22ste Jaargang
MAANDAG 24 NOVEMBER 1930
No. 6754
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e Scicbolie (Sou^cmt
OE ABONNEMEN1SPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
f 2.50 pet kwartaal
f 2.60 pet kwart aal
f 2.95 per kwartaal
Voor Leiden 19 cent per week
Bij onze Agenten 20 cent per week
Franco per post
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'6 ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pet kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 I
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Niet overdrijven!
Van sporfc en gymnastiek kan veel goeds
worden gezegd. Maar men moet toch niet
overdrijvenDaar zijn er, die de sport en
gymnastiek willen beschouwd zien als het
middel om karakters te vormen, al gaan ze
dan ook niet zóó ver, dat ze èlk soort van
sportbeoefening met zulk 'n aureool zou
den willen omstraald zien. We gelooven
tenminste niet, dat velen zullen beweren,
dat b.v. boks- of worstelwedstrijden een
vcrheffenden karaktervormenden invloed
uitoofenen op de deelnemers of op het „ge
achte" publiek, dat van deze wedstrijden
de zich amuseerende getuige is
Maar men mag ook niet aan sport en
gymnastiek in het algemeen of aan
vorm daarvan, welke dan ook, een
toekennen, welke met de werkelijkheid
lang niet in overeenstemming is.
En we willen ter illustratie van wat wij
bedoelen hier cileeren uit een artikel in
het „Handelsblad" van Zaterdagavond over
sport en kraktervorming door dr. W. P.
Hubert van Blijenburgh:
„Het is in kringen, die belangstellen in
lichaamsoefeningen en vooral, welke pro
paganda voor die oefeningen maken, een
gewoonte geworden, haar bestaansrecht en
beteekenis voor anderen in het licht te stel
len en te accentueeren, door zich onder
meer te beroepen op de stelling, dat de
lichamelijke opvoeding een middel zou
vormen tot het ontwikkelen en bevorderen
van eene groote verscheidenheid van zeer
begeerenswaardige geestelijke eigenschap
pen. Sommigen gaan zelfs zoo ver met te
beweren, dat het verwerven van die eigen
schappen het doel zou zijn der lichamelijke
opvoeding. Al direct lijkt het niet erg
waarschijnlijk, dat men door louter licha
melijke middelen een geestelijk resultaat
zou verkrijgen, d.w.z. geestelijke eigen
schappen zou ontwikkelen"
Een verder:
„Laten wij er mede tevreden zijn, dat
de lichaamsoefeningen ans een goede ge
zondheid in de ruimste beteekenis van het
woord, kunnen waarborgen. Wanneer de
lichamelijke opvoeding, dank zij voldoende
en stelselmatige toepassing, aan die ver
wachting voldoet, dan is daarmede hare
groote beteekenis als onderdeel der geheele
opvoeding afdoende verklaard en bewe
zen."
Misschien kan deze meening, in boven
genoemd vrijzinnig dagblad neergeschre
ven, overdreven sport-vereerders wa-fc kal-
mecren S
Toch willen wij er nog wel iets aan toe
voegen.
Groot is het gevaar dat sport- en gym-
nastiek-beoefening, inplaats van een goe
den invloed op de karaktervorming uit te
oefenen, een tegenovergesteld gevolg hebben
door de bijkomstige omstandig
heden.
Dit van den eenen kant.
Maar van den anderen kant kan bij
sport- en gymnastiek-beoefening in goed
verband, onder verantwoordelijkheid-voe-
lende leiding, in principieele organisatie
ook indirect iets goeds worden bereikt
in geestelijk en moreel opzicht.
Dit laatste is een kort propaganda
woordje, dat nu 'ns ter harte mogen nemer,
allen, die tot nu zoo geheel anders heb
ben gehandeld
DUITSCHLAND
HET GEVAAR DER PANIEKSTEMMING
Berlijns politiepresident aan het woord
De plaatselijke vereeniging Berlijn-Kreuz-
berg van den „Reichsbanier Schwarz Rot Gold 1
vierde Zaterdagavond haar jaarlijksch herfst
feest.
De politiepresident van Berlijn, staatsminis
ter b d. Grzesinski, hield de feestrede, waar
in hij o.a. zeide:
Het zou onverantwoordelijk zijn, wanneer ik
thans niet vrij uit zeide, dat er „peri'culum in
mora" is.
Ik versta hier onder gevaar, geen putsch of
staatsgreep.
Ook de nazi's beschouw ik geenszins als een
groot gevaar.
Een veel grooter gevaar voor volk en staat
zie ik in het feit, dat een groot gedeelte der
burgers, echter ook een gedeelte der arbeiders,
door een paniek zijn b'evangen, die hen tot
handlangers van de fascistische contrarevolutie
maakt.
Wat de communistische partij door een cam
pagne van twaalf jaar gedaan heeft om het
republikeinsche front te verzwakken en uiteen
te doen vallen, behoort tot de treurigste hoofd
stukken der politieke geschiedenis.
Wij willen echter ook de handlangers van
deze contrarevolutie onder de burgers niet ver
geten, die uit teugellooze haat tegen de so
ciaal-democratie liever politieken en socialen
zelfmoord plegen, dan met dezen redelijke
onderhandelingen aan te knoopen over de le
vensvoorwaarden der Duitsche arbeiders.
De omstandigheden zijn in Duitschland an
ders dan in Italië en het Duitsche fascisme zal
beslist geen dictatuur a la Mussolini kunnen
uitoefenen.
Verder zal het land in beroering kunnen
brengen, hetgeen onder bepaalde omstandighe-
-den burgeroorlog en nationale verbrokkeling
tengevolge kan hebben.
Wij moeten daarom onze activiteit verdub
belen. Onze strijd geldt thans de tegenstan
ders der republiek.
ENGELAND
DE WANKELE LABOUR-REGEERING
En de oneenigheid in de parlij.
Tal van personen, vooral natuurlijk conser
vatieve politici, achten den val der regeering
Mac Donald zeer aanslaande, zulks tengevol
ge van de inwendige geschillen in de arbeiders
partij. Deze zijn verscherpt door het besluit
van de extremisten, om bij een tusschentijd-
sche verkiezing te komen met een candidaat,
dien het hoofdbestuur der partij wraakt.
Verschillende leden der regeering geven toe,
dat er door de oneenigheid in de gelederen
der partij moeilijkheden zijn ontstaan. Het
denkbeeld echter, dat zij den val van de regee
ring ten gevolge zouden kunnen heoben, ach
ten ze belachelijk.
FINLAND
HET ALCOHOLVERBOD IN FINLAND
De openbare dronkenschap grooter dan ooit
tevoren.
De bestaande wet wordt in steeds grootere
mate overtreden en de politie wordt grooten-
deels in beslag genomen met arrestaties van
dronken personen.
De statistiek van het sociale departement
voor de eerste helft van 1930 is juist uitgeko
men en vertoont veel hoogere cijfers dan in het
vorig jaar over hetzelfde tijdvak. Het aantal
der alcoholverbodovertredingen bedroeg 16.558
tegen 13.579 in de beide eerste kwartalen van
1929, terwijl het aantal gevallen van open
bare dronkenschap 48.964 tegen 43.869 in de
beide eerste kwartalen van 1929 bedroeg. Daar
de getallen van de beide laatste kwartalen van
het jaar volgens ervaring hooger zijn dan voor
de beide eerste, is het meer dan waarschijnlijk,
dat het recordcijfer van 1929 nog aanzienlijk
zal stijgen.
De smokkelhandel in spiritus naar Finland
heeft langzamerhand zulke geweldige afmetin
gen aangenomen, dat Finland niet alleen in
staat is zichzelf rijkelijk van dit vocht te
voorzien (waar de genoemde dronkenschaps-
cijfers overigens een sprekend getuigenis van
afleggen) maar bovendien in staat is, de spi
ritus weer uit te voeren en wel o.a. naar Zwe
den.
RUSLAND
GEEN OPSTAND IN RUSLAND
Onrustbarende geruchten tegengesproken.
Reeds enkele dagen loopen er in de groote
steden in West-Europa geruchten over het
uitbreken van een militairen opstand in Sovjet
Rusland. Vrijdag kwam er een tweede gerucht
bij: Stalin zou in Moskou vermoord zijn.
De Deutsche Allgemeine Zeitung «wam aan
deze geruchten nog wat relief geven door de
roededeeling, dat de telefonische verbinding
met Moscou verbroken was. Telegrammen uit
Finland naar Moscou verzonden, zouden onbe
antwoord gebleven zijn.
DE KONINKLIJKE AUTO HAD EEN
LEKKEN BAND.
De Koningin wilde niet gephotografeerd
worden.
Hedenmorgen kreeg Leiden om tien uur een
onverwacht, zij het ook onvrijwillig, bezoek van
H. M. de Koningin.
De bedoeling was, komend van den Haag,
door Leiden in de richting Utrecht te reizen,
maar het noodlot beschikte anders.
Op de Breestraat gekomen ter hoogte van
de firma P. J. v. d. Zanden, kreeg de eerste der
beide auto's, waarin de Koningin met een harer
hofdames gezeten was- plotseling een lekken
band.
De chauffeur reed den wagen aan den kant
en maakte zich met den palfenier gereed om
het reservewiel aan den wagen te zetten.
De voorbijgangers bemerkten natuurlijk spoe
dig, wie het was, die in den wagen zat en de
belangstelling groeide.
Zoodra wij van dee koninklijke auto-panne
kennis kregen, togen wij met onzen photograaf
er op af.
De koningin wachtte geduldig, in een bruine
bontmantel gehuld, achter in de auto, waarvan
het achterstuk geopend was.
En juist had -onze photograaf zijn toestel
ingesteld en wilde afdrukken, toen H. M. ons
in de gaten kreeg en haar gelaat in haar bont
kraag verborg, daar zij blijkbaar niet gefoto
grafeerd wenschte te worden.
Toen was het onze beurt geduldig af te
wachten en een Leidsche juffrouw, die bij ons
stond, meende ons te moeten troosten door te
zeggen: „Geeft niks hoor, neem mijn maar" en
zij zette zich in postuur.
Na eenige minuten kwam het koninklijk ge
laat weer te voorschijn boven de groote pels
kraag en toen de photograaf direct weer aan
stalten maakte om af te drukken schudde Hare
Majesteit veelzeggend het hoofd, om ons te
kennen te geven, dat het haar wensch was niet
te worden gefotografeerd. En het koninklijk
gelaat verdween weer in de pelskraag, tot....
de chauffeur het euvel verholpen had en weg
kon rijden.
Toen heeft de photograaf toch maar afge
drukt en juist had de camera geklikt of lang
zaam reed de auto weg in de richting Utrecht
terwijl de Koningin nu weer vriendelijk boog
tegen de wuivende en juichende menigte.
De later ontvangen berichten geven echter
geen aanleiding om aan de omwenlelingsge-
ruchten te gelooven. In Moscou is het rustig.
En Stalin leeft.
Niet in, maar buiten Rusland zal men de
bron moeten zoeken van de geruchten over
de gebeurtenissen in Rusland.
Mischien moet men denken aan een opzet
telijke buitenlandsche actie tot ondermijning
van Stal ins gezag.
Misschien moet men denken aan een opzet-
ook een eenvoudiger verklaring, n.l. deze, dat
men in het Westen niet kan begrijpen, dat de
Russen het hardhandig optreden van Stalin
tegen de oppositie nog langer zouden verdra
gen, zoodat men het gevoel krijgt, dal er iets
gebeuren moet. In zoo n geval gebeurt er na
tuurlijk ook iets, al is het maar bij geruchte.
Zoo mag men misschien het ontstaan en
zeker de snelle verbreiding van geruchten als
die over Stalins dood op rekening schrijven
van de Westersche onvree met hel Sovjet
bewind en het niet begrijpen van de ontwik
keling der Russische verhoudingen.
Stalin heeft Zaterdagochtend een onderhoud
gehad met een vertegenwoordiger van United
Press, waarin hij o.a. alle berichten omtrent
een aanslag op zijn leven tegensprak.
Uit Warschau wordt aan het Wolff-bureau
gemeld, dat reizigers, die aldaar u't Moskou
aankomen, mededeelen, niets te weten van ab
normale gebeurtenissen in Rusland. Hun reis,
had een normaal verloop en er was niets on
gewoons te bemerken.
Massa-arrestaties te Charkot.
Naar uit Moskou gemeld, heeft de Gepeoe
te Charkof tal van nieuwe arrestaties verricht.
De gearresteerden worden er van beschuldigd
een samenzwering legen het Sovjet-regime te
hebben gesmeed. Er werden in totaal 91 per
sonen in arrest gesteld, o.w. enkele ambtenaren
van de Oekrainische regeering.
Litwinof verlaat Genève.
Naar verluidt, heeft de leider der Russische
delegatie op de voorbereidende ontwapenings
conferentie, Litwinof, Genève verlaten en zal
Loenatsjarski als leider optreden.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Commissaris van politie.
Bij Kon. besluit is benoemd tot com
missaris van politie te Leeuwarden O.
Kool, thans commissaris van politie te
Rheden.
DE OUD-ZOUAVEN.
Het vorig jaar schonk Z. H. Paus Pius
XI door de bemiddelende voorspraak van
Z.Exc. den Internuntius, Mgr. Schioppa,
behalve zijne jaarlijksehe bijdrage va-n
1000 een som van 3000 voor den „Al-
gem. Ned. Zouavenbond". Dit jaar heeft
Zijne Heiligheid de jaarlijksehe bijdrage
verhoogd tot 2000, om wederom blijk te
geven van zijne groote belangstelling voor
de nog in leven zijnde behoeftige oud-
zo ua ven.
Een zachte maar duidelijke wenk van
Z. H. aan de katholieken van Neder and,
dat zij de oud zouaven niet moeten ver
geten, maar milddadig moeten gedenken.
Het aantal der oud-zouaven wordt elk
jaar minder, maar er zijn ei toch nog ge-
nodg in leven, om de katholieken aan te
sporen, hen, die in behoeftige omstandig
heden verkeeren, door milde bijdragen in
staat te stellen, een rustigen ouden dag te
beleven.
Pastoor B. van Leeuwen te Hillegom,
adviseur van den Alg. Ned. Zouavenbond
zal gaarne de giften in ontvangst nemen.
DE 298 M. GOLF.
En de omzet van radio-toestellen.
De Bond van ondernemers in de radio
branche in Nederland en de Nederlandsche
bond van radiohandelaren hebben een te
legram gezonden aan den minister van wa
terstaat, waarin zij mededeelen, dat de
omzet in radio-toestellen zeer wordt go-
schaad door de slechte ontvangst der pro
gramma's uitgezonden op 298 M. golf
lengte.
Zij dringen er met klem bij den minister
op aan, ten spoedigste die maatregelen te
treffen, die noodig zijn, opdat de handel
in dezen slechten tijd niet nog meer wordt
benadeeld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De werking van het alcoholverbod in
Finland.
Goruchten omtrent een opstand in Rus
land en een aanslag op Staiin tegengespro
ken.
geheel West-
Storm en noodweer
Europa (2de blad).
BINNENLAND.
Bij een autobotsing te Muiden is een
der bestuurders verbrand. (Laatste Berich
ten, 1ste blad).
Zuid-Wester storm en hoog water. Ver
schillende dorpen overstroomd of be
dreigd. Dijken dag en nacht bewaakt.
(Gem. Berichten 2de blad en Laatste Be
richten).
Ontploffing op een motorboot. De ka
pitein gedood. (Gem. Ber., 3de blad).
Twee tjalken op de Amor vergaan (Gern.
Berichten, 3de blad).
„COMTESSE VANDAAL" een zalm-oran
jeroos, gekweekt in de kassen van de firma
Leender te Steyl-Tegelen, trok de bijzon
dere belangstelling van de bezoekers dei-
wereldtentoonstelling te Barcelona. Deze
roos verwierf de groote gouden medaille
van den Spaansohen Koning.
R.K. Kamer-centrale Leiden
In café-restaurant ,.De Harmonie" vergader
de Zaterdagmiddag de R.K. Kamercentrale
Leiden. De belangstelling der afdeeMngen was
groot.
De heer H. Bader, opende de vergadering
en deelde mede, dat de voorzitter de heer
Gouverneur, bedankt had. Spr. betreurde hei,
dat de heèr Gouverneur op deze vergadering
niet aanwezig was.
Spr. verwelkomde de kamerleden Van Vuu-
ren en Kampschoër, speciaal den heer Van
Vuuren, die 25 jaar als Kamerlid de katholie
ke zaak heeft gediend. De heer Loerakker had
bericht van verhindering gezonden.
Vervolgens herdacht spr. met enkele gevoel
volle woorden het overlijden van den heer Bal-
Tenslotte heette spr, welkom het nieuwe be
stuurslid, den heer G. Weck uit Go ida.
De secretaris, de heer A. C. van Berkel, las
daarna de notulen, die onder dank werden
goedgekeurd.
Goedgekeurd werd, dat het gewijzigde regle
ment zal worden gedrukt in 700 exemplaren.
De heer Schölvinck bracht verslag uit van de
in Mei gehouden vergadering van den Partij
raad, welk verslag onder applaus werd goed
gekeurd. De voorzitter bracht den heer Schöl
vinck dank voor zijn geestig verslag.
Besloten werd de volgende vergadering te
houden te Leiden.
Aan de orde kwam daarna de interpellatie
vanwege de Kiesvereen. te Hilligersberg inzake
de verhouding tusschen Kiesvereenigingen en
Propagandaclubs na de bisschoppelijke voor
schriften betreffende Propagandaclubs. Art. 10
van het reglement schrijft echter ook propa
gandaclubs voor, maar andere, namelijk niet
zulke die vrij slaan van de kiesvereen. Hilli
gersberg wenschte te weten of de bedoeling
der bissch. voorschriften is, dat er één propa-
