21ste Jaargang DONDERDAG 12 JUNI 1930 No. 6615 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND STADSNIEUWS $&£eidbohz(&otiïa/nt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week Bij onze Agenten 20 cent per wee Franco per post Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent f 2.50 per kwartaal' f 2.60 per kwartaal f 2.95 per kwartaal cent, met Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Modedeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop n verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen V Een grondfout 't Is prettig, te debatteeren met een te genpartij, die niet rondom de zaak, waar om het gaat, heenpraat, maar recht op de kern der kwestie afgaat en deze open legt, zooals hij haar ziet. Wij dachten met zulk een tegenpartij te doen te hebben, toen wij gisteravond be gonnen te lezen een artikel in het „Han delsblad" over de radioregeling. De eerste anderhalve regel trok onze gespannen aandacht, want daarin werd gesproken over de grondfout van Mi nister Reymers radioregeling de grond fout, dus: de kern van de kwestie, waar over zooveel te doen is (geweest?). Maar helaas, de regels, die volgden, stelden ons al aanstonds te leur. Men oordeele zelf: De grondfout van minister Reymers radioregeling is geweest, dat hij een abnormale en geforceerde mentali teit van het Nederlandsche volk (die- van de stembus) heeft gehouden voor de normale. Terwijl toch een dagelijks werkend instituut als de radio natuur lijk zou moeten overeenstemmen met de normale mentaliteit-. Is dat nu de gro n d fout van minister Reymers radioregeling ligt hierin de eigenlijke reden van zooveel libe rale verbolgenheid? Héél erg diep wordt de „grondfout" niet gezocht. Wij meenen wij hebben dat dezer da gen al eens gezégd dat de eigenlijke reden, waarom minister Reymer het bij de liberalen heeft verkorven, hierin moet worden gezocht, dat hij als de „norm a- le mentaliteit" van het Nederland sche volk niet heeft aanvaard, dat libe raal gelijk is aan algemeen en neutral; dat hij den liberaal-gezinden omroep niet heeft erkend, met. uitsluitend van alle an dere omroepen, als de algemeene en de neutrale! Toevallig lazen we in het „Volk", ook van gisteravond, over: „het onvermogen van liberale inbeelding, die zich nog altijd onmogelijk kan voorstellen, dat de vrijzin nigheid maar een kleine fractie in het land uitmaakt en natuurlijk dienovereenkom stig behandeld wordt". Den liberalen moet gegarandeerd zijn volkomen v r ij h e i d en moeten gegeven worden alle rechten, waarop zij aan spraak kunnen en mogen maken. Niet minder maar ook niet meer. Dat zij meer eischen, is.hun grond fout bij alles of zeker bij veel, wat in de liberale pers en in liberale kringen over de radioregeling wordt betoogd! DR. ALBERT VON BALIGAND, de te 'Lissabon vermoorde Duitsche gezant DR. IR. CLAUDE DORNIER (midden), de beroemde bouwer van de Do X vliegboot, vertoeft in ons land voor het houden van een lezing voor het Koninklijk \Instituut van Ingenieurs. VOLKENBOND IJSLAND IN DEN VOLKENBOND? Ter gelegenheid van de 1009-jarige onafhankelijkheid. Naar het „Berliner Tageblatt" uit Ko penhagen verneemt, heeft de IJslandsche regeering besloten, op 27 Juni a.s., wan neer in tegenwoordigheid van den koning van Denemarken en IJsland en de Zweed- sche en Noorsche kroonsprinsen, IJsland zijn 1000-jarig bestaan viert, plechtig te verklaren, dat IJsland wenscht toe te tre den tot den Volkenbond. Wel is waar is IJsland reeds sedert 1918 slechts door een personeele Unie met Denemarken verbon den en is het derhalve zelfstandig, maar in de buitenlandsche politiek werd het tot dusver nog steeds door Denemarken ver tegenwoordigd. Met de toetreding tot den Volkenbond zal IJsland ook op dit punt geheel onafhankelijk worden, waartegen de Denen zich niet zullen verzetten. Men neemt aan, dat ook de dagen van de persccneele Unie geteld zijn, en dat zij op den eerstvolgenden termijn, 1932, zal worden opgezegd. Ook hiertegen zal Dene marken vermoedelijk, geen bezwaren oppe- FRANKRIJK. FRANSCHE SOCIALISTEN VERDEELD Omtrent de landsverdediging en de ontwapening. Het congres der Fransche socialisten dat te Bordeaux is bijeengekomen, heeft beslo ten de beraadslaging over de landsverde diging en de ontwapening te verdagen tot de volgende zitting van den nationalen raad. Naar Havas meldt heeft dit besluit geen verrassing gewekt. De leiders der partij wilden vermijden, dat de bestaande mee- ningsverschillen, welke tusschen de meer derheid en de minderheid over dit pro bleem bestaan, openlijk werden besproken. Een sterke minderheid onder leiding van Paul Boncour heeft zich uitgesproken voor de noodzakelijkheid van landsverdediging, terwijl de meerderheid zich door de extre misten heeft laten overhalen zich tegen deze opvatting te verzetten, in een motie, waarvan deze meerderheid den tekst ech ter niet volkomen juist acht. BESSEDOFSKI MAAKT MEER EN MEER SCHOOL. Het „Journal" zegt, dat er eiken dag em ploye's der Sovjet-organisaties te Parijs zich komen 'voegen bij de Russische emi granten, daar zij weigeren naar Rusland terug te keeren. Wat Naumof aangaat, die zooals gemeld uit den trein Warschau- Moskou wilde springen zegt de algemeene inlichtingendienst, dat men in het geheel geen aanwijzingen ovt-r dezen person heeft kunnen vinden. Voorts verneemt het „Journal", dat Gold stein, de algemeene vertegenwoordiger van de Russische handelsorganisatie gewei gerd zou hebben naar Rusland te vertrek ken. DE FRANSCH—DUITSCHE TOENADERING. In het radicale Parijsche blad „Volonté" geeft prof. Albert Dauzet, die zich speciaal niet het vraagstuk der toenadering tusschen Frankrijk en Duitschland bezig houdt, ver schillende voorstellen in overweging om deze toenadering te bevorderen en een durzame goede verstandhouding tusschen beide landen te scheppen. Hij stelt voorop, dat men zich bij het feit moet neerleggen, dat de richting van de politiek gewijzigd is en het kleine spel, om Duitschland over de geheele linie te verslaan, heeft plaats gemaakt voor een politiek van eerlijke samenwerking. De toenadering moet zoowel op econo misch als op politiek gebied plaats heb ben. Als richtlijnen voor de verwezenlijking van de toenadering doet de medewerker de volgende voorstellen: Duitschland moet definitief afstand doen van alle aanspraken op Elzas-Lotha- ringen, waartegenover Frankrijk geen be zwaar moet maken tegen schadeloosstelling van Duitschland op koloniaal gebied. Ver der moet een vaste verhouding in de bewa pening van Frankrijk en Duitschland wor den vastgesteld. De kwestie der aanslui ting van Oostenrijk bij Duitschland kan automatisch worden opgelost door Oosten rijk bij het accoord tusschen Frankrijk en Duitschland te betrekken en in een Duitsch-Fransche tolunie op te nemen. De aanspraken van Duitschland op den Danziger corridor, welke Duitschland nooit zal opgeven, moeten worden erkend. Dan zig en de corridor moeten aan Duitschland worden teruggegeven, waartegenover aan Polen zoowel economische als politieko compensaties moeten worden toegestaan, economische door overeenkomsten betref fende het afzetgebied en politiek door de stichting van een Batlische statenbond. Aan den anderen bant zou Polen tot de Duitsch-Fransche groep van staten kunnen toetreden, waardoor het bescherming tegen het Russiche gevaar zou vinden. Ten slotte zou ook een koloniale ver goeding voor Polen gedacht kunnen wor den. JAPAN Admiraal Kato afgetreden. Admiraal Kato, chef van den marinc- saf, is als zoodanig afgetreden. In zijn plaats is benoemd admiraal Sjosjin Tani- goetsji. Zooals men zich herinnert heeft Kato krachtig geageerd tegen de ratifi catie van het Londensche vlootverdrag. Om deze reden zag de regeerig liever een ander officier in zijn plaats. ROEMENIE CAROL'S TERUGKEER. Manioe weigert een kabinet te vormen. Na beraadslagingen met de nationale boerenpartij heeft Manioe zich naar het koninklijk paleis begeven en den koning medegedeeld, dat hij de kabinetsformatie niet op zich kan nemen. Gelijk bekend is, was het de wenseh van den koning geweest, dat Manioe ook vertegenwoordigers van andere partijen in het kabinet zou opnemen. Koning Carol zal waarschijnlijk Don derdag generaal Presan opdracht geven tot formatie van een kabinet. Wanneer ook Presan de formatie af wijst, zal generaal Minorescoe daarvoor in aanmerking komen. Waar de „staatsgreep" werd voorbereid. Volgens berichten uit Bellinzona (Zwit serland) in Engelsehe bladen, moet de staatsgreep in die stad. zijn voorbereid, den 24sten April j.l. Dien dag arriveerde aldaar een Roe- meensche prins en generaal Averescoe, benevens een aantal andere Roemeenschc personages, uit Milaan, Turijn .en Parijs. Zij namen allen hun intrek in een hotel van genoemde stad. 's Anderen daags arriveerde ook prins Carol, van Zürich komend, in Bellinzona. Den geheelen nacht bleef het Roemeensch gezelschap druk in conferentie bijeen jn een der privékamers van heb hotel. Na afloop der conferentie keerde prins Carol naar Zürich terug, do anderen ver trokken naar Parijs, Turijn, Milaan en Boekarest. De toebereidselen voor den staatsgreep waren geëindigd. Familie-verwarringen. Nauwelijks zit prins Carol als koning Carol II op den troon, of allerlei verhalen omtrent moeilijkheden in de erfopvolging doen de ronde. De „News Chronicle" weet te vertellen, dab mevrouw Lambrino, met wie' koning Carol eerst gehuwd is geweest, aan een advocaat in Boekarest heeft opgedragen voor de rechten van haar zoon Mircea op te komen, die ouder is dan kroonprins Michaël, en dus in de eerste plaats als troonopyolgcr in aanmerking zou komen. Zooals men weet, is het huwelijk tus schen prins Carol en mevrouw Lambrino, door het Hoogste Gerechtshof indertijd ongeldig verklaard. Verder weet de „News Chronicle" te vertellen, dat mevrouw Loepescu beloofd zou hebben niet in Roemenië terug te ko men. De koning zou op haar naam 200.000 vastgezet hebben. BRITSCH-1NDIE Ruim zestig arrestaties te Calcutta. In verband met een huiszoeking in het bureau van het provinciaal congres van Bengalen zijn te Calcutta door de politie 62 personen gearresteerd. Wapenen, mu nitie en compromitteerende documenten werden in beslag genomen. Tot de gear resteerden behooren eenige propagandis ten voor de burgerlijke ongehoorzaam heidsbeweging. De politie nam een natio nalistische vlag en een aantal documenten mede. MIJ. DER NED. LETTERKUNDE. PRINSES JULIANA BUITENGEWOON EERELID. De rede van mr. Muls. Op voorstel van het bestuur heeft de ver gadering van de Mij. der Ned. Letterkun de gisteren bij acclamatie bet buitenge wone eerelidmaatschap verleend aan Prin ses Juliana. Aan de rede van Jozef Muls is nog heb volgende ontleend: 't Leven Guido Gezelle is wal wij in den vollen zin van het woord mogen noemen: een schoon leven. Hij werd geboren in het jaar 1830, het jaar wellicht van onzen diepsten onder gang, doch zijn leven is allerminst een sprookje geweest in zijn verdere ontwikke ling. Indien men spreekt van een schoon le ven, dan moet zulks verstaan worden in dezen zin van een diepdoorploegd tragisch VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Zal IJsland tot den Volkenbond toe treden? De verwikkelingen in Roemenië na Ca rol's terugkeer. Bij een scheepsramp nabij Boston zijn 47 personen om het leven gekomen. (Buitenlandsche Berichten). BINNENLAND Het conflict in de sigaren-industrie voor komen (2de blad). Te Zaandam re een arbeider het slacht offer geworden van ontsnapte benzinedamp (Gem. Berichten, 2de blad). EERW. HEER ANT. V. D. VLUGT, die Zondag 20 Juli te Mill Hill (Londen) de H. Priesterwijding ontvangt. groot leven, vol weelde van zielevrcugd en geluk, maar tevens ook vol droeve ervarin gen van onverstand, miskenning en wan trouwen. Zijn werk is in de eerste plaats een her innering aan het cehoone Vlaanderen. Er is niets onder onzen hemel, dat hij niet heeft beschreven en bezongen. Er is wellicht nog niet genoeg gewezen op den samenhang van Gezelle's natuur gedichten met het werk van onze impres sionistische schilders, die zijn tijdgenooten waren. Bij dichter en schilders hetzelfde waardeeren van den eigen Vlaamschen bo- dom. Daarin kan een teeken gezien wor den van het Vlaamsch nationaal bewust zijn: Het Vlaamsch-nationaai karakter van Gezelle's werken bijkt overigens ten over vloede- uit zijn bespiegelingen omtrent -het Vlaamsch historisch verleden. Gezelle vond in de taal den band, die hem aan zijn volk en diens groot verleden vasthechtte. Gezelle heeft de levend gesproken volks taal vastgeknoopt aan de oudste cultuur, die wij bezaten. Hij heeft haar van ver- waarl oozing en ontaarding gered, evenals Ronsard deed voor het Fransche en Dante voor het Italiaansch. Do Nederlandsche boom bloeide weer in Vlaanderen. De drang van Guido Gezelle om het he den op het beschavingspeil van het verle den te brengen, ontlokte hem die bittere aanklachten tegen de verbastering der hoo- gere standen. Hij kwam op tegen den vloed van verfransching. Een heele reeks strijdliederen in dien zin, zullen voor lateren tijd, als tijdsge dichten kunnen beschouwd worden, die den lagen stand onzer cultuur in het midden der 19e eeuw helpen verklaren. In het werk van Guido Gezelle, gevoed als het is door de'historie en de sappen van den vadergrond, bezitten wij voor altijd een nationale literatuur, Gezelle heeft het ver band van de Vlamingen met de Vlaamsche aarde weer tot stand gebracht. Hij heeft ons een vaderland gegeven. Gezelle's boodschap gaat thans weer voor goed door al de gewesten van Dietsche spraken. Wij hebben zijn standbeeld opge richt te Brugge en thans voor de eerste maal, 30 jaar na zijn dood, worden zijne volledige werken uitgegeven, maar beter nog dan in brons of in boeken leeft Gc zclle nog in de harten v an al de Neder landers. Er volgde op die rede een krachtig aj> plaus cn de voorzitter dankte den spreker voor zijn voordracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1