Z2sjfe
Jaargang
DONDERDAG 18 DECEMBER 1930
No. 6775
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
UIT DE OMGEVING
3)e Êcicióclie0oy^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 pet kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2 60 pet kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pei kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 t
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelmgen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Sympathieke bijval
Onder dezen titel lezen we in de „Maasbode"
het volgende, wat wij gaarne hier willen over
nemen.
Een tijd geleden nagelden wij een paar uit
latingen van een bekend lyceum-leeraar over
het Katholicisme aan den publieken schand
paal („potpourri van kinderachtige feiten
enz.). „De Nederlander" geeft zijn oordeel hier
over als volgt:
Wij voor ons willen gaarne zeggen, dat
hier blijkbaar iemand aan het woord is uit
het gilde, dat de echt-verlichte Chantepie
de la Saussaye snerpend typeerde als het
gilde der „besefloozen".
Wij vragen van een leeraar niet, dat hij
het met alles eens is; ook niet, dat hij het
met leer en dogma en verrichtingen der
Roomsch-Katholieke Kerk eens is. Maar
toch wel voor het minst, dat hij iets snapt
van hetgeen hij bespreekt; dat hij de
grootheid ziet van wat hij verwerpt.
Anders is hij geen gestudeerde en kan
hij geen leeraar zijn.
Dit is inderdaad een: sympathieke bijval!
Menige antipapist kan er z'n nut meedoen!
Menige antipapist, die niet „de grootheid ziet
van wat hij verwerpt".
De grootheid van de Katholieke Kerk, de
grootheid van het Katholiek Geloof een kun
dige en eerlijke niet-Katholiek zal deze groot-
heid erkennen.
Maar hij moet eerlijk zijn ener wat van
weten. En in dit verband willen wij, zij 't dan
met slechts 'n enkel woord, onze dankbare
vreugde uiten over het houden van apologe
tische cursussen, zooals b.v. nu reeds verschei
dene jaren in Leiden door pater Hendrichs
onder zoo groote belangstelling. Deze cursussen
leeren andersdenkenden kennen wat wij Katho
lieken belijden en willen beleven, terwijl zij ook
zoo hoogst nuttig zijn voor Katholieken-zelf I.
BELGIE
STUDENTEN MOLESTEEREN EEN
PROFESSOR TE GENT
Aanval met blauwsel en rotte eieren
Prof. Hulin de Loo, hoogleeraar aan de uni
versiteit te Gent en tevens aan de Ecole des
Hautes Etudes, die tot dusver had geweigerd
zijn colleges aan laatstgenoemd' instituut te
staken, wilde gistermiddag zijn lessen aan de
hoogeschool weer hervatten. Honderdvijftig stu
denten van de universiteit hebben hem dit belet.
Zij kwamen voor het lokaal, waarin hij les zou
geven, cn toen de professor weigerde de zaal
te verlaten, werd er met stinkbommen gegooid.
De professor begaf zich hierop naar den rector,
doch deze was afwezig. De studenten hielden
eveneens een betooging voor het rectoraat. Toen
prof. Hulin de Loo zich buiten de universiteit
begaf, gooiden de studenten rotte eieren en
blauwsel naar hem. Tel.
FRANKRIJK.
POINCARéS ZIEKTE.
Aanmerkelijke verbetering.
Da gunstige wending, die de toestand van
Poincaré heeft genomen, blijft aanhouden. Op
nieuw heeft zijn dokter, dr. Boidin, den nacht
bij hem doorgebracht, en gistermorgen heeft
een nieuw consult plaats gehad, dat twee uur
duurde.
Na afloop daarvan werd een communiqué uit
gegeven, dat voor het eerst weer een hoopvol-
len toon te hooren geeft. Naar het schijnt heb
ben de nieren hun functie hervat en heeft de
verlamming zich voor een groot gedeelte weer
hersteld, schoon nog plaatselijke bewegings
stoornissen overgebleven zijn.
De pers, met uitzondering slechts van de
communistische „Humanité" en de royalistische
..Action Francaise", spreekt, onafhankelijk van
elke partij-overweging, de hoop uit dat de oud
president voor zijn land gespaard moge blijven
De stroom van bezoekers blijft aan het woon
huis in de Rue Marbeau aanhouden. Het ver
keer der voertuigen is gestremd, en na een
zeker uur 's avonds worden ook geen voetgan
gers meer in de buurt van het huis toegelaten.
Slechts de bewoners van de straat en hun be
zoekers mogen de afzettingen passeeren.
SPANJE.
WEDER RUST TE MADRID.
Echter nog sterke politieposten opgesteld.
De te Bordeaux verschijnende „France de
Bordeaux" meldt uit Hendaye, dat aldaar uit
Madrid aangekomen rezigers mededeelen, dat
de toestand kalm is, maar dat op de voornaam
ste punten van de stad sterke politieposten zijn
opgesteld. Onder het strengste voorbehoud
deelt het blad nog mede, dat volgens aan de
grens aangekomen reizigers in Valencia drie
hoofd-officieren door stakers zijn gedood en
dat in Saragossa een tiental gendarmes door
opstandelingen zijn doodgeschoten.
Uit Madrid wordt verder gemeld, dat 320.000
man zijn gemobiliseerd en naar de woeligste
steden van Spanje zijn gezonden, om tot eiken
prijs de orde te handhaven. De regeering zou
van plan zijn de uitlevering van Franco te* vra
gen .In alle provincies is thans het telefoonver
keer hersteld. In Santander duurt de algemeene
staking nog voort. Verder wordt gemeld, dat
een regiment uit San Quintin naar Barcelona
is gezonden.
De conservatieven hebben een manifest»' ge
publiceerd, dat gedrukt is op papier in de
nationale kleuren en waarin zij krachtig pro
testeeren tegen de revolutionairen. In het
manifest wordt o.a. gezegd: „Wij zullen onze
woningen en kinderen beschermen tegen de
roode golf, waardoor wij overweldigd kun
nen worden. Wij zullen ervoor zorgen, dat
zij nimmer slaven zullen worden onder de
zweep van een sovjet-dictatuur, zooals in Rus
land bestaat. Wij tellen 2.700.000 man en zijn
bereid de wet te steunen, den weifelenden
moed te geven en de onverschilligen met
trompetgeschal op te wekken. Wij zijn verte
genwoordigers van het verstand en den ar
beid, doch ook van de kracht".
Communiqué van den Minister van
Binnenlanasche Zaken.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft gisteravond aan de pers een uitvoerig
communiqué verstrekt, waarin een aantal
vroeger mededeelingen over den toestand in
het land rechtgezet worden. Van de vijftig
Spaansche provincies waren er 27 niet door
de revolutionnaire beweging aangetast, ter
wijl er voorts in tien der hoofdplaatsen een
algemeene staking was uitgebroken. Deze sta
kingen waren echter in hoofdzaak van kalmen
aard, al hebben zich in verschillende steden
gewelddadigheden voorgedaan.
De „Times"-correspondent te Barcelona
heeft een onderhoud gehad met den leider
van de revolutionnaire beweging aldaar, die
nog steeds niet gearresteerd is en die uitvoe
rige inlichtingen heeft gegeven over de plan
nen, welke, zooals bekend, mislukt zijn door
het te vroeg uitbereken der revolutie in Jaca.
Bovendien wisten twee post-beambten uit
Jaca te ontsnappen. Zij begaven zich per
auto naai' Huelva en ontmoetten onderweg
een afdeeling van de guardia civil, die direct
den spoorweg opbrak en de regeerirg op de
hoogte stelde, welke niet alleen naar Jaca,
maar ook naar andere steden versterkingen
zond. Hij gelooft, dat voorloopig een opstan
dige beweging niet meer kan slagen, ook al
omdat Franco zich door zijn vlucht zeer on
populair heeft gemaakt.
De voorloopige regeering, die het bewind
van de koninklijke regeering zou overnemen,
zou uit 12 leden bestaan, o.a. Alcala Zamo-
ra, die als premier zou optreden, en verder
Miguel Maura en Alexander Lerroux, die
resp. Binnen- en Buitenlandsche Zaken op
zich zouden nemen. Van deze drie werden
Alcala Zamora en Miguel Maura te Madrid
gevangen genomen, benevens Alvara Alber-
nos, die eveneens tot het directoraat behoort.
De overigen zijn of in de provincie gearres
teerd of houden zich aldaar verborgen.
Aan de Fransch-Spaansche grens schijnt
een verbetering te zijn ingetreden en men
kan met een gewonen pas weer de grens pas
seeren. Ook goederen worden weer doorge
zonden, doch Fransche bladen worden niet
toegelaten. De Spaansche grensbewoners ko
men in grooten getale naar Frankrijk, om
zich door middel van de Fransche bladen
op de hoogte te stellen van de gebeurtenissen
In een beschouwing, die de „Times" aan
den opstand wijdt, zegt het blad o.a., dat dui
delijk blijkt, dat 't moreel van het leger sterk
heeft geleden. Opmerkelijk is het, dat bet
vliegveld van de hoofdstad, gelegen nabij het
grootste militaire kamp van het land, vier
uur bezet kon blijven. De grootste beleedi-
ging, die de koning in zijn lange bewinds
periode heeft ondergaan was echter wel, al
dus de „Times", dat hij heeft moeten toezien,
dat vliegtuigen van zijn leger, voorzien van
de roode vlag, gedurende drie uur boven zijn
paleis (en zijn hoofdstad opruiende geschrif
ten uitwierpen.
ITALIË
TWEE GENERAALS GEARRESTEERD
Wegens beroep op den koning.
Het „Journaal des Débats" meldt uit Mi
laan: Vernomen wordt, dat de generaals Ca-
viglia en Giardini dezer dagen zijn gearres
teerd wegens een memorandum, dat zij koning
Victor Emanuel van Italië hadden doen toe
komen en waarin zij diens aandacht er op
vestigden, dat de officieren van de fascisti
sche militie begunstigd worden ten nadeele
van de officieren, uit het leger. Van dit me
morandum werd aan Mussolini kennis gege
ven, die bevel gaf tot de onmiddellijke arres
tatie der opper-officieren.
POLEN
MISHANDELING VAN POOLSCHE
OPPOSITIE-LEIDERS.
Opzienbarende interpellatie in den Landdag.
Eenige minuten voor het einde der nacht
zitting van den Poolschen Landdag werd door
den afgevaardigde van het contro-linksche
blok een interpellatie ingediend, waarin de
vreeselijke behandeling wordt geschilderd,
welke de oppositioneele afgevaardigden in de
militaire gevangenis van Brest Litofsk heeft
ondergaan.
Volgens de interpellatie zijn de oppositie
leiders, die zonder gerechtelijk bevel bij be
schikking van den minister van Binnenland
sche Zaken generaal Skladkowski werden ge
arresteerd, in gesloten wagens in onbekende
richting weggevoerd. Onderweg werden zij
uitgescholden en bedreigd. De socialist dr.
Liebermann werd door de polilie-agenten zoo
lang geslagen tot hij het bewustzijn verloor.
Later bleef de auto in een bosch staan en
Liebermann werd door stooten met geweer
kolven het bosch ingedreven.
Daar werd hij door een politie-chef twee
maal in het gezicht geslagen, zoodat hij neer
viel, vervolgens ontkleed en zoo hevig gesla
gen, dat hij twintig bloedende wonden be
kwam. Tegelijk werd hem toegeroepen: „Jij
hebt het gewaagd je stem tegen den maar
schalk te verheffen".
In de gevangenis werden de gevangenen
door officieren en gendarmes beleedigd. Zij
moesten zwaren arbeid verrichten. Dr, Lie
bermann, prof. Prager en de gewezen premier
Witos moesten met lappen of vegers privaten
reinigen, vloeren schuren etc. Dr. Liebermann
kreeg hierbij een hart-aanval. Als zij zich
niet aan de gevangenisregel hielden, werden
zij opgesloten in een donker hok, "Waar zich
niets meer bevond dan een stroozak op plan
ken. Als voeding kregen de gevangenen wat
brood en warme pekel.
De afgevaardigde Pokiel werd op een nacht
door gendarmes op een tafel geworpen; men
legJe een natte doek op zijn ontbloote rug en
bracht hem met een ijzeren staaf, dertig slagen
toe. Pokiel verloor hierbij zijn bezinning.
AMERIKA
OPSTAND IN GUATEMALA.
Nieuwe regeering gevormd.
De „Associated Press" verneemt, dat uit
Guatemala draadlooze berichten zijn ontvan
gen, volgens welke daar ter stede een gewa
pende opstand is uitgebroken. In de straten
der stad hebben bloedige gevechten plaats
gehad.
Volgens een bericht van de „Associated
Press" ontving de gezant van Guatemala te
Washington uit Guatemala de tijding dat de
regeering van president Palma, die in plaats
van den ernstig zieken president Cl acon het
presidentschap waarnam, is omvergeworpen.
De nieuwe voorloopige regsering staat onder
leiding van generaal Orellan. Aan de omver
werping der regeering gingen hevige straat
gevechten vooraf, waarbij o.a, de minister van
Oorlog werd gedood.
EERSTE KAMER
HET VLOOTPLAN.
De Eerste Kamer heeft zich gisteren
bezig gehouden met het Vlootplan.
Nadat middags verschillende leden
over dit wetsontwerp hadden gesproken,
is in de avondvergadering de minister aan
het woord gekomen.
De minister van Defensie, de
heer Deckers, heeft in een goed-gedocu-
menteerd en keurig-verzorgd betoog de
sprekers beantwoord.
Waar reeds in de Tweede Kamer dit
Vioolplan van alle kanten is besproken,
kan deze herhaling in de Eerste Kamer,
zooals vanzelf spreekt, niet veel interesse
trekken.
De minister wees er o.m. nog eens op,
dat van uitbreiding van personeel in dit
vlootplan geen sprake is, wel van uitbrei
ding van materiaal in Indië noodzake
lijk voor een eventueele verdediging of
handhaving van onze neutraliteit.
Vandaag zal de stemming over het re-
geeringsvoorstel plaats hebben.
TWEEDE KAMER
WATERSTAAT.
Gistermiddag heeft de Kamer verwor
pen het amendement-v. Braambeek om de
uitkeering aan het Wegenfonds van 4 op 5
millioen te bgrengen met 37 tegen 32 stem
men.
De minister van Waterstaat
beantwoordde daarna de verschillende
sprekers.
Wat <1® kwestie één station voor Den
Haag betreft, de wensch daartoe kan spr.
niet declen. De toestand is in Den Haag
niet zoo slecht. Wel geeft het Staatsspoor-
station moeilijkheden op het Bezuidenhout.
Spr. zal nagaan in hoeverre aan deze be
zwaren is tegemoet te komen. Het station
Gouda kan den toets der critiek doorstaan.
Spr. acht verbetering der spoorwegtoe
standen te Arnhem, Leiden, Eindhoven en
Tilburg urgent. Er zijn echter millioenen
mede gemoeid. In den loop van dit zit
tingsjaar hoopt hij tot een bevredigende
oplossing over de heele linie te komen.
Spr. komt nu op de kwestie der tarieven
voor tuinbouwproducten.
Deze zaak moet onbevangen beoordeeld
worden. Het verwijt, dat de Spoorwegen
geen oog heben voor de belangen van land
en tuinbouw is overdreven. Spr. heeft een
onderzoek ingesteld naar de tarieven voor
de land- en tuinbouwproducten. Dit onder
zoek beeft uitgewezen, dat die tarieven niet
te hoog zijn. Do omvang van den export
der tuinbouwartikelen is krachtig ontwik
keld. De export is sinds 1920 verdubbeld.
Bovendien zijn deze artikelen in het lag®
tarief opgenomen. Toch kan spr. niet ont
kennen, dat de vrachttarieven, gezien do
huidige opbrengst der artikelen, zwaar
wegen. Men kan echter die tarieven niet
afhankelijk maken van de ups en downs in
het land- en tuinbouwbedrijf. Ware dat
zoo, dan zouden de tarieven in den tijd,
dat die producten goede prijzen oplever
den, veel hooger geweest zijn. We moeten
hier zéér voorzichtig zijn. Geen lid der
Kamer zal terug willen naar de tekorten
Qp de Spoorwegen. Wanneer er tekorten
zijn, komen ook de personeelbelangen in
het gedrang. De Spoorwegen hebben met
geweldige concurrentie te kampen. Slechts
15 pet. van het goederenvervoer gaat per
spoor. Dit percentage kunnen de Spoorwe
gen slechts behouden door zeer lage ta
rieven waar concurrentie bestaat met de
waterwegen. Gaat men de tarieven nog
meer verlagen, dan zal van een sluitend
bedrijf geen sprake kunnen zijn. Is het nu
billijk tariefverlaging op te dringen aan een
bedrijf, dat tooh reeds zeer te lijden heeft
door de malaise, ten bate van een ander
bedrijf? De ontvangsten gaan reeds in da
lende richting en een reductie op de ta
rieven van vervoer voor land- en tuinbouw
producten van 20 pet. zou 1 1/2 millioen
kosten. Dit bedrag zou door de Staatskas
moeten worden gedekt.
Spr. zal rustig nagaan wat de sprekers
hebben gezegd. Indien er maar een zweem
van twijfel zal bestaan, dat de tarieven
hooger zijn dan noodig is, dan zal de re
geering verandering in dien stand bren
gen. Spr. zal een commissie instellen, die
ten spoedigste deze zaal zal onderzoeken.
Met den inspecteur-generaal zal de minis
ter bespreken of do speciale tarieven voor
de havens ook kunnen worden toegepast
op land- en tuinbouwproducten, die geëx
porteerd worden.
Hierna wordt gerepliceerd.
De heer Kampschoer (R.-K.) dient
een motie in, waarin de Kamer als haar
wenschelijkheid uitspreekt, dat de regee
ring maatregelen neemt, die zullen leiden
tot tariefverlaging voor tuinbouwproduc
ten.
De heer B e u m e r (A. R.) zegt dat de
mol ie een slap aftreksel is van de gehou
den redevoeringen .Spr. gelooft niet, dat de
minister sterker staat als deze motie
wordt aangenomen. De motie verzwakt den
indruk, die de redevoeringen gemaakt heb
ben.
De heer v. d. Sluis (S. D.). steunt de
motie/ Verlaging der vrachttarieven is één
der weinige middelen, waarmee de tuin
bouw is te helpen.
De Minister dupliceert. Spr. heeft
niets toe te voegen aan hetgeen hij in eer
ste instatnie heeft gezegd. Hij is het eens
met den heer Beumer. Spreker's houding
blijft dezelfde, of de Kamer de motie aan
neemt of verwerpt. De minister zal ech
ter den grootst mogelijken spoed betrach
ten.
De heer Kampschoer trekt hierna
zijn motie in.
Na nog eenige discussie wordt de be
grooting van Waterstaat z. h. s. aangeno
men.
Aan de orde is daarna de begrooting
van Posterijen, Telegrafie en Telefonie.
De heer Guit (R.-K.) komt er tegen op,
dat bij het P.T.T.-bedrijf nog zooveel ar-
beidscontracfcers werkzaam zijn. Voor be
stellers dient de 8-urige arbeidsdag te wor
den ingevoerd. De Technische dienst breidt
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Poincaré's herstel houdt aan.
Te Madrid is de toestand weer rustig,
hoewel nog niet normaal.
Opstand in Guatemala.
BINNENLAND.
De verlaging van de spoorwegtarieven
in verband mot de landbouw-rrisis. In-
stolling van een Commissie. (Tweede Ka
mer, le blad, L. en T., 2de blad).
Vergadering van Prov. Staten van Zuid-
Hol land (3de blad).
De vergadering van het R. K. Werklie
denverbond. (3de blad).
zich naar spreker meent te veel uit, meer
dan noodig is. Voorts acht spr. de toepas
sing der psyoho-techniek voor het bedrijf
overbodig.
De heer T e u 1 i n g s (R.-K.) bespreekt
het radio-probleem. We moeten oppassen,
dat de lange golf ons niet geheel wordt ont
nomen. Een kortegolfzender is noodig maar
dubbele zenderbouw is niet te verantwoor
den. De vier groote omroepvereenigingen
dienen samen te werken opdat het geld
beter kan worden gebruikt.
De heer v. Hellenbcrg Hubar (R.
K.) blijft tegenstander van het gesprekken--
tarief voor de telefoon. Hol is niet geble
ken, feat dit systeem stimuleerend werkt
op het aantal aansluitingen. Beter is het,
het abonnement te verlagen.
De Minister meent, dat de leiding
van het P. T. T.-bedrijf in krachtige handen
is. Op het óogenblik maroheoren de zaken
goed. De kwoslie van aanstelling van tech
nische en administratieve chefs zal de mi
nister bespreken met den directeur-gene
raal. Wat do draadtelegrafie betreft wordt
overwogen of het gebruik van teletypes
bezuinging kan geven. Verlaging der post-
tarieven zou buitengewoon gevaarlijk zijn
op het ogenblik. De malaise werkt natuur
lijk ook door in het P.T.T.-bïdrijf. Met den
heer Guit is spr. het niet eens, dat de
psychotechniek geen goede resultaten zou
hebben opgeleverd. De door den heer v.
Hellenberg Hubar aangevoerde argumen
ten zal spr. overwegen. Hij kan echter geen
enkele toezegging doen. Ook in dit opzicht
is voorzichtigheid eisch. De eerste 10
maanden van dit jaar was de opbrengst
voor de interlocale telefoon 6C0.000 gulden
minder dan verleden jaar.
Het totaal aantal arbeidscontracten be
draagt totaal 71C0, welk aantal niet groot
is. Onnoodig of onredelijk wordt het con
tract niet toegepast. Spr. vertrouwt, dat
de in 1931 door de regecring ae nemen be
slissing inzake de arbeidscontracten een
stabielen toestand zal doen ontstaan.
Voor de jeugdige arbeiders wordt een
vermindering van werktijd overwogen.
Inzake de radio neemt spr. het standpunt
van den heer Teulings in. De omroepver
eenigingen dienen samen te werken. Of
spr. het initiatief moet nemen hiertoe zal
hij overwegen.
Rentevergoeding door den Post-chèque
en Girodienst is nog in onderzoek.
De begrooting wordt z. h. s. aangeno
men. v
De vergadering wordt verdaagd tot he
den.
HOOGMADE.
DE NIEUWE KERK.
Naar wij vernemen, is de herbouw van
de Katholieke kerk in ernstige voorberei
ding.
De architecten, de heeren v. d. Laan te
Leiden, hebben teekeningen en bestekken
gemaakt, welke ter goedkeuring aan Z. D.
H. den Bisschop zijn gezonden.
Als deze plannen zijn goedgekeurd, zal
de aanbesteding plaats hebben. Verwacht
mag worden, dat de kerk voor 1932 gereed
zal zijn.
De parochianen, die deze mededeelingeu
met blijdschap zullen vernemen, zullen on
getwijfeld gaarne bereid zijn, om de plan
nen van het Kerkbestuur zoo krachtig mo
gelijk financieel te steunen.