UIT DE RADIO-WERELD
Het Gezellen-Leven
ZATERDAG 28 JUNI 1930
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 6
Niet alleen Raclio-toesteüen,
maar ook B^FEC'tE
LUIDSPREKERS? H|§5
worden door on$ v^Kk|ndi« en
tegen billijke prlj^gertoajperd 66
H.V. I.E.M.G.B. Man 104-TEL. 1H6
(Reel.)
DE BURGEMEESTER VAN LIVERPOOL heeft te Amsterdam tijdens zijn
bezoek de diamant-slijperij van de firma Asscher bezichtigd. De burgemeester
slaat de werkzaamheden gade
Wij maken onze lezers cr op attent, dat
niet ingang van 1 Juli a.s. de uitzendingen
van de AXR.O., V.A.R.A. en V.P.R.O. we
derom geschieden via den zender Huizen
"l> golfl. 1875 Meter en die van K.R.O. en
X.C.R.V. via den zender Hilversum op 298
en 1071 M.
Prcgrarr.ma's voor Zondag 29 Juni.
Huizen, 1875 M.
8.159.20 X.C.R.V. Morgenwijding.
9.50 X.C.R.V. Kerkdienst vanuit de Xed.
Herv. Kerk te Doorn.
12.1512.30 K.R.O. Toespraak door deti
K.R.O.-voorzit ter.
12.301.30 K.R.O. Gramofoonplaten.
1.302.15 Rede van Dr. Vrijmoed O.F.M.
2.154.15 K.R.O. Internat, voetbalwed
strijd R. K. XcderlandR. K. Duitschland
te Maastricht.
•1.154.30 K.R.O. Gramofoonpl.
I.305.00 K.R.O. Ziekenhui (uurtje.
5.50 X.C.R.V. Kerkdienst vanuit de
Gcrcf. Kerk te Amsterdam-Centrum.
7.158.10 K.R.O. Dr. E. Hermans: „De
Beteekenis van de medische Missieactie".
8.108.20 K.R.O. Voetbaluitsl.
8.208.25 K.R.O. Intenties van bet Apos
tolaat des Gebcds.
8.259.45 K.R.O. Studio-opvoering van
„De Hond van den Tuinman'". Zangspel in
1 bedrijf, naar het Fransch van Lockroy en
Cormon. Muziek van Alb. Grisar.
9.30 ca. Persber.
9.45—10.45 K.R.O. Concert. K.R.O.-Or-
kest.
10.4511.00 K.R.O. Epiloog door Klein
Koor.
Hilversum. Na 6 uur 1071 M.
9.00 V.A.R.A.-uit zending.
12.0112.40 A.V.R.O. Casper Howelert
„Xegro spirituals" (II).
12.402.00 Concert. A.V.R.O.-Octet.
2.002.30 A.V.R.O.-Boekenhalfuurtje. G.
H. 's-Gravesande: „De vreemde erfenis'
van E. van Lith de Jeu de.
2.30 Concert door Haagsch Harmonie
orkest. In de rustpoos van het concert:
Causerie door het Indianen Opperhoofd
Big Chief Horse Eagle.
4.155.00 Gramofoonplaten.
5.00 (298 M.) V.A.R.A.-uitzending.
H.üO V.P.R.O.-uitzending.
8.00 Tijdsein A.V.R.O.-Klok, pers- en
sportnieuws.
8.10 Aansl. van het Concertgebouw tc
Amsterdam. Concertgebouw-Orkest, Alex.
Schfhuller (viool).
9.159.35 Viool-recital door Prof. H.
Wilhelmus.
9.3511.00 Concert. Omroeporkest, So
phie Bofch-Haas (sopraan).
II.0012.00 Gramofoonpl.
Daventry, 1554,4 M.
12.201.05 Kerkdienst.
3.20 Kcrkcantatc.
4.15 Kinderuurtje.
4.35 Concert. Militair Orkest. W. Glynne
(tenor), O. Pernell (viool).
6.206.40 Lezing.
S.20 Kerkdienst.
9.05 Liefdadigheidsoproep.
9.10 Nieuwsber.
9.25 Piano-recital door Kathleen Long.
9.50 Lezing.
10.20 Concert door The Wireless Sin
gers.
10.50 Epiloog.
„Radio-Pari s", 1725 M.
12.50 Gewijde muziek.
I.20—2.20 Gramofoonpl. In de pauze: Bil-
boquet a la Bibliothéque.
2.20 Gramofoonpl.
4.50 Gramofoonpl.
6.20 Concert.
6.50 Dansmuziek.
7.50 Poppenkast. „Radio Paris".
8.20 Concert. Orkest en solisten.
10.20 Concert.
Langenberg, 473 M.
7.20 Orkestconcert.
8.208.50 Gramofoonpl.
9.109.20 Verslag van motorrennen.
9.2010.20 Kath. Morgenwijding.
11.1011.40 Motorwedstrijden.
11.5012.35 Gewijd concert. Mannenkoor,
mannen-kwartet, sopraan en orgel.
1.001.15 Motorrennen.
I.202.50 Concert. Orkest en piano.
3.153.40 Motorrennen.
4.455.05 Verslag van de Duitscke
Derby.
5.056.20 Orkestconcert.
6.457.45 Allerlei.
8.20 „Wo die Lerche singt". Operette in
3 bedrijven van Fr. Lehar. Daarna tot
12.20 Dansmuziek.
Kalundborg, 1153 M.
3.504.20 Kinderuurtje.
4.205.50 Orkestconcert.
5.506.20 Verslag van de Decnschc
Derby.
6.407.10 Koor-concert.
S.5011.25 „Frökenens Mand*'. Operette
in 2 bedrijven van Walther Kollo.
II.2512.50 Dansmuziek.
3.20 Uitz. uit Waremme. Herdenking van
den dood van Joseph Wauters, georgani
seerd door de R.E.S.E.F. Toespraken, de
clamatie, orkest en gemengd koor.
5.20 Dansmuziek.
6.50 Gramofoonpl.
S.35 Concert. Orkest en solisten.
9.20 Concert uit Ostende. Golfl. 338.2 M.
Gramofoonpl.
Z e c s e n, 1635 M.
6.50 Lezing.
7.20 Orkestconcert.
S.209.10 Lezingen.
9.10 Morgenwijding en Klokgelui.
10.2511.50 Lezingen.
11.50 Gramofoonpl.
12.20 Concert. Kwintet en viool-soli.
2.10 Kinderuurtje.
2.40 Concert. Viool, sopraan en piano.
3.101.00 Lezingen.
4.00 Concert. Muziekkorps.
4.45 Verslag van de Deutsche Derby.
5.20 Deutsche Kampfspielen te Breslau.
5.35 Toespraak.
6.50—S.50 Lezingen.
8.50 Concert. Orkest en vocale solisten.
Daarna tot 12.50: Dansmuziek.
Programma's voor Maandag 30 Juni.
Huizen, 1875 M.
Uitsluitend N.C.R.V.-uitzendingen.
8.159.30 Concert.
10.3011.00 Ziekendienst,
11.0011.30 Lezen van Chr. Lectuur.
12.301.45 Orgelconcert door Jan Zwart.
2.353.15 A. J. Herwig: „Het tuinwerk
in den Zomer".
3.153.45 Knipcursus.
4.005.00 Ziekenuurije.
5.006.30 Concert. H. Herman (viool), P.
v. d. Hurk (fluit), Mej. L. Lauenroth (piano).
6.307.00 Gramofonpl.
7.007.45 Concert. Mevr. A. Reclaire (so
praan) die zichzelf met de luit begeleidt.
7.458.00 Politieber.
S.00S.30 Mededeelingen door den N.C.
R.V.-voorzitter.
8.30S.55 Concert door het „Draper"-
Kwartet.
8.559.15 Prof. Dr. G. Ch. A alders:
„Het Chiliasme in liet Oude Testament".
9.159.35 Vervolg concert.
9.359.55 Vervolg causerie door Prof.
Dr. Aalders.
9.5510.05 Persber.
10.0511.00 Vervolg concert.
Hilversum, na 6 uur 1071 M.
Algemeen programma te verzorgen door
de V.A.R.A.
12.00 Gramofoonpl.
2.00 „Gegevens des levens". M. Swaab
(liedjes). M. Beversluis (voordracht)- Joh..
Jong (pianobegel.).
3.00 Voordracht door den schrijver An
ton Gooien.
3.45 Gramofoonpl.
4.30 Kinderuurtje.
5.30 Concert. Het V.A.R.A.-Orkest, afge
wisseld door gramofoonpl.
7.00 Mevr. R. de Vries-Brandon: „De
Eerste Ned. Coöp. Zickteverz. voor Huis
vrouwen".
7.30 Orgelspel door Joh. Jong.
S.00 Toelichting tot het Kurhausconcert.
S.15 Uitz. Kurhaus-concert Scheveningen.
Di Moorslag (zang). In de pauze: Gramo
foonpl. Na afloop: Persber. en Gramo
foonpl.
Daventry, 1554.4 M.
10.35 Morgenwijding.
11.05 Lezing.
12.20 Orgelconcert.
I.35 Orkestconcert.
2.20 Uitz. voor scholen.
2.50—5.35 Eventueel verslag van Tennis
wedstrijden.
4.20 Dansmuziek.
4.50 Concert.
5.35 Kinderuurtje.
6.20 Lezing en Nieuwsber.
6.50 Verslag van Cricket-wedstrijden.
7.00 Sonates. C. Fuchs (cello). L. Pierce
(piano).
7.20—7.40 Lezing.
7.45 Spaansche les.
8.05 Concert. Orkest J. Farrington (bas).
9.20 Nieuwsber.
9.45 Lezing.
10.00 Kamermuziek door The Virtuoso
String Quartet. H. Macklin (zang).
II.20 Dansmuziek.
11.3o12.20 Dansmuziek.
„Radio Paris", 1725 M.
12.502.20 Gramofoonpl.
3.35 Solisten-concert, declamatie en toe
spraak.
5.05 Piano-recital.
S.20 Tooneel „Le Flibustier" van Jean
Richopin.
9.50 Solistenconcert.
Langenberg, 473 M.
7.257.50 Gramofoonpl.
7.508.50 Orkestconcert.
10.3511.35 Gramofoonpl.
12.30 Gramofoonpl.
1.25—2.50 Orkestconcert. Sopraan.
5.506.50 Concert. Liedjes bij de luit,
viool en piano.
8.20 Befreiungsfeier. Daarna tot 12.10
Dansmuziek.
12.10 Uit Trier: Befreiungsfeier.
Kalundborg, 1153 M.
12.202.20 Orkestconcert.
3.555.55 Orkestooncert en voorlezing.
8.20—9.35 Orkest-concert cn zang.
10.2511.25 Orkestconcert en zang.
Brussel, 508.5 M.
5.20 Trio-concert.
6.50 Cello-recital.
7.20 Gramofoonpl.
8.35 Orgelconcert. In de pauze: Lezing.
9.20 Concert uit Oostende.
8.35 Vlaamsche uitz. Concert georgani
seerd door de S.A.R.O.V.
Z e e s e n, 1635 M.
6.107.20 Berichten.
7.207.50 Gramofoonpl.
10.2012.50 Lezingen.
12.501.15 Gramofoonpl.
I.152.20 Berichten;
2.203.20 Gramofoonpl.
3.204.20 Lezingen.
4.205.50 Concert.
5.508.20 Lezingen.
8.20 Gramofoonpl.
8.50 Concert. Orkest en koor. Daarna:
Berichten en lezing.
II.20 Bevrijdingsfeesten uit Speyer.
12.10 Bevrijdingsfeesten uit Trier.
DE RADIOLAMP EN HOE ZIJ WERKT.
De grootste uitvinding, ooit op radio-
gebied gedaan is zonder twijfel de radio-
lamp. De benaming is niet juist'gekozen,
daar dit onmisbare onderdeel met een
lamp al heel weinig te maken heeft. De
Engelschman spreekt dan ook van „Val
ve", hetgeen klep of ventiel beteckent.
De geschiedenis van de radiolamp be
gint bij den genialen uitvinder Thomas
Edison die het grondprincipe ontdekte.
Hij zag n.l. bij zijn kooldraadlampen, die
in 1883 uitsluitend gebruikt werden, aan
den binnenkant van den glazen ballon na
ecnigen tijd een zwarten aanslag en
schreef dit toe aan het uit slingeren van
microscopisch kleine deeltjes gloeiende
kool van den gloeidraad. Door insmelting
van een metalen plaatjte tegenover den
gloeidraad stelde hij vast dat er een
zwakken stroom ging door den buiten
kring. Tusschen het plaatje en den gloei
draad in het inwendige van de lamp
moest dus ook een stroomo\ergang be
staan.
Prof. Fleming bestudeerde dit ver
schijnsel en deed verschillende proeven,
waarbij hij de bruikbaarheid van de
lamp voor ontvangst van draadlooze sig
nalen aantoonde. Hij nam in 1904 patent
op een 2-cleetrodenlanip (gloeidraad cn
plaat), die geschikt was' als detector.
Dr. Lee de Forest ging een belangrijke
stap verder en nam de lamp van Fleming
in verbeterden vorm over, n.l. als 3-elec-
trodenlamp (gloeidraad-plaat en rooster).
Hij plaatste een stukje metaalgaas tus
schen den gloeidraad cn de plaat. Dr.
Langmuir vervaardigde de eerste hoog-
vacuum-radiolamp, die daardoor een veel
gevoeliger werking verkreeg. Prof. Arm
strong verbeterde de ontvangschakeling
door toevoeging van de terugkoppeling cn
pas daarna had de radiolamp het pleit
voorgoed gewonnen.
De oorlogsjaren hebben er veel toe bij
gedragen dat do lamp spoedig verder
ontwikkeld word. Aan het einde van den
oorlog maakten wij in ons land er voor
het eerst kennis mede, n.l. uit de Duitsche
legertoestellen. Later werden deze Duit
sche lampen in groote hoeveelheden ons
land binnengesmokkeld. De eerste radio
lamp werd in ons land gemaakt, op ver
zoek van Idzerda in Den Haag. Deze lam
pen waren nog in buismodel en haar ver
schijning bracht onder de amateurs des
tijds een ware opschudding teweeg.
In 1924 kwamen de eerste miniwatt-
lampen uit. De nieuwste constructies zijn
de koogfrequentsckermroosterlamp en de
penthode-cindlamp en nog immer wordt
aan verbetering gewerkt.
Zooals de meeste radiobezitters wel
eens gezien zullen hebben bezit de radio
lamp binnen haar glazen ballon drie
elcctroden, n.l. een gloeidraad, een roos
ter en een plaat. De gloeidraad is beves
tigd aan twee van de 4 laimppennen aan
de lamphuls. Het rooster bestaat uit een
spiraalvormig gewonden draad die aan
een lamp pen uitkomt evenals de plaat
die weer om het rooster sluit. De lamp is
absoluut luchtledig. Aan den binnenwand
is een verspiegeling aangebracht welke
dient om eventueel uit de electroden tre
dende gassen te absorbeeren. De gassen
die uit de metalen vrijkomen zouden het
vacuum doen verminderen en de werking
langzaam slechter maken. De verspiege
ling wordt aangebracht door in het in
wendige van de lamp een stukje magne
sium electrisch te ontbranden. Het mag
nesium zet zich als een spiegellaag aan
het inwendige van den glazen ballon
vast.
De radiolampen zijn thans voor de di
verse functies in het radiotoestel gespe
cialiseerd. Voor iedere functie is een spe
ciale lamp gemaakt die voor dat bepaalde
doel aan de allerhoogste eischen voldoet.
Zoo zijn er speciale lampen voor hoogfre-
quentversterking, detectie, laagfrequent-
versterking cn eindtrap. Hierin worden
weer verschillende type's gemaakt. Als
regel werken deze lampen in andere func
ties heel slecht. De werking van de radio
lamp als hoogfrequent-, laagfrequcntver-
sterker, detector cn cindlamp zullen wij in
een paar populaire artikelen nog uitvoe
rig bespreken. W. P.
De zwemmer tot tourist, die een voetbad
neemt: „Gaat u naar Engeland loopenT'
PROGRAMMA NATIONALE
GEZELLENDAG.
Zondag 6 Juli.
1. ertrek uit Leiden. De groep wielrij
ders vertrekt tc 11.15 van het Gezellen-
huis onder leiding van eenige Commissa
rissen.
De deelnemers, die zich voor den trein
hebben opgegeven, vertrekken te 12 uur.
2. 1 uur Solemneel Lof van Mgr. Th.
Hürtli, Generaal-President, in de St. Jo-
sephskerk, van Limburg Stirumstraat, te
Den Haag. waaronder toespraak van den
Centraal President.
3. Optocht der Gezellen met vanen, ba
nieren en muziekcorpsen van de Limburg
Stirumstraat naar den Dierentuin.
4. 3 uur Groote vergadering in de zaal
van den Dierentuin. Deze vergadering
wordt -uitgezonden door de K. R. O.
Programma
Muziek van Den Haag I.
Opening en welkomstwoord door locaal-
Praeses van Den Haag I, zecreerw. pater
F. Jansen O.F.M.
Baniercantate, te zingen door liederta
fels van den Haag I en II, Amsterdam I,
Rotterdam I en Leiden, onder directie
van den zeereerw. heer Th.1 Boonekamp,
lid van den Centralen Raad.
Begroeting door Centraal Praeses.
Feestrede door zeereerw. pater P. Bicsta
O. P., lid van den Centralen Raad.
Onderwerp: „De sociale taak der St.
Josephs-Gezellen-Vereeniging".
Feestlied: „Komt broeders, 't feestlied
opgezet", door allen te zingen.
Toespraak door Z. D. H. Mgr. Acngenent
bisschop van Haarlem.
Begroeting door Generaal Praeses Mgr.
Hürth.
Zang: „Den Gezcllenvader".
Slotwoord door Oentraal-Praeses.
Marsch te blazen door Harmonie van
Den Haag I.
Wenken voor optocht en défilé.
le. elk lid blijft bij zijn eigen vereeni-
ging.
2e. er wordt in marschtempo geloopen,
in rijen van vier; men beware van zijn
voorganger den afstand van een arm
lengte
3e. liet is niet geoorloofd le rooken tij
dens den optocht;
4e. elke deelnemer dragc zichtbaar het
insigne van den Nationale» Gezellendag;
5e. bij het. passeeren der kerken en het
défilé van Z. D. H. Mgr. Aengenent bren-
ge men den Romeinsehen groet.
Leidsche mededeelingen voor den
Nationalen Gezellcnklag.
1. De gelegenheid voor opgave van deel
nemen wordt morgen Zondag definitief
gesloten.
2. In den loop dezer week zullen de toe
gangsbewijzen, de programma's, en het Gc-
zellendag-insigne door de Commissarissen
worden thuis bezorgd. Men betaalt voor dit
alles 25 ets.
3. De spoorkaartjes voor de deelnemers
per trein worden Zondagmiddag 6 Juli a.s.
uitgedeeld in het Gczellenhuis.
Retraiteclub S. Clemens Maria Hofbauer.
De recollectie-avond te houden op de
laatste Donderdag van Juni is door de
Lustrumfeesten in de stad moeten verval
len. De 2-maandelijksche recollectie-oefe
ning zal nu plaats hebben Donderdag a.s.
te kwart voor negen in de als kapel inge
richte bovenzaal.
Turnclub Oranje-Zwart.
Tot leider van de Turnclub is door den
Raad van. Bestuur tijdelijk aangesteld de
heer G. van Oerle.
Als definitief bestuur werd op de ver
gadering van Donderdag 19 Juni gekozen
het voorloopige bestuur met uitzondering
van den Secretaris, die zich niet meer be
schikbaar stelde. In diens plaats kwam
Commissaris W. Develing.
VALKEN BUr££S (L.)
Boinlsliotel JjéS? Villa Dr. Herman
GOZEWIJNSm 24| - TELEF. 65
Van ouds gunstig b|k. ailfe comf. Schitterende
tuin. Auto-garage, ƒ- Luxe Touringcars.
366b finaanbev. J. JANSSEN.
U z=r
„De Poadelaars".
Op een Zaterdagavond bevonden zich op
de bovenzaal van ons Gezellenhuis een
elftal gezellen, vertegenwoordigend bestuur
en leden van de kogelclub „De Poede
laars", teneinde te beraadslagen op welke
wijze de „poedelcenten" op de meest nut
tige cn aangename wijze konden worden
aangewend ten algemcene nutte, teneinde
de penningmeester, die de verantwoorde
lijkheid niet langer op zich kon nemen, te
verlichten.
4 plannen waren 'ingekomen, waarbij
vooral de kwestie „Zaterdag" of „Zondag"
sterk naar voren kwam. In tegenstelling
met vorig jaar „haalde" Zondag het en zoo
geschiedde liet dat Zondag j.l. een tiental
„Poedelaars" zich half een voor het sta
tion verzamelden teneinde het aangenomen
plan „excursie naar Amsterdam, boottocht
door havens en grachten, bezichtiging van
Schiphol" ten uitvoer te brengen.
En het is geworden een dag van prettig
en leerrijk samenzijn op Gezellenmanier!
Ja vooral nuttig: per motorjacht voeren
wij eerst door het oudste gedeelte van
Amsterdam met zijn grachten, kolken, door
oude sluizen, welke herinnerden aan. vroe
ger arbeid en vertier, aan beide kanten
hoog oprijzend oude Amsterdamsche hui
zen met 'hun typische gevels, en vervol
gens de ruimte in naar het „Y" met zijn
dokken, steigers, pakhuizen en schepen.
Dan de autotocht naar Schiphol. De
veroveraars der luchten cirkelden hoog
boven het rustige Hollandsche landschap.
Een tweetal poedelaars stegen op in hoo-
ger sferen terwijl de overigen de hangars
betraden om daar hun kennis van vlieg
tuigen te vermeerderen. Zij stonden daar,
die „Vliegende Hollanders" die reeds naai
de „Oost" waren gevlogen, forsch en groot
van afmetingen.
Toen terug naar Amsterdam, om den
inwendigen menscli te versterken hetgeen
op uitmuntende wijze geschiedde door een
„copieus" diner bij „Fleissig"; zooals be
grijpelijk was de stemming niet minder
uitmuntend.
Het algemeen oordeel was: „dit uit
stapje was wat je noemt in orde"!
En nu maar weer flink aan 't poedelen,
want. de penningmeester voelt zich zeer
„verlicht". P. B.
KERKNIEUWS
Missionarissen van Scheut.
Men bericht uit het Missiehuis „Spar-
rendaal" tc Vught, dat op het Algemeen
Kapittel der Missionarissen van Scheut
gekozen is tot Algemeen Overste de Hoog-
Eerw. Pater Constant Daems, oud-Apos
tolisch Prefect van Zuid Kansu en stich
ter van liet Centraal Groot-Seminarie te
Ta-Tung-Fu (Noord-China).
Religieuzen Ursulinen Romeinsche Unie.
Als opvolgster van de zeereerw. Mère
Xavier (Neujean), Provinciale Overste der
Nederlaudsche provincie, van het instituut
der religieusen Ursulinen van de Romein
sche Unie, die 4 Juni 1.1 o-verleed in „Maria-
oord" te Vught, is benoemd de zeereerw.
Mère Xavier (Diitting).
Baar zeereerw. was tot 'Augustus 1928
Overste der Rel. Ursulinen te Roermond,
vertrok vandaar naar het Generale Huis
der Ursulinen te Rome en werd vandaar
gezonden als Visitatrice naar de Ursullinen
Missies van Java, China en Siam.
H.Z.E. aanvaardde Donderdag hare func
tie in het Provinciale Huis der Rel. Ursu
linen in „Maria-oord" te Vught.
Audiëntie.
Z.D.H. de Bisschop van Haarlem zal de
volgende week alleen Maandag en Zater
dag audiëntie verleenen.
