Firma H. M. BIESIOT
BIESIOT's WINKELS
BIESIOT's WINKELS
LAAT U
Electro Techn. Bureau O. L. VyCL
©set als «istderënb
A. S0MERWIL Azn.
PRACT1SCHE
GESCHENKEN
MARTENS
Schitterende Collectie Eiectr. Ornamenten en Apparaten
Fa. H. M. BIESIOT
G. H. LENS Co.
aagt het anderen
PULL-OVER
VOOR DE SINT NICOLAAS
Het Kousen en Sokkenhuis
MARYLANEHtf)OKTABAK
SINT NICOLAASCESCHENKEN
„Ja, madame, de kinderen vertelden mij,
dat hier zoo'n goede rijke madame woon
de en dat ik zeker wel een boterham zoa
krijgen".
„En wat moest ge toch voor uw baas
uitvoeren?" vroeg madame, nadat zij een
barer dientsboden verzocht had, een en
ander gereed te zetten.
„Wij trokken van dorp tot dorp; alleen
's winters verbleven wij in een groote stad,
waar ik dag aan dag moest bedelen,
's Zomers matte de baas stoelen en lapte
oude parapluie's op".
Madame's oogen vulden zich met tranen;
de gedachte aan haar lieve Agnes kwam
weer met dubbele kracht bij haar op.
„Wit gij bij mij blijven, lief kind, en veel
van mij houden? Ik zal een moeder voor
u wezen".
En zonder het antwoord af te wachten
zonder acht te geven op het slordige en
vieze van het land, sloot zij het snikkend
in haar armen en kuste zij de bleeke inge
vallen wangen.
Een onderzoek bij de politie en in de
dagbladen leverde niets op en met goed
vinden van den commissaris bleef Corry
bij madame van Pinksteren.
Als haar eigen kind voedde deze het
meisje op, en onder de hoede edr welda
dige vrouwe werd Corry een toonbeeld van
ware menschenbefde, een verzorgster der
armen en gebreklcigen, een andere moeder
de armen.
De St. Nicolaasviering in
vroegere eeuwen.
Ofschoon het niet met zekerheid te zeg
gen is, hoe en wanneer precies de St. Ni
colaasviering in deze noordelijke landen
ingang heeft gevonden, kan men toch vrij
wel met zekerheid aannemen, dat dit feest
voor een groot deel is toe te schrijven aan
de vereering, welke de zeevaarders in vroe
ger eeuwen voor dezen heilige koesterden.
Toen immers verschillende van onze kruis
vaarders en later ook koopvaarders naar
Klein-Azië voeren, om daar te strijden of
handel te drijven, vereerde het volk aan
de kust aldaar St. Nicolaas reeds als pa
troon. De eerste gegevens van de volks
viering in ons land, dateeren reeds uit
1360, wanneer er n.l. in de oude rekening
boeken van het archief te Dordrecht ver
meld wordt, dat de schoolkinderen er, be
halve vrijaf ook teerpenningen kregen op
den 6en December.
Daar vooral de zeevaarders den heilige
vereerden, verrezen in verschillende kust
steden kerken en kapellen ter eere van deu
heiligen bisschop. De oude kerk te Amster
dam b.v. heette vroeger de St. Nicolaas-
kerk; zij werd in het begin der 16e eeuw
verrijkt met een uit zilver gegoten beeld
van den patroon ter waarde van ongeveer
1000 gulden. Te Utrecht speelden de stads
muzikanten op den vooravond van het
feest toepasselijke liederen, terwijl op den
dag zelf de misdienaars een paar nieuwe
schoenen ten geschenke kregen van 4%
stuiver per paar. Dat gebeurde in 1522. In
1561 werden na de Hoogmis 200 brooden
onder de armen uitgedeeld; in 1575 kregen
zij in plaats van brood een geschenk in
geld, terwijl de schoolkinderen koekebrood
ontvingen, de kinderen van de weduwe
van een stadsdienaar kregen ieder een
paar schoenen met 5 groot (zilveren munt)
erin.
De kinderbisschop, die te Oldenzaal uit
een der armste jongens werd gekozen,
mocht tot Onnoozele Kinderen (28 Decem
ber dagelijks bij een der kanunniken gaan
eten. Op Onnoozele Kinderen werden de
scholieren op bier en brood onthaald, ter
wijl zij met St. Jan, met hun bisschop aan
het hoofd, een bezoek brachten aan een na
burig nonnenklooster, waar zij den gehee-
len dag te gast waren. De kinderviering
in de na-middeleeuwen wordt in het al
gemeen zoo beschreven, dat de kinderen
op „St. her Niclaesdach" vrijaf kregen om
te spelen met hun geschenken en versna
peringen en dat ook toen suikererwten cn
gebak, boeken als van „Floris ende Blance-
floers", „De 4 Heemskinderen", „Fortuna-
tus' beursje" e.a. de jeugd werd gegeven.
Intusschen bezitten wij over de feestvioring
te Amsterdam nog een reeks aardige bij
zonderheden. Zooals wij reeds zeiden, was
St. Nicolaas de schutsheilige van de schip
pers. Vandaar dat zij en de vreemde va
rensgezellen de ijverigsten en luidruchtig-
sten in het vieren van dit feest konden
worden genoemd. Met hun pronkende vrou
wen of meisjes aan den arm ging het her
berg in herberg uit, joelend en schreeu
wend, dat hooren en zien verging. Een van
de geliefkoosde wijsjes uit dien tijd luidt
aldus:
„Wij zullen ons scheepke wel stieren
Al over die wilde see
Al op Sinterclaese manieren
Soo gaet er ons soellief mee".
Het hoogtepunt is geweest de Sintec-
klaasmarkt op den Dam, waaromheen zich
in de 16e en 17e eeuw heel wat heeft af
gespeeld. Reeds dagen te voren gingen
de zware Klazen onder groot rumoer de
buurten rond, terwijl zij met ijzeren ket
tingen op de straatkeien rinkelden en op
de deuren en ramen bonsden, terwijl zij
riepen: „Synder ook quaje kyren?" Op do
kermis was natuurlijk van alles te krijgen,
ieder moest er zoo'n beetje aan verdienen.
Maar bij het volk mochten toch geen
Klaasjes ontbreken evenmin als het aman
delbrood en de brandewijn met suiker, wel
ke „bij der straeten met taefelen" werd
verkocht. De geschiedschrijvers verhalen
van de groote belangstelling, welke er bij
alle klassen van het volk voor dit feest be
stond, en verhalen dat „dat een groote me-
nichte van volck uyt alle hoecken der
stad" naar den Dam stroomde.
Geen wonder, dat het op den duur tot
allerlei uitspatingen kwam en de magistra
ten meenden te moeten ingrijpen. Den 5en
December 1613 werd op plechtige wijze
door den burgemeester van Amsterdam
afgekondigd, dat het dat jaar verboden was
kraampjes neer te zetten op den Dam. Een
van de overwegingen luidde, „dat d'r in de
kraamen vercoft werden verscheyde goe
deren, die men den cleynen kinderen dyets
maecte, dat St. Nicolaes hunluyden gaf".
Op 3 December 1638 publiceerde het sta Is-
bestuur een nieuwe keur, waarbij werd
verboden, dat de bewoners van den Dam
hun pothuizen of stoepen verhuurden, om
daarop poppengoed en andere eetwaren
te verkoopen. Intusschen baatten deze be
palingen niet zeer veel, want de St. Nico
laas-vie ring bleef aanhouden en geen Am
sterdammer zou haar waarschijnlijk willen
missen. Maar een ander euvel had intus
schen ingang gevonden en nam met hel.
jaar toe n.l. het zakkenrollen. De gelegen
heid was in die dagen, waar er wel eeni-
ge verlichting bestond, welke echter geens
zins een vergelijking kan doorstaan met
de onze en ook absoluut onvoldoende was
veel gunstiger voor het uitoefenen van een
dergelijk bedrijf. Er hingen hier en «laar
straatlantarens, maar de heeren staren
daar eerst de kaarsen uit, mengden zich ver
volgens in het gedrang en sloegen hun slag.
Derhalve werd den 4en December 1663 oc-
paald, dat de viering vóór het luiden van
de poortklok moest zijn afgeloopen. Of deze
verordening veel heeft uitgehaald, is niet
met zekerheid te zeggen, temeer daar Je
geschiedschrijver van Domselaar verhaalt,
dat in 1665 „de marekt wel tot middernacht
duerde met grooten toeloop van raen-
schen".
Ondanks de tegenwerking van de zij.le
van de burgelijke overheid en van de pre
dikanten, die een algeheele afschaffing van
dit volksfeest" trachtten te bewerken, bleef
de 6-December-viering bestaan. Eindelijk
in het begin der 18e eeuw staakte men der
tegenstand eenigszins, hetgeen voorzeker
een geruststelling is geweest voor het volk.
Melden wij tenslotte nog, dat het St. Ni-
colaasfeest door de schilders der vroegere
eeuwen dikwijls op het doek is gebracht;
wij noemen slechts Jan Steen, Van Braken
burg, Maerten van Heemskerk, Cornelius
Troost en nog verschillende anderen.
St. Nicolaasgebruiken en
hun oorsprong.
Terwijl St. Nicolaas, zooals vrijwel met
zekerheid kan worden aangenomen, een
Aziatisch bisschop was, vieren de meer
Noordelijke volken toch reeds sinds
eeuwen zijn sterfdag, als gold het de ge
dachtenis van een man uit hun eigen mid
den. Van dit eigenaardig verschijnsel kun
nen wij de oplossing voor een groot ge
deelte vinden in de geschiedenis, terwijl
wij, om alle gebruiken, welke de eeuweD
door aan het St. Nicolaas-feest zijn ge
hecht, om goed te begrijpen, tot de folklo
re moeten terug gaan; deze op haar beurt
zal ons de herkomst van een groot aantal
schijnbaar onverklaarbare gebruiken doen
kennen. De krachtige gestalte toch van St.
Nicolaas, den staf in de hand en zijn ruim-
geplooide mantel om de schouders, komt
sterk overeen met de figuur van Wodan,
het rijzige lichaam in een wijden donkeren
mantel gehuld; gezeten op zijn trouwen
schimmel Sleipnir, rijdt hij door de lucht,,
jaagt vrees en schrik aan en bevrucht de
boomen en planten. Toen dan het Chris
tendom in deze streken werd gepredikt en
de persoon van Wodan vervaagde, hebben
verschillende andere koningen uit dien tijd
de plaats van dezen ingenomen: In Enge
land Koning Arthur, in Scandinavië Ko
ning Waldemar, in Sleeswijk Koning Abel
en later nog Karei de Groote. Ook St. Ni
colaas is een der berijders geworden, even
als St. Martinus en St. Atidries. Hel paard
is voor den heilige het onmisbaar vervoer
middel op zijn verre tochten. Soms is hij
gedwongen zijn reis te onderbreken en zijn
paard te laten beslaan; de smid wordt dan
rijkelijk beloond. Het gebeurt ook niet zel
den. dat het paard, evenals de schimmel
van Karei Quinte, als deze uit den Gu-
dinsberg komt, een hoefdruk achterlaat.
St. Nicolaas is het schenkingsfeest bij uit
nemendheid; de goede heilige rijdt bij al
len, voornamelijk bij de kinderen, en be
zorgt hun vele goede gaven. Dit is een
zeer duidelijke herinnering aan de tijden
der Germanen, die in de perioden van den
Midwinter, uitbundig feest vierden en van
de goede gaven, welke Wodan bracht,
smulden. Dezelfde gewoonte, welke in vele
streken van ons land en ook daarbuiten op
het St. Nicolaasfeest in zwang zijn, be
staan elders op andere feestdagen rund
dien datum, meestal op het feest van St.
Martinus. Dit nu bewijst met zekerheid,
hoezeer deze gebruiken los staan van de
data, waarop zij heden bij het volk worden
geplaatst St. Nicolaas rijdt, d.w.z. hij
brengt de geschenken, waaruit duidelijk
het verband van wind en vruchtbaarheid
naar voren treedt. In verband met het rij
den door de lucht en het door den schoor
steen naar beneden komen, kunnen wij al
weer een andere legende uit den tijd van
na de Germanen achterhalen. Hij gold
immers bij de Germanen als een vaststaan
de overtuiging, dat de schoorsteen de ver
binding vormde tusschen de hoogere we
zens en de gewoone stervelingen, vooral
de ouderwetscke breede schoorsteen, de al
oude offerstede, welke steeds het middel
punt was in het huiselijk leven. Door den
schoorsteen immers dalen de geesten tot
den huiselijken haard af, maar verdwijnen
al spoedig "bij het aanleggen van centrale
verwarming. Onmiddellijke betrekking be
staat er dus ook tusschen het plaatsen van
een schoen onder den schoorsteen en den
schoorsteen zelf. „De Wilde jager" immers,
die een latere hervorming is van den geest
Wodan, kwam eveneens door den schoor
steen naar beneden. Het plaatsen van een
schoen met daarin wat strco, is al zeer oud,
daar het vroeger reeds heette „voor Wode
en zijn paard", terwijl in de Oudnoorsche
sage het hooi heet; Sleipnir's spijs. Aan
het begrip vruchtbaarheid herinnert ook
de peperkoek in zijn tallooze grillige vor
men en benamingen, waaraan oud en jong
zich te goed doet. Ook de gard of roede,
hoe weinig men het ook zou vermoeden,
herinnert aan het vruchtbaarheids-idee
Het is een oud Indo-germaansch volksge
loof, dat het treffen van dier of plant met
een roede onder zeker plechtigheden dat
dier of die plant vruchtbaar maakt. Mann-
hardt vooral heeft over dit onderwerp in
zijn „Baumkultus" onder den titel van „Der
Schlag mit den Lebensrute" een meester
lijke gedachte en keurig uitgewerkte ver
handeling geleverd. Hieruit kan men z'en,
dat de herder in Beieren thans nog gedu
rende den winter de roede achter de stal
deur plaats en er in de Lente het vee mee
naar buiten drijft onder het uitspreken van
een klein versje, waarin duidelijk de idee
van vruchtbaarheid naar voren drijft
treedt. Vandaar dat ook bij de Germanen
de gewoonte bestond evenals bij de .Ro
meinen (vooral bij de Lupercalia) elkaar
duchtig met de roede te bewerken; oude»3
rosten hun kinderen genoegelijk af en ver
loofden elkander in de vast overtuiging,
dat dergelijke geeselingen geluk zouden
brengen. Het geluk kwam al dadelijk in
den vorm van de pepernooten, welke hun
naam ontleenen aan de naam „pfefferen',
zooals het geeselen heette.
Het voor U aangewezen ai e voor St. NICQL^i^S-CAGE^IftiX.
Konevaarstr. 24
J Telefoon 2669. m>
tijdens komende St. Nicolaasdagen, bij het koopen
Uwer versnaperingen, niet alléén leiden door lage
prijzen.
blijft hare, door al de
levert in alles uitsluiten
heid, zeer lage prijzen.
Profiteert van deze kei
e getrouw en
in, in evenredig-
:oopen derhalve in
BIESIOT'S FIJNE BANKETLETTERS, STAVEN, HAMMEN
en HARTEN, SPECULAAS-POPPEN, MARSEPEIN-,
SUIKER- .CHOCOLADE-FIGUREN en DOOZEN
CHOCOLADELETTERS, enz., enz.
Naast onze eigen artikelen een groote sorteering luxe doozen,
surprises, Ringers Chocolad°figuren en Drost-Chocoladeletters
Haarlemmerstr. 164 Hoogewoerd 22
Haarlemmerstraat 53.
Doezastraat 13
hoek Molensteeg.
Donkersteeg 7
Steenstraat 55
Heerensingel 53
hoek Lage Rijndijk.
met Lunchrooms.
Aanbevelend,
X.B. vraagt bij uwe aankoopen Biesiot's reclamebon. Zij kost
U niets en geeft recht op zeer fraaie en nuttige geschenken.
het succes op Uw feestavond,
met 1ste rangs artisten en dito
muzifeM is kolossaal.
'laat Uw fedsiavond verzorgen,
op billijke condities en treedt
in overleg met
JAN GORDIJN pianist-arrangeur
Sophiatraat 60, Leiden.
Geef uw Jongen een goede warme
met of zonder kraag
Een groote sorteering moderne dessins
Iets aparts vindt u bij ons
zijn wij flink gesèrt^erd 'v^'
Fijne Kousen, Zakdoekh^ in doos, Kleedjes
Handsdpoenen,
gevoerd en ongeëerd met bont en wol in
Gazell^Nappa en Zijde
WARNECKE - Stationsweg 4
TABAKSFABRIEK
15 en 20 cents per half ons
NIEUWE RIJN 39—40
E tylJN
RUIME SORTEERINtfl
DAMESTASSCHEN
I PORTEMONNAIES
PORTEFEUILLES
ACTENTASSCHEN
SIGARENKOKERS
1 PAPIERMANDEN
155
KOOPT U BIJ
HAARLEMMERSTRAAT 245
4IEUWE RIJN 58
Fluweel SchoorsteenJoojjfers 1.75
Pluche T^elkl^edenv./f!^^^^!\6.90
Divankleeden, reclamepirfjs 6.95
Witte KLeedjes, re^l^vanaf 0.09
Ontbijtla&ens,odrnt, flinke maat 0.89
Gebloemd Iroordfluweel, coupon voor
een japon (5^/2 el) 4.25
Crêpe de Chine Damesshawl, groote
maat (50 x 160) 1.75
Tochtdekens, diverse kleuren1.35
Effen Damesjasschorten 1.48
Fantasie Schortjes, gekleurd 0.89
Pompadour Satinet Damesschort 1.90
Gummi Schortjes, extra prijs0.29
Reeds bij aankoop van 50 cent ontvangt U
een geschenk van
SINT NICOLAAS
die tot en met 5 Dec. i e d e r e n middag in onze
zaak aan de kinderen geschenken uitdeelt. (117)
