22ste Jaargang
Woensdag i october 1930
No. 6709
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
LAND- EN TUINBOUW
$e£eicbeli&(2ou/tc^
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week J2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per postper kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bil
vooruitbetaling. - Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 I
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOLKENBOND
GROOT ONTWAPENINGSDEBAT.
Curtius contra Briand.
Onverwacht heeft de Volkenbondsverga
dering toch nog een groot ontwapenings
debat gehouden, dat echter natuurlijk niets
nieuws opleverde. Toen de Volkenbonds
vergadering in het rapport der derde com
missie inzake de ontwapeningskwestie be
sprak, verklaarde Curtius, dat Duitschland
zich van stemming zou onthouden, omdat
de motie niet uitdrukkelijk bepaalt, dat de
ontwapeningsconferentie in 1931 moet ge
houden worden.
Bria-nd hield een lange rede, waarin hij
op den voorgrond stelde het verband tus
schen arbitrage, veiligheid en ontwapening.
Bepaa-ld-e manifestaties van den laatsten
tijd (waarmede natuurlijk de Duitscke ver
kiezingen bedoeld werden) hebben echter
geleerd, dat de veiligheid nog onvoldoen
de is. Daar het Geneefsthe protocol van
1924, dat veiligheid en onlwapening verze
kerde, door gebrek aan iiternationale soli
dariteit niet in werking ij getreden, moest
Frankrijk wel door eigen middelen voor
zijn veiligheid zorgen en n ontwapenings
kwesties voorzichtigheid jetrachten. Bo
vendien heeft Frankrijk m eigen initiatief
reeds het effectief der landmacht van
800.000 tot 550.000 veranderd en den
diensttijd van drie jaar to een jaar terug
gebracht.
Bria-nd herhaalde voort®ijn vertrouwen
in een eindelijke overeenseaiming in zake
vlootbeperking met Italië.1
Curtius en Apponyi afboordden, dat
ontwapening het beste vddgheidsmiddel
is dat bovendien de door ïiand bedoelde
manifestaties van den laaiten tijd het
best bestreden werden dof naleving der
verdragen dus door ontwafening. Curtius
verzekerde nogmaals, dat luitschland be
reid is mede te werken to teerster king van
den vrede, vooral door he uit den weg
ruimen van mogelijke oorgsoórzaken.
Lord Cecil verzekerde mrig te wen-
schen dat de ontwapenirsconferentie in
1931 werd gehouden, doel slechts indien
de kansen op succes groczijn. Anders is
het beter de conferentieiit te stellen.
Daarom is een vaste d<um reeds thans
ongewenscht. Cecil betoöle de noodzake
lijkheid er van arbitrage,'eiligheid en ont
wapening parallel te beïrderen. Na den
vooruitgang van arbitral en veiligheid in
de laatste jaren moet eendelijk ook op
ontwapeningsgebied iets'gebeuren. An
ders zou het geheele Enjlsche volk diep
teleurgesteld en het Mkenbondsgezag
deerlijk verzwakt worden-
Met Duitschland heblx tenslotte ook
Oostenrijk en Hongarije zh van stemming
onthouden. „Hbld."
DUITSCHKND
DE SANEERING ER RIJKS-
FINANCN.
Het regeeringsprograi gepubliceerd.
Het regeeringsprogranyan het kabinet-
Brüning inzake de saneing van de rijks
middelen en het econoüche leven is he
den gepubliceerd.
Het begint met een tvoerig overzicht
van de crisis op econoisch gebied, die
zich na den wereldoord heeft doen gel
den.
Beeds spoedig bleek^oo wordt gezegd,
dat de volken met hooi'e prijzen zouden
hebben rekening te hden. Het ha-d den
schijn, of Duitschland ,n uit den oor-
logs- en den inflatie-tl voortkomenden
moeilijkheden met sues het hoofd zou
bieden door een enorm kapitaaltoevoer
uit het buitenland, difelfs in de milliar-
den liep. Deze periode thans achter den
rug en in de plaats den kapitaal-in
voer is de kapitaaluiier getreden, die
noodzakelijk was omeenmaal aange
gane verplichtingen r=te komen en de
lasten van een verlol oorlog te verlich
ten.
In het eerste hooftuk worden dan de
vereenvoudigingsvootfllen inzake de rijks
begrooting toegelicht
Voor 1930 moet tfden gerekend met
een tekort van 750 300 mill. mark. Door
de te nemen maatreen zullen de uitga
ven voor 1931 in ve:'ijking met 1930 met
circa een milliard dafl. Deze daling wordt
verkregen
lo. door kortingeitp de salarissen. Die
van den rijkspresid^i den rijkskanselier,
de rijksministers ende parlementsleden
worden met 20 pct.iie der ambtenaren
enz. met 6 pet. verlaagd, hetgeen 120 mill,
besparing oplevert.
2o. door korting op de sommen, die aan
de landen worden overgemaakt, o.a. in ver
band met salarisverlagingen aldaar, totaal
ca. 388 mill, mark;
3o. door opheffing der uitkeering voor
werkloozenverzekering en het vastleggen
van het bedrag voor crisis ondersteuning op
420 mill, mark;
4o. door schrapping van posten op de
begrootingen der departementen tot een
bedrag van 300 mill.
De tabak wordt zwaarder be laat, wat
167 mill, oplevert.
Overigens worden nieuwe belasting-
verhoogingen vermeden.
Hoofdstuk II houdt o.a. in, dat ook ten
aanzien van de landen en gemeenten een
salarisherziening moet plaats hebben, ter
wijl bovendien vereenvoudiging van het.
bestuursapparaat tot vermindering der lo
cale bestuursuitgaven zal moeten leiden.
Hoofdstuk III houdt zich bezig met de
vereenvoudiging van het belastingstelsel.
In de plaats van de tegenwoordige be
lastingen voor den landbouw, als inkom
sten-, rijks-, vermogens- en grondvermo
gens belasting, zal in de toekomst één een
heid sbelas ting komen voor inkomens tot
8000 mark; invoering van een soortgelijke
belasting wordt overwogen voor de kleine
neringdoenden. Door deze maatregelen zal
het aantal inkomstenbelastingbetalers wor
den beperkt tot één millioen en door de
verhooging der limiet tot 20.000 mark wordt
het aantal vermogens-belastingplichtigen
van ruim 1.7 millioen met meer dan de
helft verminderd. Voorts zullen onderne
mingen met een omzet van niet meer dan
5000 mark geen omzetbelasting behoeven
te betalen.
STEUN VAN MOSKOU AAN
HITLER C.S.?
Onthullingen van Bessedofski.
De oud-gezantschapsraad der Sovjet-
Unie, Bessedofski, publiceert in „l'Ordre"
nieuwe documenten, waaruit zou blijken,
dat er relaties bestaan tusschen Sovjet
agenten en nationaal-socialisten o.w.
Hitier.
Bessedofski beschikt over twee rappor
ten, twee brieven, die als begeleidend
schrijven hebben dienst gedaan en twee
brieven, die vertrouwelijke mededeelingen
bevatten van Sovjet-functionarissen over
de geheime besprekingen.
Het omvangrijkste document wordt door
Bessedofski als het belangrijkste be
schouwd en door hem een „pièce de ré-
sistance" genoemd.
Volgens dit stuk zou op 16 Juli te Par-
tenkirchen in een villa een bespreking zijn
gevoerd tusschen Sovjet-agenten en natio
naal-socialisten, waarbij werd overeengeko
men, dat de Sovjet-Unie vijf millioen mark
voor verkiezingsdoeleinden aan de natio
naal-socialisten zou geven. De nationaal-
socialisten zouden zekere tegen-prestaties
doen, waaromtrent te Linz besprekingen
zijn gevoegd.
ENGELAND
LORD BIRKENHEAD, f
Lord Birkenhead, gewezen lord-kanselier
en oud-minister van Indië is gisterochtend
in den ouderdom van 58 jaar overleden.
De overledene was een bekend spreker
en schrijver en een der leiders van de con
servatieve partij; hij heeft de commissie-
Simon voor de bestuurshervorming van
Britsch-Indië samengesteld.. In 1928 ver
liet lord Birkenhead de politiek om direc
teur te worden van industrieele maatschap
pijen.
OOSTENRIJK.
EEN NIEUWE REGEERING.
Het is Vaugoin gelukt een nieuw mi
nisterie samen te stellen, waarin o.a. ook
mgr. dr. Seipel zitting heoft als minister
van buitenlandsche zaken.
Men verwacht binnenkort het decreet
in zake de ontbinding van den Nationalen
Raad; als datum voor de nieuwe verkiezin
gen zal waarschijnlijk 16 November worden
gekozen.
Of het kabinet in den korten tijd tot de
nieuwe verkiezingen ingrijpende maatrege
len zal willen en kunnen nemen staat nog
te bezien.
SPANJE.
DE TOESTAND GESPANNEN?
Volgens de Parijsch'e Journal moet in een
deel van Spanje de toestadn gespannen
zijn.
Te Santiago is de staat van beleg afge
kondigd.
In La Coruna en Pontevada is de alge-
meene staking afgekondigd. Er gaan ge
ruchten dat de staat van beleg ook zal
worden afgekondigd in de provincie Ga-
licië.
CHINA
MUITERIJ IN EEN CHINEESCH
REGIMENT.
Vijftig executies.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Foetsjau muiterij ie uitgebroken in het
21ste Chineesche regiment. De muiters
doodden den regimentscommandant en ver
scheidene officieren. De opperbevelhebber
der Chineesche strijdkrachten te Foetsjau
moest de troepen mobiilseeren, om het
muitende regiment te ontwapenen. Zonder
vorm van proces werden daarop vijftig
muiters terechtgesteld. De orde te Foetsjau
is thans weer hersteld.
FENG TREKT ZIJN LEGER TERUG.
De leider der nationalistische regeering
en opperbevelhebber der regeeringstroe-
pen, Tsjang Kai-sjek, heeft telegrafisch ge
meld, dat Feng Joe-sjiang, zijn voornaam
ste tegenstander, besloten heeft het Kwo-
mintsuun terug te trekken en de stellingen
te ontruimen, die hij langs den Loenghai-
spoorweg bezet. Een der onderbevelheb
bers heeft een afgezant naar Tsjang ge
stuurd, om te onderhandelen over de voor
waarden voor de overgave der stellingen.
AMERIKA
SCHERPE CRITIEK OP HOOVER'S
BEWIND.
Gisteren is te Syracuse (New York) de
democratische convexie begonnen. Sena
tor Robert Wagnor lireld een rede, waarin
hij scherpe critiek uitoefende op Hoover's
regeering, welke, naar hij zeide, het land
slechts teleurstellingen en rampen heeft
gebracht. De regeering te Washington ont
beert een leider, zeide hij, en een der ern
stigste economische crises, welke het land
ooit gekend heeft, wordt nog verscherpt
door een ongeëvenaarde verkwisting.
TWEEDE KAMER.
Verklaring van Wijnkoop. Hij
heeft gecapituleerd en zijn „par
tij" is ontbonden.
De voorzitter deelt mede, dat de
Centrale afdeeling besloten heeft, om op
de lijst der op 30 September en volgende
dagen in de afdeelingen te onderzoeken
wetsontwerpen nog in te voegen:
Wetsontwerp toekenning van Kas voor
schotten aan de N.V. Kon. Holl. Lloyd.
Wetsontwerp aangaan van een geldlee-
ning ten laste van Ned. Indië.
De heer W ij n k o o p (Gom.) legt de
volgende verklaring af:
„Mijnheer de voorzitter. Ik heb het
woord gevraagd om een korte verklaring
af te leggen. Daar de partij, die mij als
vertegenwoordiger aanwees, zich heeft
ontbonden, nadat zij besloten had, dat de
leden zich bij de Communistische Partij
Holland, sectie van de Derde Internatio
nale, zouden aansluiten meen ik in de Ka
mer aan de Nederlandsche arbeidersklasse
deze verklaring schuldig te zijn.
Ook ik heb mij bij de Communistische
Partij Holland, sectie van de Derde In
ternationale, aangemeld, en ik heb dit ge
daan, omdat ik de politiek en de discipline
van deze partij en van de Communistische
Internationale volledig onderschrijf en
erken.
Het is duidelijk, dat ik hiermee uit
spreek «n erken, dat de strijd tegen de
C. P. H. gevoerd, een gevolg was van een
verkeerde politiek mijnerzijds. Ook spreekt
het vanzelf, dat deze verkeerde politiek
in mijn parlementair optreden naar vo
ren moest komen en is gekomen, reeds
doordat deze politiek tot de voor de ar
beiders zoo funeste afscheuring van de
Communistische Internationale heeft- ge
leid.
Zoodoende werd het ook in het Parle
ment tot een tactiek die in concrete zoo
wel ten aanzien van Indonesië als ten op
zichte van de massale vakbeweging den
strijd der werkeloozen en de stakingscon
flicten, heb revolutionaire eenheidsfront,
den strijd tegen het imperialisme, den oor
log en het fascisme, van het internationale
communisme af en objectief naar het re
formisme toe leidde.
De Communistische Internationale heeft
tegen deze verkeerde politiek terecht den
sterksten strijd aangebonden en ze heeft
in dezen zoowel door de objectieve ont
wikkeling der historie als volgens mijn
persoonlijke zienswijze zonder eenig voor
behoud op alle punten gelijk gekregen.
Het is op deze gronden, dat mijn partij
is ontbonden en dat ik heb gecapituleerd
en ik verzoek u er nota van te willen né
men, dat ik van nu af aan in de Kamer
optreedt als lid van de fractie van de C.
P. H,. sectie van de Derde Internationale.
Deze verklaring werd met hoongelach
ontvangen.
De voorzitter deelt mede, dat be
noemd zijn: tot voorzitter van de Com
missie voor privaat- en strafrecht de heer
Heemskerk; tot voorzitter van de Com
missie voor de Staatsuitgaven de heer v.
Yuuren; tot voorzitter van de commissie
voor Waterstaatsaangelegenheden, enz. de
heer Bongaerts.
De vergadering wordt hierop gesloten.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Burgemeester,
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester de-r gemeente Maarheeze A. M.
de Klerk.
VERBOND DER JONGEREN.
De grondbeginselen.
Naar de „Tijd" verneemt, zijn dezer
dagen een aantal leiders der jongeren met
eenige van hun vertrouwensmannen bij
elkaar gekomen teneinde te beraadslagen
hoe nu na de vacantiemaanden het best de
actie van en voor het Verbond der Jonge
ren kan worden gevoerd.
Unaniem was men van meening, dat
waar telkens blijkt "dat de jongere gedach
te veld wint, de mogelijkheid en wensche-
lijkheid bestaan het Verbond goed te fun-
deeren en in breede kringen te propagee-
ren. De aanwezigen, zoowel uit de intellec-
tuéele kringen als uit andere, waren voorts
eenstemmig in hun besluit om spoedig een
nader, meer concreet program op te stel
len, waarin ten aanzien van de groot-e ac-
tueele politieke en maatschappelijke vraag
stukken de gedachtengang der jongere
Katholieken tot uiting komt.
Besloten werd voorts vast te houden
aan deze drie grondbeginselen: lo. het
Verbond zal geen politieke partij zijn; 2o.
het. Verbond zal openstaan voor alle Ka
tholieken, die de jongere gedachte aan
hangen; 3o het karakter van het Verbond
zal zijn studie en actie oip de denkbeelden
te verbreiden.
Op een volgende bijeenkomst zal in ge
meenschappelijk overleg een program wor
den vastgesteld, waartoe ieder der aan
wezigen tevoren een ontwerp zal inzenden.
Na het nemen van deze besluiten gin
gen de vergaderden weer naar Noord en
Zuid uiteen.
ZESTIEN HAAGSCHE ADVOCATEN
VERHOORD.
Maandagmiddag zijn, zoo meldt het Volk
niet minder dan 16 Haagsche advocaten
voor den raad van tucht gehoord, in ver
band met omtrent hen ingekomen klachten
als zouden zij gelden, die zij als curatoren
in faillissementen onder zich in beheer
hadden, niet hebben afgedragen.
Men weet, aldus het blad, dat reeds
twee Haagsche advocaten wegens ernstige
verdenking van dergelijke handelingen
zich in voorloopige hechtenis bevinden.
DE ONDERWERPING VAN WIJNKOOP
Naar aanleiding van de gisteren in de
Tweede Kamer door den communist Wijn
koop afgelegde verklaring schrijft de Ka
meroverzichtschrijver van de „Maasbode":
Met de handen in de armsgaten van zijn
vest, luisterde de Visser, als loco-gezant
van Moskou, naar de lectuur van den boe
teling achter hem. Deze las onverschrok
ken voort ondanks het gegrinnik der so
cialisten vooral, die het blijkbaar een
pretje vonden, te zien, hoe dezelfde Da
vid, dien zij twintig jaar geleden als her
riemaker uit de S. D. A. P. schopten, nu
zoo bescheiden zijn onderwerping aan Mos
kou aankondigde. Ook van andere partijen
stond men te lachen en hoorden wij mom
pelen: „knieval", „Moskou commandeert",
„geen karakter", „toch treurig".
Wij vonden de zaak ernstig genoeg. Gees
telijke kleinburgers en half-zachte vrijzin
nigen mogen spotten met zulk een onder
werping, wij hebben respect voor een in
ternationale organisatie, die er in slaagt,
op zulk een verren afstand haar volgelin
gen te bewegen tot dergelijke zelfvernede
ringen. Dat anno 1930 zulke dingen buiten
de Katholieke Kerk mogelijk zijn, teekent
een totale ommekeer in veler mentaliteit.
Rome zou nooit, zelfs niet van menschen
die besliste dwalingen van godsdienstigen
aard verkondigen, een onderwerping
eischen in zulke bewoordingen als aan den
heer Wijnkoop klaarblijkelijk gedicteerd
waren door Moskou. De Kerk is met een-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het saneeringsprogram van de Duitsche
regeering gepubliceerd.
Is Hitier financieel gesteund door Mos
kou?
In Spanje zou de toestand gespannen
zijn.
voudiger onderwerping tevreden dan Mos
kou eischt.
Maar wij, die deel uitmaken van een in
ternationale gemeenschap, begrijpen dat
onderwerping aan het gezag een wezen
lijke noodzakelijkheid is om de eenheid te
bewaren. Herhaaldelijk zien wij in eigen
kring voorbeelden van menschen, die va»
eigen meening (of althans van het uiten
daarvan) afstand doen als het gezag in de
Kerk dit vraagt. En wij zien in zulke on
derwerping geen karakterloosheid, maar
een mannelijk offer, dat ten bate der ge
meenschap wordt gebracht
Wij kennen de innerlijke gesteltenis van
den heer Wijnkoop niet. Maar dat het
dezen nerveuzen intellectueelen en woer-
barstigen revolutionair héél wat gekost
moet hebben zoo publiek zijn onderwerping
bekend te maken, lijdt toch geen twijfel.
Hoe lang deze onderwerping duren zal,
moeten wij afwachten. Of zij zal blijven
als Moskou ©ens besluit den boeteling niet
meer op de lijst te plaatsen of hem al
thans geen zekere plaats te geven, is een
andere zaak.
Maar dat het feit van de onderwerping
zelf meer beteekent dan een „karakter-
looze knieval" en dat het voor de S. D.
A. P. van ernstiger beteekenis zal kun
nen zijn dan de vroolijkheid van mr. Duys
doet veronderstellen, staat voor ons vast.
Moskou heerscht, óók in Nederland.
Daaraan denken, is de moeite waard!
Nederl. Ei er-controle bureau.
Bij Kon. besluit is met ingang van 13 Oc
tober a.8. de Vereeniging het Nederland
sche Eier-controlebureau bevoegd ver
klaard om met betrekking tot kippen- en
eenden-eieren na, of in verband met keu
ring, merken of teekenen, bedoeld in art.
10 van de Landbouwuitvoerwet, 1929 uit te
reiken.
In Staatscrt. No. 189 is opgenomen de
beschikking van den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw, waarbij
de merken voor den uitvoer van eieren
zijn vastgesteld en waarin zijn opgeno
men bepalingen betreffende gewicht en
verpakking.
Lartlbouwhoogeschool.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lector
aan de Landbouwhoogeschool te Wage-
ningen, om onderwijs te geven in de phy-
sischc- en celloïdchemie, dr. H. J. C. Ten-
deloo, te Wassenaar.
De officieeleReisgids (dienst
regeling 5 October 1930) van de Nederl.
Spoorwegen zal Woensdag a.s. verkrijgbaar
zijn.
Henry Ford, de Amerikaansohe
automobielfabrikant, zal van Vrijdag tot
Zondag te Rotterdam vertoeven in hotel
Weimar.
STAND VAN HET FRUIT.
Het onderstaand overzicht betreffende
den stand van het fruit en de warmoezerij-
gewassen op 23 September 1930 is onder
medewerking der Rijkstuinbouwconsulen-
ten samengesteld naar gegevens, verstrekt
door de correspondenten der directie van
den Landbouw.
Het fruit.
De oogst van de winterappelen kan thans
vrijwel als mislukt worden beschouwd.
Ten gevolge van het stormachtig weer in
den laatsten tijd is de stand sinds het vo
rige bericht nog achteruitgegaan. Op ver
schillende plaatsèn laat ook de qualiteit
veel te wenschen over. Soms vertoonen de
vruchten aan den boom reeds rotte plek
ken. Van de peren is de opbrengst beter;
ook de qualiteit is meestal goed. De drui
venoogst is goed.
De warmoezerijgewassen.
De ongunstige stand van de sluitkool
wordt vooral veroorzaakt door het optre
den van draaihartigheid. De witte en de
savoye kool heeft nog veel van de ziekte
te lijden. Spruitkool en boerenkool ver
toonen een goeden stand. De sla heeft
nogal van het koude en vochtige weer ge
leden, dientengevolge is de stand goed.
Schorseneeren en andijvie zijn eveneens
goed. De prei staat goed tot vrij goed.
