21ste Jaargang
VRIJDAG 27 JUNI 193ft
No. 6628
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
S)'3 Cou/tont
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VAN HET VATIC AAN.
HET MALTA-CONFLICT.
Een waarschuwing van den H. Stoel.
De Malta-verwikkelingen schijnen in het
buitenland aanleiding te hebben gegeven
tot interpretaties en veronderstellingen
over de politiek van den H. Stoel, welke
te eenenmale foutief zijn. Men sprak zelfs
van een politieke botsing met het Vati-
caan.
Zoo er al te Malta, behalve de gods
dienstige kwestie, een nationalistisch con
flict beslaat., of er strevingen naar autono
mie aan den dag zijn getreden, dan heeft
toch de H. Stoel daarmede niets uit
staande en mag deze niet verantwoorde
lijk worden gesteld voor een toevalligen
samenloop van omstandigheden, noch wor
den gegispt omwille van zekeren schijn. De
gedachte zelfs aan een politieke botsing
met het Vaticaan moet worden uitgesloten,
daar de H. Stoel zich uitsluitend bemoeit
met de geestelijke belangen en de verdedi
ging van den godsdienst.
De gezondheidstoestand van den Paus.
Naar aanleiding van de geruchten, als
zou de gezondheidstoestand van den Paus
minder bevredigend zijn, publiceert het
Vaticaan een nadrukkelijke tegenspraak
van deze geruchten. Ook het gerucht, dat
verschillende doctoren geconsulteerd zou
den zijn, wordt tegengesproken.
BELGÏE
DE BELGISCHE EEUWFEESTEN.
Incidenten in de Kamer.
De Brusselsche correspondent van de
„Msbd." meldt:
Bij de bespreking, Woensdag in de Bel
gische Kamer, van de wetsontwerpen tot
toekenning van aanvullende credieten over
1930, is het tot scherpe incidenten geko
men.
Frontafgevaardigden., dr. Leuridan en
Ward Hermans protesteeerden met klem
tegen een post van 61/2 millioen francs,
die werd uitgetrokken om den Belgischen
eeuwfeesten van 1930 luister bij te zetten.
Dr. Leuridan vond deze feesten abso
luut overbodig, o.m. omdat de Vlamingen
in België hun rechten nog niet hebben be
komen en verder omdat de revolutie van
1830 door de Franschen werd op touw
gezet.
De minister-president, Ja-spar, protes
teerde heftig, waarop de heer Leuridan
verklaarde, dat de 1930-feesten anti-
Vlaamsch zijn. Spreker betoogde verder,
dat er weer niets kwam van de belofte
der regeering, om de Vlaamsche kwestie
op te lossen vóór het inzetten der eeuw
feesten, waarop minister Jaspar antwoord
de: Dit heeft met het ontwerp niet te ma
ken (Rumoer, gehamer.)
De heer Leuridan hield echter vol, dat
de regeering eerst haar belofte moet na
komen inzake het taalvraagstuk, alvorens
credieten voor de eeuwfeesten te vragen en
herinnerde aan het geval-Joris de Leeuw
Ook op militair gebied wordt de regee-
ringsbelofte niet gehouden. Spreker be
toogde, dat in Vlaanderen de „ongepaste
Belgische Kermis" geen weerklank vindt.
De voorzitter: Ik roep u om die woor
den tot de orde, want ze zijn een beleedi-
ging voor het land.
De heer Leuridan vond dat de Vlaamsch-
nationalistische rug breed genoeg is, om
ook dat te dragen en noemde de eeuw
feesten bespottelijk en uitsluitend militaire
parade.
Hierop verliet minister Jaspar veront
waardigd de vergadering.
De voorzitter zeide dan, dat de heele
toespraak van den heer Leuridan een uit
daging is en verzocht de kamerleden er
geen aandacht aan te willen schenken.
Na verder verklaard te hebben, dat in
Vlaanderen de wrok tegen de Belgische
overheerschers stijgt, noemde Leuridan 't
een ongepastheid, dat een Belgisch minis
ter de Gezelle-viering in de 1930-feesten
inschakelde.
De heer Leuridan zeide verder, dat de
Vlaamsche nationalisten het werk van
1830, dat door België gevierd wordt, wil
len verbrijzelen en dat de eeuwfeesten
zich op een vuurspuwenden berg afspelen.
De Vlaamsche nationalisten zullen de uit
barsting in de hand werken
De voorzitter: Dit is een der hatelijkste
redevoeringen, die ooit in de Kamer wer-
ïen uitgesproken. Zij is een
voor België en voor Vlaanderen. De Ka
mer en het land zullen er op antwoorden
met een algemeen protest.
Ward Hermans protesteerde er vervol
gens tegen, dat men de Vlaamsche natio
nalisten het zwijgen wil opleggen; de bel-
gicisten durven de waarheid over 1830 niet
erkennende omwenteling was Fransch
werk; de echte revolutie wordt thans
voorbereid in de harten der ware Vla
mingen
Houssiauy (Waal): De deur uit! (Ru
moer).
Hermans: Probeer het maar, als gij er
den moed toe hebt. (Geweldig tumult). Spr.
besloot dan met deze Fransche woorden
gericht tot de regeering, die haar belofte
inzake de Vlaamsche kwestie niet houdt:
„Prenez garde au lendemain de la fête
DUITSCHLAND
OPVOLGER VAN DR. MOLDENHAUER.
Overeenkomstig het voorstel van den
rijkskanselier onderteekende Von Hinden
burg het decreet, krachtens hetwelk als
opvolger van dr. Moldenhauer de rijksminis
ter van Economische Zaken, dr. Dietrich,
tot rijksminister van Financiën wordt be
noemd.
DE ONTRUIMING VAN HET
RIJNLAND.
De klokken van alle kerken van het Rijn
land zullen in den nacht van 30 Juni de
ontruiming van de derde zone inluiden.
In alle grootere steden, zooals Mainz, Wies-
baden, Trier en Kekl, en voorts te Spiers,
Neustadt, Kaiserslautern en Landau in den
Palts zullen groote feesten worden ge
vierd. Zij zullen hun hoogtepunt bereiken
met het van 19 tot 23' Juli plaatsvindende
bezoek van Rijkspresident von Hinden
burg aan het ontruimde gebied.
ENGELAND
PARLEMENTSONTBINDING IN DEN
HERFST?
Gisteravond heeft MacDonald in een
vergadering der parlementaire fractie van
de Labour-partij verklaard, dat hij reken
de op een ontbinding van het parlement
in den herfst.
Hij verklaarde verder, dat de regeering
tengevolge van de oppositie der conserva
tieven genoodzaakt was eenige wetsvoor
stellen in te trekken, die in het geval van
nieuwe verkiezingen in het programma der
Arbeiderspartij zouden worden opgenomen.
BRITSCH-INDIE
DE BEWEGING IN INDIE.
Veertien personen gedood.
Naar aanleiding van de arrestatie van
zeven bekende vrijwilligers van de cam
pagne van civiele ongehoorzaamheid te
Madras hield een knuppels dragende me
nigte van drieduizend personen een be
tooging. Zij weigerd.e, in weerwil van de
herhaalde sommaties van den magistraat,
uiteen te gaan. Tenslotte deed de menigte
een aanval op de politie, die van haar vuur
wapens gebruik maakte. Veertien personen
werden gewond, van wie een doodelijk.
Geen enkel politieagent werd gewond. Men
is den toestand behoorlijk meester.
TWEEDE KAMER.
Aanvulling tekort spoorwegpensioenfonds.
Den geheelen middag heef de Kamer
gisteren besteed aan het ontwerp tot
goedkeuring van een overeenkomst tus-
schen de ministers van Waterstaat en
Financiën ©enerzijds, en aan den anderen
kant de N.V. Mij. tot Expl. van Staats
spoorwegen en de N. V. Holl. IJz. Spoor-
Mij. in April van dit jaar gesloten. Die
overeenkomst vloeit voort uit de omstan
digheid, dat het tekort van het spoorweg
pensioenfonds blijkens de wetenschappe
lijke balans tot over de 230.000.000 gld. is
gestegen.
Dat tekort, veroorzaakt door fictieve
stortingen, vanwege de vroegere pensioen
overeenkomsten, en do vroeger niet voor
ziene aanmerkelijke verhooging van de
bezoldigingen en hetgeen daarmede sa
menhangt bedraagt ongeveer 230 millioen.
Voor de dekking daarvan zal een annuiteit
noodig zijn van 9.825.000 gedurende 60
jaar.
De bij dit wetsontwerp ter goedkeuring
voorgelegde overeenkomst met de Neder-
landsche Spoorwegen wil nu, dat de N. S.
telkens zooveel betalen zal als zij kunnen
dragen en de Staat voor de rest zorgt.
Wat voor den Staat financieel op het
zelfde neerkomt als iedere andere rege
ling, daar hij toch de tekorten op de spoor
wegen-exploitatie moet betalen; doch dat
zoo wordt voorgesteld, om den toestand
van het bedrijf administratief niet in een
toestand van nood te brengen.
De vraag, waarom het ten aanzien van
dit wetsontwerp gaat, was, of de Staat
niet een grooter aandeel der dekking voor
zijn rekening moet nemen, ten einde aan
de Spoorwegen den drang naar of het
voorwendsel tot „verslechtering" der ar
beidsvoorwaarden van het personeel en
verhooging der tarieven te besparen of te
ontnemen.
De vrees daarvan kwam wel tot uiting
in de stemming: met 36 tegen 33 stemmen
werd de socialistische motie van afkeuring
verworpen. Zij kreeg de stemmen van de
katholieken Hermans, Suring, Uyen, v. d.
Meys, Kuiper, Loerakker en Guit. De
hoofdelijke stemming over het wetsont
werp gaf de regeering de overwinning met
35 tegen 33 stemmen; behalve de boven-
genoemden stemde ook de heer v. Pol
(R. K.) tegen.
PATROONSBOND BOUWBEDRIJVEN.
Treedt het hoofdbestuur af?
In de gisteren te Enschede voortgezette
vergadering van den Patroonsbond in de
Bouwbedrijven in Nederland werd het be
stuursvoorstel inzake de contributiehef
fing met 50 tegen 32 stemmen aangenomen.
Daarna had de eindstemming over de
statutenwijziging plaats, waarvoor 2/3 van
het aantal stemmen noodig was. Voor tot
stemming werd overgegaan, verklaarde de
afd. Den Haag, dat hefc paard van Troje
wordt binnengehaald, indien de wijziging
zou worden aangenomen. Dan zou de macht
komen, waar ze niet dient te zijn. Vóór de
wijziging werden 57 stemmen uitgebracht;
31 stemmen waren tegen en 3 blanco; zoo
dat het voorstel werd verworpen, daar 2/3
van het aantal stemmen niet werd bereikt.
De voorzitter zeide, dat. door deze verwer
ping de toestand voor het beheer van den
bond zeer moeilijk is geworden. Het zal
zeer bezwaarlijk voor het hoofdbestuur
zijn de verantwoordelijkheid onder deze
omstandigheden langer te dragen. Om
trent de aan te nemen houding zal het be
stuur zich nog nader beraden.
Besloten werd nog tot aankoop van een
eigen bondsgebouw te Haarlem voor
17.400.
De vergadering werd daarna gesloten.
NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ
VOOR HANDEL EN NIJVERHEID.
Een beschouwing van den voorzitter over
de vooruitzichten van het bedrijfsleven.
De 153ste jaarlijksche algemeene verga
dering van de Nederlandsche Maatschap
pij voor Nijverheid en Handel i9 hedenmor
gen in de groote zaal van het Jaarbeurs
gebouw te Utrecht geopend met een rede
van den voorzitter der Maatschappij, mr.
C. H. Guépin, aan welke rede wij het vol
gende ontleenen:
Sinds wij nu een jaar geleden aldus
spr. tezamen waren in Leeuwarden zijn
de vooruitzichten voor een opgewekt be
drijfsleven niet verbeterd. Do belangrijke
daling van de prijzen in den groothandel,
zoowel voor grondstoffen als voor consump
tieartikelen is nog niet tot staan gekomen
en blijft belangrijken invloed uitoefenen
op het geheeel economische loven. Bij ons
is het de landbouw, welke in de eerste
plaats zeer ernstig den val der prijzen
voelt. Het is in Nederland op dit oogenblik
althans niet meer mogelijk op het gebied
van graan en biebenbouw een loonend be
drijf uit te oefenen.
In Indië zijn bijna alle cultures getrof
fen door de belangrijke daling van den
prijs der producten. Voor de meeste der
producten is deze daling veroorzaakt door
vermeende of werkelijk geconstateerde
overproductie.
Zonder hierop nader in te gaan kan als
vaststaand worden aangenomen, dat Ne
derland hiervan de gevolgen zal gaan on
dervinden, zij het dan niet zoo onmiddellijk
als door de daling van de prijzen der goe
deren, die hier te lande worden gepro
duceerd.
Verder zal 'ook Nederland de gevolgen
voelen door de verminderde opbrengst der
directe belastingen, waarvan het gevolg
zeer waarschijnlijk moet leiden, hetzij tot
verhooging van het belastingpercentage,
hetzij door het stopzetten van werken, die
aan velen werk geven, hetzij tot het uit
stellen van voorzorgsmaatregelen op so
ciaal gebied.
Spr. wees er hierna op, dat de ver
wachting, dat de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika het beeld zouden blijven
geven van een land van voortdurende ver
hooging in koopkracht, de bodem is inge
slagen. Het aanhouden van de malaise na
den „krach" op de New-Yorksche beurs in
het najaar van 1929 heeft veel intenser in
vloed gehad dan aanvankelijk werd ge
meend. Spr. memoreerde voorts de onze
kere toestanden, welke er heerschen in
China, in Oost-Europa en in Engelsch-In-
dië. Doch niet alleen in Engelsch-Indië, in
koloniaal Azië verlangen vraagstuk-
TER GELEGENHEID VAN DE HEROPENING DER
ST. PAUL'S CATHEDRAL TE LONDEN na de restau
ratie heeft de Engelsche koninklijke familie daar een
bezoek gebracht, waarbij zij door een enthousiaste
menigte werd toegejuicht. De vorstelijke personen in
het galarijtuig.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De „Southern Cross" te New York aan-
gekomen.
Incidenten in de Belgische Kamer naar
aanleiding van de eeuwfeesten.
BINNENLAND.
Benoemd is de Algemeene Programma-
Commissie voor den Radio-Omroep (2de
blad).
ken om een oplossing, die voor een korte
reeks van jaren nog niet binnen den ge
zichtskring waren der meest vooruitzien-
den.
Een zeer belangrijke belemmering voor
den handel in Europa is tenslotte gelegen
in de nieuwe verhooging der tarieven, ter
wijl het tenslotte de problemen van socialen
aard zijn, die een gevoel van onzekerheid
doen ontstaan. Zoo b.v. het vraagstuk der
werkloosheid. In Engeland, Duitschland en
ook in de Vereenigde Staten groeien de
moeilijkheden, die daaruit voortvloeien, de
regeering bijkans boven het hoofd. Bij ons
is gelukkig do omvang van de werkloos
heid minder groot, hoewel onzo statisti
sche gegevens aanwijzen, dat in vergelij
king met April 1929 en April 1930 het aan
tal der werkloozen verdubbeld is. Ook hier
wordt verlangd naar con oplossing.
In dit verband merkte spr. op, dat in
leidende kringen langzamerhand wel moet
doordringen, dat het kwaad der groote
werkloosheid niet kon worden bezwo
ren door het opvoeren der beschermende
rachten.
Na er op gewezen to hebben dat het
toenemend protectionisme der staten ook
gevaren van politieken aard oplevert, acht
te spr. het van belang, do aanwijzingen
te belichten, die, ondanks veel tegenslag,
er toch op duiden, dat wij in een nieuw
tijdperk zijn getreden. Een dier aanwijzin
gen is het voorstel-Briand, waarop spr.
uitvoerig inging. Nog veel te weinig
oordeelde spr. is er over het plan-Briand,
dat gebaseerd is op dezelfde beginselen als
de Volkenbond: de verdraagzaamheid der
Staten, de mogelijkheid van samenwerking
op economisch en politiek gebied, de uit
schakeling van den strijd tusschcn de vol
ken, gesproken en geschreven. Het voor
stel bedoelt de oprichting van een nieuw
organisme „L'Union Europóenne".
Het project gaarne alle mogelijke kan
sen van slagen toewenschend, meende spr.,
dat het alleen kans van slagen zal bieden
als het begrensd wordt bot de Staten van
West-Europa. De Staten van Oost-Europa
hebben zooveel andere belangen, terwijl
het ook wel waarschijnlijk zal zijn, dat En
geland zich onthoudt. In de gunstigste om
standigheden zal het plan-Briand dus
slechts tot uitvoering kunnen komen, na
dat het teruggebracht is tot een verbond
van de bij den Volkenbond aangesloten
West-Europeesche staten, en wel Frank
rijk, België, Duitschland, Nederland, Zwit
serland, de Scandinavische Rijken en wel
licht ook Spanje en Oostenrijk.
Spr. wees er voorts op, dat ten opzichte
van het plan aan de Fransche regeering
bedoelingen worden toegeschreven, die
geen steun vinden in de bewoordingen van
heb memorandum, integendeel, herhaalde
lijk wordt gesteld, dat l'Union Europóenne
een onderdeel moet blijven vormen van
den Volkenbond.
Ongeloof in de mogelijkheid van sla
gen aldus zeide spr. verder is ver
keerd. De geschiedenis is daar om te too-
nen in hoe korten tijd de toestonden zich
kunnen wijzigen. Onze mr. Loder, steun
pilaar van het Volkenrecht, do man, die
zoo hard heeft geijverd voor de totstand
koming van de internationale verplichte
rechtspraak, heeft onlangs nog betoogd,
hoezeer uit die totstandkming van de ver
plichte rechtspraak mag worden afgeleid,
dat niet gewanhoopt behoefde te worden
en dat men vertrouwen mag hebben, dat in
de toekomst, zelfs in een toekomst, die wij
nog kunnen beleven, te bereiken valt, wat
nu nog onbereikbaar schijnt.
In het slot van zijn rede schtsto spr. de
beteekenis van de totstandkoming van de
internationale verplichte rechtspraak, om
als volgt te eindigen:
„De sombere schildering van den tegen-
woordigen tijd op politiek-economisch ter
rein, de moeilijkheden op sociaal gebied,
dat zij mogen verhelderd worden door heb
licht, dat de Volkenbond, waaronder ik ook
het plan-Briand begrijp, begint te versprei
den! (Langdurig applaus).
Na afhandeling van enkele verecnigings-
zaken hield de heer Jan Schilthuis, lid van
het Hoofdbestuur, een rede over „Het
transitoverkeer van Nederland en de geva
ren, die dit bedreigen".