V
21ste Jaargang
MAANDAG 2 JUNI 1930
No. 6607
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cenfc
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop -n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Liberaal algemeen
De Liberale Staatspartij De Vrijheids
bond heeft in Soheveningen vergaderd, on
der voorzitterschap van mr. Fock. En op
deze algemeene vergadering is ook ge
praat over de zendtijdverdeeling en mr.
Boon werd gehuldigd „voor den strijd voor
recht"! Aangenomen werd een motie,
waarin werd geprotesteerd, dat er niet
veel meer zendtijd is voor 'n algemeenen
omroep, en „dat nu de regeering het
systeem van verdeeling over verschillende
groepen der bevolking heeft gevolgd het
aandeel der liberale groep slechts een
kleine fractie van 1 pet. van den totalen
zendtijd zal bedragen"'.
Wat dit laatste betreft de A. V. R.
O. heeft heel véél meer dan „slechts een
Heine fractie van 1 pet." en men zou toch
n, dat de verwantschap tusschen
de A. V. R. O. en de „liberale groep" in
den lande niet gehéél en al kan geloochend
worden!
En wat aangaat den wensoh naar meer
zendtijd voor den algemeenen omroep
ook wij zijn, zelfs vurige, voorstanders van
een met zeer ruimen zendtijd bedeelden
algemeenen omroep. „Wij", dat wil ook
zeggen: de Katholieken in het algemeen.
En voor een algemeenen omroep zou
ook in Nederland in ieder geval méér
zendtijd zijn beschikbaar gesteld, dan nu
is geschied, als de A. V. R. O. niet de pre
tentie had gehad, dab hij en liij alléén dien
algemeenen omroep kon verzorgen. In
werkelijkheid, naar reoht en billijkheid,
moét een algemeene omroep aan de goede
samenwerking van de verschillende om
roepen worden toevertrouwd.
De arrogantie van de A. .V. R. O., dat
hij en hij alleen algemeen kan zijn is de
zelfde, die wij in zooveleandere libe
rale kringen hebben ontmoet: liberaal
Intussohen, zoo lang de A. V. R. O. niet
wil samenwerken met de andere Omroe
pen voor een gemeenschappelijke regeling
van een algemeenen omroep zoo lang
zullen zeker de bijzondere omroepen lang
niet al hun zendtijd beschikken voor „het
bijzondere" maar een zeer groot deel er
van bestemmen voor „het algemeene".
Daarop mogen wij vertrouwen. Speciaal
van den K. R. O. verwachten wij en
onze verwachting is alleszins gegrond
ook een uitstekend verzorgd breed alge
meen program.
V Geen liberale overheersching
De Katholieken houden er in alles re
kening mee, dat Nederland is een land
met gemengd..* godsdienstige, en ge
mengd politieke bevolking.
De Katholieken willen in alles de prac-
tische verdraagzaamheid betrachten in
derdaad.
De Katholieken zijn er zich wel van be
wust, dat Nederland niet is een katholiek
land en vergeten dat niet, als zij hun
vrijheden en rechten opeisohen.
Nederland is ook geen Probestantsche
natie. En nog véél minder kan op ons land
de stempel worden gedrukt van vrijzinnig,
van liberaal, van liberale neutraliteit!
De lichtzijde van de radio-oneenigheid
die wij beleven waarschijnlijk al bijna
beleefd hebben is deze, dat aan liberale
zelfgenoegzaamheid onomwonden-duidelijk
is te verstaan gegeven, dat Nederland
nijet is een liberaal land.
Wij erkennen alle vrijheden en rechten
van de liberalen maar geen vrijheid en
geen recht, om in Nederland te overheer-
schen.
IN TEGENWOORDIGHEID VAN Z. K. H. PRINS HENDRIK is Zaterdag te Beverwijk
het Zusterhuis van het Roode Kr uis-Ziekenhuis geopend. De aankomst van den Prins
BUITENLAND
DUITSCHLAND
DE FRANSCHE MILITAIRE
RECHTSPRAAK.
Voor 'net laatst In den Palts.
De Fransche militaire rechtbank te Lan
dau in den Palts heeft Vrijdag haar laat
ste zitting gehouden, waarbij nog strenge
straffen tegen verschillende beklaarden
werden uitgesproken.
De meeste Duitsche beklaagden lieten
verstek gaan.
De leeraar Beisswanger, gemeenteraads
lid van Ludwigshafen, werd tot 35 dagen
gevangenisstraf en 550 Mk. boete veroor
deeld, omdat hij als verantwoordelijk lei
der van een nationaal-socialistische verga
dering van het houden dezer vergadering
geen kennis had gegeven en daarvoor ook
geen vergunning had aangevraagd.
In dezelfde zaak werd de student Ernst
Aucr tot 75 Mk. boete en 10 dagen gevan
genisstraf veroordeeld.
Een andere beHaagde werd tot 1 maand
gevangenisstraf en 1000 Mk. boete of 120
dagen gevangenisstraf veroordeeld wegens
het dragen van de Hittler-uniform.
Verder werden nog 2 nationaal-socialis-
ten uit Pirmasens wegens dezelfde overtre
ding tot 1 maand gevangenisstraf en 500
Mk. boeten en 20 dagen gevangenisstraf en
350 Mk. boete veroordeeld.
FRANKRIJK.
Frankrijk en Italië.
In een rede aan een maaltijd, aangebo
den door de Kamer van Koophandel aan de
vertegenwoordigers der landen, die op de
Parijsche jaarbeurs exposeeren, begroette
de minister van financiën de gedelegeer
den van 20 natiën, en daarbij, naar hij zei-
de, speciaal den vertegenwoordiger van een
groot, bevriend, naburig volk, den Italiaan-
schen minister van de vorporaties, Bottai.
Mijnheer de minister, aldus spr., gij hebt
de Parijsche jaarbeurs bezocht, en gij hebt
er het ware gelaat van Frankrijk gezien:
werkzaam, kalm en sterk; kalm, omdat het
sterk is.
Hij gaf vervolgens een overzicht van den
economischen toestand na den oorlog,
waarbij hij verklaarde, dat Frankrijk, met
zijn ertsen, ijzer en kali, en met de ontwik
keling zijner zware industrie, in kracht is
toegenomen.
NOORWEGEN
NOORWEGEN GAAT ONTWAPENEN.
Ook Noorfwegen gaat ontwapenen schrijft
het „Volk". Uit Oslo wordt aan de „Voss.
Zeitung" geschreven, dat het Departement
van Oorlog aan het parlement zal voorstel
len de uitgaven voor militare doeleinden,
die tot dusver 46 millioen kronen per jaar
bedroegen, te verlagen tot 32 millioen, daar
een oorlog van Noorwegen alleen tegen een
anderen staat, gezien de tegenwoordige mi
litair-politieke positie Tan Noorwegen, niet
in aanmerking komt.
RUSLAND
NIEUWE WANDAAD DER B0LSJEWIKI
Kathedraal in de lucht laten
vliegen.
Naar uit Moskou wordt gemeld, hebben
de bolsjewiki te Charkof de hoofdkathe
draal met dynamiet in de lucht laten vlie
gen.
De vernietiging van het godshuis ge
schiedde op speciaal bevel van de leiders
der anti-God-beweging.
8RITSCH-1NDIE
DE VERZETSACTIE TEGEN ENGELAND
Nieuwe aanval op het zoutdepot
van Wadala.
Een groot aantal vrijwilligers, waaronder
vele vrouwen, hebben gisteren een nieu
wen aanval ondernomen op het zoutdepot
van Wadala. bij Bombay. De politie had
echter uitgebreide maatregelen genomen en
wist de menigte, die geschat, wordt op
10.000 personen, tegen te houden. Hierbij
werden ruim 60 personeu gewond. Ook
eenige politie-manschappen en -officieren
werden gewond. Vele personen, mannen zoo
wel als vrouwen, werden gearresteerd. On
der hen bevindt zich ook de vrouw van een
vooraanstaand lid van de Congres-commis
sie te Bombay.
Zaterdag hebben 150 vrijwilligers op
nieuw een aanval gedaan op de zoutdepots
te Dharasana. De politie, versterkt door
troepen, voerde een charge uit met haar
knuppels. Honderd en zes vrijwilligers wer
den gewond en in het. ziekenhuis opgeno
men.
Te Rangoon is de toestand thans bijna
normaal, doch in de haven ligt de arbeid
nog stil. Enkele op zichzelf staande aan
vallen hebben plaats gehad en een zekere
opwinding en zenuwachtigheid vallen nog
steeds te constateeren. 's Avonds wagen
zich slechts zeer weinigen op straat. Viel
en veertig personen met kogelwonden zijn
in het ziekenhuis behandeld. Onlusten op
groote schaal hebben echter niet meer
plaats gehad.
zenden betoogende boeren, die een drei
gende houding aannamen.
De gouverneur liet op de menigte schie
ten, waarbij twee personen gedood en drie
ernstig gewond werden.
Enkele dagen later ontmoette de gou
verneur opnieuw een stoet betoogers, doch
ditmaal gelukte liet de menigte doOr liet
afvuren van een los salvo uiteen Ie doen
INDO-CHINA
Nieuwe onlusten in Indo-China.
Voigens berichten in de Fransche bladen
is in Indo-China een nieuwe opstand uit
gebroken, thans onder do boeren, die ver
bitterd zijn door de groote duurte en de
hooge belastiijgen.
De gouverneur ontmoette op zijn inspec
tiereis door het gebied, waar de onlusten
uitgebroken zijn, een stoet van eenige dui
JAPAN
EEN NASPEL VAN DE VLOOT-
CONFERENTIE.
Volgens een telegram van de „Exchange
Telegraph" wordt het waarschijnlijk ge
acht, dat de Japansche minister van Ma
rine admiraal Takarabe zal aftreden, naar
aanleiding van de motie van den Japan-
schen vlootkrijgsraad, waarin de raecning
tot uitdrukking komt, dat de regeering bui
ten hare bevoegdheden is gegaan door liet
Londensche vlootverdrag te enderieekenen,
zonder rekening te houden met het ad
vies van den marinestaf. Zelfs het aftre
den van de geheelc regeering wordt in dit
verband eveneens tot de mogelijkheden ge
rekend.
Het conflict, ontstaan tusschen het kabi
net en de marine-autoriteiten, loopt over
de artikelen 11 en 12 van de Grondwet.
Deze artikelen behelzen dat de keizer het
opperbevel heeft over leger en vloot en dat
hij het recht heeft, te beslissen over <le or
ganisatie en vredessterkte van leger en
vloot. De premier meent dat het kabinet
het volste recht bezat, de sterkte van de
vloot op eigen gezag te bepalen en dat het
verdrag het best-bereikbare compromis
was. Hij aarzelde niet te zeggen, dat ver
geleken met de belangrijke kwesties, die
het land heeft op te lossen, zooals de werk
loosheid, de strijd die reeds sedert lang
over het opperbevel bestaat niet de aan
dacht verdiende, die het land er aan
schenkt. Deze democratische ideeën van
den premier wekken de woede op der mili
taristen.
Volgens den correspondent is er, afge
scheiden van het geschil over het vlootver
drag, een echter constitutioneele crisis ont
staan, die alleen kan worden opgelost door
amendeering van de Grondwet tot bepaling
van het gezag van het kabiuet tegenover
den Geheimen Raad en de militaire bon-
BINNENLAND
Verstrekking van het Calmette-vaccin in
Nederland gestaakt.
..Een corerspondent van het Nederl. Cor
respondentiebureau te 's-Gravenhage meldt,
dat de Nederlandsche regeering in afwach
ting van den uitslag van het onderzoek naai
de oorzaak van de sterfgevallen onder zui
gelingen te Lübeck, na behandeling van
Calmette-vaccin en van nadere proeven,
besloten heeft, dat het Rijksserologisch In
stituut te Utrecht, dat tot dusver dit vac
cin verstrekte voor proeven bij kinderen
uit tuberculeus© omgeving, de vev trokking
zal staken.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Noorwegep is van plan zijn militaire uit
gaven in te krimpen.
Een scheepsramp o phet Kanaal. Veer
tien man omgekomen? (Buiten). Berichten).
Nadere bijzonderheden omtrent de tocht
van de „Graf Zeppelin". Zwaar stormweer
Vrijdagavond. (Luchtvaart).
BINNENLAND.
Doodelijk ongeluk bij de rotswoningen
te Geulhem (Gem. Berichten, 3de blad).
St. Franciscus Liefdewerken.
Centraal verband in het
Bisdom Haarlem.
Bovengenoemd Verband heeft een ver
gadering gehouden in het Franciscushuis
aan de Zoetestraat te Haarlem.
Bijna alle afdeelingen waren vertegen
woordigd. De gastheer, pater H. Smits O.
F.M., directeur der Haarlemsche afdeeling,
heette de talrijke aanwezigen welkom.
Hierna opende de voorzitter, pater A.
Went S.C.I., de vergadering met heb S. F. L.
gebed en deed vervolgens in zijn openings-
Avoord uitkomen, dat deze vergadering in
het teeken zou staan van den ouderen S.
F. L. jongen, den vakjongen. Do notulen
der vorige vergadering werden ongewij
zigd goedgekeurd. De concepten van statu
tenwijziging en huishoudelijk reglement, die
op de vorige vergadering to Leiden behan
deld waren, werden met algemeene stem
men aangenomen, nadat de voorzitter nog
eenige desiderata van Z. D. H. den Bis
schop er aan toegevoegd had. De behande-
Jiiig der begrooting en vaststelling der con
tributie over 1930 boden stof tot opmerkin
gen van financicel-techniselicn aard. Hierna
hield pater van Nuenen O.E.S.A., directeur
van het S. F. L. te Utrecht, interessante
causerieën (getrokken uit jarenlange erva
ring) over tweo heel actueele onderwer
pen: vadersavonden en padvinderij in het
S. F. L. Van de gelegenheid om vragen
te stellen Averd een druk gebruik gemaakt.
Hierna werd even gepauzeerd.
Na de pauze werd rapport uitgebracht
over een zeer urgent S. F. L. vraagstuk.
Een zeer levendige gedachtepwisseling
volgde hierop.
To ruim elf uur sloot de voorzitter met
gebed do ongemeen geanimeerde vergade
ring.
Draadnagelfabrieken te Helmond stopgezet
On tslag van 250 arbeiders.
Vrijdag zijn tusschen de Directie der
N.V. Gebr. van Thiel's Draadnagel-, Klink
nagel- en Moerboutenfabriek te Helmond
en de diverse Bondsbesturen met den
Rijksbemiddelaar, mr. Aalberse, bespre
kingen gehouden inzake de aangekondigde
stopzetting der fabrieken van de N.V. van
Thiel.
Uit de besprekingen bleek, dat hier fei
telijk geen sprake is van een conflict,
maar dat het voor de fabriek een onmoge
lijkheid was om verder te werken wegens
de malaise en de dumping van het buiten
land. Na heen en weer-besprekingen stelde
mr. Aalberse voor, dat de Directie zich
met de Bondsbesturen naar den Minister
van Arbeid, Handel en Nijverheid zou be
geven, om met deze te conferceren.
Deze conferentie met den minister had
om drie uur plaats. De minister beloofde
de zaak zoo spoedig mogelijk te onderzoe
ken, doch kon betreffende hulpmaatrege
len nog geen verdere toezeggingen doen.
Do draadnagelfabrieken van de N.V.
Gebr. van Thiel aan den Kanaahveg te
Helmond zijn Zaterdagmiddag om twaalf
uur gesloten. Ongeveer 250 arbeiders komen
hierdoor zonder Averk. Op zijn ongunstigst
zal de stopzetting tot 1 Jan. a.s. duren.
Mocht e\'enAvcl het Int. Draad- en
Draadnagelverband vroeger dan 1 Jan. a.s.
worden opgericht, dan komen de fabrie
ken zooveel vroeger in werking.
Hoofdaalmoezenier Mgr. F. J. H. Evers.
Afscheid van Minister
Deckers.
De aftredende Hoofd-Aalmoezenier van
Zee- en Landmacht, Mgr. F. J. H. Evers,
werd Zaterdagochtend door den Minister
van Defensie Mr. Dr. Deckers, ten af
scheid ontvangen in 's Ministers werkkamer
ten Departemente.
De Minister heeft Mgr. Evers in zeer
hartelijke en Avaardeerende Avoordcn dank
gezegd voor al hetgeen hij in zijn langdti-
rigen diensttijd heeft gedaan in het be
lang van de geestelijke verzorging der mi
litairen van zee- en landmacht.
Minister Deckers deed ten slotte Mgr.
Evers mededeeling, dat het H. M. de Ko
ningin behaagd heeft hem, bij bevordering,
het Commandeurskruis der Orde van
Oranje-Nassau te verleenen.
