22ste Jaargang
DINSDAG 14 OCTOBER 1930
No. 6719
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
3)e £eicbelve Gou/fccmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
FEUILLETON
Wij beginnen morgen met een nieuw
feuilleton een werk van den Engelschen
schrijver Victor Bridges.
't Is de geschiedenis van iemand, die
met zijn dubbelganger overeenkomt zijn
euatp qrao3{uaai3Ao jaSuuSisqqnp uCtz qara
terwijl hij daarbij een ernstig gevaar voor
zijn leven beloopt.
In deze avontuurlijke roman zit gezon
de humor.
De Pall Mall Gazette schreef ervan:
,,'t Is uiterst moeilijk aan te nemen, dat
die boek het eerste boek is van den heer
Bridges. Het is in ieder geval een van de
beste romans, die wij in langen tijd gele
zen hebben".
En de Daily Mail:
„Een uitstekende roman, vol van de
stoutste avonturen."
„TUSSCHEN DE BOEKEN
DER WET"
Wij maken vandaag een aanvang met
een serie Artikelen, waarin op duidelijke
wijze een overzicht wordt gegeven van wat
ieder weten moet van het Nederlandsche
Recht speciaal ook ieder als kranten
lezer, om de verschillende termen enz. in
verslagen van rechtszaken te verstaan.
Bestrijding der pornografie
Gewetenloos slecht is het bedrijf derge
nen, die, uit winstbejag, geschriften druk
ken en verspreiden, welke het kennelijk
doel hebben, de goede zeden te ondermij
nen, de zonden zoo verleidelijk'mogelijk te
propageeren.
De pornografie de vuilschrijverij
vindt ten onzent nog geen voldoende be
strijding.
Gemakkelijk is deze bestrijding niet,
zoo zegt de „Standaard":
„Ook al niet, omdat men te doen heelt
met gewetenlooze lieden, die aan verhard
heid in het kwaad gewoonlijk ook een
groote mate van slimheid en brutaliteit
paren. En die zich waarlijk niet laten af
schrikken door een boete van een paar
honderd gulden.
Het verblijdt óns, dat de Minister van
Justitie veel aandacht wijdt aan de be
scherming van ons volk en in het bijzonder
van de jeugd tegen het gif, dat met zoo
kwistige hand blijkt te worden verspreid.
Dit blijkt uit de Begrooting van Justitie
waarin de post, die betrekking heeft op
de bestrijding van ontuchtige uitgaven, is
verhoogd. De Minister zegt in zijn Memo
rie van Toelichting, dat bij de raming van
dien post rekening is gehouden met uit
oefening van een recherchedienst, welke
zal geschieden met het oog op het bren
gen van meerdere eenheid in de bestrij
ding van den handel in en de verspreiding
van ontuchtige uitgaven hier te lande, als
mede op een krachtige bestrijding van dit
euvel."
Tot zoover genoemd antirev. dagblad.
Wij willen hierbij even wijzen op een
bepaalde manier, waarop men het kwaad
der pornografie kan bestrijden een ma
nier, die herhaaldelijk is voorgehouden ge
worden, en die, door alle weidenkenden
toegepast, wel niet volledig succes zal be
reiken, maar zeker niet zonder effect blijft.
Wij doelen op de zoo dikwijls voorgehou
den leuze, om in dergelijke winkels niet
te koopen.
Dergelijke winkels moeten worden ge
boycot. Dat is een middel van bestrijding,
hetwelk niemand mag verzuimen toe te
passen, zoo hij daartoe in de gelegenheid
komt.
Politiek zonder politiek!
Zaterdagmiddag heeft ten kantore van
mr. Van Doorne te Utrecht een vergade
ring plaats gehad, waaraan heeren uit
DOOR HET COMITÉ TER BEHARTIGING DER BELANGEN VAN DE LIMBURGSCHE IN
DUSTRIE is deze week een excursie georganiseerd door de industriegebieden van Limburg.
Vanaf het dak N.V. Kristal-, Glas- en Aardewerkfabriek „De Spinx" te Maastricht bekijken
eenige leden van het gezelschap de schoorsteenen der Limburgsche fabrieken
verschillende deelen van het land en van
verschillende levensrichting hebben deel
genomen, ter bespreking van de middelen,
.die kunnen worden aangewend om de ver
politieking van ons land tegen te gaan.
Deze vergadering besloot tot het oprich
ten van een genootschap, dat met kracht
zal optreden tegen verschillende misstan
den in ons maatschappelijk leven, die een
gevolg zijn van de dictatuur der politieke
partijen. Een voorloopig comité zal de sta
tuten opstellen, waarna een uitgebreider
vergadering zal worden belegd.
Wij zijn eenigszins nieuwsgierig, wie nu
weer aan het stichten van een partij zijn
gegaan. Want dit genootschap beoogt ten
slotte een partij te zijn, als alle andere
partijenals het nl. iets zou willen berei
ken in de politiek, zal het ook natuurlijk
aan politiek moeten doen, als alle
andere partijn! En als het héél groot zal
worden, zal het misschien een „dictatuur"
gaan uitoefenen, zooals nu nog niet
eenige andere partijWant dat in ons land
politieke partijen een „dictatuur" uitoefe
nen, hebben wij nog nooit bemerkt!
Intussohen zal dit genootschap, als 't er
komt, wel weer zijn een politieke partij van
menschen die aan politiek willen doen.,
en in de politiek iets, hoe dan ook, willen
bereiken.zonder dat ze 't zeggen!
Leeren' van den tegenstander
Een boterham smaakt bij tante lekker
der dan thuis, ook al is het dezelfde boter
ham, die thuis wordt gegeven. Zoo zijn nu
eenmaal kinderen.
Maar niet alleen kinderen.
Eenzelfde geestesgesteldheid kan men
ook wel waarnemen bij groote menschen.
En vaak is daardoor alleen te verklaren
het feit, waarom nog te velen hun eigen
katholieke courant achterstellen bij de
niet-katholieke, waaraan zij de voorkeur
geven, zonder zelf te weten, waarom
't Is goed, te leeren van den tegenstan
der! Volgens een mededeeling van het
„Volk" is het getal abonné's in de laatste
negen maanden met enkele duizenden
vooruitgegaan. Zouden al die abonné's het
laten we zeggen: neutrale nieuws, dat
ze in het „Volk" lezen, ook niet even goed
in een ander blad kunnen vinden 1 Waar
schijnlijk wel! Maar die duizenden sociaal
democraten willen wat lezen over hun be
ginselen, over hun partijEn dat is zoo
verklaarbaar en zoo redelijk. Nogmaals,
aan het adres van bepaalde katholieken:
't Is goed te leeren van den tegenstander!
DUITSCHLAND
DE NIEUWE RIJKSDAG BIJEEN.
Het eerste scheldwoordenidebat.
Gistermiddag is de nieuwe Rijksdag
voor het eerst, bijeengekomen. Het oudste
Rijksdaglid, de 82-jarige Herold, die als
voorzitter der eerste zitting optrad, begon
met den nationaai-socialist Göhring tot
griffier te benoemen, hetgeen door de
communisten met ironisch geroep werd
begroet, terwijl zijn partijgenooten dit met
„HeiP'-geroep beantwoordden.
Vervolgens worden de namen der afge
vaardigden voorgelezen. Als de naam van
dr. Albrecht (nat.-soc.) wordt afgeroepen
antwoordt d:ez,e met het gebruikelijke
„hier", doch hij voegt er bij „Heil Hitier!"
(Groote vroolijkheid). Als de naam Breit-
scheid wordt afgeroepen merkt een com
munist op „Nog altijd geen minister". Zoo
gaat het voort. Wanneer Frick zich meldt,
roepen de communisten hem toe „vaan
drig Rijksminister Rrüning krijgt' van
hen te hooren „de hongerdiotator" en als
Goebbels' naam wordt afgeroepen, weer
klinkt het van de zijde der communisten:
„Weg met den moordenaar
Eerst na het aflezen van zijn naam komt
dr. Goebbels de zaal binnen.
Goebbels wordt door de nationaal-socia-
listen met stormachtig gejuich en applaus
begroet en terwijl de communisten hem
met interrupties betreffende zijn proces
overstelpen, antwoordt Goebbels: „Ja, ik
saboteer jullie burgerlijke justitie".
De Duitsch-nat-ionaal Von Oldenburg
Januschau drukt zijn buurman Goebbels
de hand en het duurt geruimen tijd alvo
rens de kalmte is hersteld.
Bij het afroepen van den naam van den
nat.-socialist Heine roepen de communisten
„de veemmoordenaar". Dit wordt met heil-
geroep der Hitler-mannen beantwoord. Op
een interruptie van de communistische me-
vtouw Arendz antwoordt een nationaai-
socialist met een doordringend „kikeriki".
Dan komt de naam Mkildenhauer (D.-
Volkspartij) en de nationalisten roepen
„30.000 Mark". Hilferding wordt door de
nat.-socialisten en Munchmeyer wordt door
de sociaal-democraten met hoonger iep
ontvangen. Als de naam van den commu
nist Maddalena wordt, afgeroepen, roepen
zijn partijgenooten „Die zit in de gevan
genis, die heeft geen maagkwaal zojals
Goebbels".
Nadat- alle namen zijn voorgelezen, roept
de communist Pieck driemaal „Rotfron'".
waarmede de andere communisten instem
men. Vervolgens leest de sociaal-democraat
Taubade] onder de interrupties der na-
tionaal-socialisten en communisten de in
gediende voorstellen en moties voor. De
communist Torgler stelt voor het- commu
nistische voorstel, om den afgevaardigde
Maddalena uit- de hechtenis te ontslaan,
nog heden te behandelen. Voorzitter He
rold verklaart, dat dit voorstel slechts be
handeld kan worden, wanneer daartegen
geen bezwaren kenbaar worden gemaaxt.
Hij constateert daarop, dat niemand be
zwaren heeft on stelt derhalve vast, dat
het voorstel is aangenomen. Een tweede
communistisch voorstel tot het doen terug
trekken van de politie uit de omgeving
van den Rijksdag stuit op verzet bij de
burgerlijken, hetgeen bij de communisten
rumoer doet ontstaan. Herold stelt voor
de eerstvolgende zitting Woensdag te hou
den en op de agenda het sociaal-democra
tisch voorstel te plaatsen tot verlaging van
de vergoeding der Rijksdagafgevaardig
den met 20 pet.
Dit voorstel noodigt de regeering bo
vendien uit, bij den Rijksdag een voorstel
in te dienen, betreffende een zelfde korting
op de salarissen van den Rijkspresident en
de rijksministers en op de pensioenen der
ministers, waarbij bepaald moet worden,
dat deze pensioenen een bedrag van 12.000
Mark per jaar niet mogen overschrijden.
De communist Torgier protesteert er
tegen, dat Dinsdag geen zitting wordt ge
houden.
Frick, die daarop het woord neemt,
wordt door de communisten luide toege-
joeld, zoodat van hetgeen hij zegt slechts
weinig kan worden verstaan. Hij verzet
zich echter tegen het communistische
voorstel.
De D.-Na-tionaal dr. Everling stelt voor
op de agenda voor de eerstvolgende zit
ting het voorstel zijner fractie te plaat
sen inzake een amnestie.
Inmiddels its het in de zaal tusschen
nat.-socialisten en communisten tot een
luidruchtigen twist gekomen. De commu
nist Leow is dicht bij de nationaal-socia-
listen gaan staan, waarop een hunner hem
toeroept: „Hou toch je bek". Herold ver
zoekt den afgevaardigden plaats te willen
nemen, waaraan na lang dralen gevolg
wordt gegeven. Met de stemmen der com
munisten tegen werd daarop besloten de
eerstvolgende zitting Woensdagmiddag
drie uur te doen plaats vinden. Op de
agenda staan de voorzitterskeuze en het
sociaal-democratisch voorstel tot korting
van de vergoeding der rijksdagafgevaar
digden.
Voorstellen van socialisten en
Duitsch-nationalen.
In den Rijksdag hebben de sociaal-de
mocraten het volgende voorstel ingediend:
1. de presentiegelden der leden van den
Rijksdag worden met ingang van heden
met 20 pet. verminderd;
2. de Rijksregeering wordt verzocht den
Rijksdag binnenkort een voorstel te doen
om de salarissen van den Rijkspresident
en de Rijksministers, evenals de ministers
pensioenen, met een evenredig bedrag te
verminderen, met dien verstande, da-t geen
enkel pensioen, met. inbegrip van de an
dere inkomsten, de 12.000 mark mag over
schrijden.
De Duitsch-nationale Rijksdagfractie
heeft- verschillende voorstellen en inter
pellaties ingediend, waarin een verder
blijven van Duitschland in den Volkenbond
als doelloos voorgesteld wordt. De. regee
ring wordt verder verzocht de gedachte te
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Gistermiddag is de nieuwe Duitsche
rijksdag bijeengekomen.
Ernstige relletjes in de straten van
Berlijn.
A.s. Zondag zou de Zeppelin over ons
land komen. (Luchtv., 2de blad).
BINNENLAND.
De burgemeestersbenoeming te 's-Gra-
venhage (lstn blad).
De Westsluis in Terneuzen door een
Engelsch schip aangevaren. (Gem. Ber.,
3de blad).
Een postzak met 1500 vermist van
Pekela naar Winschoten. (Gem. Ber., 3de
blad).
LEIDEN.
De aanhouding van de twee uit Scheve-
ningen ontsnapte gevangenen. (1ste blad).
overwegen om een herstelbelasting te hef
fen van den invoer in Duitschland en voor
bereidende stappen te ondernemen voor
een herziening van het plan-Young. Ver
der worden invoerverboden gevraagd voor
landbouwproducten en de opzegging van
handelsverdragen in zoover deze he-t uit
vaardigen van Duitsch invoerverboden be
lemmeren.
ERNSTIGE RELLETJES IN BERLIJNS
STRATEN.
Anti-semietische excessen.
Daar er wegens de enorme belangstel
ling voor de opening van den Rijksdag een
groote politiemacht in de buurt van het
Rijksdaggebouw geconcentreerd was, was
er voor de omgeving van den Postzdam-
mer Platz niet genoeg bewaking. Deze
situatie werd door een groote menigte be
nut om onder het schreeuwen van:
„Duitschland ontwaak" voor de deuren van
het groote warenhuis Wertheim in de
Leipzigerstrasse en voor andere groote win
kels samen te scholen en de ruiten in te
gooien.
Intusschen hadden ook de demonstraties
voor het Rijksdaggebouw een ernstig ka
rakter aangenomen. De politie drong de
demonstranten, die grootendeels uit natio-
naal-socialisten en communisten bestonden,
langzamerhand terug naar den Tiergarten
en, toen de betoogers de politie met stee-
nen bekogelden, kwam ook de bereden po
litie in actie. De betoogers werden hoe
langer hoe meer in de richting van de bin
nenstad gedreven en op den hoek van de
Lenne- en Friedrich Ebertstrasse kwam het
tot het eerste ernstige incident. Op de
zen hoek is het café Tobrin gevestigd,
waar de op het terras zittende personen
met een semietisoh uiterlijk uitgejouwd
werden. Deze laat sten vluchtten naar bin
nen, achtervolgd door hun aanvallers. Bij
het uiteenjagen van de menigte werden van
beide zijden scholen gelost. Behalve bij
Wertheim hadden de betoogers hun ver
nielzucht ook botgevierd op de étalage
vensters van het Kaufhaus Gvünfeld, van
Blusen-Oohn en bij Bud Lachmann. Ook
de ramen van de Darmstadterbank in de
Liepzigerstrasse en van het Kaufhaus Beh
rendt. in de Charlottenstrasse werden be
kogeld
Öm ongeveer half vijf op dat oogen-
bük had de politie reeds 80 personen gear
resteerd was de situatie voor het Rijks
daggebouw vrij ordelijk. Voor verdere on
geregeldheden behoefde toen niet ge
vreesd te worden.
De relletjes hadden zich nu heel en al
naar de binnenstad verplaatst en vooral de
Ltipzigerstrasse en de Friedrich Ebert
strasse waren het tooneel van vele ongere
geldheden. Tegen vijf uur bevonden de
betoogers zich voor het warenhuis Tietz,
waar zij aanstalten maakten om ook hier
hun vernielend werk te verrichten. De in
allerijl ontboden politieversterking slaagde
er in de pogingen der demonstranten te
verijdelen. In de geheele Leipzigerstrasse
werd door politie te paard en te voet ge
patrouilleerd en overal waar zich groep
jes menschen bevonden, werden deze uit
eengejaagd. De winkels hadden intusschen
voorzorgsmaatregelen genomen en de rol
luiken voor de vensters neergelaten.
Terwijl het bij de sluiting van de Rijks
dagzitting niet tot verdere relletjes kwam,
hielden de demonstraties in Friedrich
Ebertstrasse aan. Tegen halfzes was de
oploop daar zóó groot, dat de politie zich
genoodzaakt zag in te grijpen. Dit werd
zeer bemoeilijkt door het op dat uur zeer
drukke autoverkeer, waardoor een goed
overzicht van de situatie vrijwel onmoge-