22ste Jaargang
VRIJDAG 19 DECEMBER 1930
No. 6778
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
KERKNIEUWS
V X
S)e
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ?ooraitbetaüng
Voor Leiden 19 cent per week f2J>0 pei bwarta&J
Bij onze Agenten 20 oent per week f2 60 pei kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pei kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone «dvertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vier bladen
FRANKRIJK.
HET NIEUWE FRANSCHE KABINET.
Een minimale meerderheid.
Het nieuwe ministerie-Steeg heeft, in de
Fransche Kamer bij de stemming over het;
eerste deel van de door de links-radicalen
ingediende motie, waarin het vertrouwen
in de regeering werd uitgesproken, een
meerderheid van 7 stemmen gekregen;'
voor stemden 291 leden, tegen 284.
Nu al afgetreden.
Voordat gistermiddag Kamer en Senaat
bijeenkwamen voor het aanhooren van de
regecringsverklaring, werd bekend ge
maakt, dat de onderstaatssecretarissen
Cantru (Landbouw) en Goty (Binnenland-
sche Zaken) alsmede minister Thoumyre
(Pensioenen) na den ministerraad van gis
terochtend, die de door de regeering af te
leggen verklaring en de aan te nemen hou
ding goedkeurde, den premier Steeg had
den medegedeeld, dat zij hun ontslag zou
den indienen. Steeg stelde hiervan onmid
dellijk den president der republiek in ken
nis, doch verklaarde, dat de regeering zich
desondanks aan het parlement zou voor
stellen.
Als motief voor het aftreden der drie re-
geeringsleden wordt opgegeven, dat zij )i;-
tot een regeering kunnen behooren, die
door de socialisten wordt gesteund. Can
tru staat dioht bij de groëp-Marin, Coty en
Thoumyre zijn links-republikeinen, dus van
de fractie-Tardieu.
In de Kamer werd de regeeringsverkla-
ring voorgelezen door den premier Steeg,
nadat de voorzitter Bouisson om 3 uur de
zitting had geopend en den wensch had uit
gesproken voor een spoedig herstel van
Poincaré. Bijna de geheele Kamer betuigde
haar instemming met dien wensch. Steeg
sloot zich namens de regeering hierbij aan.
In den Senaat werden door den voorzit
ter eveneens wenschen voor het herstel
van den oud-president uitgesproken, waar
na de minister van justitie Chéron de re-
geeringsverklaring voorlas.
De regeeringsverklaring.
In deze verklaring wordt allereerst ge
wezen op de moeilijkheden, die roet de vor
ming van het nieuwe kabinet gepaard zijn
gegaan.
Wij zijn er van overtuigd, aldus vervolgt
de regeeringsverklaring, dat in moeilijke
tijden het geneesmiddel in een normaal
funct ionneeren van het parlementaire ré
gime is gelegen. Wij wenschen den vooruit
gang en de verdediging der democratie
door arbeid en in vrede te- waarborgen.
Het land kant zich tegen inmenging van
de haute finance in de politiek, want daar
door zouden de onafhankelijkheid van den
staat, de waardigheid van zijn dienaren en
het prestige der volksvertegenwoordigers
geschaad worden.
De regeering zal zonder schroom en
slechts gedreven door de zorg voor onpar
tijdige gerechtigheid ingrijpen. De herinne
ring aan het tragische wereldconflict leeft
nog smartelijk onder ons. Zij schrijft ons je
gens de voormalige frontstrijders eji de
oorlogsinvaliden plichten voor, die wij zul
len nakomen.
De vrede met het buitenland strookt met
den wensch van alle Franschen, maar allen
weten ook, dat het niet voldoende is den
vrede te wenschen, opdat nij definitief
heersche. Belangen en vooroordeelen bren
gen do volken nog steeds in tegenstelling
tot elkander. Een organische, internationale
acti# op economisch en moreel gebied, een
gemeenschappelijke, gelijktijdige bemoeiing
om arbitrage, veiligheid en ontwapening
kunnen alleen te eeniger tijd alle wraakne
mingen en misverstanden uit den weg rui
men. Deze politiek van Earopeesohe ver
zoening streven wij nadrukkelijk en met
waakzaamheid na, niet uit vrees, maar om
dat zij in haar menschel ijk idealisme de
moest realistische van alle soorten politiek
is. De oprechte vredesgezindheid van
Frankrijk blijkt des te duidelijker, daar
Frankrijk den anderen landen een krach
tige hand toesteekt.
De nationale verdediging geldt onze
eerste zorg. Wij zullen de loyale toepas
sing van den eenjarigen diensttijd bij vol
ledig gebruik maken van dit systeem verze
keren.
Frankfijk, dat lang voor de werelddepres
sie gespaard is gebleven, heeft er sinds
eenige maanden den invloed van bespeurd.
Deze crisis verlangt een des te energieker
egenwecr, daar zij gepaard gaat met een
-t.ijging der prijzen en der kosten van le-
^nsonderhoud.
Aan dc pogingen tot gemeenschappelijke
oplossing der economische wereldproble
men, die te Genève werden ondernomen,
willen wij actief deelnemeu. Wij zullen al
dus handelen, dat wij de wereldmarkt ver
sterken, zonder de buitenlandsche markten
voor de Fransche productie af te sluiten.
De regeeringsverklaring wijdt dan be
moedigende woorden aan de industrie, den
landbouw en den wijnbouw en wijst er op,
dat het nieuw'e kabinet bovenal ook de ex
ploitatie en de ontwikkeling der koloniën
zoomede de verbetering van de materieele
en moreele levensomstandigheden der kolo
niale bevolkingen tot haar plicht rekent.
Verder worden maatregelen tot bescher
ming der spaarders tegen speculatiema
noeuvres in uitzicht gesteld en nadruk ge
legd op de no >dzakelijkheid van bezuini
ging in de staatshuishouding. Het crediet
van Frankrijk is altijd nog van den eersten
rang, doch slechts met vasteu wil tot stren
ge spaarzaamheid kan Frankrijk ook de fi-
nancieele zekerheid in stand houden, waar
op dit crediet berust.
In den Senaat werd de verklaring nu
en dan onderbroken door applaus van links
en het centrum; na de voorlezing werd de
zitting opgeheven.
In de kamer heerschte tijdens de voorle
zing absolute kalmteslechts de passages
over den vrede en de leekenwetten werden
door links toegejuicht-.
SPANJE.
INCIDENTEN IN SPAANSCHE
STEDEN.
Tijdens de oproerige beweging.
In het communiqué, dat de Spaansche
minister van Binnenlandsche Zaken met
betrekking tot het verloop der revolufcion-
naire beweging in Spanje aan de pers heeft
verstrekt, worden ook enkele incidenten
opgesomd, die in sommige steden hebben
plaats gevonden.
Te Elelie, in de provincie Alicante, een
plaats die vooral door haar palmwouden
bekend is, werd door een revolutionnair
comité de republiek uitgeroepen. Te Cal-
losa. bestormde de menigte de gendarmerie-
kazerne, waarbij een der aanvallers werd
gedood. In de. nabijheid van Novelda wer
den de rails van den spoorweg opgebro
ken, hetgeen ook in andere plaatsen van
Andalusië het geval was.
Naar voorts verluidt heeft in den mi
nisterraad de minister van Onderwijs,
Tormo, als eenige geprotesteerd tegen het
executeeren der beide officieren uit Jaca,
Daar de overige ministers zijn protest van
de hand wezen, zal hij waarschijnlijk zijn
ontslag'nemen.
De divisie-generaal Requelme, die te Ali
cante het bevel voerde en generaal Villa-
brilli, die commandant te Burgos was, zijn
naar de militaire gevangenis te Madrid
overgebracht, daar gebleken is, dat zij met
de revolutionnaire beweging in relatie
stonden.
JOEGO-SLAV1E.
DE ANTI-KATHOLIEKE STROOMING
IN JOEGO-SLAVIE.
De koninklijke dictator van Joego-Sla-
vië heeft al verschillende malen, wanneer
de katholieke bisschoppen en de Kroaten
protest aanteekenden tegen de toepassing
der onderwijswet, uitdrukkelijk beloofd-, dat
er een gunstige wetswijziging zou komen,
waarin het godsdienstonderricht geheel vol
gens de eischen van de bisschoppen gere
geld zou worden.
Maar de wet wordt nog steeds ongewij
zigd gehandhaafd-. Katholieke scholen mo
gen slechts opgericht en in stand gehou
den worden in die plaatsen waar geen
openbare scholen zijn. En de regeering
zorgt er voor, dat er overal staatsscholen
zijn en onder dit voorwendsel wordt aan
de Katholieken geen toestemming verleend
om eigen Katholieke scholen te bouwen.
In Hagybecskerek, een stad van 19000
inwoners, zijn er 14.000 Katholieken. Toch
heeft de regeering de scholen der klooster
zusters, waarin reeds meer dan 42 jaar on
derwijs gegeven werd, gesloten, omdat de
regeering geen katholieke scholen kon
dulden waar ook een openbare school be
staat.
Maar 't is wel zeer opmerkelijk, dat de
regeering alleen tegenover de Katholieken
zoo vreeselijk streng is, want de 1200 Joden,
die er in dat stadje wonen, hebben onlangs
nog toestemming gekregen om een eigen
confessioueelc school te stichten.
Op de handelsscholen en in de hooge
klasse van de middelbaer scholen is het
nog steeds verboden om godsdienstonder
richt te gevep. De Maria-congregaties voor
meisjes worden al geruimen tijd als staats
gevaarlijk beschouwd: derhalve moesten
ze opgeheven worden.
In den laat sten tijd komt het steeds meer
voor, dat de hoofden van scholen het aan
katholieke leerlingen verbieden en onmo
gelijk maken om de verplichte katholieke
feestdagen te vieren.
FINLAND
DE OUD-CHEF VAN FINSCHEN GEN.
STAF VEROORDEELD.
Tot drie jaar tuchthuisstraf.
Gisteren werd te Helsingfors vonnis ge
wezen in het proces in zake .de ontvoering
van den voorinaligeu staatspresident
Stahlberg. Generaal Wallenius, de onder
chef van den generalen stof en kolonel
Kunssaari werden wegens vrijheidsberoo-
ving onder zeer bezwarende omstandighe
den tot elk drie jaar tuchthuisstraf veroor
deeld en tot ontslag^ uit den militairen
dienst. Verdachte J-askari, die het bevel
tot de ontvoering had. gegeven, werd tot
twee jaar en de leider van de met de ont
voering belaste personen, een zeker Jean
ne, tot anderhalf jaar tuchthuisstraf ver
oordeeld. Verschillende andere personen,
die bij dc ontvoering waren betrokken,
kregen van zes tot- twaalf maanden gevan
genisstraf. Nadat dit vonnis wa-s uitgespro
ken werden Wallenius, Kuussaari en Jas-
kari onmiddellijk naar de gevangenis over
gebracht. De gerechtszitting had een volko
men ordelijk verloop.
ZUID-AMER1KA
DE OPSTAND IN GUATEMALA.
Revolutie van een half uur.
De revolutie iu Guatemala Leeft niet
langer dan een half uur geduurd. Toen
waren de straatgevechten geëindigd met
als resultaat de omverwerping der regee-
ring-Palma. President Chacon zal zoo gauw
zijn gezondheidstoestand het toelaat, zijn
werkzaamheden hervatten.
De „Associated Press" meldt- uit Guate
mala dat bij de omwenteling ongeveer 60
personen zijn gedood of gewond. De troepen
in de garnizoenen en de burgerlijke amb
tenaren steunen de nieuwe regeering.
Deze heeft geen der ambtenaren van de
regeering Palma ontslagen of gevangen
genomen.
TWEEDE KAMER
DEFENSIE.
De Kamer is nog niet ver genoeg ge
vorderd om morgen op Kerstreces te gaan.
De deiensie-begrooting zal Woensdag ver
moedelijk nog niet klaar zijn en het ont-
werp-tarwewet is aan de agenda toege
voegd; daarom zal de Kamer Maandag
middag en -avond en zoo noodig ook Dins
dag nog bijeenkomen.
Gistermiddag is de behandeling van de
defensie-begTooting voortgezet.
De minister v-an defensie, de
heer Deckers, wees er o.m. op, dab wat
de mogelijkheid tot afweer van luchtaan
vallen betreft-, hebben proefnemingen in
Rusland aangetoond, dat de burgerbevol
king wel degelijk zich daai.egen kan ver
weren. De gemeenten hebben daarvoor te
zorgen, het rijk wil daarbij gaarne de
noodige aanwijzingen geven. Tusschen
sprekers departement en den rijksge
bouwendienst is daarover overleg gepleegd
Het is de plicht der gemeentebesturen tot
dezen afweer mede te werken.
Wat de z.g. nationalistische militie be
treft, is op sprekers last reeds geruimen
tijd geleden een onderzoek ijigesteld naar
den Bond van Nationalisten en deze na
tionalistische militie.
Aan spr. is niet gebleken, dat, beroeps-
of re&erveofficieren of onderofficieren aan
de oefeningen deelnemen. Men moet zich
over dit \erbond en deze militie niet te
ongerust maken» Spr. wil niet, dat door be
roeps- of reserve-officieren of onderoffi
cieren opleiding wordt gegeven aan een
troep dei bij een of andere gelegenheid
wenscht op te treden tegen een ander deel
van het volk. Mooht het toch gebeuren,
dan zal spr. daartegen onverwijld maatre
gelen nemen.
Spr., komend tot de critiek van den heer
Ter Laan op sprekers beleid, zeide, dat hij
zijn goede redenen had, om een vergade
ring van onderofficieren in Den Haag niet
»e doen uitgroeien tot een demonstratie.
Hij wilde hen beschermen tegen zichzelf.
De reorganisatie van de infanterie heeft
niet geleid tot vermindering van beroeps
kader. Wat de motie betreft, er is ook nog
zoo iets als tucht en goede orde. Spreker
ontneemt niemand het recht van petitie.
Maar dit is heel iets andere dan dat moet
worden toegelaten dat een in uniform ge
kleed militair handteekenen inzamelt voor
een petitionnement in het openbaar of in
kazernes. Het is toch een beetje ridicuul
dat een soldaat met een petitionnement in
de stad loopt tegen een militairen maatre
gel. Dit kan tot allerlei conflicten leiden.
In het belang van de krijgstucht moet
worden bepaald, dat niet zonder toeslem
ming van de militaire autoriteiten hand-
teokeningen door militairen in uniform
worden verzameld. Spreker gelooft dus dat
de Kamer de motie niet moet aanvaarden.
De minister werpt den heer Albarda te
gen, dat hij in zijn nationalen ontwape-
ningsdrang tegen zich heeft zijn Belgi
schen partijgenoot Van der Velde, volgens
wien in de ure des gevaars ieder naar de
wapenen zal grijpen om zich te verdedi
gen, zelfs indien zij wegens anti-militaris-
me zijn veroordeeld. In het uur van het
gevaar leert men zijn vrienden kennen.
Spr. is overtuigd dat evenals in 1914 de
arbeiders Nederland in de ure des gevaars
niet in den steek zullen laten. Spr. maakt
slechts een uitzondering voor degenen die
in dienst van een buitenlandsche macht
onze hoogste goederen willen vernielen.
Spr. vraagt den heer Albarda of dez9
het niet eens is dat onder de arbeiders
meer propaganda moet worden gemaakt
voor de internationale ontwapening, de
eenige, die tot een goed resultaat kan lei
den. Spr. heeft den indruk dat hier te veel
propaganda wordt gemaakt voor eenzijdi
ge ontwapening. Wat de international®
ontwapening betreft, zijn de Neclerland-
sche gedelegeerden te Genève verder ge
gaan dan anderen.
De heer De V i s se r (Conltn.)En de
Russen dan?
De Minister: De hoer De Visser
denkt zeker aan internationale b e w a p e-
n i n g.
De heer De Visser: Neen, algeheele
ontwapening.
De M i n i s t- e r wijst erop, dat Neder
land alles openbaar maakt wat op het gé-
bied der bewapening hier te lande ge
schiedt. Spr. verzocht de heeren en da
mes, die voor nationale ontwapening ijve
ren, met hem mede te werken ter bevorde
ring van de internationale ontwapening.
Dit is in de eerste plaats de taak der ar
beiders, gelijk de heer Albarda op een in
ternationaal oongres verklaarde. Tot die
taak roept spr. de sociaal-democraten en
vrijzinnig-democraten op.
De algemeene beraadslagen worden ge
sleten.
De moties komen in stemming.
De heer Marchant meent dat mili
tairen in uniform zich hebben te onthou
den van het inzamelen van handteekenin-
gen voor een petionnement.
De motie-Ter Laan (betrekking heb
bende op het bovenstaande) wordt ver
worpen met 48 tegen 19 stemmen. Vóór de
sociaal-democraten en dc heer De Visser.
De motie-V an Zadelhoff' (verbod
van particuliere wapenfabricage) wordt
verworpen met 42 tegen 27 stemmen. Vóór
de sociaal-democraten, de vrijzinnig-demo
craten en de heeren Floris Vos (m.p.) en
De Visser.
De demping van de Zuiderzee. De
staatsmijnen.
In de avondvergadering is: allereetsl
aan de orde het Zuiderzééfonds.
Bij de bespreking hierover bleek wel dat
bij meerdere leden het enthousiasme voor
de Zuiderzee-demping bekoeld is ten
gevolge van de. moeilijke tijdsomstandig
heden, de aanzienlijke tegenvallers en de
daling van de grondprijzen.
De Minister van Waterstaat,
de heer R e ij m e r, ziet den toestand
minder somber in. Als in 1932 de afsluit
dijk en de drooglegging van de Wjeringer-
meer gereed zullen zijn, komt de vraag
aan de orde, met welken polder men zal
voortgaan. De Minister meent dat de
Noord-Oostelijke polder daarvoor in aan
merking komt- Onderbreking van het werk
moet zooveel mogelijk worden vermeden
Maar de onzekerheid omtrent de resulta
ten maant tot zekere voorzichtigheid. Er
wordt thans een onderzoek ingesteld; eerst
als het uitgewerkte plan over den N. O.
polder er is en de kosten zijn nagegaan,
zal men daaromtrent een oordeel kunnen
vormen.
De begrooting van inkomsten en uitga
ven van het Zuiderzeefonda werd tenslot
te zonder hoofdelijke stemming aangeno
men.
Bij de begroóting van de Staatsmijnen in
Limburg kwam o. a. de prijzenpolitiek in
dit bedrijf ter sprake.
De heer Hermans (R-K-) »ees er op,
dat de prijs der kolen sinds 1922 belangrijk
is gedaald, en dat in 8 jaar het bedrijf
slechts 3.7 pet. winst heeft opgeleverd.
De begrooting is goedgekeurd.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het nieuwe Fransche kabinet onder pre
sidentschap van Steeg heeft in de Kamer
een minimale meerderheid behaald.
De revolutie in Guatemala heeft een
half uur geduurd.
BINNENLAND.
Vergadering van Prov. Staten van Zuid-
Holiand (4de blad).
De Staten van Noord-Holland hebben
het voorstel om een half miilioen beschik
baar te stellen voor aankoop van gronden
voor de totstandkoming van een natuurre
servaat in het Gooi aangenomen. (4de
blad).
LEIDEN.
PROF. DR. H. B. GREVEN.
Tachtig jaar.
Prof. dr. H. B. Greven, oud-hoogleeraar
in de Staathuishoudkunde aan de Leidscho
Universiteit, die 21 December a.s. zijn 80en
verjaardag hoopt te herdenken, heeft aan
Rector e* Senaat van genoemde Univer
siteit zijn wensch kenbaar gemaakt zijn
80en verjaardag alleen in den familiekring
te vieren en geen bezoek of bloemen le
ontvangen.
JAN G. STRIENING
Eervol ontslag aan de Muziekschool.
Door Commissarissen der Maatschappij
voor Toonkunst alhier is aan den heer
Jan G. Striening, wegens het bereiken van
den 70-jarige» leeftijd eervol ontslag ver
leend, met ingang van 1 Januari a.s. als
leeraar voor het viool-onderwijs aan de
Muziekschool der Maatschappij en direc
teur van de orkest-afdeeling, onder dank
betuiging voor de veeljarige aan de School
bewezen diensten.
Procurator Missie Luarifu.
Mgr. Odoricus Timmer O.F.M. Bisschop
tit. van Druzigare, die van 1883 af als mis
sionaris in China werkzaam is en van 1901
tot 1927 als Vicaris Apostolicus het Vica
riaat Luanfu-Zuid-Shansi (China) bestuur
de, nam tot heden nog het ambt van Pro
curator der missie waar. Thans heeft Z.
D- H. ook van dit ambt on'.slag genomen
en heeft zijn intrek genomen in het kloos
ter te Sintswang.
Tot Procurator van dc missie Luanfu i-
benoemd, de zeereerw. Pater Qnintinus
Pesaers O.F.*'
