geven bij het verstrekken van orders
aan het Nederlandsch fabrikaat.
In aansluiting hieraan werd besloten een
schrijven te richten tot den voorzitter van
den Raad van Ministers, waarin deze ver
zocht wordt te willen bevorderen, dat
evenals enkele jaren terug, de provincie-,
gemeente- en waterschapsbesturen wor
den opgewekt thans zooveel mogelijk werk
gelegenheid te openen en bij het verstrek
ken van orders de voorkeur te geven aan
Nederlandsch fabrikaat.
Mocht men het voornemen hebben een
order zoo te plaatsen, dat ze ten voor-
deele van het buitenland komt, hiertoe dan
niet over te gaan vóór het advies te heb
ben ingewonnen van de commissie
Besloten werd den Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid te advsieeren de tot
standkoming van een expovtcrediet-gaun
tie te bevorderen op de wijze als in een
nota door het secretariaat was ontwor
pen.
Besloten werd in het communiqué de
aandacht er op te vestigen, dat de com
missie, dank zij hun langdurige ervaring,
•••t^at is. inlichtingen te verstrekken. - f
en in welke mate bepaalde industrieele
producten hier te lande worden voortge
bracht. Ook is de commissie meer dan eens
in staat geweest te bevorderen, dat de
voortbrenging van producten is ter hand
genomen, welke tot dusverre uitsluitend
uit het buitenland werden betrokken.
Ten slotte werd mededeeling gedaan van
eenige tientallen aanvragen om bemidde
ling der commissie, teneinde bepaalde op
drachten, welke naar het buitenland dreig
den te gaan, voor onze nijverheid te be
houden. Zij hebben dikwijls tot het ge-
wenschte resultaat geleid.
DE RUZIE IN DE A. V. R. 0.
De beschuldigingen tegen den
heer Vogt.
Naar aanleiding van de beschuldigingen
door het blad de „Gelderlander" tegen
den heer Vogt, directeur van e'e A. V. R. O.
ingebracht, heeft deze dr. J. Th. de Visser
verzocht een commissie tot onderzoek sa^
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Maarschalk Joffre ernstig ziek.
Lord Irwin over de toekomst van
Britsch-lndië.
De Merapi tot rust gekomen. (Ned. Oost
Indië, 2de blad).
Benoeming van dr. F. J. M. de Waelc
als buitengewoon hoogleeraar aan de R.K.
Universiteit (1ste blad).
BINNENLAND.
Twee kinderen verbrand. (Gem. Ber.,
2de blad).
Woonhuis afgebrand te Hervea - Zes
kinderen met moeite gered. (Gem. Ber.
2de blad).
Sensatie-geruchten over „ontvoering"
van een zevental Bossche meisjes. (Gem.
Ber., 2de blad).
Vechtpartij met doodelijken afloop te
Onstw'edderholte. (Gem. Ber., 2de blad).
men te stellen. Dr. de Visser heeft zich
daartoe bereid verklaard, onder voorwaar
de dat hij zelf in die commissie geen zit
ting zal nemen met het oog op zijn functie
als voorzitter van den Radio-raad.
Hij heeft drie personen bereid gevon
den in deze commissie van onderzoek zit
ting te nemen, n.l. de heeren mr. B. de
Gaay Fortman, rechter in de arrondisse
mentsrechtbank te Amsterdam, mr. C. P.
M. Romme, advocaat en lid van den ge
meenteraad, en prof. mr. C. W. de Vries,
hoogleeraar aan de Handelshoogeschool te
Rotterdam.
Hoe Vogt reageert.
Men schrijft ons:
De heer V. Vogt heeft in de nieuw ver
schenen „Radiobode" zich niet geschaamd
om met betrekking tot ondergeteekenden
te schrijven:
„Nu de A.V.R.O. aan het eind van het
jaar 1930 een millioen op de bank heeft
als bezit, zijn er kapers op de kust, die
probeeren de macht in deze welgestelde
vereeniging le veroveren."
Ondergeteekende hebben met verbijste
ring kennis genomen van deze verregaande
insinuatie van den schrijver en hebben,
daarover diep verontwaardigd, slechts deze
kwalificatie: beneden elk fatsoenspeil.
Hoogachtend,
Mr. J. H. van Doorne.
Dr. Max Ju da.
Dr. F. Westerling.
RETRAITE IN DE SCHEVENINGSCHE
GEVANGENIS.
Men schrijft ons:
In deze dagen, waarin wij gedenken de
Geboorte van onzen Verlosser, Die op aar
de kwam om te redden, wat verloren was,
heeft de Haagsche R. K. Reclasseering ge
toond, dat zij naast haar moeizaam sociaal-
charitatief werk, toch vooral ook een open
oog heeft voor de geestelijke belangen der
gevangenen.
Deze vereeniging heeft in dezen tijd, nu
geheel de Christenheid de geboorte te
Bethlehem heeft gevierd van onzen Vrede
vorst, ook onze gevallen broeders zooveel
mogelijk deelachtig gemaakt aan de ware
Keis:stemming en door een retraite in de
Scheveningsche gevangenis wederom ge
werkt voor een van haar idealen n.l. de
afgedwaalden terug te brengen tot Hem,
Die het hoogste Ideaal der menschheid is.
Op verzoek dan van de Haagsche R. K.
Reclasseering zijn door den Hooggeleer
den Pater prof. mr. dr. W. Duyns'ee
C.ss.R. van onze Keizer Karei Universi
teit geestelijke oefeningen in genoemde
gevangenis gehouden. Vorige week Zon
dagmiddag is deze rêtraite begonnen,
Maandag, Dinsdag en Woensdag hadden
de predicaties plaats onder de H. Mis
en 's middags onder het Lof.
In diepe stilte hebben die genummerde
menschen, zonder naam, de predicaties
van den eminenten priester gevolgd en,
opgesloten in met gaas afgesloten cellen^
amphitheaters-gewijze boven elkaar, zal
ongetwijfeld voor hen ook hier duidelijk
zijn geworden, dat onze Godsdienst niet
vraagt naar liefhebben met woord of tong,
doch naar daad en waarheid.
Vooral de sluiting der retraite op den
Kerstmorgen was indrukwekkend. Op waar
dige wijze opgeluisterd door het door den
aalmoezenier, Kapelaan F. A. M. Hermans,
gevormde zangkoor, droeg Pater Duynstee
te half negen de plechtige Hoogmis op aan
het met groen en bloemen versierde all aai,
