Jaarg
21ste Jaargang
MAANDAG 7 JULI 1930
No. 6636
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De Kathedraalsfeesten te Haarlem
BUITENLAND
3)e £eicbe!t&(8ou/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Zondag en Maandag, 27 en 28 Juli a.s.
De groote dagen van jubel en blijdschap voor
de Haarlemsche Diocees gaan nu nadern met
rassche schreden:
De viering der voltooiing van de kathedrale
kerk, de Moederkerk van het Haarlemsche
Bisdom!
Wat een schoone, verheven gedachte ligt er
voor ons, Katholieken aan de feestviering ten
grondslag!
Onze voorouders moesten destijds de oude
Bavo verliezen, maar de in deze tijdsperiode
levende Katholieken in dit Bisdom mogen,
dank zij hun godsdienst- en offerzin, de histo
rische vreugde beleven op 27 Juli a.s. aan hun
Bisschop een voltooide, nieuwe kathedraal
weer terug te schenken.
Zeggen wij teveel, wanneer wij aan deze feest
viering een ideëele beteekenis van den eer
sten rang toekennen? En de historie-boeken
van het Bisdom Haarlem zullen met gulden
letteren aan ons nageslacht van deze beteeke-
nisvolle gebeurtenis gewagen,
„Vollendet ist das grosze Werk!"
Aangevangen onder het Bisschoppelijk Be
stuur van Monseigneur Bottemanne z.g., voort
gezet vooral door Monseigneur Callier z.g.,
voltooid in het begin van het Herderlijk Tijd
perk van Monseigneur Aengenent.
En dan verder:
In 1500 werd door het Bisdom Gent aan de
Haarlemsche Kerk een relikwie van Sint Bavo
geschonken en op 27 Juli a.s., alzoo 430 jaren
later geschiedt dit wederm, thans aan de
nieuwe kathedraal en wordt zij zelfs overge
bracht door Z. D. H. den Bisschop van Gent,
vergezeld van Zijn Wijbisschop.
Wèl gaat het Diocees Haarlem historische
dagen tegemoet!
Vrijdag, 25 Juli hebben in de kathedraal
reeds enkele wijdingsplechtigheden plaats,
waaraan evenwel geen officieel karakter zal
gegeven worden.
Maar op Zondag, 27 Juli, vangen in de ka
thedraal des morgens te half elf de officieele
kerkelijke plechtigheden aan, waarvoor echter
slechts aan een zeer kleinen kring van geeste
lijke en wereldlijke autoriteiten uitnoodigingen
verzonden zijn.
De groote, officieele feestviering voor het
heele Diocees, voor de godsdienstige, cultu-
reele, charitatieve, sociale, enz. Vereenigingen,
Bonden, Genootschappen, enz, enz. zal des
middags beginnen.
Om half drie trekken hunne Deputaties met
vaandels en banieren in optocht naar de ka
thedraal.
Het is wel interessant nu reeds een algemee-
nen indruk te geven hoe deze optocht zal
saomgesteld zijn, n.l. een weerspiegeling van
het rijke katholieke leven in het Diocees Haar
lem. Ten einde zich een goede voorstelling te
kunnen vormen, laten wij hier de namen van
een 50 Vereenigngen volgen, willekeurig uit de
aanmeldingen genomen:
De Hanze te Lisse; Ned. R.K. Volksbond,
afd. Haarlem; R.K. Onderofficierenver. Haar
lem; R.K. Militairenver. Haarlem; Euch. Bond
Par. H. Hart, Haarlem; Eerherst. Communie,
Par. H. Hart, Haarlem; Derde Orde, Par. H.
Hart, Haarlem; Derde Orde, afd. H. Hart,
Haarlem; Kruisverbond, Rotterdam; R.K. Mi-
litairenvereen., Leiden; Par. Armbestuur Li-
duina, Haarlem; Collectantencollege kathe
draal, Haarlem; De Hanze, Delft; Leekenapos-
tolaat, O. L. Vrouw, den Helder; Alg. R.K.
Werkgeversver. in het Bisdom Haarlem; Ver.
H.H. Martelaren van Gorkum, Amsterdam;
Alg. R.K. Propagandaclub, Amsterdam; De
Hanze, Sassenheim; St. Elisabeth's Ver. Lisse;
Derde Orde, H. Hart, Den Haag; Kinderspeel
tuinver. St. Theresia, Amsterdam; R.K. Mid
denstandsbond in het Bisdom Haarlem; Prop.
Club R.K. Vrouwenbond, Haarlem; Derde Orde
Kathedraal, Haarlem; R.K. Stucadoorspatroons
Haarlem; Prop. Club St. Paulus, Kethel; Haar
lem's R.K. Mannenkoor; R.K. Volksbond, Ben-
nebroek; Retraiteclub St. Ignatius, Amsterdam;
R.K. Middenstandsver., Rotterdam; R.K. Bond
van Overheidspersoneel, afd. Amsterdam; R.K.
Volksbond, Feyenoord; R.K. Middenstandsver.
Amsterdam; R.K. Ver. van Waschindustrieelen
Haarlem; R.K. Volksbon, Wateringen; Alg. R.
K. Prop. Club „De LiefdeAmsterdam; Kath.
Garde, Naaldwijk; Patr. St. Gerardus Majella,
Hillegom; R.K. v. Blindenzorg, Haarlem en O.;
Geloof en Wetenschap, Haarlem; Derde Orde,
par. St. Jozef, Den Haag; Derde Orde, Wog-
num; R.K. Zangkoor, de Rijp; R.K. Politiever.
„St. Michaël, Haarlem en O.; R.K. Vrouwen
bond, Haarlem; Harmonie „De Spaarnebazuin"
Haarlem; Prop. Club „St. Paulus", Stompwijk;
R.K. Middenstandsver. Haarlem; Alg. R.K.
Ambtenaarsver., afd. Haarlem; R.K. Slagers
patroons, Haarlem; Congregatie O. L. Vr. O. O.
Amsterdam; Ver. v. R.K. Onderwijzers in het
Bisdom Haarlem; Kath. Harmonie „Koning
David", Haarlem, enz.
Ziehier een klein stukje van wat het Zondag
27 Juli worden zal!
De indeeling der deelnemende Vereenigingen
zal geschieden alfabetisch, doch met dien ver
stande, dat de Afdeelingen volgen (weer in al
fabetische volgorde) achter de delegatie van
het Hoofdbestuur van den Bond. Dit alles
wordt op 14 Jul a.s. nader geregeld.
Na Zondag 13 Juli a.s. kunnen geen aan
meldingen meer geaccepteerd worden!
Wij staan dan nog 2 weken voor de feesten
en het is dan dus hoog tijd, dat het geheel over
zien kan worden.
Met dezen optocht krijgen wij een défilé
en saluut met de vaandels en banieren vóór
het Bisschoppelijk Paleis, waar zich op het
bordes zullen bevinden H.H. D. H.H. de Bis
schoppen van Haarlem en Gent, benevens de
Wijbisschop van Gent; hierna aan de overzijde
der N. Gracht voor Z. Exc. den Commissaris
der Koningin en ten slotte op de Groote Markt
voor den burgemeester van Haarlem.
De plechtigheden vóór en rondom en in de
kathedraal mogen als bekend worden veron
dersteld.
Vóór de processie rondom de kathedraal
aanvangt zullen de vóór de kathedraal opge
stelde Muziekkorpsen en Fanfares onder de
algemeene leiding van den heer Fr. A. M. Pie-
lage, die daartoe op het bordes van de kathe
draal zal staan gezamenlijk de „Roomsche
Blijdschap" uitvoeren.
Tijdens de processie speelt het Muziekkorps
der Kathedraal „Koning David", de aloude St.
Bavo-Processiemarsch.
In de kathedraal zal de Z. F, heer C. van
Kerckhove, Diocesaan Bestuurder der Maat
schappelijke Werken te Gent een korte toe
spraak houden.
Men rekent, dat circa 5 uur hier de plechtig
heden zullen geëindigd zijn.
Des avonds te acht uur wordt in het Gem.
Concertgebouw een gala-uitvoering gegeven
door het nieuwe R.K. Oratorium, bestaande uit
circa 300 dames en heeren, onder directie van
den heer Hubert Cuypers, met medewerking
der bekende Haarl. Orkestvereeniging en der
solisten mevrouw Jo Vincent en de heeren
Louis van Tulder en Jac. Caro.
In het midden der zaal wordt een gereser
veerd gedeelte aangebracht, bestemd voor de
eerstgenoodigden: H.H. D.D. H.H. de Bisschop
yen van Haarlem en Gent en de Wijbisschop
van Gent; de H. E. Vicarissen-Generaal van
Haarlem en Gent; het Kapittel en de Eere-
Kanunniken der Haarlemsche Kerk; de Z. E.
Dioc. Bestuurder der Maatsch. Werken te
Gent; den heer Commissaris der Koningin van
Noord-Holland; de R.K. leden der Eerste en
Tweede Kamer; het R.K. lid van Ged. Staten,
allen wonend te Haarlem en O.; het College
van B. en W. der gemeene Haarlem; de archi
tect der kathedraal met diens zoon en ten
slotte de voorzitter van het Comité van K. A.
Op Maandag, 28 Juli, des avonds te half ne
gen wordt een 2e gala-uitvoering gegeven.
Beide uitvoeringen in streng besloten kring;
alleen toegankelijk voor de donateurs-leden
van het R.K. Oratorium, onderafdeeling van
het C. v. K. A.
Na afloop dezer beide uitvoeringen zal beide
avonden de kathedraal uitwendig schitterend
verlicht zijn.
Enkele dagen vóór de feesten zal een offi
cieele Feestgids verschijnen voor het geheel en
waarin ook alle Bonden en Vereenigingen, enz.
welke aan den optocht deelnemen, zullen ver
meld staan.
.Verder wordt daarin opgenomen de volledige
tekst van het uit te voeren koorwerk door het
R.K. Oratorium „Die Schöpfung" van Haydn,
Vermelden wij ten slotte nog, dat een groot
gebrandschilderd transeptraam voor de kathe
draal in bewerking is door den welbekenden
Haarlemschen kunstenaar H. A. Byvoet, dat
evenwel op 27 Juli nog niet geheel gereed zal
kunnen zijn, maar dat evenwel een groote tee-
kening daarvan tijdens de feestdagen in de
kathedraal ter bezichtiging zal worden gesteld.
DUITSCHLAND
DE VIERING DER RIJNLAND
ONTRUIMING
Vliegtuigen en ballons naar het ontruimde
gebied.
Door een storm overvallen.
Een groot aantal vliegtuigen en luchtballons
hebben Zaterdagochtend een tocht over het
ontruimde Rijnland ondernomen. Niet minder
dan 57 vliegtuigen en verscheidene ballons na
men aan dezen tocht deel. De ballons, die om
half tien waren opgestegen, werden een half
uur later door een hevigen storm verrast. De
ballon Köln stortte nabij het dorp Poll om
laag; de ballon Gelsenkirchen-Buer bij Eile
en een derde ballon bij Ensen. Verschillende
menschen werden bij deze ongelukken gewond.
Enkelen zelfs zeer ernstig. De bestuurder van
den ballon Köln werd levensgevaarlijk gewond
opgenomen in een ziekenhuis van Keulen-
Deutz en is aldaar overleden.
Een stoet van 2000 auto's en motorfietsen.
Aan den door de Algemeene Duitsche Auto
mobielclub en den bond van Duitsche motor
rijders georganiseerden rit door hel voormalig
bezette gebied werd door ongeveer 2000 voer
tuigen deelgenomen. Een groot aantal Neder
landers behoorde tot de deelnemers.
BELGIE
DE NIEUW VERWORVEN GEBIEDEN.
Een referendum blijft geëischt.
Uit Luik wordt gemeld, dat tijdens de zit
ting van den provincialen raad de vertegen
woordigers van Eupen, Malmedy en St. Vieth
hun gelukwenschen overbrachten met het
eeuwfeest van het Belgische koninkrijk.
De woordvoerder van St. Vieth voegde hier
aan toe, dat hij en zijn collega's echter geen
twijfel willen laten bestaan over het feit, dat
hun instemming geenszins voldoening over den
tegenwoordigen staatsrechterlijken toestand
van hun gebieden beteekent, Zij zullen inte
gendeel, in overeenstemming met het program
der Christ. Volkspartij en met de overtuiging
van de overweldigende meerderheid der be
volking, niet ophouden voor Eupen, Malmedy
en St. Vieth een nieuw, rechtstreeksch refe
rendum te eischen.
FRANKRIJK.
EEN FRANSCH—ENGELSCHE
KATHOLIEKE ENTENTE.
De tekst van de onderteekende overeenkomst.
Het Engelsch bericht, dat Zondag op de
Montmartre een overenkomst tusschen de Ka
tholieken van Engeland en Frankrijk gesloten
is, blijkt inderdaad juist te zijn.
Het belangrijke document, dat als „de grond
steen van groot werk" wordt beschouwd, luidt
in vertaling als volgt:
„In het jaar onzes Heeren, negentienhonderd
endertig, op den 29sten van de maand Juni,
zijnde de Zondag binnen het octaaf van het
H. Hart en de feestdag van de apostelen Pe
trus en Paulus, in de Basiliek du Sacré Coeur
op Montmartre, in tegenwoordigheid van onzen
Goddelijken Heiland, uitgesteld in het Aller
heiligste Sacrament;
met den zegen en goedkeuring van Francis,
kardinaal-priester van de heilige Roomsch-
Katholieke Kerk, aartsbisschop van Westmin
ster en Jean, kardinaal-priester van de heilige
Roomsch-Katholieke Kerk, aartsbisschop van
Parijs en in aanwezigheid van Z. D. H. Mgr.
Maglione, aartsbisschop van Nicea in Palestina
Pauselijk nuntius te Parijs;
vereenigen Wij, afgevaardigden van de „So
ciety for the Maintenance of the apostolic See"
eenerzijds en afgevaardigden van de „Voldn-
taires du Pape" anderzijds, hierdoor onze twee
Vereenigingen door een plechtige daad van
vereeniging, in overeenstemming met den
wensch van den H. Vader, dat een nauwer ver
eeniging moge tot stand komen tusschen de
kindern der Kerk. Wij wenschen door deze
vereeniging in gebed en in werk nadrukkelijk
onze onveranderlijke onderdanigheid aan den
Stedehouder van Christus te betuigen. Wij ver
binden ons plechtig, Hem met al onze krachten
te helpen en beloven Zijn voortdurend streven
te steunen, om het Koningschap van Christus
in de wereld tot erkenning te brengen.
Wij doen een dringend beroep op onze Broe
ders van alle naties om mede te werken, dat
wij met meer kracht mogen deelnemen aan het
grootsche werk van Christus' Stedehouder: de
vereeniging van de volken in één geloof en één
liefde.
MAATREGELEN TER BESCHERMING VAN
DEN LANDBOUW.
De afgevaardigde Selts en eenige andere
afgevaardigden hebben een voorstel ingediend,
waarin de regeering wordt verzocht maatrege
len te treffen om den landbouw tegen buiten-
"landsche concurrentie te beschermen.
VIJFTIG JAREN ONDERWIJS-
VERVOLGING.
Frankrijk gaat zijn laïcistisch onderwijs
herdenken.
De Fransche Kamer heeft gisternacht
tot vier uur vergaderd en o.ni. een voor
stel van Herriot behandeld, waarvan de
strekking was het volgend jaar een ten
toonstelling en een congres te organisee-
ren in verband met het feit, dat de wet
ten, aan welke men het verplichte laïcis
tisch onderwijs dankt, dan vijftig jaar oud
zijn en tevens het eeuwfeest van de ge
boorte van Jules Ferry te vieren.
Naar aanleiding van het tweede gedeel
te van Herriots voorstel zijn socialisten en
socialistische radicalen tegenover elkaar
komen te staan daar de eersten weigerden
daaraan hun stem te geven wegens Ferry's
koloniale politiek.
De rechterzijde verwijt Ferry de laïcis-
tische school te hebben verwezenlijkt.
Na een reeks van rumoerige incidenten
is het eerste deel van Herriot's voorstel
aangenomen met 450 tegen 135 stemmen;
het tweede met 387 tegen 164.
De Katholieken hebben tegen dit voor
stel een waardig protest doen hooren.
Men had gehoopt, dat bij den aanval,
die het voorstel Herriot is, het verweer
zou geleid worden door den slagvaardigen
en bekwamen abbé Desgranges, doch deze
is plotseling ernstig ziek geworden en
daardoor van de parlementaire werkzaam
heid verwijderd gehouden.
De taak is thans ten deel gevallen aan
den bejaarden en zoo hoogst achtcnswaar-
digen Grousseau, dien ouden kampioen
voor do rechten der Katholieken. Hij heeft
het katholieke protest in de kamer uitge
bracht op een wijze, die zelfs op de meest
fanatieke tegenstanders indruk heeft ge
maakt.
De heer Grousseau is een van de zeer
weinige kamerleden, die persoonlijke her
inneringen hebben aan den tijd, dat die be
treurenswaardige wetten tot stand zijn ge-
kpmen. Die persoonlijke herinneringen, zoo
zei hij, legden hem den plicht op, den
weerklank te doen hooren van do smart
der Katholieken van zijn generatie, toen
ondergaan.
„Weldra zal het vijftig jaren geleden
zijn", zoo zei hij, „dat krachtens de wet
ten, die men verheerlijken wil, de ouders
in drie kwart der Fransche gemeenten,
slechts over een unieke school beschikken,
waar hun kinderen niet de Christelijke op
voeding vinden, die zij volgens hun gewe
ten en volgens de voorschriften der H.
Kerk hun moeten doen geven. De school
wet van 1882 is een tyranniek wapen ge
worden. De Katholieken noemen haar de
ongelukswet en zij was niet anders dan een
werk, door de vrijmetselarij en haar onder-
wijsliga voorbereid".
De heer Grousseau lichtte voor de zoo-
veelste maal het masker van Jules Ferry,
die geen ander doel had dan, zooals hij
aan Jaurès zei, de menschheid zonder God
te organiseeren.
Spreker wees er op, dat reeds bij de
bespreking der wet Jules Ferry den heer
Jules Simon bestreed, die in den tekst van
de wet de woorden „de plichten jegens
God" wilde opgenomen zien. Maar in de
circulaire schreef hij hetzelfde jaar „dat
de onderwijzers de zedeleer moesten on
derwijzen, wier niet-naleving schuldig
maakt jegens zich-zelf en" j*egens God".
W7elk een frontverandering! Maar dat
kwam, omdat het er op aan kwam, do ge
moederen te sussen en d^ Katholieken te
bedriegen. Viviani heeft verklaard: „'t was
een noodzakelijke leugen".
Men heeft ook gezegd, dat de laïciteits-
school geen school zonder God en zonder
moraal zal zijn. Toch is zij absoluut gewor
den de school zonder God. Is zij ook zon
der moraal geraakt? Zij heeft geen gods
dienstige moraal meer. Wat haar beïnvloedt
is de atheïstische „moraal" en die moraal
is volop in crisistoestand, zoodat de heer
DE SIAMEESCHE PRINS DAMRONG
EN ZIJN BEIDE DOCHTERS
IN ONS LAND.
Met den Pullman-trein, welke heden
avond, te 18 u. 57 min. te Amsterdam aan
komt, wordt, zooals reeds gemeld, voor een
verblijf van een viertal dagen in ons land
verwacht Z. K. H. Somdech Krom Phya
Damrong Rajanuchan, een oom van den
tegenwoordigen koning van Siam.
Z. K. H., kortweg Prins Damrong ge
noemd, is in zijn eigen land algemeen be
mind en geniet daarbuiten een groote be
kendheid.
Hij ontving zijn militaire opleiding in de
gelederen van het lijfgarde-regiment en
bekleedde later den rang van commandee-
rend luitenant-kolonel. Vervolgens werd
hem de moeilijke taak opgedragen het on
derwijs in Siam te reorganiseeren. Aan zijn
bemoeiingen, aan zijn energie en aan zijn
persoonlijkheid is het dan ook te danken,
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BINNENLAND.
De nationale Gezellendag te 's-Graven-
hage. (Eerste blad).
De Kathedraalsfeesten te Haarlem be
loven schitterend te zullen slagen. (Eerste
blad).
Ernstige verkeersongelukken. (Gem. Ber.
Derde blad).
Op de kermis te Woensel werd een
jongeman door een paard doodgetrapt.
(Gem. Ber., derde blad).
Moordaanslag te Den Haag. (Gem. Ber.,
derde blad).
dat het huidige onderwijssysteem is inge
voerd.
De Koning van Siam, Chulalongkorn,
zond Prins Damrong naar Europa, Egypte
en Ned. Indië, teneinde de verschillende
onderwijsmethoden aldaar te bestudeeren.
Bij zijn terugkomst in Siam werd hij be
noemd tot minister van Binnenlunclsche
Zaken.
Koning Chulalangkorn belastio Prins
Damrong met de regeling en voorbereiding
zijner reizen; ook was hij een der raads
lieden van de Koningin-Moeder van Siam,
toen deze regentesse was gedurende do af
wezigheid en het verblijf van den Koning
in Europa.
Zijn overgaan van het ministerschap tot
dc positie van president van den Raad der
Vejiranana Nationalo Bibliotheek en van
den Avchaeologischeu Dienst werd alge
meen toegejuicht en dc uitbreiding van
beide instellingen en dc verkregen bekend
heid in het buitenland zijn uitsluitend te
danken aan zijn onvermoeid pogen, do lite
raire voortbrengselen van Siam vast te
leggen en belangstelling op te wekken
voor het verleden.
Prins Damrong wordt beschouwd als dc
beste kenner van Siam's geschiedenis en
vele van zijn voordrachten aan de Chu
lalongkorn Universiteit, voor het Sia-
meesch Onderwijzersgenootschap, voor het
Siam-Genootschap en voor de Rotarians
zijn in druk verschenen en vormen inte
ressante bijdragen tot de vorming van dit
Oostersch Koninkrijk.
Prins Damrong reist, zooals reeds ge
meld, in gezelschap van zijn beide doch
ters, de Prinsessen Poon Diskul en Pilai
Diskul, dan Phya Vijitavongs, gezant van
Siam te Parijs en den Generaal majoor
Phya Bejintra.
Het hooge gezelschap, dat, zooals reeds
gemeld, zijn intrek zal nemen in het Ara-
stel-Hotel te Amsterdam, zal aan het
grensstation Esschen in ons land aanko
men en vandaar worden begeleid door den
consul-generaal van Siam in den Haag,
den heer G. A. Sardeman.
Zooals reeds gemeld zal het gezelschap
een bezoek brongen aan de Zuiderzeewer
ken en aan do nieuwe sluizen te IJmui-
den, voorts aan het Koloniaal Instituut,
hot Rijksmuseum en de diamantslijperij
van de firma I. J. Asscher te Amsterdam
en aan het Frans Halsmuseum te Haar
lem. Woensdag zal een bezoek worden
gebracht aan Leiden, waar de hooge gas
ten zullen worden ontvangen door den
senaat der Leidsche universiteit en ver
volgens door het bestuur van het te be
zoeken Instituut Kern.
