LIED VAN DEZEN TIJD
UIT DE RADIO-WERELD
ZATERDAG 4 OCTOBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 7
WIE IS OBJECTIEVER,
H. C. PIECK OF DE SOVJET
PERS?
Bij Scheltens en Giltay verscheen de
zer dagen van de hand van den medewer
ker van „Het Leven": H. C. Pieck een ty-
pographisch uitstekend verzorgd en pret
tig geschreven werk: „Zwart en Wit uit
het Roode Rusland". Dit yan vele foto s
voorziene verslag van de reis, die het Ge
nootschap „NederlandNieuw Rusland
verleden jaar organiseerde, werd van een
voorwoord voorzien door Prof. J. M. Bur
gers, terwijl Dr. H. P. BerLage een sonnet
ter inleiding schreef! De inhoud geeit
niet wat de titel belooft: het zwart werd
blijkbaar vergeten. „De Tribune" vond het
boek dan ook zóó belangrijk voor haar le
zers, dat zij voor hen de gelegenheid open
de het op afbetaling te koopen. Het we
melt van onwaarheden eji halve waarhe
den, wat zoo mogelijk nog erger, in ieder
geval typisch communistisch is. We zullen
een hoofdstuk opslaan, bijv. „Wetenschap
en Onderwijs". De bewondering voor het
Sovjet-regiem blijkt |Ook hier groot te zijn
maar op pag. 227 wordt toegegeven:
„Er zijn natuurlijk tal van voorbeelden,
„waarbij dit algemeene schema geen toe
passing heeft kunnen vinden, de school
tijd dus minder dan 9 jaar bedraagt. Het
„is weer een onderdeel van het „vijf-jaar
plan", dat voorschrijft, dat het schema
„in 1933 volledig moet zijn ingevoerd. Het
„is een kwestie van bouwen en van oplei-
„den van onderwijskrachten".
Nu zullen de meeste lezers, na de en
thousiaste en suggestieve voorafgaande
bladzijden zeggen: „nu ja, 9 jaar hebben
wij hier ook niet, laat het dan bijv. 6 jaar
zijn, dan is het nog mooi." En dit is nu
juist het misleidende van den heer Pieclc,
waarop merkwaardig genoeg de Sovjet
pers zelve ons wijst:
De „Troud" van 12 September jl. publi
ceert officieele statistieken over het anal-
phabetisme in Rusland, waaruit blijkt, dat
er nog 1S.5 milloen analphabeten en 21
millioen half-analphabeten zijn. En de
„Roode Courant" van 11 September j.l.
schrijft:
vooral op het land is de toestand slecht
daar bedraagt het aantal analphabeten 41
pet. bij de jongens en 53 pet. bij de meis
jes". „En deze cijfers", voegt het Sovjet
blad er bij, „geven nog een geflatteerd
beeld van den toestand want: slechts lö
pet. der leerlingen van de plattèlandscho-
len beëindigen den cursus; 30 pet. verla
ten de school na het eerste leerjaar en 60
pet. na het tweede leerjaar".
Te verwonderen is dit alles niet wan
neer we zien, hoe het met de onderwijzers
gesteld is. Het is wederom de Sovjet-pers
en niet de heer Pieck die ons inlicht:
„De Roode Courant" van 1 September
jl. klaagt erover, dat 1500 onderwijzers hun
post hebben verlaten en in Petrograd ^ijn
gekomen, omdat zij liever als eenvoudige
arbeiders werken dan terugkeeren naar de
dorpen, waar de toestanden onhoudbaar
zijn. De redactie merkt verder op: „Laten
we aannemen, dat ieder van deze 1500 on
derwijzers 40 leerlingen heeft, dan komen
we tot het ontstellende getal van 60.000
kinderen, die dezen winter niet het minste
onderricht zullen krijgen"
De onderwijzers weigeren eenvoudig Pe
trograd te verlaten indien hun bestaan in
de dorpen niet verbeterd wordt. Dat kan
dus nog lang duren!
En nu het hoofdstuk der Geloofsvervol
ging. De heer Pieck schrijft (pag. 293):
„Terwijl de geheele burgerlijke pers,
„met uitzondering van dagbladen al'
„Manchester Guardian" en de organen van
„het republikeinsfh-katholieke Ierland,
„die verklaringen van de metropoliet Ser-
„gius en van de Joodsc'he leiders van
„Minsk, en van den vertegenwoordiger
„van de Roomsoh-Katholieke Kerk voor
Programma's voor Zendag 5 October.
Huizen, 1875 M.
K.R.O.-uitz. behalve om 9.50 v.m. en
5.20 n.m.
8.309.30 Morgenwijding door Past. Per-
quin.
9.50 Dienst in de Ned. Herv. Kerk te
Den Haag.
12.1512.30 Praatje over het Wit-Gele
Kruis door Rector Bots.
12.301.30 Concert door het KRO.-sextet.
1.302.00 Godsdienstonderricht voor
ouderen.
2.002.30 Causerie over Kath. literatuur.
2.303.30 Gramofoon en J. Kontchak:
bariton.
3.305.00 Plechtig afscheid van de nieu
we Missionarissen. Uitreiking der Krui
sen. Koorzang.
5.20 Dienst in de Geref. Kerk te Haar
lemmermeer-O.
7.458.10 Causerie over de Kerk, aan
gevallen door de beschaving, door Pater
v. d. Borne.
8.1010.40 Concert door het K.R.O.-
orkest o. 1. v. Joh. Gerirtsen. „De oude
vioolspeler", operette in 1 bedr. van Of
fenbach, medew. Jules Moes, H. Kubbinga
en Germ. Lena.
9.30 Nieuwber.
10.4011.00 Epiloog door het koor o.l.v.
J. H. Pickkers
Hilversum, 1071 M.
9.00 VAR A-uitzending.
10.30 VPRO. Dienst i. d. Ned. Herv. Kerk
te Oostzaan.
12.01—12.30 AVRO. Radio-Volks Univer
siteit. Prof. dr. Maurits Sabbe: „De ver-
„de Sovjet-Unie, met stilzwijgen voorbij-
„gaat (hier te lande maakt de „N. Rott.
„Crt." een uitzondering), ruimt zij onver
moeid eiken dag weer plaats in aan ab
soluut on-controleerbare berichten, in
„den regel afkomstig uit de centra van den
„emigratiekringen.
Die burgerlijke pers is nog zoo onvoor
zichtig niet zooals blijkt uit de interes
sante onthullingen, die de bekende Mgr.
D'Herbigny S.J. onlangs deed. 1)
Men kent de pers-oommuniqués van Me
tropoliet Sergius, maar de omstandigheden
waaronder deze verklaringen gegeven wer
den, zijn weinig bekend. Het is onjuist,
dat de buitenlandsche journalisten Ser
gius om een onderhoud gevraagd hadden.
Integendeel, zij werden den 19den Februari
ontboden in diens eenvoudig landhuis. De
12 correspondenten der buitenlandsche bla
den, die gewaarschuwd waren door hun
gezantschappen waar een officieele mede-
deeling van het Commissariaat van Bui
tenlandsche Zaken binnengekomen was, be
vonden zich allen op het vastgesteld uur
(2 u. n.m.) op de aangegeven plaats. Zij
wachtten een half uur, waarna zij onder
protest wilden vertrekken. Hierop deelde
'n aanwezig Sovjet-beambte, nadat hij even
in de aangrengende kamer verdwenen was,'
mede, dat de Metropoliet dadelijk komen
zou.
Het is 3 uur. Eindelijk komt de Metropo
liet Sergius, die er treurig uit ziet. Hij
heeft twaalf afschriften in de hand van zijn
verklaring, die uit vragen en antwoorden
samengesteld is. Deze verdeelt hij onder de
journalisten. Sergius zegt: „Gij hebt mij
vragen gesteld over de betrekkingen tus-
schen de Sovjet-regeering en de Ortho
doxe kerk, ziehier mijn schriftelijke ant
woorden. Tot wederziens". De oorrespon
dent van de „Stampa" springt naar voren
en vraagt om mondelinge inlichtingen. De
Metropoliet antwoordt, dat hij doof ia.
geen tijd heeft en alle antwoorden eerst
met de H. Synode moet bespreken.
De verklaring is zonder twijfel echt ver
klaart Mgr. D'Herbigny na grondig onder
zoek. Maar zij is opgesteld door de G.P.Oe
En de uitwerking is tegenovergesteld aan
die, welke de Sovjets verwachtten: Ser
gius en de overige leden der H. Synode
werden door de geloovigen beschimpt en
geslagen. De gebeden voor den Metropo
liet werden uit de liturgie geschrapt.
Ook de priesters der Roomsch-Katho
lieke Kerk trachtte men over te halen een
verklaring te teekenen. Maar hier had de
G.P.Oe minder geluk. De R.-K. leider
antwoordde, dat hij niet wilde ondertee-
fcenen. De G.P.Ce -deinste er echter niet voor
terug de handteekening te scheiden van de
weigering en het facsimile onder de ge
drukte verklaring te plaatsen. De priester
zond langs vertrouwden weg een postkaart
naar Rome om mededeeling te doen van
het bedrog.
We zien dus:
1. dat de heer Pieck verzuimt mede te
deelen, dat alle geloovigen protesteerden
tegen de (afgedwongen) verklaring van
Sergius.
2. dat zijn mededeeling betreffende de
verklaring van den vertegenwoordiger der
R. K. Kerk onwaar is.
Ten slotte laten we één van de ontelbaar
vele getuigen aan het woord over het vijf
jaar-plan waarover Pieck natuurlijk met
groot optimisme spreekt.
Archibald Simons is zoo juist in Ame
rika teruggekeerd uit Rusland waar hij in
de groote fabrieken werkte. Hij verklaart:
„De Amerikanen hebben geen idee van
„het fameuse vijf-jaar-plan. De bolsjewis
ten willen in Rusland klaar spelen wat
„in de Vereenigde Staten in nog geen 50
„jaa-r kan bereikt worden. In Rostoy heb-
„ben zij een enorme werkplaats opgericht
„om tractors te fabriceeren. Er zijn 20.000
„arbeiders te werk gesteld. Het plan re-
„kende voor het eerste jaar op een produc
tie van 10.000 tractors, maar tot nu toe is
„er slechts één vervaardigd. Ik heb hem
„persoonlijk gereden: het ding is niet te
„gebruiken; het staat ieder oogenblik
„stil".
rijzenis der Ylaamsche literatuur" (Na
1830).
12.302.00 Conoert. AVRO-Octet, Boris
Lensky (viool-soli).
2.002.30 AVRO-Boekenhalfuurtje. Her
man Robbers bespreekt „Schuim en Asch"
van J. Slauerhoff.
2.302.50 AVRO. Kamermuziek door het
Rotterd. Philh. Trio (fluit, cello, piano).
2.503.00 AVRO. Concert door het A-
Cappella-Koor „Crescendo".
3.003.15 AVRO. Wederoptreden van
het Rott. Philh. Trio.
3.153.35 AVRO. Concert. Harmonie-
Corps „Excelsior".
3.354.00 AVRO. Vervolg koarconcert.
4.004.20 Vervolg concert door „Excel-
4.205.00 AVRO. Gramofoonpl. In de
rustpoos: Sportuitslagen.
5.00 (298 M.) VARA. Gramofoonpl.
5.15 (1071 M.) VARA. Friesche muziek,
zang en voordracht.
6.15 VARA. Concert.
8.00 AVRO. Tijdsein, pers- en sportber.
8.159.00 AVRO. Concert. Jo Vincent
(zang), Louis ZimmermaD (viool), Jan Nie-
land (orgel).
9.009.50 AVRO. Herdenking van den
50sten sterfdag van Jacq. Offenbach. Frag
menten uit „Hoffmann's Vertellingen".
9.5010.05 AVRO. Piano-recital door Ma-
rinus Flipse.
10.0511.00 AVRO. Vervolg „Hoffmann's
Vertellingen".
11.0012.00 AVRO. Gramofoonpl.
Daventry, 1554.4 M.
3.20 Kerk-cantate No. 27 van Bach.
4.05 Kinderkerk.
Niet alleen Radio-toestellen,
maar ook DEFECTE
LUIDSPREKERS 5Sj5
worden duotl ons vfkkjtadipftn
tegen billijk^ prijs Muireerd 66
N.V. I.E.M.C.O.W^TÖT-TEL. 1118
4.35 Concert. Orkest, A. Camden (fagot).
6.05 Lezing.
8.20 Kerkdienst.
9.05 Lezing.
9.10 Berichten.
9.25 Concert. Orkest, O. Groves (so
praan).
10.15 Epiloog.
„R a d o-P a r i s". 1725 M
12.50 Gramofoonpl.
I.05 Gramofoonpl.
2.20 Gramofoonpl.
4.50 Gramofoonp.l
6.20 Concert.
6.50 Concert.
7.50 Circus lladio-Paris.
8.20 Concert.
9.05 Concert. Orkest en solisten.
Langeuberg, 473 M.
6.207.20 Concert.
7.207.50 Gramofoonpl.
8.259.20 Kath. Morgenwijding.
10.2011.20 Concert en toespraak.
12.201.50 Concert. Orkest, viool.
3.053.25 Cembalo-recital en toespraak.
3.505.20 Crkestconcert.. Intermezzo:
Oogstdankfeest.
7.20 Concert. Orkest en solisten. Daarna:
„Herr Gewinnler git-b Geselischaft". Ope
rette van Jacq. Offenbach. Daarna tot
11.20: Dansmuziek.
Kalundborg, 1153 M.
II.2012.20 Orkestconqert.
2.504.50 Concert. Orkest en spreker.
4.505.20 Kinderuurtje.
5.406.1Ö Liederen-voordracht.
6.208.50 Concert.' Orkest en solisten.
8.509.20 Liederen-voordracht.
9.2010.20 Orkestooncert en soli.
10.20—11.50 Dansmuziek.
Brussel, 508.5 M-
5.20 Gramofoonpl.
6.20 Dansmuziek.
6.50 Gramofoonpl.
8.35 Concert. Orkest en soliste.
Z e e s e n, 1635 M.
5.50 Lezing.
6.20 Concert.
7.20—8.10 Lezingen.
8.10 Morgenwijding, klokgelui.
10.20 Harmcniumbespeling door F. Miin-
stedt.
10.50 Lezing.
11.20 Opening van de Herst-tentoonstel-
ling. Daarna: Orkestconcert.
1.20 Lezing.
I.50 Liederen-voordracht door M. Rau-
Höglauer (sopraan).
2.203.20 Lezingen.
3.20 Orkestconcert.
4.10 Verslag van den wedstrijd in kunst
vliegen te Frankfurt am Main.
5.206.50 Lezingen.
6.50 „Die Seufzerbrücke". Operette in 2
bedrijven van Jacq. Offenbach. Daarna tot
11.50: Dansmuziek.
Programma's voor Maandag 6 October.
Huizen, 1875 M.
Uitsluitend N.C.R.V.-uitzending.
8.159.30 Gramafoon.
10.3011.00 Korte Ziekendienst.
II.0011.30 Lezen van Chr. lectuur.
11.3012.30 Gramofoon.
12.301.45 Orgelconcert door Jan Zwart.
I.452.00 Gramofoon.
2.002.35 Declamatie door D. A. v. Al
kemade.
2.353.15 Causerie over Voorjaarswerk-
palnnen, door A. J. Herwig.
3.15—3.45 Kniples.
3.454.00 Gramofoon.
4.005.00 Ziekenuurtje o. 1. y. Ds. de
Jong, met zang en orgelspel.
5.006.30 Solistenconcert (sopraan,
mezzo-sopraan, viool, piano).
6.307.00 Lezing over het autobusbedrijf
in ons land.
7.007.45 Christ. Philosophische cursus.
8.008.30 Rede door mr. A. v. d. Deure.
S.3010.45 Concert door het Chr. Radio
orkest o. 1. v. P. v. d. Hurk. Lezing over
monumentenzorg door Dr. M. D. Osinga.
10.00 Persber.
10.4511.45 Gramofoon.
Hilversum 1071 M. Vóór 6 uur
298 M.
U i t s 1. VARA-U itzendingen.
8.00 Gramofoonpl.
10.00 VPRO. Morgenwijding.
10.15 Voordracht door F. Bouwmeester.
10.30 Ziekenuurtje. Piano, viool, voor
dracht.
II.30 Gramofoonpl.
12.00 Concert. VARA-Septet.
2.16 Concertorgelbespeilng.
4.30 Kindervertellingen.
5.00 Accordeonmuziek.
5.30 Concert. VARA-Orkest.
6.15 Bespreking van de Opera „Woz-
zeck".
6.35 Vervolg concert.
7.30 Boekbespreking.
8.15 Concert. Liederen- en Oratorium-
kwartet (sopraan, tenor, alt, bas, piano).
9.15 Is. Santcroos: „Brandbeveiliging".
9.35 Concert. VAR A-Orkest.
10.05 Persber.
10.15 Concert. VAR A-Strijkorkest.
11.0012.00 Gramofoonpl.
Daventry, 1554.4 M.
10.35 Morgenwijding.
11.05 Lezing.
12.20 Orgelspel door E. T. Cook. G. Ctir-
rie (sopraan).
I.352.20 Orkestcóncert.
2.20 Berichten.
2.30 Uitz. voor scholen.
3.40 Dansmuziek.
4.35 Concert. H. de Leon (bariton), Sex
tet.
5.35 Kinderuurtje.
6.20 Lezing en Berichten.
7.00 Zang door T. Makushina en P. Mol-
chanoff.
7.20 Lezingen.
8.05 Concert. Orkest. W. Hendry (bari
ton).
9.20 Berichten en Lezing.
9.55 Concert.
II.20 Dansmuziek.
11.3512.20 Dansmuziek.
Radio Paris" 1725 M.
12.50 Concert.
I.25 Gramofoonpl.
4.05 Orkestconcert en soli.
8.20 „Rembrandt" van Virgile Josz en
Louis Dumur.
9.50 Concert. Vocale en Instrumentale
solisten.
Langenberg, 473 M.
6.207.20 Gramofoonpl.
9.3510.35 Gramofoonpl.
II.30 Gramofoonpl.
12.251.50 Concert. Orkest en tenor.
4.505.50 Orkestconcert.
7.20 Collegium Musicum. Kamerorkest,
viola. Daarna: Lezing en tot 11.20: Dans
muziek.
Kalundbor:, 1153 M.
11.20^—1.20 Orkestconcert.
2.554.55 Orkestconcert en voordracht.
7.20ca. 9.20 Orkestconcert en zang.
9.4011.50 Dansmuziek.
Brussel, 508.5 M.
5.20 Dansmuziek.
6.50 Concert.
8.20 Uitzending van de „Vlaamsche con
certen".
Zee sen, 1635 M.
5.056.20 Lezingen.
6.206.50 Gramofoonpl.
9.50 Berichten.
11.2012.15 Gramofoonpl.
12.151.20 Berichten.
1.201.50 Gramofoonpl.
2.203.50 Lezingen.
3.50—4.50 Concert.
4.507.20 Lezingen.
7.20 Symphonie-concert.
8.50 Orkestooncert. Daarna Berichten en
tot 11.50: Dansmuziek.
De bescheiden passagier: O, ik wil ab
soluut niet, dat u stopt, kapitein. Laat dat
petje van me maar gerust liggen.
WEEK-ÉND
LEIDEN ONTZET
Da's waar ook. Gisteren was het 3 Oc
tober, dat is de eenieste dag in Leiden, dat
de Leidenaars de echte en onver-
valsehte dan plotseling gepeld ten too-
nee'e verschijnen, ontdaan van het kleed
van het dagelijksch leven, enkel en alleen
als Leidenaar.
Dat is de eenige dag in het jaar, dat
zij echt Leidenaar zijn, op de andere da
gen van het jaar zijn zij menschen, juist
zooals de ingezetenen van Roodeschool en
Koedijk, vlekken van 9 inwoners en 21
koeien, mitsgaders de burgemeester.
Maar 3 October behoort voor den rRs-
Leidenaar eigenlijk niet tot de rij van da
gen, die aaneengesloten een geheel jaar
vormen.
Als den 3dcn October aanvangt dan
houdt het jaar feitelijk even op, dan gaat
er een,dag tusschen ui.t en dan gaat het
jaar op 4 October weer verder.
Misschien hebt u zichzelf dat nooit zoo
gerealiseerd, misschien vindt u het gek,
maar zoo is het.
Vat een onvervalschte Leidenaar op 3
October doet, hebt u, zich misschien ook
$og nooit afgevraagd, u hebt er bij uw
eigen gedragingen op 3 October zelfs wel
licht nooit aan gedacht en die nooit ont
leedt, maar toch als u het zoudt doen
Vooruit, ik zal u dat filmpje eens ver-
toonen.
Daar gaat-ie
Reeds op den vooravond van den heu-
gelijken dag krijgt de 3-October-koorts u te
pakken.
De spaarpot wordt leeggeschud en de
wekker op 5 uur gezet.
In plaats van uit te slapen op een vrijen
dag komt u, nu het niet noodig is, voor dag
en dauw uit de veeren.
Ja, u mocht eens de koraalmuzick mis-
loopenNee, we snappen allemaal, dat
ddt niet gaat.
Evenmin als de uitdeeling van haring en
wittebrood.
Als u 't mij vraagt, ik kan geen haring
zien en 's morgens in de vroegte heelemaal
niet. Lust u haring?
Onze poes wel, maar geen zure. Ik weet
trouwens heelmaal niet, of die mertschen,
die 's morgens vroeg op 3 October met een
eiuaille-i»annetje er op uittrekken zure of
zoute haring krijgen.
Heb eenigste, wat ik er ieder jaar van
zie, is het plaatje in de krant en van dat
plaatje kan je 't niet afruiken.
Bovendien is het eenigste wat ik 'van
haring afweet, dat Jan Beukelszoon het ha
ringkaken heeft uitgevonden.
En verder wonen dan de Leidenaars dien
dag heelemaal alleen op straat, hebben
dien dag zelfs bijna geen tijd om de be
faamde hutspot naar binnen te werken
want de eten ze allemaal absoluut, al
lusten ze het heelemaal niet en laten
zich overigens dien dag door een compac
te menschenmassa her- en derwaarts dra
gen, waarheen, dat zullen ze wel zien.
's Avonds zijn ze op het Schuttersveld,
dansen zich op de hosvlonder mitsgaders
op de teenen van omliggende dansers een
paar platvoeten, kijken dan naar het vuur
werk en gaan dan ten slotte, als alles is
afgeloopennog niet naar huis.
Daarna gaat het jaar weer verder met
den 4en October.
Zoo zie ik ieder jaar de 0 October van
een echten Leidenaar.
Maar trekt u zich hier maar niks van
aanIk ben nu eenmaal geen Leidenaar
DANIëL.
WINTERTIJD
De dichter philosopheert erover, dat de klok vannacht 1 uur
wordt teruggezet en dus de wintertijd aanvangt.
De idealist:
De wintertijd komt nederdalen
De wijzer van de klok daalt mee,
Tot drie uur mag zij ademhalen,
Dan wordt het plotseling weer twee.
De boomen worden dan weer kaal en
Als wezens zonder vleesch en bloed
Zoo is natuur weer aan 't verschralen,
Zooals .zij ieder jaar weer doet.
De practicus:
We zullen gauw weer moeten stoken
Het wordt alweer wat kil en koud,
Wil ik de kachel laten rooken
Dan kost dat kolen, geld en hout.
.Maar op de kachel water koken,
Dat heeft toch ook zijn voordeel weer,
En ik zit diep ineengedoken
Behaaglijk bij het haardvuur neer.
De idealist:
Wij worden weer in huis gevangen
Omdat het regenweer ons dwingt,
Al zou men nog zoo erg verlangen
Naar de natuur die ons omringt.
Wij hooren ook niet meer de zangen
Der vogels in het groene woud,
De winter is weer aangevangen,
Het wordt weer somber, kil en koud.
De practicus:
Mijn winterjas is goed gebleven,
Dat scheelt alweer een heele duit
En 't spaart mij in het dure leven,
Voorloopig weer een jassie uit.
'k Heb al genoeg weer uitgegeven,
Bij het verdwijnen van de zon,
Voordat de kachel dat zij leve
Nu weer wat maanden branden kon.
De idealist:
We moeten nu weer maanden wachten,
Bij imitatie pracht en praal,
Of) de natuur, de milde, zachte,
Der menschen schoonste ideaal.
De practicus:
De winter komt, dc veel verachte;
De koude winter komt weer an.
Maar heerlijk is, dat ik dees nachte
Een heel uur langer pitten kan.
TROUBADOUR.
