22ste Jaargang
WOENSDAG 29 OCTOBER 1930
No. 6732
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
3)e £eidóelie(£ou/fcomt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Waarom niet?
In een verslag over een mode-show in
„Hotel des Indes" schreef het „Handels
blad" o.a.:
„Als een mannequin in een kort en
wijd chinchilla-avondjasje haar op
wachting komt maken, deelt een der
vertegenwoordigers van de firma op
luiden toon mede, dat die gestreepte
mantel met zeventig duizend Holland-
sche guldens moet worden betaald;
zeventig duizend guldenHet bedrag
wordt aan ieder tafeltje herhaald, het
lokt verleederde blikken in de richting
van den mantel, die niet eens door
iedereen uitbundig kon worden bewon
derd".
Is het wonder, dat de „Tribune" hier bo
ven zet: „Terwijl de werkloozen crepee-
ren....? vraagt de „Maasbode", welke
boven het bericht plaatste: Communisten-
kweekerij.
Maar: waarom zou men niet zoo'n kost
baren mantel mogen koopen, als men er 't
geld voor heeft, als men 't betalen kan?
Mien laat toch zóó de dubbeltjes rollenEn,
als men het geld eerlijk in zijn bezit, heeft,
mag men er dan niet eens mee doen wat
men wil? Waarom niet?
Waarom niet? 5t Is wellicht nuttig,
daarop nog 'ns een klaar antwoord te ge
ven. Ook in kringen, waar men op de ma
nier van geld uitgeven niet zoo consciën
tieus let, voelt men nog wel aan, dat er
iets verkeerds ligt in het koopen van een
mantel, welke zeventig duizend gulden
kost, óók al zou een of andere rijkaard er
geld genoeg voor hebben.
Maar: durft men daar de conse
quenties aan, als men dat feit afkeurt?
Zijn dan ook niet vele andere feiten
al is het verkeerde ervan niet zoo schreeu
wend erg af te keuren, eenvoudig o m-
dat 't geld niet redelijk, niet doelmatig
wordt besteed, terwijl men deze toch aan
vaardt of zelf stelt, als iets heel gewoons
De maatschappij is doordrongen van het
onchristelijke beginsel, dat het persoon
lijk eigendom mag worden gebruikt naar
willekeur; vaak worden alléén de
ergste uitspattingen van dat beginsel
afgekeurd 1
Tegenover dat verkeerde beginsel moet
in de practijk worden gesteld we zou
den willen zeggen een Christelijk-commu-
nistisch beginsel betreffende het gebruik
der tijdelijke goederen.
Zoo kernachtig is dat beginsel neerge
legd in het door ons reeds meermalen geci
teerde woord van Sint Thomas van Aquino:
„Wat het gebruik der goederen betreft
moet de mensch deze niet beschouwen als
particulier, maar als gemeenschappelijk,
zoodat hij gemakkelijk ervan mededeele
als anderen in nood zijn."
Als daarnaar werd gehandeld, zou er
geen sprake zijn van: Communisten-kwee-
kerij
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
II
ENGELAND
DE OPENING VAN HET ENGELSCHE
PARLEMENT.
De troonrede.
De Engelsche Koning heeft gisteren
zelf het Parlement geopend.
Bij aankomst van den Koning en de
Koningin in het Hoogerhuis werden 41
saluutschoten gelost en vervolgens sprak
de Koning daar de troonrede uit.
Hij zeide daarin: Het heeft mij veel
genoegen gedaan mijn minister uit- de
Dominions en de vertegenwoordigers van
Indië, die de rijksoonferentie bijwonen,
to ontvangen. Ik sla met innige belang
stelling den voortgag van hun werkzaam
heden gade, waarvan ik vol vertrouwen
den bevredigenden uitslag afwacht.
Ik hoop spoedig de vertegénwoordigers
van vorsten en volken van Indië welkom
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De rede van Mussolini heeft geen gunstt-
ge pers in Frankrijk en Engeland.
De terreur in Oost-Galicië.
BINNENLAND.
De Pachtwet in de Tweede Kamer, (lstc
blad).
De invoer van Russisch graan. Tegen
overgestelde meeningen in België en in Ne
derland. (3e blad).
De Prov. Staten van Noord-Holland
hebben besloten tot steun aan den noodlij
denden tuinbouw. (3e blad).
Waarschijnlijk gaat in November de Bel-
gische grens weer open voor Nederlandsch
vee. (3de blad).
Een regeerinosverslan over het Lager
Onderwijs in 1927—1928. (3e blad).
TE BREDA is het nieuwe gemeentelijk slachthuis in de Belorumpolder officieel geopend
Het gebouwencomplex
te heeten, die aanstalten maken om zich
met leden van beide partijen in beide hui
zen van het parlement te vereenigen om
de toekomstige constitutioneele positie
van Indië in overweging te nemen. Het
is mijn voornemen deze conferentie in te
wijden en ïk heb het ernstig vertrouwen
dat aan het einde ervan eenstemmige en
verstandige oplossingen gevonden zullen
worden van de belangrijke vraagstukken
waarover zij geroepen zal zijn te beraad
slagen.
Tot de binnenlandsche aangelegenheden
overgaande zegt de Koning: Ik volg met
groot e bekommering en sympathie het
voortbestaan van de ernstige, werkloosheid
onder zoovelen van mijn volk.
De economische inzinking blijft onge
lukkig de markten van de wereld over-
heerschen en de haar vergezellende be
perking van den internationalen handel
wordt bijzonder hevig gevoeld in de in
dustrieën die bepaaldelijk va-n uitvoer af
hankelijk zijn.
Mijn regeering zal volharden in haar
pogingen om den binnenlandsohen, rijks-
en buitenlandsehen handel te ontwikkelen
en met maatregelen, welke in de nijver
heid tot grooter doeltreffendheid zullen
leiden, hulp te bieden.
Er zullen u voorstellen voorgelegd wor
den voor het bevorderen van omvangrijker
nederzetting en tewerkstelling op het land
en van uitoefening van het landbouw
bedrijf op groote schaal en voor aankoop
en ontginning van landerijen, voor organi
satie van producenten en voor den afzet
van voortbrengselen.
Ik ben voornemens onverwijld een com
missie in te stellen voor het houden van
een onderzoek naar het geheele vraagstuk
der verzekering tegen werkloosheid en in
het bijzonder naar de beweringen over het
misbruik dat van de wettelijke bepalingen
wordt gemaakt.
Mijn ministers zijn van plan wetgeven
de maatregelen in te dienen om aan de
gemeenschap haar aandeel in de waarde
van grond alg> bouwterrein te verzekeren.
Dan worden wetsontwerpen aangekon
digd tot verhooging van den schoolplich-
tigen leeftijd, tot wijziging van de wet op
de arbeidsgeschillen en de vakbeweging
en tot instelling van een verbruikersraad.
Ook zal een wetsontwerp tot hervorming
van het kiesstelsel ingediend worden.
Voor het werkloosheidsfonds- zullen nieu
we credieten gevraagd worden.
Ten slotte worden wetsontwerpen aan
gekondigd betreffende fabrieken en werk
plaatsen, tot ratificatie van de conventie
van Washington betreffende de werktijden
en van de conventie nopens de veiligheid
van levens op zee en tot instelling van
een nieuwe overheidsinstantie voor het
passagiersverkeer te Londen.
De bisschop van Worcester op weg
naar het parlement overleden
De bisschop van Worcester, dr Pearce,'
is plotseling ineengezakt en gestorven,
terwijl hij over Parliament square te Lon
den liep, om de opening van het parle
ment bij te wonen. Hij was 65 jaar oud.
ITALIË
DE REDE VAN MUSSOLINI.
Een gunstige pers in Frankrijk en Engeland
De Parijsche ochtenlbladen wijden diep
gaande beschouwingen aan de revoering
van Mussolini. Me. name de passage waar
in de Italiaansche minister-presiJent wordt
onder de loupe c :r- men en becritiseerd.
De „Echo de Paris" is van meening, dat
de kern van Mussolini's redevoering ge
vormd wordt door den eisch tot herziening
van de verdragen, en het verwijzen van
den drang van Italië naar het Oosten. Al
het andere was slechts rhelorica, ook de
bewering dat Italië nooit uit zichzelf naar
het oorlogswapen zal grijpen. Immers Ita
lië bereidt den oorlog voor. Tusschen Frank
rijk en Italië is sedert geruimen tijd een
kloof ontstaan, die het den politici niet
gemakeüjk zich vallen te overbruggen.
De „Petit Journal" schrijft, dat Italië
een herziening van de vredesverdragen
wenscht ten gunste der overwonnenen maar
vooral ten gunste vanItalië. Niet al
leen van meening dat Europa bij een der
gelijk avontuur in het geheel niet gebaat
zou zijn, doch integendeel veel op het
spel zou zetten.
Voor het overige biedt het verdrag van
Versailles, of liever het Volkenbondssta
tuut, de mogelijkheid een onderzoek naar
een polilieken toestand in te stellen, die
een gevaar dreigt te worden voor den
vrede.
Ook „L'Oeuvre" ziet evenals de „Echo
de Paris" in de verklaringen van Musso
lini, het gevolg van de buitenlandsch poli
tieke gebeurtenissen der laatste tijden. Het
blad besluit met de opmerking daar de
„normaliseering" van Italië niet meer mo
gelijk blijkt wil men met het hoofd door den
muur loopen.
De Engelsche bladen geven de rede van
Mussolini uitvoerig weer. De „Times" is
van meening, dat Hoover en MacDonald in
hun opmerkingen over Italië en Frankrijk
nog zekerf veel voorzichtiger geweest zou
den zijn, wanneer zij van deze strijdlustige
rede van Mussolini" hadden kennis gedra
gen. Zij zouden dan hun optimisme nog
nauwer begrensd moeten hebben. Het zou
zeker tot pessimisme sternen, wanneer de
drie groote mogendheden, wier vloot een
kwestie van levensgewicht is, zouden be
sluiten hun wapening ter zee te beperken
en zij zouden moeten waarnemen, dat an
deren hun voorbeeld niet volgen en dus
hun vrijwillig opgegeven machtspositie
gaan innemen.
De „Daily Herald", het dagblad van de
arbeiderspartij, meent, dat Europa hoe
langer hoe meer tot dc oude gebruiken
terugkeert. De diplomatieke oorlog is al
begonnen. Tegenover het Fransche bondge-
nooten-systeem zet Mussolini een groep,
die bestaat uit Hongarije, Bulgarije, Tur
kije en misschien Griekenland. Thans doet
hij ook een openlijk aanbod tot bondge
nootschap aan Duitschland, welk aanbod
hij baseert op een herziening der vredes-
tractaten. Gezien al deze feiten acht de
„Daily Herald" liet uiterst noodzakelijk,
dat men nu spoedig tot daden overgaat om
een oorlog te verhinderen.
De „Daily Express" spreekt van „Keizer
Mussolini" en over sabe1 gekletter. Italië
heeft meer dan eenige andere mogendheid
inCuropa den vrede noodig. Wanneer Mus
solini blijft doorgaan op den weg, dien hij
thans volgt, veroorzaakt hij een cata
strophe en zet alles op het spel, wat hij tot
nog toe heeft bereikt.
BULGARIJE.
STORMACHTIGE REIS VAN HET
BULGAARSCHE KONINGSPAAR.
Hun schip in een Grieksche haven.
Ten gevolge van een hevigen storm zag
het schip, waarmede koning Boris en zijn
jonge gemalin de reis naar Bulgarije ver
richten, zich genoodzaakt in den afgeloo-
pen nacht een haven van een der Griek
sche ei'anden binnen te loopen. Eerst van
ochtend kon de reis worden voortgezet;
het schip is inmiddels het kanaal van Co-
rinthe gepasseerd.
HONGARIJE.
GRAAF APPONYI WIL MEER DEMO-
CRATIE IN HONGARIJE.
In een brief aan zijn kiezers bepleit
graaf Apponyi een breederen democrati-
schen grondslag voor het huidige regime
in Hongarije.
De weinige beweging, die men in het
huidige Hongarije waarneemt, vermindert
de sympathie der beschaafde mogendhe
den voor Hongarije en maakt ook naar
buiten de eischen en gerechtvaardigde
nationale aspiraties van Hongarije moei
lijker, terwijl zij naar binnen een rustige
ontwikkeling belemmert. De omstandigheid,
dat de verbitterde ontevredenheid met
de huidige verhoudingen niet langs grond-
wettigen weg tot uiting kan komen, kan
ot gevaarlijke toestanden leiden.
Tenslotte verklaart graaf Apponyi, dat
de troonopvolgingskwestie op het oogen-
blik politiek niet actueel is, maar dat ook
zijn hoop voor de toekomst' van de Hon-
gaarsche natie gericht is op den jongen
man, die dezer dagen den drempel van
den mannelijken leeftijd overschrijdt.
SPANJE.
Een revolutie in voorbereiding?
Te Sevilla zijn de studenten uit protest
tegen de onderwijsverordening, die nog
uit den tijd der dictatuur stamt, in sta
king gegaan. Zij richtten een brandstapel
op, waarop zij het portret van den minis
ter verbrandden, terwijl zij om het vuur
heen dansten.
Ook in Oviedo zijn de studenten in sta
king gegaan.
Te Barcelona bereidt men een groote
republilceinsche demonstratie voor tegen
9 November, waarbij men op een opkomst
van 100.000 deelnemers rekent.
Geruchten doen de ronde, dat deze de
monstratie een voorbode van de omwente
ling zal ziin
POLEN
DE AFSTRAFFING VAN
OOST-GALICIE.
Nog steeds terreur en vernieling.
Geloof schenkend aan de verklaring vau
den kabinetschef Suchenek, welke luidde,
dat de strafexpedities in Oost-Galicië reeds
zijn afgeloopen, bevatte de West-Europee-
sche pers dezer dagen reeds berichten
over de „herstelde rust" in dit zwaar be
proefd gebied. Naar van betrouwbare zij
de aan de „Msb." wordt bericht, is van een
herstel der rust jammer genoeg nog geen
sprake.
De Poolsche regeering meent blijkbaar
met hooger bedoelde geruststellende me-
dedeeling de gemoederen, die hier en daar
tegen haar militair machtsvertoon in be
weging kwamen, voldoende tot bedaren
te hebben gebracht, om ongehinderd, en
zelfs feller dan ooit, de „afstraffing" to
kunnen voortzetten.
Poolsche krijgslieden, door politie-troe-
pen gesecondeerd, zijn dan ook weer volop
in actie met geen ander doel blijkbaar, dan
heel de Oekrainsche cultuur en alle 's lands
eionomische instituten te vernietigen, ten
zij héél die strafexpeditie en al dat terro-
riseeren er uitsluitend op gericht is, de
bevolking van de stembus verre te houden
en de Pilsoedski-partij eerlang aan een
eclatanten triomf te helpen.
Lemberg is de vorige week, er werd
reeds melding van gemaakt, dagen achter
een het tooneel geweest van allerhande
anti-Oekrainische excessen. De Poolsche
studenten, die deze relletjes op touw zet
ten, werden door de politie ongemoeid ge
laten.
Met keien en dakpannen gewapend, hok
een studenten-bende in den nacht van 17
October ten aanval tegen het klooster der
Basilianerinnen, waar loor liefdevolle zus
ters een groot aantal weczen wordt opge
voed. Schreeuwend en tierend verbrijzelde
Polens „studeerende jeugd" hier drie en
zeventig ruiten, tot groote ontsteltenis van
de zusters en weezen, die schreiend, in pa
niek de slaapzaal ontvluchtten en zich de
voeten wondden in de glasscherven, waar
mede heel de zaal lag bezaaid. Een der
weezen liep zelfs een hersenschudding op
en bleef bewusteloos tot den volgenden dag.
Men weet reeds, hoe het herderlijk schrij
ven der Oekrainsche katholieke bisschoppen
ontvangen werd in dit land, dat toch met
den H. Stoel door een concordaat verbon
den is. De politie werd er eenvoudig óp
afgestuurd, om den bissckoppelijken brief
in beslag te nemen!
Dc Poolsche cohorten zijn thans te Lem
berg en omgeving nog even lustig aan t
plunderen en afranselen als vóór de fameu
ze verklaring van kabinetschef Suchenck.
De vorige week was Ahrynin aan Ue
beurt. De inwoners werden van alles be
roofd. Zelfs de tapijten van hun woningen
werden als oorlogstropheeën door vlen
roemruchte mannen naar de kazernes, ook
wet echter naar eigen huis, gesleept. Alle
Oekrainsche instellingen werden verwoest,
de arme vervolgden werden tot bloedens
toe gegeeseld.
In het district Jamoron hebben 25 dor
pen soldaten- en politie„-bezoek" gekre
gen. Van de cultureele en economische in
stituten der Oekrainers was na die visite
nog slechts een ruïne over. De meeafce in
woners zagen gelukkig kans met paarden
en een deel van hun bezit de bosschen in
te vluchten, de geestelijken en onderwijzers
konden naar Lemberg de wijk nemen, maar
gemeente-burgemeester (van het dorp
Nakoneezne Harasymin) kregen ze te pak
ken en de man werd zóó meodoogonloos
geranseld, dat hij tbans in het sanatorium
x-
