Abonnementen
21ste Jaargang
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1930
No. 6700
S)e
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
BUITENLAND
DUITSCHLAND
NAKLANKEN UIT DEN WERELD
OORLOG.
Amerika's eischen aan Duitschland.
Gistermorgen zijn in het Vredespaleis
te 's-Gravenhage de pleidooien begonnen
voor de gemengde commissie betreffende
den eisch der Vereenigde Staten tegen
Duitschland tot het betalen van schadever
goeding wegens ontploffingen tijdens den
oorlog, en wel te Black Tom in New Jersey
in den nacht van 29 op 30 Juli 1916 en te
Kingsland, eveneens in New Jersey op 11
Januari 1917.
De zitting werd gepresideerd door den
scheidsrechter W. Boyden uit Boston.
De Amerikaansche vertegenwoordiger
der regeering betoogde, dat de basis der
vorderingen deze is, dat tijdens de Ameri
kaansche neutraliteit ip opdracht van de
Duitsche regeering in overeenstemming
met haar politiek van sabotage in de Ver.
Staten de vernielingen hierbovengenoemd
gepleegd zijn.
De Duitsche regeering heeft alle vorde
ringen erkend, uitgezonderd de genoem
de twee, waarvoor zij naar de meening
der Amerikaansche regeering eveneens
aansprakelijk is. Gebleken is, dat van 1915
af het Duitsche ministerie van Buitenland-
sche Zaken de sabotage in de V.S. heeft
bevorderd. Telegrammen kunnen als be
wijs worden overgelegd. Bommen zijn ge
plaatst in schepen in Amerikaansche ha
vens, zoo, dat zij moesten ontploffen als
de schepen in volle zee waren.
Dokken, aanlegplaatsen, goederenlood
sen zijn opgeblazen. Al deze dingen zijn
bewezen. De erkenning van Duitschland
is niet vrijwillig geschied, doch onder den
druk van een overstelpend aantal feiten.
Spreker stelde vast dat van het begin
van den wereldoorlog af over de geheele
wereld een vertakte sabotagecampagne van
Berlijn is uitgegaan, die Amerika omspan
de aan alle zijden.
Een belangrijk bewijsstuk noemde spre
ker het telegram van 26 Januari 1915. Het
behelsde de opdracht om in de Vereenig
de Staten en Canada sabotage te plegen
tegen alle fabrieken en munitiewerkplaat-
sen, die den geallieerden dienstig zouden
kunnen zijn. Het abrupte begin van het te
legram wettigde hst vermoeden dat er een
ander aan vooraf ging. Aan de Duitsche
regeering is overlegging daarvan ge
vraagd, doch die is niet geschied. Het te
legram was niet te vinden.
Vervolgens betoogde spreker dat Duitsch
land Amerika niet heeft beschouwd als een
neutraal land en dat het van 26 Januari
1915 af een geheimen oorlog voerde tegen
de Vereenigde Staten.
NA DE DUITSCHE VERKIEZINGEN.
Voorstel der economische fractie tot
landdagontbinding in Pruisen.
De afgevaardigde Ludendorff heeft na
mens de fractie van de economische partij
in den Pruisischen landdag een voorstel
ingediend ,om den landdag onmiddellijk
te ontbinden.
Het voorstel wordt toegelicht als volgt:
Blijkens het resultaat van de verkiezingen
voor den rijksdag staat vast, dat achter
de bestaande coalitie in Pruisen ook bij
benadering niet meer de meerderheid van
het volk staat.
De nationaal-socialistische partij, die in
den Pruisischen landdag nog haar frac-
sterkste steun is geweest van de religieuze
de grootste partij van Pruisen.
Hoe de vrouwen kozen.
Zooals men weet, worden bij de verkie
zingen in Duitschland de mannelijke en
vrouwelijke stemmen gescheiden gehouden,
zoodat kan worden nagegaan hoe de vrou
wen hebben gestemd.
Beeds is gebleken, dat te Keulen en te
Wiesbaden het vrouwelijke electoraat de
sterkste steun is geweest va nde religieuze
partijen, Centrum en Christ. Soc. Volks1-
dienst. In Opper-Silezië is hetzelfde feit
geconstateerd. Voor de soc.-dem, stemden
hier 57 pet., nannen en 43 pet. vrouwen.
Weinig voorliefde schijnen de vrouwen
voor de radicale partijen te hebben. De
„Nazi's" kunnen weliswaar bogen op 45
pet. vrouwelijke stemmen, maar de com
munisten hebben slechts 32 pet. vrouwe
lijke stemmen gekregen.
FRANKRIJK
FRANKRIJKS LEG ER-U ITGAVEN.
De door den Franschen ministerraad de
finitief vastgestelde begrooting voor 1931/
'32 trekt voor het leger en de beveiliging
der grenze in totaal 12.2 milliard francs
uit. De uitgaven voor de nationale veilig
heid wijzen vergeleken met het voorgaan
de jaar een verhooging aan van 125 mil-
lioen francs.
DR. J. H. THIEL,
benoemd tob bijzonder hoogleeraar van
wege het Leidsch Universiteitsfonds.
AMERIKA
TSJECHO-SLOW AKI JE
ANTI-TSJECHISCHE BETOOGING TE
GRAZ.
Te Graz heeft gisteravond een menigte,
in hoofdzaak uit opgeschoten jongens be
staande, een betooging gehouden voor het
Tsjechische consulaat om te protesteeren
tegen de veroordeeling van den Grazer
ambtenaar Mayer, door een Tsjechische
rechtbank wegens beleediging van het
Tsjechische leger.
Mayer maakte onlangs in gezelschap van
andere Oostenrijksehe ambtenaren een reis
naar Dresden om daar de hygiënische ten
toonstelling te bezoeken. .In den trein
maakte hij op Tsjechisch grondgebied en
kele schampere opmerkingen over het ge
drag der Tsjechische troepen tijdens den
wereldoorlog, wat door een Tsjech werd
gehoord, die daarvan terstond makdedee-
ling deed. Mayer werd daarop uit den trein
gehaald en in hechtenis genomen.
Zijn veroordeeling heeft in Oostenrijk
groote verontwaardiging gewekt.
Bij de betooging van gisteravond wist de
politie snel in te grijpen, zoodat erger kon
worden voorkomen.
POLEN
DE ONDERDRUKKING DER
OPPOSITIE.
Geheel van de wereld afgesloten.
Kolonel Biernacki, onder wiens bevel
de vesting Brest-Litowsk staat, heeft den
familieleden van de gevangen-houden afge
vaardigden medegedeeld, dat hij zonder
verlof van Maarschalk Pilsoedski geen le
vensmiddelen, medicijnen, cigaretten of
sigaren voor de gevangenen kan aanne
men. Tot dusver is hem hiertoe geen ver
lof gegeven.
Daar de gevangenen in Brest-Litowsk
ook verder geheel van de wereld zijn af
gesloten vreest men in politieke kringen,
dat het hun onmogelijk zal zijn, om de ver-
kiezingsverklarinig, welke door iederen
candidaat persoonlijk moet worden onder
teekend, te onderteekenen. Voorzichtig
heidshalve hebben echter eenige afgevaar
digden, deze verklaringen reeds tevoren
onderteekend.
H. K. H. PRINSES JULIANA heeft Vrijdagmiddag te Katwijk
het visschersmonument onthuld in tegenwoordigheid van H. M.
de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik. De Prinses wordt door
twee Katwijksche visschersvrouwen naar haar loge gebracht.
CHINA.
NAAR DE VREDE?
De Noordelijken aanvaarden de
bemiddelingsvoorwaarden.
Feng-Yoe-Sjang, bijgenaamd de christen-
generaal, en Yen Sji Sjan, hoofd van de
nieuwe Noordelijke regeering, hebben Je
voorwaarden van Tsjang Hsoe Liang, gou
verneur van Mantsjoerije, aangenomen.
Men weet nog niet of zij ook zijn aanvaard
door Tsjang Kai Sjek, hoofd van de na
tionale regeering.
De Mandsjoerijsche troepen, die giste
ren Tsjansji binnentrokken, zijn overeen
komstig order van Yen Sji Sjan terugge
trokken.
"Wang Tsjing Wei, hoofd van de Noorde
lijke burgerlijke evolutie verliet gister
avond Peking. Men beschouwt zijn vertrek
als een teeken, dat de coalitie gevallen is.
AANKLACHT TEGEN EX-PRESIDENT
LEGUIA.
Bij het nationale gerechtshof, door de
nieuwe regeering van Peru ingesteld voor
de vervolging van de vroegere machtheb
bers, is thans een aanklacht ingediend te
gen ex-president Leguia, die zich op het
oogenblik in de gevangenis te Lima be
vindt, alsmede tegen Huaman de los He
ros, ex-minister-president, die naar het
buitenland gevlucht is.
Leguia wordt beschuldigd van diefstal
van 's lands penningen.
Zij, die zich vanaf heden opgeven
als abonné, ontvangen de courant
tot 1 October a.s. gratis
DE ADMINISTRATIE
NED. OOST-INDIE
Sterfgevallen wegens pest.
Aneta seint uit Buitenzorg: Het totaal
aantal sterfgevallen wegens pest-, welke
aan het hoofdkantoor van den dienst der
Volksgezondheid gedurende de periode
van 13 Juli tot 9 Augustus werden gerap
porteerd, bedroeg 202. In de overige pe
riode bedroeg dit- aantal 228.
BINNENLAND
DE OPHEFFING DER INDISCHE
VROUW.
Jaarvergadering St. Melaniawerk.
De vereeniging voor St. Melaniawerk,
omvatlende ruim 20 afdeelingen, hield haar
8ste jaarvergadering in het Hof van Hol
land te Hilversum. De presidente, mevr.
Steins BisschopHerckenrat-h uit Amster
dam gaf een overzicht van de werkzaam
heden in Indië. De arbeid tot opheffing
van de inlandsche vrouw breidt zich voort
durend uit. Op Java zijn reeds 20 afdee'.in-
gen, 10 scholen voor meisjes en 3 klinieken.
Langzamerhand wordt het vertrouwen der
bevolking gewonnen. Tot de ontwikkeling,
ook op medisch gebied, wordt veel. ge
daan. Te Meester Cornelis werd een sub
sidie verkregen, ecnigszins afhankelijk van
de bijdragen uit Nederland. Op voorstel
der presidente werd besloten 75 per
maand voor het doel af te staan. Mede
werd goedgekeurd het voorstel tot het op
richten van een steunfonds voor Indisch
personeel. Hiertoe werd 10.000 uit het
vereenigingskapitaal bestemd.
Inzake de werkzaamheden in Nederland
blijkt uit het jaarverslag, dat er een meer
bewust medeleven met de actie komt.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Te Den Haag is een proces aangevangen
van Amerika tegen Duitschland wegens
sabotage gedurenden den oorlog.
De interventie van Moekden in den Chi-
neeschen burgeroorlog schijnt succes te
hebben.
Een Spaansche prins trouwt met een 73-
jarige prinses. (Buitenl. Berichten).
Nog meer overblijfselen van de Andrée-
expeditie gevonden. (Buitenl. Berichten).
Bij de rondvraag kwam het houden van
een verloting ter sprake. De vertegenwoor
diger der Indische missievereeniging, prof.
Groenen uit Warmond sprak een opwek
kend slotwoord, waarna de geslaagde bij
eenkomst werd gesloten.
HET VLOOTPLAN.
Ook de Vrijz. Dem. in actie.
Naar verluidt is het hoofdbestuur van
den Vrijzinnig-Democratischen Bond van
oordeel, dat ook van vrijz. dem. zijde een
krachtige artie tegen het vloot-plan van
Minister Deckers moet worden gevoerd.
SCHOOLARTSEN.
Met allen nadruk wijst ,.St. Bavo" nog
eens op hetgeen door den Bisschop is be
paald
„Van neutrale zijde worden pogingen
aangewend om onze katholieke scholen te
winnen voor niet-katholieke schoolartsen-
dienten; het spreekt van zelf, dat de katho
lieke schoolbesturen hieraan niet mogen
medewerken, tenzij het absoluut onmoge
lijk zou blijken een katholieke schoolarts
te verkrijgen".
Rijkscommissie voor Werkverruiming.
Dezer dagen vergaderde te 's-Graven
hage de Rijkscommissie Werkverruiming
onder voorzitterschap van Prof. Dr. W. H.
Nolens.
DE ONTHULLING VAN HET VISSCHERSMONUMENT TE
KATWIJK. H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik leggen
een krans aan den voet van het monument.