22ste Jaargang VRIJDAG 14 NOVEMBER 1930 No. 6746 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN EEN BOEKENDAG BUITENLAND 3)c Êeiclóelve öoiLtotil' OE ABUNNEMENISPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 260 per kwartaal Franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'6 ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11. I DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone ad vertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit vier bladen WORDT ER TEGENWOORDIG NIET MEER GELEZEN? Het boek de trouwe vriend. Vandaag wordt een nationale boekendag gehouden. Met inspanning van alle krach ten, waarop daartoe een beroep kan wor den gedaan. Want het boek is in discre- diet. Er wordt niet meer gelezen Gelooft "u dat1? Zouden er veel mensohen zijn, die niet lezen? Tn hun velen vrijen tijd? Op hun reizen? Overtuigt u daar zelf eens van in treinen en overtuigt u vooral aan de deuren der leesbibliotheken waar de boeken als 't ware met mandenvol wor den uitgesleept. Wij zijn overtuigd, dat er zeel veel ge lezen wordt. Waarom dan een boekendag? Omdat er verschil is tusschen boeken lezen en boeken koopen. En omdat er ver schil is tusschen boeken en boeken. Voor vijftien heele centen heeft men al een roman; bij is er naar, maar hij is er een. Het amusements-'eesvoer, dat in brochure-vorm voor een paar centen op de markt wordt geworpen, is misschien nog grooter en vooral licht-, licht. Vordert het de minste inspanning dan blijft het liggen. De liefde voor het boek, die de monni ken eens jaren deed werken aan de ver luchting van één enkel werk, om 't tot een geliefd bezit te maken, is wel ver, evenals de toewijding van den meester-drukker, die 't beneden zich achtte rommel van zijn persen te laten loopen De liefde ook voor een eigen zorgvuldig samengestelde bibliotheek, waar men voor zijn behoeften en voor alle stemmingen iets vinden ban, waarvoor zoo menig uur van verkwikkende ontspanning en ster kende ontwikkeling is gesleten, waar de zoon pieus de getuigen van vaders studie en moeders devotie bewaart, aangevuld met zijn eigen smaak en aanleg zij is weggedrongen naar enkele studeerkamers. Waar vindt men nog de gevreesde lezer unius I i b r i, van één boek? Hij is dood. „Waarom, zoo redeneert nu menigeen, zou ik boeken koopen? Als ik een boek ge lezen heb, kijk ik er toch nooit meer in. De massa, die ik noodig heb, kan ik toch niet koopen; bovendien voor een paar cen ten heb ik ze van een bibliotheek. Daar vind ik te kust en te beur". Deze redeneering typeert den huidigen lezer. Hij kijkt geen boek voor den twee den keer in, omdat hij een verhaaltje leest en verder niets. Hij geniet van geen be schrijving, van geen situatie, van geen fi guur, van geen barakterteekening. Hij moet weten hoe 't afloopt; zijn tijd moet bovendien dood. Een boek, waar hij zich tegenop moet lezen, neemt hij niet in de hand, omdat hij geen ontspanning door inspanning kent. Alpenbeblimmers zijn er nog wel, maar er zijn veel meer toeristen, die een tandradbaan nemen Misschien verwonderen zij zich nog, dat hij, die zich naar boven geworsteld heeft, als overwin naar meer van het panorama geniet, dan hij die in een meer of minder confortabel coupeetje naar boven is gerukt. De lezende mensch van tegenwoordig is een massa-snellezer, geen fijnlezer. En wat is hem dan een boek, zoo'n oppervlakkige kennis, waarmee hij in een paar uur defini tief heeft afgehandeld, om weer naar een nieuwen kennis te flodderen? Het laat hem volkomen onverschillig. Het wordt hem geen vriend, waaraan hij een dierbare her innering heeft en dien hij dus graag steeds bij zich houdt. A's hij 't gelezen heeft brengt hij 't zon der herinnering en zonder spijt naar de bibliotheek terug, neemt voor een paar centen een nieuw mee eens kijken wat d a t is en het boek wreekt zich door bij zoo'n lezer niets achter te laten en spoorloos uit zijn herinnering te verdwij nen. Is de schrikbarende vervlakking van het leven bij velen geen gevolg van dit onderscheidloos over zich heen laten 6'laan van massa's niet verwerkte gedachten en levensverhoudingen? Zoo deze oppervlak kige en zinlooze tijdpasseering al geen compromis is op zichzelf, leidt zij dan niet tot tal van compromissen met het gewe ten, gaat zij niet langzaamaan en gelei delijk aan het eigen leven dezelfde non chalante gemakkelijkheid geven om heen te huppe'en over problemen, die op te los sen plicht is? Het is o.i. een zeer ernstig te stellen vraag of tal van uitleenbibliotheken, met de beste bedoelingen ingericht ter ontwik keling van hen, voor wie het boek anders niet of moeilijk bereikbaar zou zijn, niet door de te ruime plaats aan en te weinig selectiviteit in de keuze van ontspannings litteratuur meer tot vervlakking dan tot DE RONDE TAFELCONFERENTIE is te Londen door den En- gelsohen Koning met een belangrijke rede geopend- ontwikkeling hebben bijgedragen. Men- schen, die in dit opzicht ervaring hebben opgedaan, vragen zich dat wel eens met zorg af. Om dat al is wel eens een boekendag noodig Maar dan voor het goede boek, het boek dat bijna steeds onder den velen op- pervlakkigen en overbodigen rommel ver borgen ligt, het boek, dat in staat is een sterk, een trouw, een verheffend vriend te zijn. Een vriend, die zioh niet gemakkelijk geeft, maar eens veroverd, ook altijd een vriend blijft. Een boek. waar het verstand iets nieuws, iets grootsch, iets nobels in vrndt, dat een kijk geeft op tot nu toe verborgen dingen, die ons nuttig zijn te weten, een boek, dat een karakter srimuieeren kan en zelfs leiden, een boer, dat door moeilijke uren heen kan helpen en eenzame uren verrij ken. Niet het boek, dat alleen de nieuws gierigheid prikkelt, onze belangstelling vraagt voor dingen, die haar niet waard zijn, dat flikflooit met een fantasie, die we nooit streng genoeg onder controle kun nen houden, en zeker niet. dat regelrecht aandacht vraagt voor dingen, die onder ons niet genoemd moeten worden. Ja, er is meer noodig zelfs dan een boe kendag; wij hebben noodig een apostolaat tegen de overdonderende lawine van onge- wenschten rommel op de boekenmarkt, een apostolaat zooals tegen het drankmisbruik, het aposto'aat vóór het goede boek en tegen het slechte. Dit apostolaat en dan van iederen katholiek heeft als eerste norm: ik lees zonder noodzaak niets dan voor katholieken geschikte lectuur; zij alleen korht in mijn huisgezin binnen; ik werk zoo mogelijk alleen met uitgevers en boek- hande'aren, die in dit opzicht mijn gevoe lens niet kwetsen. De kerkelijke boeken- wet is mijn leidster in dit opzicht en ik handhaaf ze streng, zooals de geheelont houder verder gaat dat hij feitelijk moet, uit offer voor anderen en om het voor beeld. Dit is het eenige, wat wij doen kunnen. 't Is veel, als 't velen doen. Een nuttige overweging o.i. op dezen Boekendag. VAN HET VATICAAN. DE SPANNING TUSSCHEN DEN H. STOEL EN LITAUEN. Optreden in strijd met het concordaat. Zooals bekend is, bestaat er tusschen den H. Stoel en Litauen op het oogenblik een zeker spanning. De Litausche regeering heeft namelijk eenige katholieke jeugdorganisaties ont bonden. Dit optreden is echter in strijd met het concordaat, dat den 27sten Sep tember 1927 tusschen Litauen en den H. Stoei werd gesloten en door den toenmaii- gen kardinaal-staatssecretaris Gasparri en minister-president Woldemaras in het Va- ticaan werd onderteekend. In dit concordaat werd het bestaan van katholieke jeugdvereenigingen gewaarborgd en tevens het godsdienstonderricht op alle scholen des lands verplichtend gesteld. Overeengekomen werd ook, dat de Li tausche staat met betrekking tot de katho lieke jeugdopvoeding artikel 1331 van den codex van het kerkelijk recht erkent en dus den geestelijken autoriteiten een groote bewegingsvrijheid verleent. Intusschen werden de geestelijke auto riteiten gedwongen, om naar aanleiding van de nieuwe regeeringsverordeningen gezameulijk een document te publiceeren. waarin zij hun bezwaren uiteen zetten, maar waarin zij tevens verklaren, dat zij ten allen tijde tot onderhandelingen be reid zijn. Wij herinneren er hier nog aan. dat de H. Stoel tot de eersben behoorde, die den nieuwen staat Litauen erkenden, n.l. den lOen November 1922, nog voordat de nieu we staat dus „de jure" door de gezanten conferentie erkend was. BELG1E BELGlE'S KORTSTONDIGE KABINETSCRISIS. Oplossing heden verwacht. Er is alle reden te gelooven dat de Bel gische kabinetscrisis heden opgelost za-1 zijn. Er is een accoord tot stand gekomen tusschen de liberale en katholieke minis ters. In het taai-ontwerp zullen wijzigin gen worden aangebracht; het decreet in zake de Ecole des hautes Etudes zal wor den gehandhaafd, doch zooals reeds ge meld, in zeer breeden geest toegepast. Heden zal Jaspar door den koning wor den ontvangen, die hem gevraagd heeft zijn ontslag-aanvrage in te trekken. Alle ministers zullen naar men aanneemt in functie blijven en het kabinet zal zich ver moedelijk Dinsdag aan de Kamer voor stellen. «Tel." FRANKRIJK. GROOTE REDE VAN BRIAND. Een ietwat sentimenteel pleidooi. In het debat over de buitenlandsche po litiek kwam Briand even na zes uur aan hot woord. Hij sprak.tot bij achten. Zulks na de rede van den leider der rechterzijde, Louis Ma rin, wiens betoog geheel dezelfde concep ties aanwees als dat van Franklin Bouillon. Heeft zulks Briand ontsticht? Zijn lang verwachte rede was meer een pleidooi te gen de aanvallen, waaraan hij van rechts bloot stond dan een diep ingaan op de kwestie. Hij zeide niets nieuws, verdedigde vaag zijn politiek en vroeg dè Kamer, zich uit te spreken voor of tegen hem en dat ver zekerde hem veel ostentatief applaus bij de linkerzijde, in het bizonder bij de so cialisten. Zijn eenigszins sentimenteel beroep kreeg een nog meer persoonlijk karakter, toen Briand zich zeer ernstig beklaagde over de wijze, waarop h'j door de natio nalistische pers bestreden was. Hij sprak van een stikgassenoorlog en verliet de tribune na een klagelijk uitge sproken slot, waarin hij zei, dat, waar een rechtsck blad zelfs zoover was gegaan van te verklaren, dat hij den kogel verdiende, hij daaraan nog de voorkeur gaf boven te leven in de sfeer van verstikkende gasma- kerij. „Welnu, riep hij uit, boven die provoca ties en de gasaanvallen geef ik de voor keur aan clen kogel, dat is meec proper". Natuurlijk applaudisseerde de linkerzijde als om het paleis Bourbon in zijn grond vesten te doen schudden, maar overigens was slechts het centrum Briand welwillend gestemd. De rechterzijde bleef een geheel afwach tende houding aannemen. Tijdens de passage trouwens, waarin Briand zeer pathetisch, maar zonder klem sprak, over de Europeesche federatie, dus juist dat deel van zijn rede dat hij als klap per op de vuurpijl had bewaard, hinderde Marin hem met interrupties en riep hem VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Nadat Briand zijn ponuek verdedigd had nam de Kamor een motie van vertrou wen aan in de buitenlandsche politiek. Een aanslag op den premier van Japan. Nadere bijzonderheden omtrent de in stortingsramp te Lyon. (Buitenl. Berichten 4de blad). De 24ste Berlijnsche Zesdaagsche werd door het koppel Rausch-Hurtgens gewon nen. (Sport, 4de blad). BINNENLAND. Algemeene Beschouwingen Staatsbegroo- ting en Buitenlandsche Zaken in de Twee de Kamer. (1ste blad). De steun aan de tarwe-cultuur. Een dubbel menggebod? (3de blad). Auto aangereden op den onbewaakten overweg bij Kloetinge. De bestuurder ge wond. (Gem. Ber., 3de blad). Een belangrijke verduistering met sche pen aan het licht gekomen. (Gem. Berich ten, 3de blad). Op het studenten schermtournooi te Utrecht won Nederland den sabelwedstrijd. (Sport, 4de blad). OMGEVING. Officieole opening van het Raadhuis te Noordwijkerhout. (4de blad). Opgericht is de waterleiding-stichting Alkcmade—Rijnzaterwoude—Leimuiden. (2de blad). zelfs toe: „De Europeesche federatie be staat slechts in uw droomen"'. De quintessence van Briand's betoog was, dat een andere politiek dan do zijne, welke op de tractaten gebouwd is, niet mo gelijk is en trouwens door geen der aan vallers is aangegeven. De tractaten sluiten een politiek van allianties uit. En zoo men die zelfs zou willen beproeven, dan is men niet zeker, daar anderen toe bereid te vinden. Uit het betoog van Briand moet ook nog aangestipt, dat hij zei, dat zijn toenade ringspolitiek er rekening mee wil houden dat aan genen kant van den Rijn een zeer sterk republikeinsch element bestaat, waarmee te werken valt en dat zijn politiek niet belet, de grenzen in staat van verde diging te brengen en op zijn hoede te zijn. De kamer besloot op aandringen van Tardieu tot nachtzitting ten einde' het de bat af te werken. Motie van vertrouwen aangenomen. De Kamer heeft in deze nachtzitting met 323270 stemmen de motie van ver trouwen in df regoering aangenomen en hiermede de debatten over de buitenland sche politiek beëindigd. HET IN CULTUUR BRENGEN VAN DE WIERINGERMEERPOLDER bij „de Haukes". Men is thans bezig met de eerste 480 H.A. grond en gebruikt om dit om te ploegen de Caterpillars" (tractor met rupsbanden). De raterpillars aan het werk. AMERIKA STAAT VAN BELEG TE HAVANA. Botsing tusschen studenten en troepen. Gistermiddag hebben te Havana opnieuw relletjes plaats gehad. Groepen studenten renden dor de straten, wierpen ruiten in en havenden gebouwen. Afdeelingen cava lerie kwamen tusschenbeide en maakten van de sabel gebruik. Voor een dagbladbu reau, waar zich een groote menigte had verzameld, werden scholen gelost, zoodat ook hier troepen de menigte moesten ver spreiden. Een man, waarschijnlijk een stu dent, heeft een ernstigen sabe'houw op he' hoofd opgeloopen. De autoriteiten hebben troepenversterkingen ontboden en den staat van beleg afgekondigd. JAPAN AANSLAG OP JAPANS PREMIER. Op het station te Tokio is gisteren een aanslag gepleegd op den Japanschen pre mier Yuko Hamagudsi. Een 23-jarige fana tieke nationalist schoot op den premier en trof hem in de buik. De minister-presi dent is naar een ziekenhuis overgebracht. Het motief van den aanslag is onbekend. Sinds de vlootconferentie te Londen echter zijn de samenzweringen en contra-samen zweringen aan de orde van den dag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1