22ste Jaargang
DINSDAG 18 NOVEMBER 1930
No. 6749
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Sureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
Gemeentelijke steun
van woningen
bij het verkrijgen
in eis
BINNENLAND
3)e £eicbelve Gou/to/nt
DE ABUNNfcMEN ISPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week
Bij onze Agenten 20 cent per week
Franco per póst
f 2.50 pei kwartaal
f 2 60 per kwartaal
f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 I
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden
het dubbele van
Mededeehngen wordt
bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
j)it nummer bestaat uit twee bladen
Leekenapostolaat
'n Mooi woordMaar de daad is
mooier de daad van bet leekenaposto
laat is zoo mooi, omdat daarin de mensch
zich vertoont in de schoonheid, die hij be
zit als geschapen naai Gods beeld
God is het Zichzelf schenkende Goed.
En de mensch, die als apostel naar zijn
medcmenschen gaat, wordt gedreven door
den drang, om aar anderen te geven het
beste, wat hij zelf bezit!
Het leeken-apostolaat hoe moeben wij
dat beoefenen?
Och, verscheidene vormen kent iedereen.
Hoe het leekenapoostolaat kan worden
beoefend van persoun tot persoon, behoeft
niet te worden uiteengezet.
Maar wij bedoelen het leekenapostolaat
in het groote maatschappelijke leven.
Hce moet dat worcen beoefend?
En dan willen wij hier met 'n enkel
woord wijzen op een heel uiooi boekje, clat
een dezer dagen ofJ onze schrijftafel is te
recht gekomen: „Vers'agboek Zesde Lira-
burgsche Sociale Studieweek. Te Rolduc,*
35 Aug. 1930 En de innuiid daarv*:n is:
Leekenapostolaat op kerkelijk terrein
door prof. dr. Seb. Tromp S J., te Rome;
Leekenapostolaat op wereldlijk terrein
door prof mr E. J. J. van der Heyden te
Nijmegen; Leekenaposto'aat en Stands
organisatie door Henri Hermans, lid van
de Tweede Kamer te 's Gravenhage; Lee
kenapostolaat en de Vrouw Ao. 1930, door
prof. dT. Jac. van Ginneken S. J., te Nij
megen; Leekenapostolaat en de moderne
arbeiderswereld door prof. dr. J. B. Kors
O. P., te Nijmegen; Leekenapostolaat en
Caritas dcor mr. G. G. .1. D. kr< :i:an, e
Amsterdam; Leekenapostolaat en.Politiek
door jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck te
's GravenhageLeekenapostolaat en pro
paganda door prof. J. Jacobs M. S. C., te
Stein.
Wij recommandeeren dit boekje dat
uitgegeven is bij het Limburgsch Dagblad,
te Heerlen aan allen, die m 'i openba:e
leven een taak, dus een apostolaat, hebben
te vervullen
VOLKENBOND
DE ONTWAPENING.
Fransch voorstel aangenomen.
In de voorbereidingscommissie vóór do
ontwapeningsconferentie is gisteren hot
voorstel der Fransche delegatie aangeno
men, dat de commissie van budgetaire desr
kundigen, die reeds drie jaar geleden aan
het werk is geweest, haar taak zal hervat
ten om aan de ontwapeningsconferentie
bepaalde concrete voorstellen in te die
nen omtrent de beste methode van beper
king der militaire uitgaven voor de land
macht.
Daarna heeft de commissie besloten, de
kwestie betreffende de vlootbeperking te
behandelen in een onder-commissie, die
eveneens door den heer Loudon zal gepre
sideerd worden en waarin alle staten, die
in de voorbereidingscommissie zitting hob-
ben, het recht hebben vertegenwoordigers
te zenden.
Deze sub-commissie, die eveneens in h"t
openbaar vergadert, is reeds gistermorgei'
met de eerste bijeenkomst begonnen, waar
op voorstellen door de delegatie van Sov
jet-Rusland, Spanje en Zweden werden in
gediend tot amendeering van de vorige
week ingediende voorstellen der vijf groote
zeemogendheden, om de besluiten der Lon-
densche vlootbeperkingsconferentie in het
ontwerp-algemeenen ontwapeningsccnven-
tie te belichamen.
Litwinoff's voorstel eenstemmig verworpen.
De voorbereidende commissie voor de
ontwapeningsconferentie heeft gistermid
dag behandeld het voorstel van Litwinoff,
dat in de conventie zou vastgelegd worden
de eisch van een procentsgewijze vermin
dering der vloten van alle landen.
Lord Cecil verklaarde, een voorstender
van vermindering en niet slechts van sta
bilisatie der vloten te zijn, doch desniette
min het voorstel van Litwinoff niet te kun
nen aannemen.
Ook generaal de Marinis bepleitte ver
mindering van sterkte der vloten, doch
Een huis met tuin in-eigendom te bezit
ten is een der grootste wenschen, misschien
wel de grootste wensch van velen, vooral
ten plattelande. Voor een eigen huis heeft
de bewoner een veel grooter liefde dan
voor èen huurwoning.-De wensch een eigen
huis te bezPten spoort den mensch tot
sparen aan. Liefde voor woning en grond
(tuin en moestuin) wordt door het verkrij
gen in eigendom bevorderd. Als het beste
middel om de inwoners in de gelegenheid
te stellen hun levenswijze moreel zoo
hoog mogelijk te houden, wordt dan ook
beschouwd de verstrekking in eigendom
van goede gezonde woningen.
Door het Rijk wordt dit den laatsten
tijd ook ingezien. De Regeering heeft dan
ook reeds te kennen gegeven, dat er in het
algemeen geen bezwaar is om met Rijks
voorschot gebouwde woningen in eigendom
van do bewoners te doen overgaan. Sedert
eenige jaren volgt de Regeering dan ook
den regel, dat zoogenaamde woningwetwo
ningen met hare toestemming aan particu
lieren kunnen worden verkocht, mits die
verkoop geschiedt o.a. onder voorwaarde,
dat de woningen zullen worden bewoond
door den kopore, zoolang deze metterwoon
in de gemeen'e gevestigd is, en de om
standigheden, die voor ieder geval afzon
derlijk beoordeeld moeten worden, zóó
zijn, dat de overdracht van den eigendom
aan den kooper-bewoner economisch ver
antwoord is.
Ter bereiking van het doel heeft de Re
geering onlangs voorv,'aarden gesteld, die
zooveel mogelijk waarborgen, dat de wo
ning niet voorwerp van minder gewenschte
exploitatie wordt.
Het zijn alweer de gemeentebesturen,
die in dez'è een taak hebben te vervullen
Ter vergemakkelijking van de bemoeiin
gen van de gemeentebesturen in deze heeft
de regeering een. leidraad doen samenstel
len, waarbij ook in aanmerking is geno
men de omstandigheid, dat de kooper den
vollen kostprijs niet aanstonds, maar wel
in termijnen uit eigen middelen kunnen be
talen. In verreweg de meeste gevallen zal
de koopsom niet in contanten kunnen wor
den voldaan.
De gpmeente kan dan bij den verkoop
dc behulpzame hand bieden, door het ver
strekken van een voorschot, clat behou
dens vervroegde aflossing ter beslissing
van burgemeester en wethouders moet wor
den terugbetaald in ten hoogste 30 gelijke
annuïteiten, of in 30 gelijke jaartermijnen,
vermeerderd met de verschuldigde rente.
De 'woning wordt met den daarbij be
hoorenden grond verkocht, ingeval zij
nieuw gebouwd is, tegen kostprijs en in
andere gevallen tegen een door drie des
kundigen te bepalen prijs.
De woning kan echter voor een proef
tijd van ten hoogste een jaar aan den be
langhebbende worden verhuurd tegen een
huur gelijk aan het bedrag, dat een kooper,
die tot den vollen kostprijs voorschot zou
ontvangen, zou moeten betalen. De aflos
sing, die in betaalde huur is begrepen,
komt dan te zijner tijd in mindering op
de koopsom.
Burgemeester en Wethouders zullen vor
deren, dat een kooper ten minste 10 net.
van de koopsom bij het sluilen van den
koop uit ei'-'en middelen betaalt. De wo
ning wordt bij de overdracht hypothecair
voor het restant van de koopsom verbon
den.
Bovendien rusten, zoolang het voorschot
niet volledig is afgelost, op den kooper
nog eenige verplichtingen, die ook gelden
voor iederen volgenden verkrijger.
Hij moet de woning zelf bewonen of,
met goedkeuring van Burgemeester en
Wethouders, dgen bewonen door familiele
den.
Hij moet, ten genoegen van Burgemees
ter en wethouders, de woning behoorlijk
onderhouden, haar tegen brandschade ver
zekeren en de grond- en andere lasten tij
dig voldoen.
Hij mag de woning niet veranderen a#
afbreken, noch haar vervreemden or oe-
zwaren of er zakelijke rechten op vestigen
zonder toestemming van het gemeentebe
stuur, dat daaraan voorwaarden kan ver
binden.
Het gemeentebestuur kan dus toestem
ming geven, de woning te vervreemden of
over te dragen aan een ander; in dat ge
val moet de verkooper den nieuwen ver
krijger zich bij de acle doen ve;Tjin<Ien
tot dezelfde verplichtingen, waartoe de
aanvankelijke kooper zich bij den koop
heeft verbpnclen, met inbegrip van de ver
plichting om ook op zijn beurt bij verdere
vervreemding of overdracht deze bedingen
te maken.
Ook is nog een verplichting, dat né het
overlijden van den kooper de woning be
woond moet worden dcor een of meer van
diens erven of door zijn weduwe of door
bloed- of aanverwanten in de rechte linie
van één der hier genoemde personen.
De verkoop van een woning met steun
van de gemeente geschiedt voorts onder
bepaling, dat, indien de koo-er zich van
zijn bezit wenscht te ontdoen en na zijn
overlijden, de gemunte bevoegd zal zijn,
de woning over te nemen voor een door
drie deskundigen te bepalen bedrag.
Wanneer de gemeenten willen meewer
ken, zal dus menig inwoner aan een wo
ning in eigendom geholpen kunnen worden.
En ook al deelt men niet het beginsel,
dat de bewoner der woning eigenaar moet
worden, toch zal men den maatregel uit
een oogpunt van verbetering der volksge
zondheid en volkshuisvesting met warmte
moeten toejuichen, omdat daardoor regel
recht het ongetwijfeld meest voor de hand
liggende doel der woningwet, het bouwen
van goede woningen, gepaard gaande met
de opruiming van krotten, wordt bevor
derd.
geen percentsgewijze vermindering, daar
deze de bestaande krachtsverhoudingen
intact zou laten.
Na bestrijding ook door Frankrijk, Ame
rika en Spanje werd het sovjet-voorstel
eenstemmig verworpen.
ECONOMISCHE VOLKENBONDS
CONFERENTIE.
Opening door Colijn.
Gisterochtend is begonnen de fweede
volkenbondsconferentie in het belang vau
een gemeenschappelijke internationale ac
tie op economisch gebied.
De heer Colijn heeft de conferentie ge
opend en medegedeeld, dat alle Eur ipee-
sche staten, behalve Albanië, die lid van
den volkenbond zijn, op deze conferentie
zijn vertegenwoordigd.
De conferentie zal in de eerste plaats
bespreken de inwerkingtreding van de üan-
delsconventie van Genève van Maart van
dit jaar en daarna behandelen de mogelijk
heid om te komen tot een geleidelijke ta
riefverlaging, waarvoor voorstellen door
Engeland en Nederland zijn ingediend, als
mede de mogelijkheid om de conventie-Co-
lijn voor afschaffing der in- en uitvoerver
boden alsnog te doen in werking treden.
Wellicht zal de conferentie zich ook weer
bezig houden met de kwestie van de eco
nomische behandeling van buitenlanders.
Met betrekking tot de handelsconventie
kon de heer Colijn meedeelen, dat thans 9
staten deze hebben geratificeerd, n.l. Bel
gië, Denemarken, Engeland, Finland, Let
land, Luxemburg, Noorwegen, Zweden cn
Zwitserland.. Voorts heeft Italië reeds me
degedeeld te willen ratificeeren.
Uit de rondvraag bij de andere delega
ties bleek, dat Duitschland, Frankrijk, Grie
kenland en Nederland aan hun parlemen
ten de ratificatie der conventie zullen voor
stellen, of reeds hebben voorgesteld.
Vermoedelijk zal de conferentie beslui
ten, den oorspronkelijk vastgestelder ter
mijn van ratificatie van 1 November te
verlengen tot 10 Januari waarna dan aan
het eind van Januari opnieuw zal worden
beraadslaagd, of voldoende ratificaties
voor de in werking treding der conventie
zijn binnengekomen.
SPANJE.
DE ALGEMEENE STAKING TE
MADRID.
Te Madrid staken thans sedert Zater
dagmiddag als protest tegen de bloedige
botsing tusschen arbeiders en politie
100.000 man.
De regeering dreigt met de afkondiging
van den staat van beleg en schijnt beslo
ten strenge maatregelen te zullen nemen,
als de staking zich mocht uitbreiden.
Ook te Bilbao en te Villadolid is de al-
gemeene staking geproclameerd.
DUITSCHLAND
TAMME REDE VAN HITLER.
Van hoera-patriotisrre en oorlog afkeerig.
Adolf Hitler heeft gisterenavond te Bie
lefeld voor een vergadering van ongevror
6000 personen een rede over den tegen-
woordigen politiekcn toestand van Duitsch
land en de gesteldheid van het Duitsche
volk, zooals deze in het nationaal-socialis-
me tot uitdrukking komt, gehouden.
Zijn rede was zeer gematigd en Hitier
verklaarde met nadruk, dat de nationaal-
socialisten geenszins voornemens zijn, de
wereld in vuur en bloed te dompelen. Ais
frontsoldaten hebben zij het hoera-pa-
triotisme geheel vaarwel gezegd. Juist om
dat zij den oorlog hebben leeren kennen,
houden zij niet van den oorlog. Hitier weet
den economischen nood aan de politieke
onmacht van Duitschland, welke onmac it
weer veroorzaakt wordt door de tegenstel
ling tusschen nationalisten en socialisten.
De groote vraag der toekomst is derhal
ve, hoe deze tegenstelling overwonnen kan
worden. Dit kan slechts geschieden, indion
men zich op geheel neutraal standpunt zal
weten te plaatsen en daartoe is in de eerste
plaats de frontsoldaat geschikt, die niel-
voor een partij of stand, doch voor het ge-
heele volk zijn leven heeft gewaagd.
ENGELAND
INDISCHE VORSTEN
VOOR EEN FEDERATIE.
De voorwaarden vastgesteld.
Een speciale correspondent van de Te
legraph meldt, dat de Indische vorsten
overeengekomen zijn onder welke vooi-
waardeu zij bereid zijn onmiddellijk tot
een Pan-Indische federatie toe te treden,
wanneer het daartoe mocht komen. De
voorwaarden zijn:
le. dat de onderkoning in Indië zal blij
ven als vertegenwoordiger van den Engtl-
schen Koning;
2e. dat alle dynastieke-kwesties als: op
volging, huwelijk, de macht der vorsten
binnen hun grenzen, enz. uitsluitend aan
hun zelf worden overgelaten en de feJe-
rale regeering dus geen macht daarover
zal hebben;
3e. dat zij een billijk aandeel zullen krij
gen in alle staatsdiensten, als: spoorwegen,
kanalen, douane, irrigatie enz.;
4e. dat het leger onder den onderkoning
zal blijven staan, die de staatstroepen ge
bruiken kan, waar en wanneer hij dit noo-
dig mocht achten;
5e. dat de bestaande verdragen zullen
blijven bestaan en niet veranderd zullen
worden in nieuwe overeenkomsten met de
Pan-indische regeering;
6e. dat het disciplinaire gezag, dat nu
uitgeoefend wordt door den koning, in ze
kere gevallen van wanbestuur, verkwisting
van staatsfondsen en dergelijke voortaan
zoo noodig aan den Raad der Vorsten ter
behandeling zal komen.
Alleen de vertegenwoordiger van don
Izan van Haidera scheen tegen deelneming
aan de federatie ernstige bezwaren te heb
ben.
POLEN
DE VERKIEZINGEN IN POLEN.
De officieele uitslag.
De officieele uitslag van den Poolschen
stembusstrijd is thans bekend. Op grond
van dien uitslag is de nieuwe Sejm als
volgt samengesteld:
Regeeringsblok 248 zetels
Nationaal-democraten 65
Oppositie-blok (centro-'inksche) 78
Chr. democraten (Korfanty) 14
Oekrainers 20
Joden 7
Communisten 5
Duitschers 5
Verder behaalden nog de „wilden" twee
mandaten.
In talrijke districten van het Oosten, in
het Oekrainsche en West-Russische taal
gebied zijn alle mandaten aan het regee
ringsblok gekomen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Hitier houdt een tamme rede.
De uitslag van de verkiezingen in Polen.
BINNENLAND.
Een vliegtuig te Gilze-Rijen tegen een
huis gebotst. (Luchtvaart., 2de blad).
OMGEVING.
Doodelijk ongeluk onder de gemeente
Noordwijk.
De nationaal-democraten hebben gewon
nen en het oppositieblok der oentro-link-
schen heeft zich, wanneer men rekening
houdt met onge'digverklaring van elf be
langrijke lijsten en de gevangenneming van
de leiders, goed gehouden.
Den groot sten druk hadden de na tionale
minderheden te verdragen; zij hebben dan
ook de grootste verliezen geleden. De
Duitschers b.v. hebben alle zetels in Con
grespolen en Pommerellen, drie in Opper-
Silezië, twee in Posen en een in Oost-43ali-
cië ver'oren.
De Duitschers hebben dan ook slechts 5
van de 21 zetels, die ze in den vorigen
landdag hadden, behouden. Voor de
Oekrainers en de Wit-Russen is het resul
taat natuurlijk niet beter.
Intusschen, het Pilsoedski-blok heeft nu
wel de absolute meerderheid, maar toch
nog geenszins de voor de voorgenomen
constiturie-wijziging noodige en verhoopte
twee derden-meerderheid behaald.
De complicaties, welke op binnen-
landsch politiek gebied daaruit kunnen
voortv'oeien, zijn nog niet te overzien.
Tegelijk met. de uitslagen melden de
agentschappen nog tal van bijzonderheden
over het terrorisme van de Pilsoedski-
mannen rond de slembus:
Vele Candidabenlijsten der oppositie wa
ren, zooa'.s reeds eerder werd gemeld, on
geldig verklaard, duizenden kiesgerechtig
den waren uit de kiezerslijsten geschrapt,
vooral in Opper-Silezië.
Op den dag der verkiezing ze'f is het
stembusgcheim in vele gevallen niet ge
ëerbiedigd. Aan tot de oppositie behooren-
de kiezers werden de stembiljetten ontrukt,
waarna men hen dwong,'biljetten met den
naam van een regeeringscandidaat in de
bus te steppen.
In het district. Kattowitz alléén zijn
30.600 kiezers uit de lijsten geschrapt.
Vermoedelijk zal naar aanleiding van
een en ander een pro! est door de Duit
schers bij het hoogste gorechtshof te War
schau worden ingediend.
Van de overige nationale minderheden
hebben de Oekrainers in Oost-Galicië,
waar de strijd tegen de Ockrainsche min
derheid scherp is gevoerd, betrekkelijk toch
geringe ver'iezon geleden. Daarentegen
leden zij zware verliezen in de meer noor
delijke districten waar de regeering bijna,
alle lijsten der Oekrainers ongeldig ver
klaarde, zoodat de regeeringscandidaten
ondanks het kleine aantal stemmen dat
op hen werd uitgebracht, gekozen werden
in zuiver Oekrainsche of Wit-Russische
districten.
DE RIJKSMIDDELEN.
In October.
In October hebben de rijksmiddelen,
voorzoover de gewone bronnen van inkom
sten betreft, 3.161.000 minder opgebracht
dan verleden jaar. Niettemin is er voor de
eerste tien maanden nog een acres van
3.369.000.
TE BKtJöSEL is het monument voor de „Brahangonne" door
Kroonprins Leopold officieel onthuld. De aankomst van
Kroonprins Leopold.