a
Zlste Jaargang
ZATERDAG 19
No. 6647
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
De onmachtige Rijksdag
BINNENLAND
3)e Êeicbelve
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad SL oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Een denkfout van het „Han
delsblad"
Het Episcopaat heeft een verklaring gegeven
over de z.g. rotary-beweging, gisteren in ons
blad vermeld.
Het „Handelsblad" commentarieert deze
verklaring op de volgende wijze:
De strekking van deze verklaring is niet
nieuw. Zij ligt geheel in de lijn van een
politiek die niets aanvaarden of dulden
wil, dat niet het stempel draagt van het
kerkelijke roomsche gezag. Ook niet wan
neer het object waarom het gaat op zich
zelf goed is en nuttig en veredelend.
Wij lichten een zin uit deze verklaring.
„De Rotary is een... vereeniging.die de
maatschappij wenscht te verbeteren en de
leden wenscht op te voeden tot. eerlijke,
onbaatzuchtige mannen. Het nastreven van
dat doel is zeker prijzenswaardig". De
katholieke geestelijkheid erkent het hier
met zoovele woorden.
Men zou zoo zeggen: wat wil men meer,
en wat kan een Katholiek erbij verliezen
ook langs dezen weg mede te werken aan
de bevordering van eerlijkheid en onbaat
zuchtigheid. Ten bate van het algemeen en
van zichzelf.
Maar zoo te denken schijnt ketterij te
moeten heeten.
In deze redeneering ligt een groote denk
fout!
Wij meenen deze onmiddellijk te kunnen,
bloot leggen door aan het „Handelsblad" de
volgende vraag te stellen.
Er is een katholieke vereeniging zooals
er vele zijn die een hoog en edel doel na
streeft, dat door ieder weldenkend mensch
„zeker prijzenswaardig" moet worden geacht.
En zou nu het „Handelsblad" in zijn liberale
lezers kunnen goedkeuren, indien zij tot deze
vereeniging toetraden gesteld, dat dit mo
gelijk was zelfs ook als er een liberale ver
eeniging bestond, die hetzelfde doel beoogt?
Ons dunkt: ongetwijfeld niet!
En dat is ook heel verklaarbaar: En nie
mand zou dat beschouwen als... ketterij!
Het „Handelsblad" maakt de denkfout,
dat, als twee hetzelfde doen, dit dan altijd
geheel en al hetzelfde is.
Er kan zoo veel verschil zijn in den weg,
welke door die twee wordt bewandeld, in de
middelen, welke door die twee worden ge
bezigd!
Het streven naar eerlijkheid en onbaatzuch
tigheid is eenzelfde daad van Katholieken
eenerzijds en van vrijzinnige leden van de
Rotary-beweging, die zich daarbij losmaken
{van iederen Godsdienst, anderzijds. Maar 't is,
zender eenig bewijs, al aanstonds voor ieder
duidelijk, dat beide categorieën van personen
bij de practische toepassing van dat streven
veel van elkaar zullen verschillen. En het moet
ook iedereen duidelijk zijn, dat een Katholiek,
die bij dat streven zijn godsdienstige beginse
len loslaat, veel erbij kan verliezen ten na-
deele van het algemeen en van zichzelf.
Wij, Katholieken, hebben open oog en op
rechte waardeering voor al het goede, wat van
niet-katholLeke zijde geschiedt. En ons Door
luchtig Episcopaat geeft daarvan blijk in zijn
verklaring over de Rotary-beweging
Maar, als wij het goede willen nastreven,
niet los van den Godsdienst dan meenen
wij voor dit standpunt ook waardeering van
anderen te mogen verwachten! Wij hopen, dat
het „Handelsblad", zijn denkfout herstellend,
zoo ruim zal kunnen denken!
Gelijkheid en ongelijkheid
In het „Volk" schreef iemand een ingezon
den stuk, waarin hij nu eens aan de redactie
van het socialistisch orgaan recht-uit vraagt,
cf het overeenkomt met de socialistische opvat
tingen, om „het een vanzelfsprekend feit te
vinden, dat b.v. de onderwijzer een veel groo-
ter inkomen moet hebben dan de putjesschep
per en de ingenieur en de professor weer een
veel grooter dan de schoolmeester, of, laten
we het liever andersom stellen, dat de land
arbeider zooveel minder moet hebben dan een
andere arbeider (professor)".
De redactie van het „Volk" plaatste er het
volgende naschrift bij:
Dit vraagstuk heeft vele kanten. De op
lossing van den inzender is schijnbaar de
gemakkelijkste maar voor de practijk heeft
zij bitter weinig waarde. Voorloopig is de
vraag, of een professor te veel verdient,
veel minder urgent dan het feit, dat de
landarbeiders, en nog een aantal andere
groepen van de bevolking veel en veel te
weinig verdienen. Wie dit euvel bestrijdt,
helpt meteen den rangen- en standengeest
in onze maatschappij bestrijden. En voor
wij de salarissen van den professor gaan
herzien, dienen wij eerst het vraagstuk vah
'het arbeidsloos inkomen en van de on
dernemingswinsten behoorlijk onder de
oogen te zien. De rest is van later zorg.
Terecht merkt de „Tijd" hierbij op, dat het
„Volk" om dit vraagstuk heendraait als een
slimme kat om de heete brei.
Laat het blad toch eerlijk erkennen, dat ook
in een socialistische maatschappij verschil in
inkomen zou moeten bestaan, noodzake-
1 ij k zou zijn.
Een g e 1 ij k h e i d, zooals in demagogische
socialistische geschriften zoo dikwijls wordt
voorgehouden als mogelijk in een socialisti-
schen heilstaat, is pure fantasie of erger.
Dat wil echter niet zeggen, dat er een
schrijnende ongel ij kheid móet bestaan.
Daartegen is Paus Leo XIII in Rerum Nova
rum krachtig in verzet gekomen. En daartegen
keert zich ook de katholieke maatschappij-leer.
DUITSCHLAND
HINDENBURG NAAR HET RIJNLAND
VERTROKKEN.
Rijkskanselier Brüning blijft thuis.
Rijkspresident von Hindenburg is Don
derdagavond met den trein van 8.50 uur
van het Potzdammerstation vertrokken om
met staatssecretaris Meissner en luit.-ko-
lonel von Hindenburg zijn reis naar het
bevrijde gebied te ondernemen. Hij zou
Vrijdagmorgen vroeg te 9 uur in Trier aan
komen en na een rondrit door de stad aan
de feestelijkheden deelnemen.
Do bevrijdingsfeesten worden volgens
program doorgevoerd. Zij worden echter
zoo eenvoudig mogelijk gehouden.
De Rijkskanselier dr. Brüning, zal, te
gen zijn eerste plan in, met het oog op den
politieken toestand niet aan de feesten
deelnemen, doch in Berlijn blijven.
Een prachtige gift.
De apostolische nuntius heeft een be
drag van 50.000 lire geschonken ten behoeve
van de nagelaten betrekkingen der slacht
offers van de mijnramp in Silezië.
FRANKRIJK
FRANSCHE BELANGSTELLING VOOR
VERAART'S REGENMAKERIJ.
Niet alleen van Duitsche zijde, maar
thans ook uit Frankrijk toont men belang
stelling voor de proeven van den heer A. W.
Veraart tot het kunstmatig verwekken van
regen. Een der grootste landbouworgani
saties van Frankrijk, de „Federation des
Syndicats Agricoles de l'Oranie" heeft zich
gewend tot het Fransche Gezantschap te
's Gravenhage teneinde contact te krijgen
met dén heer Veraart voor proefnemingen
op grooten schaal met name in Algiers.
Bereids heeft een bespreking tusschen
den handelsattaché der Fransche Legatie,
den heer Glazer, en den heer Veraart
plaats gehad, waarin de eerste voorberei
dende maatregelen werden getroffen. Het
is niet onwaarschijnlijk, dat eenige afge
vaardigden der genoemde Fransche land
bouworganisatie met den heer Glazer de
proefnemingen zullen komen bijwonen, die
de heer Veraart zich voorstelt begin Augus
tus te Scheveningen te houden.
POLEN
De vervanging van Pilsudski.
De president der republiek heeft den
oud-minister van oorlog, generaal Kenar-
zenski, met de voorloopige leiding van het
ministerie van oorlog belast. Naar ver
luidt zal hij deze functie slechts vervullen
voor den duur van het verlof van maar
schalk Pilsudski. Officieel wordt het ge
rucht dat Pilsudski zou zijn afgetreden, te
gengesproken. De Krakauer Knrier verze
kerd dat Pilsudski de feitelijke leider in
Polen blijft.
In een ernstig uur aan haar plicht verzaakt
Oproep van den Rijkskanselier
aan het Duitsche volk
„De Duitsche Rijksdag heeft thans na
een levensduur van twee jaar voor haar tijd
zich haar noodlot op den hals gehaald. La
ten we gerust zeggen: Het was nogal ver
diend".
Met deze woorden leidt de „Germania"
haar bespreking van het voorgevallene in
den Rijksdag in. „In de uren van grooten
nood en ernstige plichten heeft de Rijksdag
op gevaarlijke wijze versaagd en de Rijks-
regeering de noodverordeningswet uit de
hand geslagen. De Rijksdag heeft het
uiterste bereikt van haar falen en van
haar ongeschiktheid om verantwoording
te dragen, doordat hij een meerderheid
vond, die de door de regeering ter hand
genomen noodverordeningen, welke in het
staatsbelang dringend noodig waren, we
derom uit de handen wrong.
In deze situatie bestond slechts de eeni-
ge mogelijkheid, waarvan de Rijkspresi
dent gisteren gebruikt maakte, dat hij nJ.
den Rijksdag naar huis zond.
De financieele en economische sanee
ring, die de rijksregeering energiek heeft
aangevat, staat in ieder geval in den par-
lementsloozen tijd niet stil. Wat in dit op
zicht gedaan moet worden, moet gedaan
worden uit ernstig plichtsbesef tegenover
staat en volk, en dat zal ook gebeuren".
De „Deutsche Allgemeine Zeitung"
schrijft: „In dezen Rijksdag gebeurde het
ongelooflijke, n.1. d - parlementaire par
tijgeest over de kXi: dteekening van den
Rijkspresident beslissen mocht.
Wij zullen een nieuw parlement moeten
kiezen, hoewel juist door de ervaringen der
laatste dagen in de breedste lagen van
het volk de overtuiging gegroeid is, dat
het Duitsche volk zonder Rijksdag zaak
kundiger en juister geregeerd zal kunnen
worden".
Het spannende oogenbilk der stemming.
Het was wel een oogenblik van spanning
toen de stemming een aanvang nam. Toen
het resultaat bekend jverd, haalde Brü
ning, onder vrijwel ademlooze stilte onmid
dellijk uit zijn portefeuille het decreet van
den Rijks^president, dat hem machtigde,
den Rijksdag te ontbinden. Hij las bet rus
tig voor.
Er volgde een onbeschrijfelijk tumult,
terwijl de Rijksdag uit elkander ging. De
Communisten maakten een herrie van be
lang, konden zich niet weerhouden, „weg
met Hindenburg" te schreeuwen, en zetten
de Internationale in. Buiten, op het groote
plein voor het Rijksdaggebouw, wachtte
een enorme menigte op den uitslag van de
stemming, en toen de Rijksdagontbinding
bekend werd, barstte de spanning los in
luidruchtig gejuich. Een ander deel van
de massa protesteerde. En afwie ooit ge
loofde, dat de Duitschers geen politieke
belangstelling kennen, schrijft de corres
pondent van „De Tijd", kon vandaag op
het Rijksdagplein het tegendeel bewezen
zien. Hartstochtelijke redevoeringen, ge-
improviseerd, vóór en tegen de Regeering.
Onwillekeurig drong zich het gevoel op,
dat zij daarbuiten een veel krachtiger en
vitaler parlement vormden dan de volks
vergadering, die in het Rijksdaggebouw
zooeven voor ontbonden was verklaard.
Want van al wat gebeurd is, of liever
van alles wat niet gebeurd is, en toch zoo
dringend had moeten gebeuren, al een jaar
lang, draagt de machtelooze Rijksdag de
schuld. Niet deze of gene partij alleen,
maar alle partijen. Het partijwezen woe
kert in Duitschland zoo ontzaggelijk, dat
het al het andere als het ware verstikt.
De partij gaat boven het vaderland.
Het volk beslisse over zijn toekomst.
De Rijksregeering heeft den volgenden
oproep gericht tot het Duitsche volk:
De Rijksdag heeft de middelen gewei
gerd, welke het rijkskabinet noodig had om
zijn taak te vervuren. De noodverordenin
gen van den Rijkspresident zijn afgewezen
door een kleine meerderheid, die zelf niet
in staat is om de verantwoording over te
nemen.
Tot het volk gaat thans de oproep uit,
zelf over zijn toekomst te beslissen. Wil het
Duitsche volk de Rijksregeering datgene
ontzeggen wat tot behoud der Duitsche
economie en tot veiligstelling der sociale
verplichtingen noodig is?
Dat is de vraag van den veertienden
September.
De rijksregeering zal er zorg voor dra
gen, dat Rijk, landen en gemeenten hun
taak kunnen vullen.
De Rijksregeering:
get. Dr. BRüNING, Rijkskanselier.
(volgen alle ministers).
Noodverordeningen opgeheven, nieuwe
in bewerking.
Volgens het verlangen door den Rijksdag
uitgedrukt in zijn besluit van 18 Juli, wor
den ingevolge art. 48, par. 2 van de Rijks
grondwet de beide noodverordeningen van
16 Juli 1930 buiten werking gesteld.
De uitvaardiging van de nieuwe nood
verordeningen is na het besluit van de
Rijnlandfeesten, omtrent Woensdag in de
komende week, te verwachten. Met de uit
werking er van wordt echter door de be
trokken departementsafdeelingen aan
stonds een aanvang
PORTUGAL
EEN SAMENZWERING ONTDEKT.
Tegen de regeering.
In Portugal heeft, men een samenzwe
ring tegen de regeering ontdekt. Reeds
heeft, naar officieel wordt medegedeeld, de
regeering echter alle maatregelen getrof
fen om de samenzweerders in het leger en
onder de burgerij onschadelijk te maken.
De politie zou door de in een anonymen
brief vervatte aanwijzingen op het spoor
der samenzwering zijn gekomen.
EGYPTE.
DE ENGELSCHE OORLOGSBODEMS
AANGEKOMEN.
Kalmeerend effect.
De aankomst der twee Britsche oorlogs
bodems schijnt de geesten gekalmeerd te
hebben.
Zooals men weet heeft de Engelsche re
geering in het begin dezer week de twee
vlagschepen „Queem.Elisabeth" en „Romil-
lies" naar de Egyptische wateren gezon
den.
BRITSCH-INDIE
INDIE'S VERZET TEGEN ENGELAND.
Economische gevolgen van den boycot
Do economische toestand te Bombay is
den laatsten tijd steeds slechter geworden.
Nadat reeds verschillende katoenspinne
rijen de laatste dagen gesloten waren, zul
len thans opnieuw verscheidene groote
spinnerijen het bedrijf staken. Een eige
naar van een groote katoenspinnerij ver
klaarde dat spoedig 200.000 arbeiders werk
loos zullen zijn.
CHINA.
ZENDELINGEN GEVANGEN
GENOMEN.
Expeditie ter bevrijding onderweg.
Zes-en-dertig Amerikaansche en ver
scheidene Engelsche missionarissen, die
aan den bovenloop van de Min-rivier bin
nen het gebied van de opstandelingen wa
ren geraakt, zijn door deze gevangen ge-
Gisteren is uit Foetsje aan boord van
een rivierstoomboot een expeditie, waar
toe vertegenwoordigers van het Amerikaan-
sche en het Engelsche consulaat behooren,
vertrokken ten einde do vrijlating der ge
vangenen te bewerkstelligen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
De Rijkskanselier heeft een oproep ge
richt tot het Duitsche volk.
STICHTING „DE GRAAL"
TE LINDENHEUVEL.
Bezoek van Z. D. H. Mgr. Aengenent.
De Bisschop van Haarlem, Mgr. J. D. J.
Aengenent heeft op zijn doorreis vanuit
Maastricht Donderdag een bezoek ge
bracht aan de stichting „De Graal" van de
Vrouwen van Nazareth te Lutterade-
Geleen.
Te omstreeks half drie arriveerde Mgr.
door burgemeester Damon van Geleen af
gehaald, op het Clubhuis „Do Graal", waar
do vlag vroolijk wapperde en de Graalineis-
jes stonden opgesteld, die Mgr. den Graal-
groet brachten.
In de fleurig versierde bovenzaal wa
ren als gasten tegenwoordig: Pastoor I.
Schoenmaeckers, kapelaan M. Kissels, van
Lindenheuvel, burgemeester en mevr. Da-
men, mr. dr. W. J. F. Frowein, directeur
der Staatsmijnen in Limburg, de heeren
J. Mous, chef der Sociale Afd. der Staats
mijnen, en A. Heintgens, secr. van het
Fonds van Social© Instellingen der Staats
mijnen en mej. L. van Kersbergen, directri
ce van do Graalbeweging (Centraal Graal-
bestuur) te Den Haag.
Nadat de Overste van de te Gelecn wer
kende groep der Vrouwen van Nazareth
Mgr. hartelijk welkom had gehceten, reci
teerden enkele leerlingen van „Onze
Graalschool" het begin van het St. Jans-
Evangeu'e tn nog enkoe verzen, waaron
der „Het Lied van de Terwe (Bené de
Clercq).
Mgr. sprak een hartelijk dankwoord tot
de meisjes en moedigde haar aan, vol
ijverige aanhangsters van do Graal te
worden.
Daarna begaf het gezelschap zich naar
het confectie-atelier „Ons Graalhuis",
waar in de kleurige atelierzaal Mgr. werd
ontvangen met een welkomstlied. Ook hier
hield Mgr. een korte, hartelijke toespraak,
waarin Hij met verwijzing naar hot op
schrift van den door haar zelf gelegden
eersten steen Gods Zegen afsmeekte over
het werk der meisjes en haar verder Te
ven.
In de keurige clubkamer der beneden
verdieping, richtte Mgr. zich tot den heer
Frowein, om hem hartelijk dank te zeggen
voor de krachtdadige medewerking, welke
de directie der Staatsmijnen steeds ver
leent bij de sociale verzorging van de mijn-
werkersjeugd, waarop de heer Frowein ant
woordde het een geluk te achten, dat ook
in Limburg de Vrouwen van Nazareth
werkzaam zijn.
Na nog een kort samenzijn op Huize „de
Graal" vertrok Mgr. Aengenent per auto
naar Sittard, om zijn reis voqrt te zetten.
CONFLICT SLAGERSBEDRIJF.
Grieven van de „Vereenigde Amster-
damsche Slagers".
In de op 30 Juli a.s. in het Hotel „de
l'Europe" te Utrecht (c houden jaarlijk-
sche algemeene vergadering van den Nc-
derlandschen Slagershond stelt het Bonds
bestuur zijn mandaat ter beschikking, naar
aanleiding vap een gerezen conflict tus
schen de grootste afdeeling van den bond
„De Vereenigde Amstcrdamschc Slagers"
en de bondsleiding. Naar aanleiding daar
van heeft „Dc V.A.S.", tot alle bij den Ne-
derlandschen Slagershond aangesloten re
den een rondschrijven gericht, waarin net
besluit van het bondsbestuur om zijn man
daat ter beschikking te stellen onorganisa
torisch wordt genoemd, omdat de Slagers-
bond de grieven van de uitgetreden afdee
ling niet kent. Volgens het rondschrijven
heeft de voorzitter van den Nederlandschen
Slagershond de gelegenheid daartoe op een
in Utrecht gehouden buitengewone bonds
vergadering ontnomen.
Bovendien geeft de bondsleiding geen
gevolg aan het besluit dier vergadering, om
een commissie van onderzoek in te stel
len, welke zou te onderzoeken hebben ol
dc grieven van „V. A. S." juist zijn of niet.
Waar het bondsbestuur dit besluit der t>uj-
tengewone bondsvergadering negeert, moet
naar „De V. A. S." schrijft het ter be
schikking gestelde mandaat aanvaard
worden. „Dc V. A. S." keert terug, wan
neer het bondsbestuur verdwijnt.
Indien de jaarvergadering daarmede
niet accoord gaat, zal do gewone verkiezing
van leden van het bondsbestuur plaats
hebben, die inmiddels reeds bij enkele
candidaatstelling zijn herkozen.
