21ste Jaargang
DONDERDAG 12 JUNI 1930
No. 6615
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
STADSNIEUWS
$&£eidbohz(&otiïa/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week
Bij onze Agenten 20 cent per wee
Franco per post
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
f 2.50 per kwartaal'
f 2.60 per kwartaal
f 2.95 per kwartaal
cent, met
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Modedeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
V Een grondfout
't Is prettig, te debatteeren met een te
genpartij, die niet rondom de zaak, waar
om het gaat, heenpraat, maar recht op de
kern der kwestie afgaat en deze open legt,
zooals hij haar ziet.
Wij dachten met zulk een tegenpartij te
doen te hebben, toen wij gisteravond be
gonnen te lezen een artikel in het „Han
delsblad" over de radioregeling.
De eerste anderhalve regel trok onze
gespannen aandacht, want daarin werd
gesproken over de grondfout van Mi
nister Reymers radioregeling de grond
fout, dus: de kern van de kwestie, waar
over zooveel te doen is (geweest?). Maar
helaas, de regels, die volgden, stelden ons
al aanstonds te leur. Men oordeele zelf:
De grondfout van minister Reymers
radioregeling is geweest, dat hij een
abnormale en geforceerde mentali
teit van het Nederlandsche volk (die-
van de stembus) heeft gehouden voor
de normale. Terwijl toch een dagelijks
werkend instituut als de radio natuur
lijk zou moeten overeenstemmen met
de normale mentaliteit-.
Is dat nu de gro n d fout van minister
Reymers radioregeling ligt hierin de
eigenlijke reden van zooveel libe
rale verbolgenheid?
Héél erg diep wordt de „grondfout" niet
gezocht.
Wij meenen wij hebben dat dezer da
gen al eens gezégd dat de eigenlijke
reden, waarom minister Reymer het bij
de liberalen heeft verkorven, hierin moet
worden gezocht, dat hij als de „norm a-
le mentaliteit" van het Nederland
sche volk niet heeft aanvaard, dat libe
raal gelijk is aan algemeen en neutral;
dat hij den liberaal-gezinden omroep niet
heeft erkend, met. uitsluitend van alle an
dere omroepen, als de algemeene en de
neutrale!
Toevallig lazen we in het „Volk", ook
van gisteravond, over: „het onvermogen
van liberale inbeelding, die zich nog altijd
onmogelijk kan voorstellen, dat de vrijzin
nigheid maar een kleine fractie in het land
uitmaakt en natuurlijk dienovereenkom
stig behandeld wordt".
Den liberalen moet gegarandeerd zijn
volkomen v r ij h e i d en moeten gegeven
worden alle rechten, waarop zij aan
spraak kunnen en mogen maken. Niet
minder maar ook niet meer.
Dat zij meer eischen, is.hun grond
fout bij alles of zeker bij veel, wat in de
liberale pers en in liberale kringen over
de radioregeling wordt betoogd!
DR. ALBERT VON BALIGAND, de te
'Lissabon vermoorde Duitsche gezant
DR. IR. CLAUDE DORNIER (midden), de beroemde
bouwer van de Do X vliegboot, vertoeft in ons land
voor het houden van een lezing voor het Koninklijk
\Instituut van Ingenieurs.
VOLKENBOND
IJSLAND IN DEN VOLKENBOND?
Ter gelegenheid van de 1009-jarige
onafhankelijkheid.
Naar het „Berliner Tageblatt" uit Ko
penhagen verneemt, heeft de IJslandsche
regeering besloten, op 27 Juni a.s., wan
neer in tegenwoordigheid van den koning
van Denemarken en IJsland en de Zweed-
sche en Noorsche kroonsprinsen, IJsland
zijn 1000-jarig bestaan viert, plechtig te
verklaren, dat IJsland wenscht toe te tre
den tot den Volkenbond. Wel is waar is
IJsland reeds sedert 1918 slechts door een
personeele Unie met Denemarken verbon
den en is het derhalve zelfstandig, maar in
de buitenlandsche politiek werd het tot
dusver nog steeds door Denemarken ver
tegenwoordigd. Met de toetreding tot den
Volkenbond zal IJsland ook op dit punt
geheel onafhankelijk worden, waartegen
de Denen zich niet zullen verzetten.
Men neemt aan, dat ook de dagen van
de persccneele Unie geteld zijn, en dat zij
op den eerstvolgenden termijn, 1932, zal
worden opgezegd. Ook hiertegen zal Dene
marken vermoedelijk, geen bezwaren oppe-
FRANKRIJK.
FRANSCHE SOCIALISTEN VERDEELD
Omtrent de landsverdediging
en de ontwapening.
Het congres der Fransche socialisten dat
te Bordeaux is bijeengekomen, heeft beslo
ten de beraadslaging over de landsverde
diging en de ontwapening te verdagen tot
de volgende zitting van den nationalen
raad.
Naar Havas meldt heeft dit besluit geen
verrassing gewekt. De leiders der partij
wilden vermijden, dat de bestaande mee-
ningsverschillen, welke tusschen de meer
derheid en de minderheid over dit pro
bleem bestaan, openlijk werden besproken.
Een sterke minderheid onder leiding van
Paul Boncour heeft zich uitgesproken voor
de noodzakelijkheid van landsverdediging,
terwijl de meerderheid zich door de extre
misten heeft laten overhalen zich tegen
deze opvatting te verzetten, in een motie,
waarvan deze meerderheid den tekst ech
ter niet volkomen juist acht.
BESSEDOFSKI MAAKT MEER
EN MEER SCHOOL.
Het „Journal" zegt, dat er eiken dag em
ploye's der Sovjet-organisaties te Parijs
zich komen 'voegen bij de Russische emi
granten, daar zij weigeren naar Rusland
terug te keeren. Wat Naumof aangaat,
die zooals gemeld uit den trein Warschau-
Moskou wilde springen zegt de algemeene
inlichtingendienst, dat men in het geheel
geen aanwijzingen ovt-r dezen person heeft
kunnen vinden.
Voorts verneemt het „Journal", dat Gold
stein, de algemeene vertegenwoordiger van
de Russische handelsorganisatie gewei
gerd zou hebben naar Rusland te vertrek
ken.
DE FRANSCH—DUITSCHE
TOENADERING.
In het radicale Parijsche blad „Volonté"
geeft prof. Albert Dauzet, die zich speciaal
niet het vraagstuk der toenadering tusschen
Frankrijk en Duitschland bezig houdt, ver
schillende voorstellen in overweging om
deze toenadering te bevorderen en een
durzame goede verstandhouding tusschen
beide landen te scheppen.
Hij stelt voorop, dat men zich bij het
feit moet neerleggen, dat de richting van
de politiek gewijzigd is en het kleine spel,
om Duitschland over de geheele linie te
verslaan, heeft plaats gemaakt voor een
politiek van eerlijke samenwerking.
De toenadering moet zoowel op econo
misch als op politiek gebied plaats heb
ben. Als richtlijnen voor de verwezenlijking
van de toenadering doet de medewerker
de volgende voorstellen:
Duitschland moet definitief afstand
doen van alle aanspraken op Elzas-Lotha-
ringen, waartegenover Frankrijk geen be
zwaar moet maken tegen schadeloosstelling
van Duitschland op koloniaal gebied. Ver
der moet een vaste verhouding in de bewa
pening van Frankrijk en Duitschland wor
den vastgesteld. De kwestie der aanslui
ting van Oostenrijk bij Duitschland kan
automatisch worden opgelost door Oosten
rijk bij het accoord tusschen Frankrijk en
Duitschland te betrekken en in een
Duitsch-Fransche tolunie op te nemen.
De aanspraken van Duitschland op den
Danziger corridor, welke Duitschland nooit
zal opgeven, moeten worden erkend. Dan
zig en de corridor moeten aan Duitschland
worden teruggegeven, waartegenover aan
Polen zoowel economische als politieko
compensaties moeten worden toegestaan,
economische door overeenkomsten betref
fende het afzetgebied en politiek door de
stichting van een Batlische statenbond.
Aan den anderen bant zou Polen tot de
Duitsch-Fransche groep van staten kunnen
toetreden, waardoor het bescherming tegen
het Russiche gevaar zou vinden.
Ten slotte zou ook een koloniale ver
goeding voor Polen gedacht kunnen wor
den.
JAPAN
Admiraal Kato afgetreden.
Admiraal Kato, chef van den marinc-
saf, is als zoodanig afgetreden. In zijn
plaats is benoemd admiraal Sjosjin Tani-
goetsji. Zooals men zich herinnert heeft
Kato krachtig geageerd tegen de ratifi
catie van het Londensche vlootverdrag.
Om deze reden zag de regeerig liever een
ander officier in zijn plaats.
ROEMENIE
CAROL'S TERUGKEER.
Manioe weigert een kabinet
te vormen.
Na beraadslagingen met de nationale
boerenpartij heeft Manioe zich naar het
koninklijk paleis begeven en den koning
medegedeeld, dat hij de kabinetsformatie
niet op zich kan nemen.
Gelijk bekend is, was het de wenseh
van den koning geweest, dat Manioe ook
vertegenwoordigers van andere partijen
in het kabinet zou opnemen.
Koning Carol zal waarschijnlijk Don
derdag generaal Presan opdracht geven
tot formatie van een kabinet.
Wanneer ook Presan de formatie af
wijst, zal generaal Minorescoe daarvoor
in aanmerking komen.
Waar de „staatsgreep" werd
voorbereid.
Volgens berichten uit Bellinzona (Zwit
serland) in Engelsehe bladen, moet de
staatsgreep in die stad. zijn voorbereid,
den 24sten April j.l.
Dien dag arriveerde aldaar een Roe-
meensche prins en generaal Averescoe,
benevens een aantal andere Roemeenschc
personages, uit Milaan, Turijn .en Parijs.
Zij namen allen hun intrek in een hotel
van genoemde stad.
's Anderen daags arriveerde ook prins
Carol, van Zürich komend, in Bellinzona.
Den geheelen nacht bleef het Roemeensch
gezelschap druk in conferentie bijeen jn
een der privékamers van heb hotel.
Na afloop der conferentie keerde prins
Carol naar Zürich terug, do anderen ver
trokken naar Parijs, Turijn, Milaan en
Boekarest. De toebereidselen voor den
staatsgreep waren geëindigd.
Familie-verwarringen.
Nauwelijks zit prins Carol als koning
Carol II op den troon, of allerlei verhalen
omtrent moeilijkheden in de erfopvolging
doen de ronde.
De „News Chronicle" weet te vertellen,
dab mevrouw Lambrino, met wie' koning
Carol eerst gehuwd is geweest, aan een
advocaat in Boekarest heeft opgedragen
voor de rechten van haar zoon Mircea op
te komen, die ouder is dan kroonprins
Michaël, en dus in de eerste plaats als
troonopyolgcr in aanmerking zou komen.
Zooals men weet, is het huwelijk tus
schen prins Carol en mevrouw Lambrino,
door het Hoogste Gerechtshof indertijd
ongeldig verklaard.
Verder weet de „News Chronicle" te
vertellen, dat mevrouw Loepescu beloofd
zou hebben niet in Roemenië terug te ko
men. De koning zou op haar naam
200.000 vastgezet hebben.
BRITSCH-1NDIE
Ruim zestig arrestaties te Calcutta.
In verband met een huiszoeking in het
bureau van het provinciaal congres van
Bengalen zijn te Calcutta door de politie
62 personen gearresteerd. Wapenen, mu
nitie en compromitteerende documenten
werden in beslag genomen. Tot de gear
resteerden behooren eenige propagandis
ten voor de burgerlijke ongehoorzaam
heidsbeweging. De politie nam een natio
nalistische vlag en een aantal documenten
mede.
MIJ. DER NED. LETTERKUNDE.
PRINSES JULIANA BUITENGEWOON
EERELID.
De rede van mr. Muls.
Op voorstel van het bestuur heeft de ver
gadering van de Mij. der Ned. Letterkun
de gisteren bij acclamatie bet buitenge
wone eerelidmaatschap verleend aan Prin
ses Juliana.
Aan de rede van Jozef Muls is nog heb
volgende ontleend:
't Leven Guido Gezelle is wal wij in den
vollen zin van het woord mogen noemen:
een schoon leven.
Hij werd geboren in het jaar 1830, het
jaar wellicht van onzen diepsten onder
gang, doch zijn leven is allerminst een
sprookje geweest in zijn verdere ontwikke
ling. Indien men spreekt van een schoon le
ven, dan moet zulks verstaan worden in
dezen zin van een diepdoorploegd tragisch
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zal IJsland tot den Volkenbond toe
treden?
De verwikkelingen in Roemenië na Ca
rol's terugkeer.
Bij een scheepsramp nabij Boston zijn
47 personen om het leven gekomen.
(Buitenlandsche Berichten).
BINNENLAND
Het conflict in de sigaren-industrie voor
komen (2de blad).
Te Zaandam re een arbeider het slacht
offer geworden van ontsnapte benzinedamp
(Gem. Berichten, 2de blad).
EERW. HEER ANT. V. D. VLUGT,
die Zondag 20 Juli te Mill Hill (Londen) de
H. Priesterwijding ontvangt.
groot leven, vol weelde van zielevrcugd en
geluk, maar tevens ook vol droeve ervarin
gen van onverstand, miskenning en wan
trouwen.
Zijn werk is in de eerste plaats een her
innering aan het cehoone Vlaanderen. Er
is niets onder onzen hemel, dat hij niet
heeft beschreven en bezongen.
Er is wellicht nog niet genoeg gewezen
op den samenhang van Gezelle's natuur
gedichten met het werk van onze impres
sionistische schilders, die zijn tijdgenooten
waren. Bij dichter en schilders hetzelfde
waardeeren van den eigen Vlaamschen bo-
dom. Daarin kan een teeken gezien wor
den van het Vlaamsch nationaal bewust
zijn: Het Vlaamsch-nationaai karakter van
Gezelle's werken bijkt overigens ten over
vloede- uit zijn bespiegelingen omtrent -het
Vlaamsch historisch verleden. Gezelle vond
in de taal den band, die hem aan zijn volk
en diens groot verleden vasthechtte.
Gezelle heeft de levend gesproken volks
taal vastgeknoopt aan de oudste cultuur,
die wij bezaten. Hij heeft haar van ver-
waarl oozing en ontaarding gered, evenals
Ronsard deed voor het Fransche en Dante
voor het Italiaansch. Do Nederlandsche
boom bloeide weer in Vlaanderen.
De drang van Guido Gezelle om het he
den op het beschavingspeil van het verle
den te brengen, ontlokte hem die bittere
aanklachten tegen de verbastering der hoo-
gere standen. Hij kwam op tegen den vloed
van verfransching.
Een heele reeks strijdliederen in dien
zin, zullen voor lateren tijd, als tijdsge
dichten kunnen beschouwd worden, die den
lagen stand onzer cultuur in het midden der
19e eeuw helpen verklaren.
In het werk van Guido Gezelle, gevoed
als het is door de'historie en de sappen van
den vadergrond, bezitten wij voor altijd een
nationale literatuur, Gezelle heeft het ver
band van de Vlamingen met de Vlaamsche
aarde weer tot stand gebracht. Hij heeft
ons een vaderland gegeven.
Gezelle's boodschap gaat thans weer voor
goed door al de gewesten van Dietsche
spraken. Wij hebben zijn standbeeld opge
richt te Brugge en thans voor de eerste
maal, 30 jaar na zijn dood, worden zijne
volledige werken uitgegeven, maar beter
nog dan in brons of in boeken leeft Gc
zclle nog in de harten v an al de Neder
landers.
Er volgde op die rede een krachtig aj>
plaus cn de voorzitter dankte den spreker
voor zijn voordracht.