De Merapi-ramp neemt
buitengewone afmetingen aan
22ste Jaargang
MAANDAG 22 DECEMBER 1930
No. 6778
3)e Zeidbcho, (Sou^omt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ÜE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week - - f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2-95 per kwartaal
Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adv ertenliën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Campagne tegen het Kerstfeest
Zooals onzen lezers bekend is, wordt in Rus
land met alle middelen er naar gestreefd, om
een viering van het Christelijke Kerstfeest
te verhinderen.
Ook in Duitschland is op de laatst gehouden
vergadering der communistische partij een plan
ontworpen om een campagne te voeren tegen
het Kerstfeest.
De strijd tegen het Christelijke Kerstfeest
moet in Duitschland volgens Russisch model
georganiseerd worden onder leiding van een
deskundige, die daartoe in Moskou een spe-
cialen cursus heeft gevolgd.
De campagne tegen het Kerstfeest wordt
overal zoo intensief mogelijk doorgevoerd,
vooral in Berlijn, Saksen en in het Roergebied,
maar ook op het platteland, waar een zeker
percentage der bevolking tot de industrie-
arbeiders behoort.
Waarom die afkeer voor het Christelijke
Kerstfeest?
Dc verklaring ligt o.i. klaar voor ons. Er is
geen feest, dat zóó diep de Christelijke Waar
heid dringt in de geesten, die zich daarvoor
open stellen; geen feest, dat zóó aantrekkelijk
de Christelijke Waarheid voorhoudt aan allen,
die zijn van goeden wil.
In de schoonheid en aantrekkelijkheid van
het Christelijk Kerstfeest ligt de verklaring
van den afkeer voor dit feest bij allen, die het
Christendom, en in het bijzonder de Katholieke
Kerk, haten.
Die afkeer vindt zijn oorsprong in de vrees
de vrees van door hun haat dood-ongèluk-
kige menschen.
De vrees, dat op het Christelijk Kerstfeest
de lichtende Waarheid de geesten zal trekken
en de weldoende warmte de harten zal ver
kwikken de vrees misschien ook. dat zij zelf
in hun bruut ongeloof zullen worden veront
rust.
Het Christelijk Kerstfeest houdt ons voor in
het klaarste licht de groote waarde van iederen
mensch als zoodanig, de betrekkelijke niets
waardigheid van alle rang- en standsverschil.
Christus is mensch geworden en geboren in
een stal te Bethlehem, voor iederen mensch.
Christus is mensch geworden en heeft door
Zijn voorbeeld geleerd, dat de menschen-waar-
de niet ligt in uiterlijke grootheid, maar in
een leven van heiligheid, van innerlijke vervol
making, in een leven van zelf-ver loochening,
van offerende liefde.
Tegen dit Christelijke Kerstfeest, zoo ont
zaglijk-rijk aan de heerlijkste lessen voor in
dividu en maatschappij, gaat de atheïsten
campagne!.
- i
BUITENLAND
DUITSCHLAND
DE KERSTFEESTDAGEN DER NAZIS.
Bisschoppelijke maatregel tegen een
geestelijke, die er het woord voerde.
De bisschop van Augsburg heeft, naar
de bladen melden, den katholieken geeste
lijke, dr. Hauser, pastoor der gemeente
Strassberg, bij Augsburg, verboden nog
spreekbeurten te vervullen.
Genoemde geestelijke had, altijd volgens
de Duitsche bladen, bij een Kerstfeest der
nat,ionaal-socialisten in Augsburg van zich
zelf getuigd, dat bij nationaal-socialist is.
En in zijn feestrede had hij getracht, te
bewijzen, dat de nationaal-socialistische
leer geenszins in strijd is met de leer der
Katholieke Kerk.
Hij had zich ook uitgesproken tegen de
verordening van het bisschoppelijk ordina
riaat van Mainz.
Ook op andere vergaderingen van de
nationaal-socialisten zou dr. Hauser reeds
herhaaldelijk het woord hebben gevoerd.
FRANKRUK.
DRIE AFGETREDEN MINISTERS.
Hun heengaan wordt ongunstig beoordeeld.
De ontslagneming, een uur vóór dat de
Kamerzitting van Donderdag begon, van
drie leden van het kabinet-Steeg, de minis
ter voor pensioenen Thoumvre, de onder
minister van landbouw, Cautru, en de on
derminister van binnenl. zaken, René Co-
Acht inlandsche dorpen van den aardbodem verdwenen
Het aantal slachtoffers tot 700 gestegen
Talrijke vluchtelingen door den
modderstroom geïsoleerd.
Anefa seint uit Weltevreden:
Het aantal dooden, als gevolg van de
uitbarsting van den Merapi is thans tóege
nomen tot 7O0. terwijl gevreesd wordt, dat.
nog zeer velen meer, die worden vermist,
eveneens zijn -verbrand. Acht inlandsche
dorpen zijn totaal verwoest, terwijl een uit
gestrekte streek vruchtbaar land bedekt
is mei. gloeiend heet zand, welke stroom
nog steeds naar béneden vloeit, waardoor
andere dorpen met verwoesting worden be
dreigd. Duizenden vluchtelingen stroomen
de stedèn van Midden-Ja va binnen, in vele
gevallen van hun «innen beroofd door de
verschrikkelijke tooneelen, die zij hebben
aanschouwd.
Het geheele district Stroemboeng is een
met zware brandwonde® aan beenen en
voeten, zijn in de hospitalen opgenomen.
Magelang herbergt 2000 vluchtelingen,
Moentilan en Salam (beide gelegen aan den j
straatweg MagelangDjokjakarta in de
Residentie Kedoe> elk 500, terwijl velen
zijn gevlucht naar de hoóger gelegen heu- j
veis, alwaar ze onbereikbaar zijn door den 1
modderstroom. Men kan deze menschen
echter niet voorzien van levensmiddelen.
De bevolking verkeert, in een paniekstem
ming. De Merapi werkt, voort, doch is door
de wolkenmassa aan het oog onttrokken.
De militairen verleenen op krachtige
wijze hulp.
Nader wordt door Aneta geseind, dat de
hoofdplaats van het onderdistrict Sroem-
boeng (ten Z. W. van den Merapi), die
door den modderstroom werd bedreigt,
ware brandende hel geworden. De Merapi
is nog steeds in werking en werpt rook
zuilen en verblindende vlammen uit, of
schoon het onderaardsch gerommel is op
gehouden. De resident, die het getroffen
district bezocht, kwam in verscheiden hui
zen, waar de mannen en vrouwen, blijkbaar
uit angst voor de komende ramp, zelf
moord hadden gepleegd.
De eruptie is een van de grootste cata-
strophen, welke Midden-Java ooit getrof
fen hebben-
Het is onmogelijk in het getroffen ge
bied door te dringen als gevolg van de le
vensgevaarlijke gasvorming. De omvang
van de schade valt nog niet te berekenen,
doch stounverleening, ook uit Nederland,
is dringend geboden. De modderstroom
blijft zich snel voortbewegen door de Kali
Blongkeng, doch deze treedt somtijds bui
ten de oevers, waardoor verschillende des
sa's worden overvallen. Hierdoor zijn de
menschen niet in staat te vluchten. Langs
de wegen worden inecngeschroriipelde lij
ken. in groepen van soms dertig tegelijk,
aangetroffen. Tallooze gewonden, meestal
door de militairen is ontruimd. De ramp
neemt buitengewone proporties aan. De
modderstroom is sinds Zondagochtend we
der vier K.M. vooruitgestroomd. 140 H.A.
sawah, 900 H.A. bouwland en 1500 stuks
grootvee zijn tot nu toe reeds verloren ge
gaan. Men verwacht echter geen aanzien
lijke vergrooting van het doodental meer,
aangezien vrijwel alle in de gevaarlijke
zone liggende dessa's zijn ontruimd.
Afgrijselijke tooneelen speelden zich in
enkele huizen af. Voor den desolaten mod
derstroom staande zag de resident plotse
ling een klein jongetje, slechts gekleed- in
een armoedig jasje, volslagen krankzinnig,
met verbrande beenen en voeten. Het
ventje werd gered en op den rug van een
sergeant naar een ziekenhuis gebracht. De
resident bezocht een verlaten huisje, al
waar hij zeven kinderlijkjes aantrof, ter
wijl de moeder, krankzinnig geworden,
zich had opgehangen.
Te Moentilan staan alle locomotieven
onder stoom gereed om op alle ventuali-
teiten voorbereid te zijn, hoew el Moentilan
zelf momenteel geen gevaar loopt.
ty, heeft veel commentaar uitgelokt, zelfs
bij de rechterzijde, waar men zich uittor-
aard over de spoedige afbrokkeling van
het nieuwe ministerie verheugde, doch niet
verheelde dat men de houding der drie
ministers niet fair vond. Na gedurende vier
dagen aan de beraadslagingen der regee
ring te hebben deelgenomen en zelfs actief
aan de opstelling der regeeringsverklaring
te hebben meegewerkt, kwamen zij plot
seling tot de ontdekking dat zij het poli
tiek niet konden verantwoorden deel uit
te maken van een kabinet, dat den steun
der socialisten zou erlangen.
De „Oeuvre"', die hen „verraders" noemt,
vertelt dat de drie heeren omstreeks één
uur 's middags den premier Steeg van him
voornemen in kennis stelden. De Kamerzit
ting, waarin Steeg zijn ministerie zou
voorstellen, begon om drie uur. Do minis
ter-president merkte op dat hij de hou
ding der drie ministers onbegrijpelijk vond.
Hij riep in allerijl zijn collega's bijeen voor
een kabinetsraad, welke tot kwart voor
drie duurde. In den loop der bespreking
stelde hij voor om president Doumergue
het ontslag van het geheele ministerie aan
te bieden. Doch de gverige leden van het
kabinet meenden dat Steeg dit niet meer
kon doen, daar het zijn plicht was voor de
Kamer te verschijnen.
Het was dus niet in een zeer opgewek
te stemming dat de nieuwe premier zijn
intrede deed in het parlement.
N00RDWIJK.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
PASTOOR TH. P C. SARTER. t
In het 60e jaar van zijn H. Priesterschap is
gistermorgen in het St Jeroensgesticht onze
oud-Pastoor Theodorus Petrus Conradus Sar-
ter in den ouderdom van ruim 84 jaar overle
den. Zacht en kalm is zijneerw. in den Heer
ontslapen. Pastoor Wijtvliet stond de over-
ledene in zijn laatste oogenblikken bij.
Vanavond te half acht zal'de Rozenkrans
worden gebéden in de Parochiekerk.
Morgenmiddag te 1 uur precies zal het stof
felijk overschot van den overledene vanuit
het St. Jeroensgesticht overgebracht worden
naar de Parochiekerk. Van 2—6 uur zal cr
voor de parochianen gelegenheid bestaan, een
afscheidsgroet bij hun oud-Pastoor te brengen.
's Avonds te half acht zullen de Metten wor
den gezongen, de Lauden Woensdagmorgen te
9.30 uur, waarna de plechtige uitvaart en be
grafenis.
Pastoor Th. P. C. Sartor werd 1 Augus
tus 1846 te 's Gravenhage geboren en 15
Augustus 1871 te Haarlem priester ge
wijd. Aanvankei ijk benoemde Z. D. H dc
Bisschop hem als assistent te Haarlem in
de St. Jozefparochie. Echter was zijn ver
blijf daar van korten duur, daar hij na drie
maanden benoemd werd als Kapelaan t,e
Vlaardingeu. Deze standplaats was echter
ook van korten duur, daar Kapelaan Sartor
reeds in Maart 1872 naar Haarlem werd
teruggeroepen, nu als kapelaan der St.
Jozefparochie, in welke standplaats Zijn
eerw. ruim 10 jaren verbleef. Op 30 Sep
tember 1882 kwam de benoeming al' als
kapelaan der St. Catharinaparochie te
Amsterdam. In onze hoofdstad arbeidde
Zijneerw. bijna 6, jaar tot 2 Juni 1888, waar
op kapelaan Sartor benoemd werd tot
pastoor te Nieuw-Vennep, alwaar hij 16
jaar aan het hoofd der hem toevertrouw
de kudde heeft gestaan.
Den 24en Fabruari 1904, deed pastoor
Sartor zijn eerste intrede in Noordwijk als
herder en opvolger van onzen grooton
Patroonheilige St. Jeroen.
Dat onze beminde pastoor in de 18 jaar,
waarin hij de St. Jeroenparochie heeft
mogen besturen, hard heeft gewerkt, daar
voor spreken de feiten nog op den huidigen
dag. Men zie slechts onze R. K. Jongens-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het roode leger in China door de regee-
ringstroepen omsingeld.
De uitbarsting van de Merapi neemt
catastrophale vormen aan. Reeds 700
slachtoffers. (1ste blad).
Een aanvaring in de Deensche wateren
eischt 41 slachtoffers. (Buitenlandsche Be
richten. 2de blad).
BINNENLAND.
Te Sliedrecht werd een echtpaar door
kolendamp bedwelmd. De man overleed.
(Gem. Berichten, 3de blad).
OMGEVING.
Overleden is de zeereerw. heer Th. Sar-
ter, em. pastoor van Noordwijk. (lste blad)
Met het oog op de beide Kerstdagen
verzoeken wij inzenders van de gewone
wekelijksche copie voor het Zaterdagnum
mer te zorgen, dat deze voor Woensdag 12
uur op ons bureau is.
school aan de Zeestraat, de groote uit
breiding der R. K. Meisjesschool aan de
Bronckhorststraat en last, not least ons
schoone St. Jer<»ens-gesticht, de kroon op
zijn werk, het ideaal waarnaar pastoor Sar
tor altijd had gestreefd. Dit grootsche werk
getuigt wel het meest van het priester-
hart van den lr.or; te zorgen voor ar
men en behoeftigen, zieken en ouden van
dagen. De weldaad, welke pastoor Sartor
door deze stichting voor Noordwijk heeft
tot 3tand gebracht is onberekenbaar. Zijn
zorg voor de noodlijdenden is als vastge
legd in dit hechte monument, hetwelk een
sprekend voorbeeld zal zijn, hoe de. pa
rochianen de deugd moeten blijven beoefe
nen welke zij leerden van hun afgestorven
Herder.
Ook voor de sociale vereenigingen heeft,
pastoor Sarter veel gedaan. Wel gaf Zijn
eerw. zich hiervoor niet op ^en eersten
aandrang gewonnen, doch hij wist zien
reeds op bejaarden leeftijd van het „vroe
gere" los te werken en zich te geven voor
het „tegenwoordige". Hij heeft aan de op
komende sociale vereenigingen in zijn tijd
zijn steun gegeven op de hem eigen be
scheiden, maar daarom niet minder krach
tige manier.
Op 15 Augustus 1921 werd op luisterrijke
wij-ze door de parochianen het gouden
Priesterfeest herdacht, waarbij aller
wensoh was, dat Zijneerw. nog lang voor
het parochiewerk mocht gespaard blijven.
Dit heeft echter niet zoo mogen zijn, daar
pastoor Sarter allengs zwakker van ge
zicht werd, welke in 1922 zelfs zoo erg
werd, dat. deze tot bijna volslagen blind
heid overging De pastoor vroeg ontslag en
vestigde zich daarna in het St. Jeroens
gesticht, alwaar Zijneerw. kalm en rustig
zijn laatste levensjaren heeft gesleten in
gebed en volle overgeving aan Gods heili
ge wil, welke hem dierbaarder was dan het
licht zijner oogen.
Wij vertrouwen, dat in deze dagen
Noordwijks parochianen veel voor hun be
minden oud-Herder zullen bidden, opJit
de poorten van het Hemelsch Jerusalem
spoedig voor hem geopend zullen worden
Dat hij ruste in vrede!
ENGELAND
MIJNSTAKING IN ENGELAND
VOORKOMEN.
De vertegenwoordigers van de mijnwer
kersbonden in Lancashire en Cheshire heb
ben met 820 tegen 168 stemmen het voor
stel van den nationalen industrieraad in
zake een voorloopig spread over-plan (ver
deeling van de arbeidsuren over twee we
ken) aangenomen. Naar het oordeel van
bevoegde kringen beteekent de aanneming
van dit voorstel het einde van het stakings
gevaar in de mijnindustrie, daar hierdoor
een meerderheid in het geheele land ten
gunste van het voorstel wordt verzekerd.
SPANJE.
WIJZIGING IN DE SPAANSCHE
REGEERING?
Naar verluidt zal in den Spaanschen re-
geeringsvorm wijziging worden gebracht.
Naar in de Parensche pers verluidt,- heeft
minister-president Bereguer reeds met vel
schillende politici bespreking gehouden.
De. nieuwe regeering zal tot stand ko
men daar er nauwe samenwerking heorseht
tus-schen conservatieven en liberalen.
Van andere zijde verneemt men, dat de
heele tegenwoordige regeering zal aftre
den om plaats te maken voor een kabinet
van uiterst rechts.
Generaal Berenguer verklaarde aan een
Spaanschen journalist, dat hij aan den da
tum 1 Maart 1931 voor de nieuwe verkie
zingen van de Cortez blijft vasthouden.
Hij zelf zou zich uil het openbare leven
terugtrekken, zoodra hij zijn plicht tegen
over zijn koning en vaderland zal kebbeu
vervuld.
De kabinetsraad heeft bevestigd dat <le
verkiezingen op de vastgestelde data zui-
j len worden gehouden. Het zou echter niet,
verwonderlijk zijn, indien deze door do ge
beurtenissen eenigszins werden vertraagd.
De kabinetsraad nam geen enkele bo-
sliss-ing ten aanzien van het proces tegen
de in verband mot de jongste gebeurtenis
sen gearresteerde personen, teneinde aan
de burgerlijke en militaire rechtbanken vol
komen vrijheid to laten.
