VRIJDAG 13 JUNI 1930
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Door Tirol naar Oberammergau
21ste Jaargang
Mo. 6616
3)e ÊeidócJie Gou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vier bladen
Geen blaam op de Kerk
Onder het opschrift: „Niet insinueeren"
heeft de „Maasbode" van dezen morgen
het volgend kruiskopje:
„De „Standaard" geeft in een artikel
over den terugkeer van koning Carol en
kele data uit het leven van den nieuwen
vorst, vooral enkele feiten uit de allesbe
halve moreel hoogstaande, zelfs ergernis
wekkende jeugdjaren en besluit dit „stich
tende" relaas met de misleidende opmer
king:
Ziedaar enkele feiten uit het onge
regelde leven van 'n Koningszoon uit
den Roomsch-Katholieken tak van
het Huis Hohenzollern.
Alvorens zich wederom een legende
gaat vormen, willen we vaststellen, dat,
al waren zijn voorvaderen Katholiek, ko
ning Carol nooit Katholiek geweest is.
Hij is Grieksch-orthodox gedoopt.
Waarom hier een verband geinsinueerd
wordt tusschen de zedeloosheid van Carol
en de katholiciteit van zijn voorvaderen,
ontgaat ons ten eene male."
Tot zoover de „Msbd.". Wij "begrijpen
evenmin, waarom de „Standaard" verband
tusschen het onchristelijk leven van Carol
en de katholiciteit van zijn voorvaderen
insinueert.
Mogen wij 't beschouwen als een denk
fout van het anti-rev. orgaan, ondoordacht
en onbewust bij het vluchtig schrijven ge
maakt? Wij willen het veronderstellen.
Het bovenstaande geeft ons aanleiding,
om ook nog 'ns op iets anders te wijzen.
Koning Carol is nooit Katholiek ge
weest. Maar zelfs al zou hij wel Katho
liek z ij n geweest, dan nog zou zijn
ergerniswekkend leven niet kimnen wor
den gemaakt tot een verwijt aan het Ka
tholicisme of een beschuldiging van de ka
tholieke zedenleer.
Eenvoudig daarom niet, omdat zulk 'n
ergerniswekkend leven lijnrecht in strijd
is met de katholieke zedenleer; omdat
iemand,' die zulk een leven leidt, buiten
het genaden-leven der Kerk wordt geslo
ten, niet meer deelneemt in het geestelijk
leven der Kerk.
Deze eenvoudige waarheid wordt, he
laas, maar al te dikwijls vergeten door
degenen, die de katholieke Kerk willen
bestrijden, met welke middelen dan ook.
Men zal een vader nooit verwijten de
slechte gedragingen van een zoon, als men
niet eerst heeft onderzocht, of de vader
die gedragingen goedkeurt en die niet
tracht te keeren met alle hem ten dienste
staande middelen.
Wanneer het betreft de gedragingen
van de leden, de kinderen der katholieke
Kerk dan acht men zulk 'n onderzoek
blijkbaar niet noodig!
Dat onderzoek zou, indien het werd
ingesteld, moeten leiden tob een loyale
erkenning, dat de katholieke Kerk in
deze geen schuld of blaam treft.
BUITENLAND
CHINA
DE BURGEROORLOG.
Volgens officieel e nationalistische berich-
ben heeft generaal Feng Joe Siang aange
boden over te loopen naar nationalistische
zijde en de troepen van Sjansi (die van
Jen Hsi Siang) aan te vallen in ruil voor
drie millioen dollar en de vergunning om
van Tsjili, Sjansi en Hona-n gebieden te
maken waar zijn troepen in garnizoen zul
len liggen.
President Tsjang Kai Sjek heeft dit aan
bod van de hand gewezen en daarbij van
Feng geëischt-, dat hij eerst een aanval
op Sjansi zou doen als bewijs van zijn goe
de trouw.
Volgens andere berichten zou Tsjajig
Kai Sjek voornemens zijn af te treden, wat
echter wordt tegengesproken.
Het dorp In de bergen.
Het passiespel der dorpelingen
II.
(Van onzen eigen redacteur)
Waar de Kofel hoog en dreigend oprijst
uit de donkere aarde, daar is het.
Daar ligt Oberammergau als een groote
bouwplaat door vaarejige handen in elkaar
Het ligt daar stil verscholen en be
waakt door de hooge bergen rondom, af
gesloten van de overige wereld, stil en
vredig.
Maar nu, dit jaar, is die stille rust ver
stoord. Uit alle deelen der wereld komt
men dit dorpje bezoeken om de wereld
beroemde passiespelen te komen zien. Eén
dag vertoeft men er maar, één dag noo
dig om het passiespel te aanschouwen.
Maar die ééne dag geeft dan ook een on-
ANNIE RUTZ ALS MARIA
gekende drukte. Oberammergau is dan een
Babylon van talen, waarvan het grootste
contingentnatuurlijk Amerikanen, die
overal luidop loopen te miauwen en daar
aan ook op afstanden te onderkennen zijn.
Zelfs hier is de dollar oppermachtig. In
deze onderneming, die toch feitelijk er een
is, van godsdienstigen en onbaatzuchtigen
aard, hebben Amerikanen weer hun geld
gestoken, zij deelen dus de lakens i.e. de
toegangskaarten voor de passiespelen uit.
Natuurlijk is dat hun goed recht. Per
slot van rekening is dit koopmanschap,
een handel, die winst oplevert. Maar de
winst moest zoo hoog mogelijk zijn, het
moest zoo mogelijk woekerwinst worden en
daarom is de uitgifte der toegangskaarten
voor de passiespelen verbonden aan een
logieskaart voor Oberammergau, tenmin
ste wat betreft de „Hauptspieltage", waar
op de vreemdelingen naar Oberammergau
komen.
Het overgroote deel moet logeeren bij
particulieren en de prijs voor twee nach-
teiï logies met drie maaltijden bedraagt
met inbegrip van „bediening" ongeveer 50
Mark, waarvan eveneens het grootste deel
in Amerikaansche zakken terecht komt.
Zoo snijdt het mes van twee kanten en
beheerscht zelfs de Amerikaansche woeker-
moraal deze uit een heilige gelofte ont
sproten schoonheid.
Maar Oberammergau en haar bewoners
zijn er niet minder interessant om.
Op den avond voor den speeldag is het
aan het kleine stationnetje een bijna niet
te verwerken drukte.
De eene speciale Passionspielzug na de
andere rolt binnen en binnen weinig tijd
lieerscht er op het pleintje buiten het sta
tion een onbeschrijfelijke verwarring.
Daar staan de dienstmannen met hun
roode pet, waar de lange haren sierlijk in
fraaie krullen onderuit golven. Zij bren
gen de gasten naar de voor hen bestemde
woningen, die echter in de meeste geval
len alleen voor slaapgelegenheid zijn be
stemd. Eten doen we weer ergens anders,
in „Gasthof Ambronia" of in „Das Weisze
Rössel", waarvoor men het juiste aantal
„etensbonnen", juist genoeg voor den tijd,
dien men in Oberammergau doorbrengt,
meekrijgt.
Overal heerscht hetzelfde Babylonische
karakter. Van allerlei landen en rassen
zijn er hier. Wij deelen onze
met een Noor en zitten aan den disch
met een fabrikantenfamilie uit Essen en
een handelaar in Zuidvruchten uit Cali-
fomië. De laatste is het type van een ech
ten Amerikaan, ongegeneerd in kleeding
en manieren en volgens beschaafde Euro-
peesche zeden onbeleefd.
Hij is in z?n eentje aan het reizen zon
der een bepaald doei en nu toevallig in
Oberammergau terecht gekomen. Hij weet
nog niet eens, waarheen hij morgen zijn
reis vervolgen zal. Op onzen raad zal hij
dan maar eens naar Innsbrück gaan en
daar wel weer verder zien.
Na den maaltijd wandelt men het dorp
wat door, totdat er een regendruppel valt.
Binnen vijf minuten valt het water nu
met emmers uit de donkere lucht en is er
een onweer gaande, welks donder lang
durig echoot tusschen de harde berg-
iden. Spoedig ligt het dorp dan stil
a-ls in dc dagen der grootste eenzaamheid,
als de geschilderde heiligenbeelden, die
bijna op ieder huis prijken neerzien alleen
op de vreedzame Oberammergauers, als
de vele religieuze voorstellingen op de
huizen geschilderd of m steen uitgehou
wen, en de kruisen langs de wegen het
vredige leven hier schijnen te beheerschen.
De volgende dag is de dag van het
spel.
Om acht uur in den morgen vangt het
reeds aan voor vijfüuiztud nieuwsgierige
bezoekers, die gewapend met kijkers het
acht uur lange spel zullen gaan zien.
De toeschouwers zitten in een over
dekte ruimte, het tooneel is open. Rondom
een open ruimte zijn daar de massieve
hardsteenen gebouwen opgericht, die voor
het. spel noodig zijn.
Geheel links en gehee] Techts een poort,
waaruit de zestig zangers en zangeressen
te voorschijn treden, die celkens met den
proloog-zegger, Anton Lang, ieder lijdens
tafereel openen.
Meer naar binnen is aan de linkerzijde
naast de eene poort bet huis van Pilatus,
aan de andere zijde het huis van Caiphas,
die beide het atrium met de breede trap
pen er heen en de pilaren er in te aan
schouwen geven. Naast ieder van deze
beide weer een poort, die beide doorzicht
geven op een plein van de stad en ten
slotte in het midden het sluitstuk hot
hart van het tooneel. bij niet gebruik door
gordijnen afgesloten en gebruikt voor den
hof van Olijven, de tempel, het paleis van
Herodes, Golgotha en andere plaatsen.
Hier wordt dat drama van Christus'
lijden en dood gespeeld, geheel en zoo
nauwkeurig mogelijk volgens liet verhaal
van het Nieuw© Testament, afgewisseld
met de voorafbeeldingen uit het Oude
Testament als levende beelden.
Een orchest van vijftig man, allen even
eens Oberammergauers, begeleidt het spel,
dat begint met de intocht van Christus te
Jerusalem.
Honderden mannen, vrouwen en kinde
ren drommen dan de open ruimte van heb
tooneel op, temidden waarvan do mooie
figuur van den vertolker der Christusrol,
Alois Lang, gezeten op «en ezelin, en de
schare zegenend.
Zoo wordt het heele lijdensverhaal ver
toond, langs het verraad van Judas, de
vergadering van den Hoogen Raad, de
doodsangst en gevangenneming van Chris
tus, het verhoor voor Caïphas, Herodes en
Pilatus naar Golgotha met alle groote en
kleine daartusschen liggende momenten
van het altijd grootst gebleven drama aller
tijden.
En eerlijk moet worden toegegeven, .dat
er met een verfijning en soepelheid ge
speeld wordt, die den meest geroutineer-
den tooneelrot bewondering zullen a-f-
Eerbied moet er zijn voor het toch
waarlijk knappe spel van Judas, den
dorpssmid Guido Mayr, lio© ongelooflijk
dit ook moge klinken:
Eerbied ook voor de eerbiedwaardige
figuur en houding van Alois Lang, den
Christus-vertolker en voor Annie Rutz en
Johanna Preisinger, die respectievelijk als
Maria en Magdalena volmaakt bij het
geheel aansluiten.
Wel zal degene, die zuiver en alleen
met critische oogmerken dit spel gade
slaat fouten weten te ontdekken, maar
wie daarbij eerlijk en onbevangen toeziet,
zal niet ontkomen aan den grooten indruk,
die deze vertolking op hem maken kan.
En iedereen zal moeten toegeven dat op
het gebied van massaregie hier iets gewel
digs is bereikt.
Zoo althans was mijn indruk, ook na-
een critische beschouwing van dit spel,
dat van 8 uur tot tegen twaalven en van 2
uur tot half zes den toeschouwer geboeid
houdt.
En wel teekenend is het ook, in dit
licht bezien, dat geen enkele maal de
stilte door applaus wordt verstoord en
dat er bij tusschenpoozen slechts is het
geluid, dat in zakdoeken pleegt te wor
den gesmoord.
Geen applaus, slechts ingehouden tra
nen, die meer zeggen dan een ovatie.
Tusschen den middag en in den avond
gaan de vreemdelingen nog eens door het
dorp, waar de langharige Oberammer
gauers, de pa-ssiespelers incluis, telkens
goedmoedig poseeren om zich in alle stan
den door de vreemdelingen te laten „ne
men" en vooral Barrabas, de oude „Braii-
ludwig" ontkomt niet aan de talrijke fo
tografen en staat telkens in het midden
punt der belangstelling.
Den volgenden morgen verdringen de
duizenden zich weer aan het kleine sta
tionnetje om als een zwerm vogels, die zich
een oogenblik in een bloeienden boom
gaard verlustigd heetf, op te vliegen en
zich te verspreiden, kwetterend en flad
derend de wijde wereld in.
F. S.
ANNIE RUTZ, de vertolkster der Maria-
rol
BRITSCH-INDIE
TOESTAND KALMER AAN DE
BR.-INDISCHE GRENS.
Luchtoperaties duren echter voort.
Volgens berichten van de grens is de
toestand over het algemeen iets kalmer,
doch in verband met de aanwezigheid van
vijandige stammen bij Oghi. in de streek
van Hazara is de politic versterkt door
een afdeeling geregelde troepen. De lucht
operaties tegen de aanhangers van den
hadzji van Toerangzai duren voort. Do
hoofden der Afridi's hebben den toestand
besproken met den hoofdcommissaris te
Pesjawar. Nadat berich was onvangen
omtrent een opmarsch van vijandige ele
menten, is de weg van Belelichaman voor
het Europeeschc verkeer gesloten, ten
einde een herhaling der ontvoeringen van
de vorige week te voorkomen.
Te Bombay is een betooging door vrij
willigers gehouden, georganiseerd door het
Indisch congres ter herdenking van de af
kondiging van den staat van beleg te Sjo-
lapoer, welke de vorige maand plaats had.
Er werd een stoet gevormd, waarin ook
een honderdtal vrouwen meeliep. Deze op
tocht was door de autoriteiten verboden
en de politie vormde een cordon ten einde
den deelnemers te beletten door de stad
te trekken. Trots dezen maatregelen slaag
den enkele kleine groepen erin het bekende
Naidar-plein te bereiken, dat in de zaken
wijk is gelegen. Door de politie werden te
gen den stoet charges uitgevoerd, waarbij
twaalf personen verwondingen opliepen.
Vernomen wordt, dat de staat van beleg
te Sjolapoer waarschijnlijk volgende week
zal worden opgeheven en dat dc verorde
ning in zake het posten alsdan van kracht
zal worden.
Gisteren is men begonnen met het posten
van drankwinkels in sommige wijken van
Bombay, welke bewoond worden door arbei
ders in de katoenweverijen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Italiaansche pers en de Malta-kwestie.
De toestand aan de Britsch-indische
grens kalmer.
BINNENLAND
Ongelukken tengevolge van het onweer
van gisteravond (Gem. Berichten, 3e blad,
en Laatste Berichten).
..iinister Verschuur over het bedrijfsle
ven en de vrouw (2de blad).
JACK SHARKEY, die den strijd om
't wereldkampioenschap zwaar gewicht
boksen gisteravond verloor wegens
diskwalificatie.
VAN HET VATÏCAAN
DE KWESTIE-MALTA.
De Italiaansche pers valt den H. Stoel bij.
Men meldt uit Rome aan de „Hsb.":
Zooals begrijpelijk is, trekken de toestan
den op Malta ook de belangstelling der
Italiaansche pers. In scherpe bewoordin
gen protesteert zij tegen de niet bijzonder
hoffelijke houding van den Britschen mi
nister van buitenlandsche zaken, Hender
son, ten opzichte van dc kwestio tusschen
Lord Strickland en heb Vaticaan.
De Italiaansche pers keurt vooral af,
dat Henderson als conditio sine qua non
voor verdere onderhandelingen cischte,
dat het Vaticaan zijn afkeuring zou te ken
nen geven over het herderlijk schrijven
van het Maltezer episcopaat.
De bladen verdedigen alle het stand
punt van den H. Stoel, volgens hetwelk
het Vaticaan alleen dan in onderhandeling
zal treden met Engeland, wanneer Lord
Strickland zijn ontslag indient.
Eveneens keeren zich de Italiaansche bla
den tegen heb voorstel van de „Morning
Post", om de constitutioneele regeering tij
delijk op te heffen en door een koloniale
regeering te vervangen.
Even krachtdadig protesteert de Ita
liaansche pers tegen de verklaringen van
den „Daily Herald", volgens welke de ka
tholieke geestelijkheid de schuld zou dra
gen van het conflict, een ongemotiveerde
bewering, die geenszins verzocht wordt
door de verklaring, dat van beide kanten
fouten werden begaan.
Terecht kon men zich gekrenkt gevoelen
door de scherpe houding van de labour-
partij tegenover den II. Stoel, in tegenstel
ling met dc veel hoffelijker houding, die de
tegenwoordige Engelsche regeering tegen
over de sovjets aanneemt.
Verder meenen de bladen te weten, dat
het Vaticaan als antwoord op het blauw
boek van Engeland een witboek over den
toestand op Malta zal publiceeren, Vati-
caanscho deskundigen zouden de kwestie
nauwkeurig bestudeerd hebben en alle mo
gelijk materiaal reeds bijeen gegaard heb
ben, om een witboek te -publiceeren.
FINLAND
HET COMMUNISME IN FINLAND.
In Finland eischen de burgerlijke par
tijen oen sterkere bestrijding van hot com
munisme. Talrijke afvaardigingen van anti
communistische partijen zijn hier aangeko
men en een delegatie va" hen heeft aan den
staatspresident hun eischen tot onderdruk
king van het communisme overgebracht.
De regeering heeft beloofd, de communis
tische bladen te zullen verbieden, als dit
tob geruststelling van dc openbare meening
noodig is. Ook wordt een wet ontworpen
met strengere bepalingen tegen het com
munisme.