DONDERDAG 10 JULI 1930
No. 6639
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
HERWONNEN
LEVENSKRACHT.
BUITENLAND
j Zlste Jaargang
3)e Sto\dte\ui&3\\nwï)JC
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Aan alle leden der Nederland-
sche Katholieke Arbeiders
beweging en aan hunne
vrouwen.
Herwonnen Levenskracht komt u een
groote daad van liefde vragen.
Herwonnen Levenskracht leeft uit uw
liefde en al haar werk ten bate van hon
derden van u, wordt door uw liefdedaden
gedragen.
Maar nu heeft Herwonnen Levenskracht
een taak te vervullen, grooter dan ooit, een
werk dat ze met uw hulp zal volbrengen:
zonder uw hulp zou zij het niet kunnen en
niet willen.
Dit groote werk is de bouw
van een nieuw Sanatorium.
De grond is al gekocht. 46 Hectaren
bouwterrein in Bilthoven, schitterend ge
legen en uitstekend geschikt om er een
model-Sanatorium op te bouwen.
Daar komt straks „Berg en Bosch". Tien
jaar geleden, in 1920, werd ons Sanatorium
„Berg en Bosch" te Apeldoorn geopend.
Maar dat was een noodbouw.
Het bestond uit oude militaire barakken,
o, netjes opgeverfd en omgetooverd tot
een kleurig vroolijk dorp van paviljoens
maar toch een zeer tijdelijk tehuis, dat veel
onderhoud vroeg, dat op gehuurden
grond stond, dien we in 1933 moeten verla
ten, dat gebouwd was in opdracht van
en met steun van het Rijk, dat zich met
ieder onderdeel van bestuur en inrichting
bemoeide.
Toch in dat houten-keeten-dorp is
„Berg en Bosch" geworden tot een der
beste, zoo niet het beste der Nederlandsche
Sanatoria.
Want „Berg en Bosch", dat is niet die
verzameling planken, die we oVer enkele
jaren zullen afbreken. „Berg en Bosch", is
het levend organisme van wetenschap en
liefde, van zorg en ijver, van initiatief en
volharding, dat in dat barakkendorp is
ontstaan onder de leiding van den uitste
kenden directeur, dien Herwonnen Levens
kracht in Dr. Bronkhorst bezit.
Ons Sanatorium „Berg en Bosch" is in
die tien jaren tot een zegen voor de Ne
derlandsche arbeiders geworden.
En nu is de tijd gekomen voor dit Sana
torium een eigen huis te bouwen in plaats
van het houten huurhuis van Apeldoorn,
een eigen huis, dat wij zelf bouwen en be
talen zonder de hulp van den Staat. Dat
is het werk van morgen.
In het mooie Bilthovensche bosch, waar
nu de reeën en de hazen een heerlijk leven
hebben, tusschen de dennen en beuken en
berken en eiken, zullen de gebouwen ver
rijzen, die ons Sanatorium zullen huis
vesten.
Dat werk, dat groote werk wordt thans
begonnen.
Dit groote Sanatorium met zijn pavil
joens voor mannen, vrouwen en kinderen,
met zijn hoofdgebouw, zijn eetzalen, keu
kens, badhuis, met zijn kapel en zusterhuis,
met zijn werkplaatsen en nazorgpaviljoens,
die nieuwe huis van Berg en Bosch, dit
eerste groote monument, dat onze Neder
landsche Katholieke arbeidersbeweging
bouwt, het zal het monument worden van
uwe kracht en uwen moed, van uw wil en
uw werken, van uw stuwen en uw streven,
maar bovenal het lichtend monument uwer
liefde.
Want wij gaan bouwen voor hen die onze
liefde noodig hebben om te leven.
Wij gaan bouwen voor hen, die langs den
weg van ons leven zijn neergezonken, gesla
gen door den roover tuberculose.
Wij gaan bouwen, niet uit trots of ijdel-
heid, maar omdat het moet, omdat het
noodig is voor onze patiënten.
Wij gaan bouwen om beter nog ons Sana-
toriumwerk te kunnen volbrengen.
Wij gaan over bergen van bezwaren en
door bosschen van moeilijkheden om voor
Berg en Bosch een huis te bouwen, omdat
wij de zwakke en zieke en moede mannen
en vrouwen en kinderen, die door den wit
ten dood zijn gegrepen, willen brengen tot
nieuw licht en nieuw leven, omdat wij wil
len geven nieuwe levenskracht.
Wij gaan Berg en Bosch bouwen uit de
schatkist van uwe en onze christelijke
liefde.
Wij gaan bouwen.
Wij.
Wie zijn dat?
Dit is het bestuur van Herwonnen Le
venskracht met den geneesheer-directeur.
Dat is het bestuur van het Verbond en
de besturen der Diocesane Bonden en de
besturen der Vakbonden en de besturen
der instellingen.
WOENSDAGMIDDAG OMSTREEKS HALF VIER IS HET FARMAN VLIEG
TUIG de F. A. D. F. Q. bestuurd door piloot Guilbaud, van Schiphol met
post opgestegen voor Parijs. Boven Aalsmeer geraakte de machine plotseling
onklaar en stortte naar beneden. De mecanicien Vélard kwam daarbij
om het leven. Een foto van het totaal vernielde vliegtuig.
Wij, de bouwers van Berg en
Bosch
dat zijn alle leden onzer arbeidersbeweging,
allen, mannen en vrouwen, veteranen en
nieuwelingen, ouden en jongeren.
Wij allen.
Wij, de honderdvijftigduizend, die de
vaan van het R. K. Werkliedenverbond
Wij, die samenmarcheeren in dien mach
tigen stoet onzer Roomsche arbeidersbewe
ging.
Wij, m->t de vrienden onzer mooie en
machtige beweging.
Wij, met onze vrouwen en onze gezin
nen.
Wij allen, die vechten voor wat recht is,
die werken voor wat goed is. Wij, die da
den durven doen, daden van offer, daden
van grootmoedige liefde.
Wij zullen Berg en Bosch
bouwen.
Kan onze arbeidersbeweging dat?
Zij kan het, als zij wil.
Onze arbeidersbeweging is geen kind,
dat alleen kleine dingen doen kan, dat een
stuk speelgoed vergeeft om een vlinder,
maar een man, die in den strijd der da
gen zijn wil heeft gesmeed als sterk staal,
een man, die geleerd heeft, in taaien,
noesten, langen arbeid te bouwen aan het
huis van morgen,
een man, die geleerd heeft voor oen
groote zaak groote offers te brengen,
een man, die de waarde van het offer
weet uit ervaring en die met liefde een
offer brengt voor zijn armen zwakken, zie
ken broeder.
Onze arbeidersbeweging zal dit grooie
werk tot stand brengen, omdat zij het tot
stand brengen wil.
Reeds hebben de instellingen en bonden
onzer beweging de hypothecaire leening
volteekend. De coöperaties willen de kapel
bouwen.
De bouw is verzekerd, als nu'ook ieder
lid zijn plicht doet.
Wij rekenen op een bijdrage van
een gulden voor ieder lid
onzer vakbonden en diocesane bonden.
Daar rekenen wij vast op en wij weten,
dan uw offerliefde niet te hoog aan te slaan.
Wij vragen niet van ieder een gulden in
eens. Gij kunt ook in gedeelten uw bijdra
ge geven.
Wij hebben daarom
steenen van een kwartje,
planken van een gulden en
balken van een rijksdaalder
ter beschikking gesteld.
Nu kunt ge iedere maand een steen koo-
pen, of in eens een plank, of iedere week
een steen en ook al een balk in eens.
Gij kunt alleen vier steenen voor uw re
kening nemen of zorgen dat uw vrouw er
twee koopt.... Maar weigeren zult gij niet,
weigeren zal ook uw vrouw niet.
Ons eigen sanatorium mag niet gebouwd
worden zonder de hulp van alle leden onzer
arbeidersbeweging.
Wij willen door eigen kracht omhoog.
Wij willen laten zien, wat wij kunnen,
wat wij durven, wat wij doen.
Wij willen uit eigen kracht dit sanato
rium bouwen.
Wij bouwen het uit onze liefde.
Ter bereiking van dit schoone doel en
zoo gunstig mogelijk resultaat te dezer
stede doet het Leidsche Comité van Actie
voor den verkoop van meergenoemde Stee
nen Planken en Balken een beroep
op de welwillende medewerking van allo
leden van de afdeeling Leiden van den N.
R. K. Volksbond en de leden van de ver
schillende Vakbondsafdeelingen, voor wie
het een eereplicht genoemd moet worden
te zorgen, dat het in hen gestelde vertrou
wen niet teleur wordt gesteld.
Behalve door het koopen van Steenen
Planken en Balken kunt gij echter uwe
medewerking verleenen, door uwe dochters
en huisgenooten aan te sporen daadwerke
lijk mede te helpen bij den verkoop daar
van.
Zeer spoedig zal het Leidsche Comité
een beroep doen op de kath. meisjes en
dames om hunne medewerking te willen
verleenen.
Aan u, Volksbonders en leden van de R.
K. Vakbonden dan allereerst de taak om
te zorgen, dat uwe dochters of huisgonoo-
ten spontaan aan dien oproep zullen gehoor
geven zonder uitzondering of aarzeling,
opdat een leger van kath. meisjes en da
mes ons behulpzaam moge zijn ter berei
king van het schoone doel:
„De Bouw van Uw Sanatorium".
Namens het Leidsche Comité
van Actie,
H. LCMBERT.
Leiden, 9 Juli 1930.
VAN HET VATIC A AN.
KARDINAAL VANUTELLI. t
Gistermiddag is in den leeftijd van 94
jaar na een korte ziekte overleden Kardi
naal Vanutelli, deken van het H. College.
Vinoenzo Kardinaal Vanutelli werd in
183S te Genzano nabij Rome geboren. Tot
het laatste oogenblik bewaarde de kardi
naal zijn helderheid van geest.
DU1TSCHLAND
Het Centrum stemt voor de regeerings-
voorstellen.
De Centrumfractie van den Rijksdag
heeft gisteren op voorstel van de fractie
leider, ondanks vele bezwaren, eenparig
gestemd voor de aanvullingsvoorstellen der
regeering, aangezien door deze de eenige
mogelijkheid geschapen wordt de dckkings-
voorstellen langs parlementairen weg te
De relletjes te Trier.
Ook gisternacht is het to Trier voor dc
woningen van vroegere separatisten tot
samenscholingen gekomen. In vorscheidene
straten hebben de demonstranten getracht
huizen en winkels binnen te dringen. Bij
het vallen van den avond hoeft do politie
met karabijnen de menigto uiteengejaagd.
De hoeken der straten waren met sterke
patrouilles bezet. Niemand mocht blijven
staan, de straten waar huizen door do po
litie werden bewaakt, werden voor het ver
keer gesloten. De politie-agenten, die de
wacht hielden, waren van traangasbommen
voorzien.
Gisteravond om 10 uur zijn verschillende
samenscholingen uiteengejaagd. Niettegen
staande dit, kon de politie niet voorkomen,
dat in een sigarenwinkel en in twee an
dere huizen de ruiten zijn ingeworpen
Twee jongelieden, die de bevelen der po
litie niet opvolgden, zijn gearresteerd. Te
gen 2 uur was het weer rustig.
Terwijl de politie voor de orde in de
binnenstad zorgde, is in een villa van een
sigarenhandelaar, buiten de stad, een over
val gepleegd. Groote schade werd aange
richt. De eigenaar van de villa was afwe
zig. Toen de politie verscheen, vluchtten
dc daders.
ENGELAND
DE REGEERING GERED.
Slechts drie stemmen meerderheid.
In het Lagerhuis heeft in den loop der
debatten over het financieele wetsontwerp
dr. Burgin, liberaal, het in het telegram
van gisteren genoemde amendement inge
diend.
De kritieke stemming had tegen half
acht 's avonds plaats. Het liberale amen
dement werd met 278 tegen 275 stemmen
verworpen, zoodat de regeering met slechts
3 stemmen in de meerderheid bleef.
Het amendement behelsde do vrijstelling
van inkomstenbelasting van dat deel der
bedrijfswinst, hetwelk voor veserveering
of nieuwe bedrijfsoutilleering wordt ge
bruikt. Het zou de schatkist ongeveer 7
millioen pond gekost hebben en een nieu
wen weg openen tot belastingontduiking.
De regeering werd gered, naar Reuter
nader meldt, doordat vier liberalen tegen
het amendement Burgin stemden en een
dozijn andere liberalen zich van stemmen
onthielden. Vijf-en-twintig liberalen stem
den met de conservatieven voor het amen
dement.
Geen enkele politieke consequentie wordt
vor.yzien in verband met de minieme re-
geeringsmeerderheid.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Te Rome is overleden Kardinaal Vanu
telli.
Een ontzettende mijnramp heeft in Sile-
zië plaats gevonden; het aantal slacht
offers bedraagt bijna 150 man. (2de blad).
BINNENLAND.
Te Aalsmeer heeft een vliegtuig een
noodlanding gemaakt, waarbij een doode
en twee zwaar gewonden (2de blad).
Uitbreiding van de verplichte Ziekte
verzekering in voorbereiding (2do blad).
De roeping van den Geneesheer
Z. H. de Paus heeft op oen audiëntie
voor de leden der Katholieke Artsenvcr-
eeniging in Italië een belangwekkende
rede gehouden.
De Paus wees er op, dat Katholieke art
sen, omdat zij Katholiek zijn, goede artsen
moeten zijn. Zij moeten de geneeskunde
stellen in den dienst van God.
Zijne Heiligheid vortelde, hoe hij juist
dezer dagen van een jongen Pnrijschen
Katholieken arts, de examentheses kreeg
toegezonden, welke deze voor zijn examen
had gekozen en verdedigd. Deze betroffen
een wonderbare genezing te Lourdes. Dit
was de eerste maal, dat een dergelijke
thesis bij een examen in de geneeskunde
werd behandeld. De jonge arts was voor
zijn examen „magna cum laude" geslaagd.
Verder beval Z. H aan de artsen do
retraite aan, opdat op hen niet van toe
passing zij: Geneesheer genees u zelf. In
zijn practijk toch zal do arts niet alleen
streven om de lichamelijko gezondheid
zijner patiënten te herstellen, maar ook
zijn aandacht schenken aan do gezondheid
van de ziel.
Men zegt dikwijls, dat de zielzorg aan
den priester toevertrouwd is en do zorg
voor het lichaam aan den arts. Dit echter
beantwoordt niet geheel en al aan do waar
heid. Dikwijls moet de arts ook zijn invloed
op de zielen doen gelden. Wegens zijn be
roep is hij hiertoe dikwijls beter in staat
d&c de priester. Vandaar is het beroep
van den arts een waar apostolaat. Het is
zelfs voorgekomen, dat het woord van een
arts meer invloed had dan dat van don
Paus, aldus de Heilige Vader. Zoo bijv. op
het gebied van kleeding en mode, waar dc
uitspraak van den arts absoluut den door
slag geeft, terwijl men, helaas, vaak voor
anderen doof schijnt.
Dan wees de Paus er op, dat hot voor
komt, dat van medische zijde worden be
vorderd. practijken, die ongeoorloofd zijn
en derhalve nooit kunnen worden goedge
keurd, zoo b.v. wat betreft do verhouding
tusschen de geslachten onderling en het
huwelijksleven.
Men moet alle achting hebben voor dc
wetenschap, maar, wanneer deze zich van
onjuiste en verkeerde methoden bedient,
wanneer men onder het mom dor weten
schap dingen wil verkondigen, die tegen
de natuur ingaan, dan mag de Katholieke
arts iets dergelijks in geen geval toelaten.
Gelukkig kan Zijne Heiligheid echter
constateeren, dat ook onder do artsen het
aantal van hen, die, met de oogen op God
gericht, denken, en werken, steeds gröoter
wordt.
ROEMENIE
De Koningin-weduwe naar het buitenland.
Koningin-weduwe Maria van Roemenië
zal zich in een der eerstvolgende weken
naar het buitenland begeven, waar zij een
lange reis zal ondernemen. Eerst gaat zij
naar Bayreuth en verder naar Frankrijk
FINLAND
DE VELDTOCHT TEGEN DE
COMMUNISTEN.
De Kamer achter de Regeering.
In de kwestie van de arrestatie der com
munistische afgevaardigden heeft de Ka
mer met 105 tegen 58 stemmen haar ver
trouwen in de regeering uitgesproken.
EGYPTE.
De bloedige botsingen in Egypte.
Een aanslag op Nahas Pas ha.
De correspondent van de „Daily Herald"
te Cairo verklaart ooggetuige geweest to
zijn van de bloedige onlusten, die daar gis
teren hebben plaats gehad en hij geeft het
volgende bericht:
Toen de soldaten de betoogers, die op
de treeplank van den auto van Nahas
Pasha gesprongen waren, hadden verwij
derd, greep er plotseling een ontzettende
gebeurtenis plaats.
Een soldaat, die op de treeplank der
auto stond, stak met zijn bajonet naar
Nahas Pasha.
De naast Nahas zittende afgevaardigde,
een vooraanstaand lid van dc Wad-partij,
weerde de stoot af met zijn arm, die door
de bajonet werd opengescheurd.
Op Nahas' rok en hemd stroomde het
bloed van zijn heldhaftige collega.
