De ramp van het Engelsche
Luchtschip R. 101
4 DINSDAG 7 OCTOBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
Wat is de oorzaak van de ramp?
Nationale begrafenis der slachtoffers
Verstekelingen aan boord?
Nog altijd is niet vastgesteld hoe de
tegenstrijdige opgaven over het aantal op
varenden van de R. 101 moeten worden
verklaard. Het ministerie van Luchtvaart
bevestigt officieel, dat zich 54 personen
aan boord hebben bevonden en het acht
het. volstrekt uitgesloten, dat zich verste
kelingen aan boord zouden hebben bevon
den. Niettemin heeft men de overblijfselen
gevonden van 47 opvarenden, terwijl er
acht personen gered werden (een hunner
is later aan zijn verwondingen bezweken),
zoodat er dan 55 personen aan boord moe
ten zijn geweest. De mededeeling, dat er
nog drie personen zouden worden ver
mist, wordt thans onjuist genoemd. Waar
schijnlijk is er een fout gemaakt bij de
telling, veroorzaakt doordat de lijken zoo
deerlijk verminkt waren.
Het luchtschip gebroken?
De ingenieurs, die behouden zijn, heb
ben nog geen voldoende mededeelingen
kunnen doen omtrent de oorzaak van de
catastrophe. De ingenieur Leech is over
tuigd, dat het luchtschip is gebroken, en
vermoedelijk aan de staartzijde. Men voel
de verschillende hevige schokken. De be
stuurder is ongetwijfeld in moeilijkheden
geweest en het is waarschijnlijk, dat hij
het niet wenscheiijk achtte de reis voort
te zetten en bij Beauvais heeft willen lan
den en dit gedaan heeft juist over het
boschje heen, op 4 kilometer van Beau
vais. Bij den tweeden grooten schok heeft
hij het luchtschip, weer willen doen op
stijgen, doch de achtersturen werkten niet
meer. Volgens den ingenieur Leech is de
achtersteven reeds afgebroken voor de da
ling. Verzwaard door den regen en door
de aanzienlijke lading is toen het lucht
schip met ontzettende kracht op den grond
terecht gekomen, gfeheel uiteenkrakend en
waarbij de gascellen met de 172.500 kubie
ke meter gas ontploften. Het vuur vond
bovendien voedsel in de 25.000 liter zware
olie.
Ook is het mogelijk, en zulks wordt ook
door de overlevende ingenieurs veronder
steld, dat het schip, eenmaal niet meer
aan het stuur» beantwoordend, is gaan
drossen en dat de voorsteven tegen boo-
men is geschokt, waardoor de schokken
zich voordeden, die de ontploffing hebben
veroorzaakt.
De radiotelegrafist, die onder de over
levenden behoort, heeft verklaard, dat
Beauvais werd overvlogen op een hoogte
van niet meer dan 400 of hoogstens 500
meter en dat het was, alsof het luchtschip
in een luchtzak kw'am, want het smakte
plotseling naar omlaag.
De bestuurder scheen zijn luchtschip nog
in zijn macht- te hebben, want het ver
hief zich, doch zakte weer. Het verhief
zich opnieuw, doch scheen dan geheel een
speelbal te zijn, die heen en weer gewor
pen werd. Plotseling scheen het zich over
eind te stellen en met een hevigen schok,
gevolgd door een ontzettende ontploffing,
was het lot der talrijke opvarenden be
slist.
Onderzoek naar de oorzaak.
De Britsche technische onderzoekcom
missie is thans met haar onderzoek om
trent de oorzaak van de ramp bezig, doch
rekening houdend met de slechts vage ver
klaringen, door de overlevenden, voor zoo
ver hun toestand spreken toelaat, gedaan,
kan men omtrent de resultaten zeer scep
tisch blijven.
Volgens de verklaringen van hen, die
het luchtschip het laatst hebben zien va
ren, o.a. een bewoner van Allone, die zich
op het geraas van de motoren aan het
venster heeft begeven, voer het schip toen
nog hoogstens op een hoogte van 200, eer
der van 100 meter Wijl drie k vier kilo
meter vroeger de hoogte, door tal van
toeschouwers opgegeven, vier k vijf hon
derd meter was, is het zeer wel mogelijk,
dat de bestuurder last tot noodlanding
heeft gegeven, in verband met de geweldi
ge rukwinden en regenvlagen, die met zeer
korte tusschenpoozen zelfs verticaal op
het ontzaglijk gevaarte neerkwamen.
Een tweede mogelijkheid is, dat de be
stuurder misleid is geworden door zijn
hoogtemeters en lager gevaren heeft dan
hij in den s-tikdonkeren nacht vermoedde
en daardoor averijen heeft opgeloopen bo
ven het bosch van Beauvais. Deze veron
derstelling vindt voedsel in het feit, dat
stukken aluminiumbuis en -plaat .zijn ge
vonden op de door het luchtgevaarte ge
nomen route van dat bosch tot de plaats
des onheils. De achtersturen zijn in elk
geval zeer beschadigd en de achtersteven
is doorgebroken.
Ook is het zeker, dat zoo de bestuurder
een noodlanding heeft willen ondernemen,
•hij, zeer gehinderd door het bosch en door
het volkomen ontbreken van zicht, niet vol
doende rekening heeft kunnen houden met
de kleine valleien en heuvels van het ter
rein.
De motoren zijn nog niet bereikt kunnen
worden, daar zij voor meer dan de helft
in den grond zitten, tusschen een samen
gedrukte hoeveelheid stangen en mate
riaal van het van voren geheel verbrijzelde
luchtschip.
Nationale begrafenis der slacht
offers.
In een communiqué van het Britsche
ministerie van Luchtvaart wordt medege
deeld, dat een brief is gezonden naar de
familiebetrekkingen der slachtoffers van
de R. 101, waarin te kennen wordt gege
ven, dat in verband met het feit, dat het
bijna onmogelijk is, de meerderheid der
lijken te identificeeren, men alle stoffelijke
resten in één gezamenlijk graf zal bijzet
ten. Het ligt in de bedoeling der regee
ring, dat een gedenkteeken zal worden
opgericht op hun laatste rustplaats, waar
schijnlijk te Cardington. of in de omgeving
daarvan. Aan de slachtoffers zal een na
tionale begrafenis worden gegeven.
Hedenochtend is in de kathedraal van
Beauvais een requiemmis opgedragen
waarb'ij minister-president Tardieu en de
meeste Fransche ministers tegenwoordig
waren, benevens vertegenwoordigers der
Engelsche regeering. Ook de luchtvaart
maatschappijen waren vertegenwoordigd.
Na afloop van de plechtigheid zijn de
lijken naar Havre vervoerd.
De Fransche regeering heeft besloten
heden, Dinsdag, tot nationalen rouwdag te
verklaren.
Gisteren verschenen boven de plaats,
waar het ongeluk heeft plaats gehad, hon
derden Engelsche en Fransche vliegtuigen,
die bloemen naar beneden wierpen.
Ook de eerste familieleden der slacht
offers zijn gisteren te Beauvais aangeko
men. Men heeft getracht, met hun hulp
de lijken te identificeeren, doch dit bleek
in de eerste gevallen onmogelijk.
Nadere verklaringen van dr. Eckener.
Volgens een telegram uit Berlijn heeft
dr. Eckener nu nadere bijzonderheden over
de ramp van de R. 101 bekend zijn gewor
den, in een onderhoud met de pers zijn
meening over de oorzaak van de ramp na
der uiteen gezet. Hij merkte echter op,
dat hij nog slechts onder zeker voorbe
houd kon spreken.
Het is duidelijk, verklaarde hij, dat een
zwaar luchtschip, als het bij zeer buiig
weer omlaag wordt gedrukt door een ruk-
kind, slechts met veel moeite weer om
hoog kan worden gebracht. Als het lucht
schip wat als vaststaand wordt aangeno
men, zeer laag heeft gevlogen, dan was
het gevaar buitengewoon groot en was een
botsing tegen den grond maar al te licht
mogelijk, als ongelukkigerwijze bij het
slechte uitzicht een onvermoede heuvel of
verheffing van den bodem voor den boeg
van het luchtschip opdook.
Bij voorbaat was het waarschijnlijk, dat
bij een botsing tegen den grond met de
daarmede natuurlijk gepaarde vTij ern
stige vernieling van den metalen romp
een ontvlamming van het gas en de brand
stof zou plaats hebben, aangezien er, zoo
als ook uit vele vliegtuigongelukken bekend
is, bijna altijd bij de vernieling van het
metalen geraamte vonken ontstaan, waar
door het gas of de uitstroomende benzine
bijna terstond vlam vatten.
Intusschen is deze uitwerking van de
botsing een secundaire en niet de laatste
oorzaak van de ramp. Waarschijnlijk zou
de omvang van de ramp niet zoo ontzet
tend zijn geweest, indien zooals ik reeds
eerder zei, het luchtschip in plaats van
met- waterstofgas met helium gevuld ware
geweest.
Dr. Eckener gelooft, dat ieder buiten
gewoon dankbaar zal zijn, als de Ameri-
kaansche regeering in dit ongeluk een
aanleiding zou vinden om voor de handels-
luchtscheepvaart helium ter beschikking te
stellen, dat in de Vereenigde Staten in
voldoende hoeveelheid voorhanden is.
Overigens verklaarde dr. Eckener, dat
de Zeppelinwerf door de ramp van de R.
101 zich niet zal laten afleiden van de
voortzetting van haar plannen. De taak
voor de toekomst is de luchtschepen tot
steeds verdere ontwikkeling te brengen,
ze steeds veiliger te bouwen en te bestu
ren. waarbij het gebruik van helium als
vulling van buitengewone beteekenis zal
zijn.
HELIUM ALS BALLONVULLING.
In den oorlog verbrandden de Zeppelins
zeer gemakkelijk, want hun inhoud was
waterstof, dat uiterst brandbare gas. Het
is echter het lichtste van alle gassen en
toen de Amerikanen aan het eind van den
oorlog hun luchtschepen begonnen te vul
len met heliumgas, dat vier maal zoo zwaar
is, doch absoluut onbrandbaar, verminder
de het hefvermogen aanmerkelijk, hoewel
lucht toch nog altijd,vier maal zoo zwaar
is als helium.
De Zeppelin van kapitein Eckener werkt
ook met helium en ontwijkt daarom één
groot gevaar; de Engelsche luchtschepen
werken nog met waterstof misschien
wel omdat dit in Britsch-Indië etc. altijd
wel weer bij te vullen zou zijn maar zij
trachten deze gevaarsvermeerdering te
compenseeren door hun motoren niet te
drijven met benzine, die door een vlam of
een kortsluiting snel ontvlamt, maar met
z.g. zware olie, die inderdaad bij een onge
luk nooit zal ontvlammen, tenzij ze door
een geweldige vlam voorverhit en aange
stoken wordt.
Maar deze zware olie stookt wat onzui
niger dan de lichtere benzine en men moet
er dus veel meer van medenemen, terwijl
de bedrijfszekerheid in onberekenbare toe
standen, als bij de luchtvaart plotseling
opduiken, ook wel wat minder is. Men
neemt dus maar wat meer olie mede om
zekerheid te hebben het geheele traject te
kunnen afleggen. Men stijgt daardoor
moeilijker omhoog.
Men zal het technisch onderzoek moe
ten afwachten, maar het zou ons niet ver
wonderen indien het lage vliegen van het
schip boven Frankrijk verband hield met
de groote lading zware olie dat dit de
botsing met een heuvel heeft vergemakke
lijkt en dat bij die botsing de waterstofvul
ling van den ballon een ramp veroorzaakt
heeft, die bij heliumvulling niet voorgeko
men zijn zou.
De Amerikanen wonnen eerst helium uit
aardgassen, doch de moderne koeltechniek
uit de school van Kamerlingh Onnes
kan het gas in elke hoeveelheid ook uit
lucht bereiden.
ZIJ DIE VOORGINGEN....
De ontzettende ramp van de R. 101
brengt in herinnering de reeks van be
stuurbare luchtschepen die in den loop der
jaren zijn vernield. Wij laten nu buiten
beschouwing de kleine luchtscheepjes van
Santos Dumont, die slechts zeer beschei
den voorloopers waren en die geen passa
giers aan boord hadden.
De eerste luchtsóhipontwerper van be
teekenis is graaf Zeppelin geweest, en hij
heeft in het begin veel tegenslag gehad.
In 1906 heeft een storm de eerste Zep
pelin vernield; in 1907 is de Z. 4 verbrand;
in 1910 sloeg een stormvlaag de gemeerde
Z. 5 stuk; in hetzelfde jaar is de Z. 6 ver
brand en in 1911 is de Z. 8 een prooi van
den storm geworden. Al deze luchtschepen
zijn het eigendom geweest van den ouden
graaf, dié al zijn geld met de proeven had
DE RAMP VAN DE R. 101. Het vervoer der dooden
DE RAMP VAN DE R. 101. Wat er van het majestueuze luchtschip overbleef
VOOR DE UITBREIDING VAN HET BISSCHOPPELIJK MUSEUM TE HAARLEM is Maandag de
eerste steen gelegd door Mgr. Dr. A. H. L. Hensen, Rechts Z. D. H. Mgr. J. D. J.
Aengenent, bisschop van Haarlem, die de inzegening verrichtte
HET GEMEENTEBESTUUR VAN UTRECHT is er in geslaagd een marktdag op Maandag voor
groot en klein slachtvee ingesteld te krijgen. De eerste markt werd Maandag gehouden. De aan
voer van vette slachtkoeien
