21ste Jaargang
DINSDAG 17 JUNI 1930
No. 6619
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
e £eicbelte Gou/fccmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
BELGIE
DE EEUWFEESTEN.
Historische Ommegang te Brussel.
Zondag is, naar het B. T. A. meldt, te Brus
sel in verband met het eeuwfeest van België
een historische optocht gehouden voorstellen
de de uit de 16e eeuw dagteekenende „Omme
gang van den Zavel". De optocht, die meer
dan vijf uur duurde en door de voornaamste
straten trok ten aanschouwe van een dichte
menigte, werd van het balkon van het stad
huis gadegeslagen door de koningin, prinses
Astrid, de leden van de regeering en van het
corps diplomatique en tal van autoriteiten.
FRANKRIJK.
OUD-MINISTER KLOTZ OVERLEDEN.
Het „Journal" meldt volgens een B. T. A.-
bericht dat de oud-minister van financiën
Klotz plotseling is overleden.
Deze minister hééft wel een merkwaardige
loopbaan gehad.
Louis Lucien Klotz, die -62 jaar oud was,
was van beroep advocaat. In 1898 werd hij
tot Kamerlid gekozen en in 1910 werd hij in
het kabinet-Briand voor het eerst minister van
financiën, welke functie hij later nog verschei
dene malen vervuld heeft. Zijn handteekening
staat mede onder het verdrag van Versailles.
Van hem is het bekende woord afkomstig, in
een rede in de Kamer gebezigd: „le boche
payera".
Na zijn ambtstijd als minister bleef Klotz
senator. Door speculeeren en spelen raakte
hij in financieele moeilijkheden waarbij hij
ongedekte chèques uitgaf. Klotz liet zich in
een krankzinnigengesticht te Malmaison op
nemen en diende zijn ontslag als senator in om
te voorkomen, dat het O.M. opheffing van zijn
immuniteit zou vragen, Nadat deskundigen
hem toerekeningsvatbaar hadden verklaard
werd hij naar de Santé overgebracht. Hij
werd in Juli 1929 tot 2 jaar gevangenisstraf
veroordeeld doch reeds in September op vrije
voeten gelaten.
OOSTENRIJK.
DE OOSTENRIJKSCHE BURGERWACHTEN
Het hoofdkwartier verplaatst.
Het bestuur der Oostenrijksche burgerwach
ten heeft, teneinde de controle door de politie
autoriteiten en particuliere spionnage te ont
wijken, besloten het hoofdkwartier naar Leo-
ben in Stiermarken te verplaatsen,
Deze verhuizing heeft ondertusschen reeds
plaats gehad. Wat de kwestie van de opvol
ging van majoor 'Pabst betreft, wordt medege
deeld, dat het hoofdkwartier besloten heeft,
majoor Pabst in zijn funcie van commandant
te handhaven, ook al vertoeft hij in het bui
tenland.
ROEMENIE
DE REGEERING VOOR HET PARLEMENT
Het herstel van prins Carol in zijn rechten.
Minister-president Manioe heeft zijn regee
ring aan het parlement voorgesteld en in de
bij die gelegenheid gehouden redevoering ge
sproken over de geweldige gebeurtenissen,
welke de laatste dagen in Roemenië plaats
grepen: den terugkeer van prins Carol, zijn
uitroeping tot koning.
De minister begon met er op te wijze®, dat
het bekende decreet van 4 Januari 1926, (be
treffende Carol's verbanning enz.) een ern
stige politieke fout was geweest, die voor het
land noodlottig dreigde te worden.
's Lands nationale vergadering heeft deze
fout hersteld, door den prins zijn rechten te
hergeven en hem tot koning uit te roepen.
De procedure, hierbij gevolgd, is volkomen
wettig, betoogde Manioe verder.
Volgens het decreet van 4 Januari 1926 kon
prins Carol niet in Roemenië terugkeeren zon
der toestemming van de regeering en den re-
gentschapsraad.
Deze bepaling is gerespecteerd, want toen
de prins de Roemeensche grens was genaderd,
heb ik in mijn hoedanigheid van eersten mi
nister, naar den regentschapsraad gegaan en
heb ik verlof gevraagd en verkregen voor den
prins om het land te mogen binnenkomen.
Den dag voor Carol's terugkeer werd door
den regentschapsraad en door de regeering be
sloten, dat de prins ontvangen zou worden in
het Paleis Cotrocini. De terugkomst van den
prins geschiedde dus geheel volgens de wet
telijke formaliteiten.
H. M. DE KONINGIN EN
H. K. H. PRINSES JULIANA
zijn aan boord van de
Batavier V van Rotterdam
naar Noorwegen vertrok
ken. De Koningin en de
Prinses begeven zich aan
boord
Na den terugkeer van den prins werd over
legd, in welken vorm hij zijn wettige rechten
zou terugkrijgen, als regent of als koning?
De prins gaf te kennen dat hij zich aan den
wil van het parlement zou onderwerpen.
De regeering en het parlement besloten den
prins tot koning uit te roepen.
De koning is vervuld van groote dankbaar
heid en liefde voor het Roemeensche volk, hij
zal de constitutioneele rechten van het land
waarborgen en volgens het parlementaire stel
sel regeeren.
Toen mij werd opgedragen, een regeering te
vormen, heb ik den koning aangeraden een
concentratie-kabinet te vormen; tot mijn te
leurstelling ben ik daarin niet geslaagd. De
regeering, die heden voor u staat, is alleen
nieuw in vorm. In werkelijkheid is het de oude
regeering, die zich laat leiden door dezelfde
belangeloosheid.
RUSLAND
WATER- EN VOEDSEL-GEBREK IN DE
OEKRAÏNE.
De arbeiders laten hun werk in den steek.
Hoe slecht het met de water- en voedsel
voorziening in de Sovjet-Oekraine en speci
aal in het Donetz-bekken gesteld is, blijkt uit
een bericht in de Moskousche bladen omtrent
een dezer dagen gehouden zitting van den
Oekrainischen raad van volkscommissarissen,
waarin deze kwesties zijn besproken. De rap
porten voor het probleem der watervoorzie
ning wezen er o.m, op, dat de toestanden in 't
Donetz-bekken moeilijk slechter konden zijn.
In dit jaar zou volgens de ontworpen plan
nen met den bouw van 14 water-centrales
worden begonnen, doch tot dusver is nog
slechts van een ervan een project gereed. Hier
door worden de belangrijke industrieën in de
Oekraïne ten zeerste bedreigd. Niet alleen is
er gebrek êan water voor industrieele doelein
den, doch ook drinkwater voor de arbeiders en
het verdere personeel der fabrieken is niet in
voldoende hoeveelheden aanwezig. Desniette
genstaande wordt er nog zoo goed als niets
gedaan en van de waterleiding te Stalinsk, die
voor 1 Januari 1931 gereed zou komen, is
thans zelfs het project nog niet vastgesteld,
zoodat men de hoop op een voltooiing dit jaar
gevoegelijk kan opgeven.
De raad van volkscommissarissen moest er
kennen, dat de watervoorziening in het Do
netz-bekken er zeer slecht voorstaat en dat er
van de ontworpen plannen ter verbetering van
den toestand niets terecht is gekomen. Hij be
sloot zich in verband met deze kwestie tot
den raad van arbeid en verdediging te wen
den en aan te dringen op de instelling van een
speciale commissie voor het leiden der werk
zaamheden ten behoeve van een betere water
voorziening.
Wat het voedsel-tekort betreft, is het een
veelzeggend verschijnsel, dat de bouwvakarbei
ders in verschillende plaatsen o.m. te Char-
kof hun werk in den steek' laten, daar het in
elk opzicht aan de noodige levensmiddelen
ontbreekt. Op acht bouwwerken aldaar waren
b.v. 1800 arbeiders werkzaam, doch voor dezen
werden slechts 150 porties voedsel beschikbaar
gesteld. Aanvulling van het karige rantsoen
was door de schaarschte en de duurte der
levensmiddelen niet mogelijk. Het gevolg was
dan ook, dat talrijke arbeiders er den brui
aan gaven en niet meer op de bouwwerken
verschenen. Bij het onderzoek van deze treu
rige toestanden wierpen de verschillende
Sovjet-organisaties de schuld op elkaar en het
bleef bij allerlei vertoogen, in plaats dat door
een betere regeling het lot der arbeiders dra
gelijk werd gemaakt.
PALESTINA
DE ONRUST IN PALESTINA.
Ophitsing tot gewapenden opstand tegen
Engeland.
De opwinding in mohammedaansche kringen
in Palestina en Syrië in verband met de aan
gekondigde terechtstelling van 3 Arabieren op
heden neemt zeer toe.
Het Syrisch-Palestiinsch comité heeft in
overleg met het Pales..jasche comité der Ara
bieren besloten tot een proteststaking over de
geheele mohammedaansche wereld. In Pales
tina en Trans-Jordanië zal deze staking 3 da
gen, in Syrië, Hedjaz en Indië 1 dag duren.
Het blad „El Hayat" publiceert een oproep
van het Arabisch comité Okkos, waarin tot
een gewapende opstand wordt aangespoord,
als de terechtstelling plaats heeft.
Uitdrukkelijk wordt gezegd, dat deze op
stand zich niet tegen de Joodsche bevolking
doch legen het Engelsche gezag in Palestina
richt.
BRITSCH-INDIE
DE TOESTAND TE BOMBAY GESPANNEN
Uit Bombay wordt gemeld: Na de arresta
tie van de 26 posters voor de winkels van bui-
tenlandsche stoffen werden zij vervangen door
andere posters, die eveneens werden gearres
teerd. Een opgewonden reusachtige menigte
juichte iederen vrijwiliger toe, die in het poli
tievoertuig steeg. De toestand schijnt gevaar
lijk. De troepen worden gereed gehouden om
handelend op te treden.
CHINA
DE BURGERKRIJG.
Een gouverneur vermoord.
Lioe Hoean Jen, de gouverneur van de pro
vincie Kwangsi, is door zijn eigen lijfwacht
vermoord.
Hij had een bezoek aan Canton gebracht en
rustte in zijn kamer nadat hij een conferentie
had bijgewoond bij den gouverneur van Kwan-
toeng, toen een lid van zijn escorte binnentrad
en a bout portant op hem schoot.
Lioe Hoean Jen zakte in elkaar en over
leed op weg naar het ziekenhuis.
De moordenaar vluchtte, doch werd later
gearresteerd door de politie, aan wie hij be
kende, dat de bevelhebber van de strijdkrach
ten van Kwangsi hem een som van 10.000 dol
lar en den rang van kolonel had aangeboden,
indien hij Lioe Hoean Jen doodschoot.
DE TWEEDE KAMER.
Bijeenroeping.
De Tweede Kamer is in openbare verga
dering bijeengeroepen tegen Dinsdag 24
Juni des namiddags te -1 uur. De voorzit
ter zal dan o.a. voorstellen om in de op
Woensdag 25 Juni te houden openbare ver
gadering aan de orde te stellen verschil
lende kleinere wetsontwerpen, waaronder
dat tot regeling van het toegepast natuur
wetenschappelijk onderzoek, tot steun voor
deelneming van den landbouw aan de in
1930 te Antwerpen te houden wereldten
toonstelling, tot wijziging der Radenwet en
tot goedkeuring van het internationaal sa
nitair verdrag, het luchtverdrag tusschen
Nederland en Oostenrijk en het interna
tionaal verdrag voor de beveiliging van
menscbenlevens op zee.
VERSCH BROOD AAN HET ONTBIJT.
Persconferentie te Amsterdam.
Naa-r men zich herinneren zal, is op
voorstel van den directeur-generaal van
Arbeid door het Ministerie van Arbeid,
Handel en Nijverheid op 22 Mei 1.1. een
enquette gehouden in elk van de elf dis
tricten der Arbeidsinspectie in ons land
onder 19.100 scholieren en fabrieksarbei
ders.
Doel dezer enquête was, een denkbeeld
te krijgen omtrent de vraag of het ontbijt
van heb meerendeel van ons volk nog im
mer al dan niet in hoofdzaak uit brood
bestaat, ook al is dit als gevolg onzer
wetgeving niet versch. De enquête leverde
als resultaat op dat 91.11 pet. dergenen,
die op de enquête antwoordden, uitsluitend
brood bij het ontbijt gebruikten.
Hoofdzakelijk naar aanleiding dezer en
quête had het Landelijk Comité ter ver
krijging van versch brood bij het ontbijt,
een persconferentie belegd in „Trianon" te
Amsterdam.
Do voorzitter van het Comité, de heer
Th. Meerman, (voorzitter der afdeeling
Amsterdam van „Horecaf"), leidde do con
ferentie met een kort woord in, waarbij
hij liet uitkomen dat waarschijnlijk de de
partementale enquête gehouden is na over
leg met anderen, die vijandig staan tegen
over de actie van het Comité.
De heer Louis Snapper, lid van het
Comité en voorzitter der Vereeuiging van
Werkgevers in het Isr. Bakkersbedrijf in
Nederland, merkte op dat men na lezing
van het over de enquête uitgebrachte rap
port zou kunnen concludeeren dat iedereen
tevreden is.
Van de Comité-leden sprak vervolgens
de heer F. Dombach, directeur van do
Stoommeel- en Broodfabriek „Holland",
die er op wees, dat het publiek er recht
op heeft dat het zijn voornaamste voedsel
in den meest voedzamen en sniakelijken
staat gepresenteerd krijgt. De enquête had
ook moeten gaan over de vraag: wat
wenscht het publiek.
Het lid van het Comité, de heer J. Vol-
mer, bestuurslid van „Horecaf" en direc
teur van hotel „American", wees er op dat
de vreemdeling het vaak den hotelhouder
persoonlijk aanrekent als hij geen versch
brood bij het ontbijt krijgt. En als de ho
telhouder dan uitlegt dat zulks het gevolg
is onzer wetgeving en dat het mogelijk is
om zonder uitbreiding van den nachtarbeid
het versche brood twee uren eerder af te
leveren, dan wijst die vreemdeling naai
zij n voorhoofd.
Mi-. Jules Keyser, secretaris van het
Comité, meende dat de grap- van het „ver
sche kadetje" aan den ernst van de zaak,
waarom het hier gaat, afbreuk heeft ge
daan.
Waar door een bepaling in de Arbeids
wet, welke is binnengeslopen door ver
keerde adviezen, in Nederland zich het uit
zonderlijke verschijnsel voordoet dat voor
gebruik gereed liggend brood niet genut
tigd kan worden, is het alleszins begrij
pelijk dat direct bij de zaak betrokkenen
bijeengekomen zijn of te trachten, aan
dezen toestand een einde te maken.
Men vergete niet dat met volledig bc-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De nieuwe Roemeensche regeering voor
het parlement.
Toenemende onrust in Palestina.
BINNENLAND
Onthulling standbeeld Jeroen Bosch
(2de blad).
Vergadering Kruisverbond in het Bis
dom Haarlem (2de blad).
Ingediend is een wetsontwerp tot hef
fing van een compenseerend invoerrecht
op sommige soorten suiker. (1ste blad).
Te Franeker is een kind door een beer
gedood. (Gem. Bericlitep, 3de blad).
houd van de thans verkregen nachtrust
heb versch brood op den voor het ontbijt
bestemden tijd beschikbaar kan worden
gesteld. Scherp laakte spr. de sfeer van
geheimzinnigheid, waarin de regeerings-
enquête gehuld is geweest. De geheele
toeleg was, de actie voor versch brood in
den kiem te smoren.
Spr. kondigde aan dat tegenover «leze
officieele enquête individueel aan 7000
bakkers in Nederland zal worden ge
vraagd hoe hun oordeel is omtrent een
verandering in de wet, opdat aan het ont
bijt versch brood zal kunnen werden ge
nuttigd.
Nadat ook nog het Comité-lid, de hoer
W. Niemölier, bestuurder van de Bakkcrs-
patroonsvereeniging „Voorzorg" gesproken
had, legde do voorzitter namens het hoofd
bestuur van „Horecaf" do verklaring af,
dat bij de actie niet getornd zal worden
aan de afschaffing van den nachtarbeid,
terwijl do lieer Snapper nog mededeelde
dat gestreefd zal worden naar verkrijging
van uniformiteit, waarbij om 5 uur dc
grootbedrijven uitgezonderd met bakken
zal kunnen worden begonnen, zulks zon
der dat aan den nachtrust van de gezellen
zal worden getornd.
Dc conferentie werd hierna gesloten.
NIJVERHEIDSONDERWIJS.
Wijziging en aanvullingen.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot wijziging en aanvulling
van de Nijverheidsonderwijswet.
De Memorie van Toelichting zegt, dat
ten aanzien van oen drietal punten wijzi-
ging wenschelijk is gebleken
Het ontwerp beoogt allereerst inlossing
van dc belofte door den minister bij de
behandeling der Rijksbegrooting voor 1930,
Hoofdstuk VI, gedaan.
Voorts aanvulling van art. 7 der wet,
dat bepaalt wie aan openbare of uit open
bare kassen gesubsidieerde bijzondere
scholen, onderwijs mogen geven.
In de derdo plaats wijziging van dc be
roepsinstantie voor het onderwijzend per
soneel.
Eenvoudige intrekking van heb z.g. slo'p-
arl-ikcl (art. 11 der wet van 28 Juli 1924)
verdient naar het oordeel van den minis
ter geen aanbeveling.
Mot betrekking tot art. 85 zegt de mi
nister, dat telkenmale beslist zal moeten
worden of de behoefte aan de school in
verhouding tot do daaraan verbonden ver
hooging van Rijksuitgaven voldoende is
gebleken.
Op 31 December 1930 eindigt de termijn
van 10 jaren, waarbij aan porsonen, niet
in het bezit van bewijzen van bekwaam
heid volgens art. 05, vergunning tot het
geven van onderwijs is verleend.
De verwachting dat iu deze periode
voldoende bevoegde krachten gekweekt
konden worden, is niet verwezenlijkt, in
zonderheid geldt dit voor het avond-nijver-
heidsonderwijs ten platlcnlaude.
Do minister wil mede in verband met
de toenemende vraag naar leerkrachten
hierin voorzien, door in art. 7 eenc bepa
ling op te nemen, dde blijvend mogelijk
maakt, aan niet of niet geheel bevoegden
telkens vooi' den tijd van één jaar de be
doelde vergunning te verleenen.
Effectenfirma te Goes in moeilijkheden.
Naar „De Zeeuw" meldt heeft L. F.
Roos, cassicr en commissiounair in effecten
te Goes, Maandag zijn betalingen gestaakt.
Hij zou voornemens zijn surséance van
betaling aan te vragen. De slachtoffers
worden voornamelijk gevonden in do krin
gen der R. K. boeren en commissionnairs.
De firma Roos is van 1 Augustus 1919 to
Goes gevestigd.
