2.1ste Jaargang ZATERDAG 31 MEI 1930 No. 6606 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden bet dubbele van wordt berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop n verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder geïllustreerd Zondags blad. Charitas en maatschappelijke nooden Het propagandablad van de afdeeling Leiden der Sociaal Democratische Arbei ders-Partij reageert op wat wij reeds eeni- gen tijd geleden schreven over het socia lisme en de charita-sbeoefening (naar aan leiding van een artikel van rar. van Eek in „het Volk"). Na. twee driestarren uitvoerig, loyaal te hebben geciteerd, wordt dan o.m. het vol gende opgemerkt: De Leidsche Courant tweeërlei vergissing, zij d w a a 11 als zij meent dat maatschappelijke mis standen, waaronder een belangrijk deel der bevolking lijdt, door welwil lend optreden van individuën kunnen worden weggenomen. Zij v e r g e e t, dat de zedelijke plicht der gegoeden om van hun overvloed af te slaan ter leniging van den nood van hun mede menschen* om maatschappelijke rede nen zoo gebiedend -noodzakelijk kan worden, dat zijn vervulling door dwang moet worden afgeëischt. Wij dwalen noch vergeten! Wij zouden inderdaad dwalen, i n- d i e n wij meenden, „dat maatschappelij ke misstanden alleen door „welwillend optreden" van individuen konden worden weggenomen". Maar dat meenen wij heusch niet! Wij zijn toch levendig over tuigde voorstanders van sociale wetgeving, van sociale overheidsbemoeiingen! Wij negeeren echter dat „welwillend optreden" van individuen niet als een belangrijke de belangrijkste factor; 't zij vol mondig erkend om maatschappelijke mis standen uit den weg te ruimen of te voor komen. Wij zouden inderdaad zeer en on vergeeflijk vergeetachtig zijn indien wij vergaten, „dat de zedelijke plicht der gegoeden om van hun overvloed af te staan ter leniging van den nood van hun medemenschen om maatschappelijke re denen zoo gebiedend noodzakelijk kan worden, dat zijn vervulling door dwang moet worden opgeëischt." Maar dat ver geten wij heelemaal niet! Wij willen toch, éven goed als de socialisten, uit de belastinggelden, dus door dwang, op- eischen de benoodigde gelden voor bijv. bestrijding der werkloosheid, opruiming van krotten, enz. Wij schrappen echter daarmede niet den plicht van ieder, die daartoe in staat is, om vrij willig van zijn bezit af te staan ter leniging van an- derer nooden. Even verder in zijn artikel blijkt de so cialistische schrijver ons toch wel goed begrepen te hebben, als hij de meening van de Leidsche Courant aldus aanduidt: „Voor de leniging van den nood van onze lijdende medemenschen denken wij niet alleen en niet allereerst aan be- la-stingbetalen". Wij spatieeren hier 'n paar woorden, waar 5t op aan komt! De maatschappij wordt er toch niet slechter door, als wij als eisch stellen aan de bezitters, om vr ij willig mededeel zaam te zijn! Daarnaast blijft bij ons, éven goed als bij de socialisten de eisch, dat de Overheid door belastingheffing de burgers dwingt om mede te werken ter leniging van die nooden welke zonder overheids-ingrijpen niet kunnen of althans feitelijk niet worden gelenigd. En nu beschouwen we alleen nog maai de stoffelijke nooden van het volk en de geestelijke nooden, slechts inzoover als aan dezer leniging met stoffelijke middelen kan worden tegemoet gekomen. Maar de geestelijke nooden geeste lijk niet alleen in een meer beperkten zin, maar zoo uitgebreid mogelijk daarin kan. vaak alleen helpen het „welwillend optreden van individuen", de charitas, de waarachtige, meevoelende liefde. En zoo dikwijlB is aan een stoffelijke nood direct of indirect verbonden een be hoefte van geestelijken aard. En als dan de mensch gaat tot den mensch, niet af dalend, maar in zuivere liefde, dan kan er bij het lenigen van stoffelijken nood nog zoo veel meer worden gegeven. Neen, het socialisme kan en mag niet loochenen de ontzaglijk-groote beteekenis van de Christelijke charitas, individueel en in zooverscheiden vorm doelmatig en doeltreffend georganiseerd BELGIE DE TAALKWESTIE IN HET LEGER Ruim 20.000 miliciens kiezen Vlaamsch, 18.000 Fransch. Onlangs is uiteengezet, dat de bepalingen der Legerwet van 1928 in zake taairegeling vervroegd zouden worden toegepast op de dienstplichtigen, die einde van deze maand worden opgeroepen. Voor de eerste maal heeft het den dienstplichtigen vrijgestaan de taal te kiezen, waarin zij hun militaire opleiding wen- schen te ontvangen. Belangwekkend zijn dan ook de cijfers be treffende de keuze der taal: 22.659 dienstplich tigen hebben een eenheid met 't Nederlandsch als onderrichttaal gekozen, 18.193 verkozen eén eenheid met het Fransch als onderrichf- taal, terwijl 265 een Duitsche opleiding ver langden. In de Vlaamsche provincies (Antwerpen, West- en Oost-Vlaanderen, Limburg en het arrondissement Leuven) vroegen 1728 dienst plichtigen een Fransche opleiding, terwijl in de Waalsche provincies (Henegouwen, Luik, Luxemburg, Namen en het arrondissement Nij- velWaver) 350 dienstplichtigen het Neder landsch verkozen. In het Brusselsche vroegen 2814 dienstplich tigen hun inlijving in Fransche eenheden en 2162 in Nederlandsche. „Tel." FRANKRIJK. STIEREN- EN ANDERE GEVECHTEN In tegenwoordigheid van 8000 personen hebben Donderdag te Melun stierengevechten plaats gehad. Een groep van zes honderd leden van den bond van dierenbescherming, in autobussen van alle kanten derwaarts gekomen, protesteerde heftig tegen deze spelen. Het kwam tot botsingen, waarbij 40 personen werden gearresteerd. De manifestanten wer den ten slotte uiteengejaagd. ENGELAND HET KANAALTUNNELPLAN Naar de „Daily Herald" meldt, heeft de Britsche rijkscommissie voor de nationale ver dediging in een gisteren gehouden zitting, waaraan werd deelgenomen door Mac Donald en Lloyd George, het Kanaaltunnelplan met het oog op de eischen der landsverdediging opnieuw verworpen. SPANJE. ERNSTIGE ONGEREGELDHEDEN TE SAN SEBASTIAN. Aan de „Petite Gironde" wordt uit San Sebastian gemeli, dat in verband met het ver bod van hazardspelen de winkels, kantoren en werkplaatsen hun personeel vrijaf hebben ge geven en een stoet werd gevormd van werk gevers en werknemers. Nadat de leiders van een speelclub zich aan 't hoofd van den stoet hadden geplaatst, begaf deze zich naar het Marineplein. Daar de civiele gouverneur dit had verboden, trachtte de politie de betoogers tegen te houden en begon zij met sabels en re volvers te chargeeren. De menigte trok daarop naar het gebouw van de provinciale staten en het paleis van den gouverneur, terwijl de poli tie en de inmiddels toegesnelde gendarmes met steenen werden bekogeld. De manifestanten stremden het jfeheele verkeer en vernielden eenige tramwagens, terwijl de politie herhaal delijk chargeerde. Tegen acht uur des avonds was de rust hersteld. Er werden c.a. 15 perso nen gewond en tien jongelui gearresteerd, van wie zes later weer werden vrijgelaten. RUSLAND SOVJETLEIDERS ONDER ELKAAR. Rykof zou op Stalin geschoten hebben. De „Matin" verneemt uit Riga. dat het tij dens de jongste bijeenkomst van het Politiek Bureau te Moskou tusschen Stalin en Rykof tot hevige meeningsverschillen is gekomen. Laatstgenoemde, die onder den invloed van sterkedrank verkeerde, ontstak daarbij zoo danig in woede, dat hij zijn revolver greep en op Stalin schoot, evenwel zonder dezen te raken. Stalin en de leider der Gepeoe, Mensjinsky, zouden in verband hiermede de arrestatie van Rykof hebben geëischt. Kalinin kwam echter tusschenbeide; hij wees erop, dat Rykof we gens zijn benevelden toestand niet had gewe ten wat hij deed en hij deed een beroep op Slalin en Mensjinsky om aan het geval geen verdere ruchtbaarheid te geven. Rykof moet zich thans in een sanatorium in den Kaukasus bevinden. BRITSCH-INDIE DE VERZETACTIE TEGEN ENGELAND Een conferentie voorgesteld. Moulana-Anisahmed, secretaris van de cen trale federatie van Mohammedanen, heeft het belangwekkende voorstel gedaan van een pre liminaire conferentie tusschen den onderko ning, den nizam van Hyderabad, den onbetwis- ten leider van 70 millioen Indische Mohamme danen, en Gandhi, den vertegenwoordiger der Hindoes. Moulana meent, dat een dergelijke conferentie aanzienlijk zou bijdragen tot het overwinnen van de hinderpalen. CHINA CHINAS BURGEROORLOG. Nieuwe overwinningsberichten der Noordelijken. Volgens officieele mededeeling der noorde- j lijken hebben zij 50.000 regeeringssoldaten ge- I vangengenomen en naar Tsjengtau overge bracht, meldt de Times uit Sjanghai. De Nan- kingtroepen zouden zich langs den Peking Hankau-spoorweg terug trekken, terwijl de noordelijken de Gele rivier zijn overgetrokken en thans optrekken naar Tsinanfoe, de hoofd stad van Sjantoeng. Vergeleken met deze berichten zijn de com munique's van Nanking zeer prozaïsch. Gezegd wordt, dat de regeeringstroepen zich op drie mijl afstand van Langfeng bevinden, dat reeds een week geleden werd ingenomen en dat de troepen snel optrekken naar Sentsjau, dat nu door twee afdeelingen wordt bedreigd. Te Peking doet het bericht de ronde, dat Tsjang Kai-Sjek, de aanvoerder der Nanking- troepen, tijdens de jongste gevechten langs den Lcenghai-spoorweg aan een arm is gewond. BRIEF UIT CHINA. De oudste offerplaats der wereld. door P. M. Hermanns S.V.D. China. Reeds meer dan 4000 jaar branden op den Ta-Schar de offervuren. Duizenden en nogmaals duizenden pelgrims trekken jaar lijks naar deze heiligdommen. De Ta-schar is de beroemdste van de vijf heilige bergen in China. In grillige vormen en scherpge- tand stijgt de geweldige rotsmassa bij Tsinanfu uit de Schantung-vlakte omhoog. Een eigenaardig gevoel besloop mij, toen ik op een zonnigen Herfstmorgen de heili ge bergpaden en steenen trappen besteeg. Wat een geheimzinnige kracht trok da-n toch reeds duizenden jaren dien ont zaglijken menschenstroom naar den top van den berg? Zelfs van de verste lan den; uit Mongolië en Mantscboerije komen vrome pelgrims naar deze heilige plaat sen. Hun godsdienstige gevoelens en be grippen sporen hen aan tot dezen moei lijken pelgrimstocht. De vereering van heilige bergen en hoog ten speelt in het godsdienstig leven van vele volkeren ©en groot© rol. Zelfs de Jo den konden vaak niet weerstaan aan de magische betoovering der natuur, en dan verlieten zij den waren God en gaven zich over aan den eeredienst van valscho go den, zooals het Oude Testament verzekert. Ook thans nog herinnert ons den Broeken in den Harz met zijn legenden en toover- sprookjes aan den eeredienst der rotsen van onze heideusche voorouders. Hetzelfde geldt voor den Michelsberg bij Siegburg, waar vroeger Wodan vereerd werd, de Lo- rely en nog veel andere bergen in Rijnland en elders. Ook de Ta-Schar is met mythen en sa gen omweven. Deze ta-llooze legenden en heiligdommen geven een duidelijk over zicht van de Godsdienstige ontwikkeling van China-. Hoog boven op den top van den berg, die vaak door wolken omgeven is en tot den hemel schijnt te reiken, brachten de keizers hun offers aan hun opperste god Schahg-di. In de eenzaamheid en zwijgende stilte der bergen, zóó hoog, dat men zich nabij den hemel waa-nt vonden zij een geschikte plaats om offers van hulde en erkentelijk heid te brengen aan hun hoogsten god. De machtige bergmassa vormt het offer altaareen eenvoudige steenen plaat, de offertafel. De rousachtige boomstammen va-n het oerwoud, dat eens den berg be dekte, rezen als machtige pilaren in dezen dom der natuur omhoog. Het ruischen der bladeren en het geklater der wateren mengde zich met dc koraalzangen, die bij het offeren werden uitgevoerd. De keizer alleen mocht den oppersten god 't offer brengen. Hij was immers de Tiandse, de zoon des hemels en dus de plaatsbekleeder van het heele volk. Door vasten en reiniging bereidde de keizer zich voor op deze plechtigheid. In den stillen, zwijgenden nacht betrad hij de heilige plaatsen. Daar was een hout stapel opgericht. Het offerdier, een grauw veulen, later een stier, stond er naast. De zoon des hemels maakte een diepe buiging voor de Majesteit van den heer des he mels. Het mes werd in den halsslagader van het dier gestokenStuiptrekkend viel het op den grond en kleurde de hei lige plaatsen met zijn bloedKort daar op laaiden de vlammen hoog oprook wolken omhulden den bergDe reuk van het offer steeg ten hemel en tegelijk daarmee het gebed van den keizer. „Mocht ik gezondigd hebben, wil dan de 10.000 landstreken (China) deze, mijne schuld niet aanrekenen; wanneer echter de volkeren der 10.000 landstreken gezondigd hebben, laat dan hunne schuld de mijne zijn". Zoo bad eens keizer Fang (17831753 v. Chr.) tot den Heer daarboven. De aangrij pende macht der natuur op de offerplaats, de eenvoudige ceremonie maakte een over weldigenden indruk. Een waardige ver eering van het hoogste opperwezenIn de oudste tijden werd geen keizer als zoon des hemels erkend, zoolang hij geen offer gebracht had op den Ta-Schar. Vooral de stichters van nieuwe dynastiën beijverden zich om dit zoo spoedig mogelijk te doen, om op deze manier door den hemel erkend te worden. Het offer zelf bewaarde wel door alle eeuwen heen zijn oorspronkelij- ken eenvoud. Maar in later tijd trachtte ieder keizer zijn voorganger tc overtref fen door de pracht en heerlijkheid der processies, die "bij die gelegenheid plaats hadden. Het was niet mogelijk deze heerlijke processie in glans en pracht to overtref fen. In 1008 werd de Ta-Schar voor de laatste maal door den keizer bestegen. Dc zonen des hemels stelden er zich voortaan mee tevreden om in de residentie Peking hun offer te brengen. De tempel van Peking is als het ware een nabootsing van Ta-Schar. Op een ron den, aarden heuvel bouwden de Chineezen ter eere van hun hoogsten god een offer plaats, die met haar reusachtige afmetin gen, architectonische pracht en schoonheid op heel de wereld haars gelijke niet vond. In do beschrijving van den laatsten kei zerlijken pelgrimstocht zijn verschillende religieuze elementen vermeld, die de ver eering van het hoogste wezen verdoezel den en ten slottegeheel op den achter grond schoven. De eeredienst der geesten omslingert als verwarde slingerplanten den eenvoudi- gen cultus van den heer des hemels, tot er eindelijk Scha-ngdi's komen, die het vuur op den Ta-Schan dooven. Nu wordt de berg bevolkt met geesten, gnomen en el fen. De machtigste is de berggeest Ta. „De heilige bergen zijn verheven en grootsch; hun top reikt tot aan den he mel. Er daalde een geest van hen en schonk de vorsten van Fu en van Schen het leven". Zoo staat er in het Sche-djin, het oude liederenboek. Wanneer de stormen om den Ta-Sclian loeiden, dikke wolken hem om gavenbliksem en donder als de ver schrikkelijke stem van den machtigen geest weergalmde, tlan meende het ang stige menschenkind dat nu de geest zich Voor de Chineeschc vrouw is het berg beklimmen bij gelegenheid van zoo'u pel grimstocht bijzonder moeilijk. Steunend op een stok strompelt zij met haar mis vormde voeten trap voor trap naar boven. Het duurt verschillende dagen eer zij den top bereikt heeft. Rijke menschen la ten er zich in draagstoelen heen dragen. De dragers, kloeke, gespierde mannen, vormen een afzonderlijke kaste. Alle ver metele bergbeklimmers, die zich door geen gevaar laten afschrikken, worden op der- tigjarigen leeftijd in dezen stand opgeno men. Wanneer zij vijftig jaar zijn mogen VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De taalkwestie in het Belgische leger. Zal Engeland het Kanaaltunnelplan op nieuw verwerpen? De Graf Zeppelin te Lakehurst aange komen. (Telegrammen). BINNENLAND. Den floogen Raad van Arbeid is om advies toegezonden een voorontwerp van een aigemeenen maatregel van bestuur tot wijziging van het Werktijdenbesluit voor fabrieken of werkplaatsen, waarhij voor jongens en meisjes "an 15 en voor meisjes van 16 en 17 jaar het werken in twee ploegen wordt verboden (3de blad). De verdeeling van den Radio-zendtijri. (4de blad). zij er niet meer aan deelnemen. Menigeen, die langs de duizelingwek kende treden, langs gapende afgronden schommelt, sluit onwillekeurig de oogen. Maar do dragers hebben stalen zenuwen, zij aarzelen nooit. Men kan zich gerust on voorwaardelijk aan hen toevertrouwen. Ik deed gaarno afstand van het genot om die heerlijke klimpartij geheel te genieten; tenslotte kwam ik ook gelukkig langs alle trappen en bruggen bij den tempel van Tian-na-na. Als een machtige burcht troont hij op den bergtop. Het eigenlijke heilig dom bevindt zich in dc derde hal. „Daar slaapt zij!" En daarom is het paleis uiterst zorgvuldig gesloten; men wil en mag haar niet storen in haar slaap. Wij waren zoo gelukkig door een groot© spleet onder goede belichting de slapende .•Todin te zien. Zij lijkt liet meest op een Chineesch meisje van ongeveer 18 jaar, dat prachtig gekleed is. Haar beeld, dat een slapende houding heeft, bevindt zich voor hel altaar van den tempel. Daar woont zij, daar leeft zij, daar troont zij. Dc pel grims zijn hier zoo innig van overtuigd, dat zij alleen daar hun eigenlijke giften voor de godin brengen. En dit zijn dikwijls grooto sommen geld en prachtige kostbaarheden, zooals gespen, haarspelden, oorringen, kostbare hals- en armbanden. Kortom, de vereerders doen afstand van hun mooiste dingen om ze aan de godin te offeren. Wat zouden de vrouwen van rijke families, die om een zoon en erfgenaam smeeken ook niet gaar ne offeren om verhoord te worden! Zoo menig bekommerde moeder heeft een ziek, ellendig, misvormd kind: zij hoopt hier hulp en verhooring tc vinden. Om haar het lijden van haar kind nog dringender voor oogen te stellen laat zoo'n moeder een zilveren arm, hoofd, enz. met de betreffende ziekte vervaardi gen en werpt deze kunstledematen in het heiligdom. Ook laat men wel heel kleine kinder beeldjes van zilver of zijde maken, die men eveneens in het heiligdom legt. Iedere pelgrim offert aan de godin volgens zijn stand en vermogen. Ik wilde minstens door een spleet de vereerde Tian-na-na aanschouwen. Hoe groot was echter mijn verbazing toen ik de derde hal heelemaal open vond. Onge hinderd trad ik binnen en zocht dc sla pende godin. Maar nergens was zij te zien. Had ik me dan vergist? Maar dc gids gaf toch den derden tempel als „laatste slaap vertrek" aan. Zoo goed en zoo kwaad het ging wij kenden maar een beperkt aan tal woorden trachtten wij onzen gids deze grootc teleurstelling duidelijk tc maken. Had hij ons begrepen? Hij liep naar den priester met wicn hij scheen te onderhandelen. Doch hoe groot was onze verbazing toen deze ons een stapeltje Chineeschc kranten bracht. Lachend schud den wij liet hoofd en opnieuw probeerden wij ons verstaanbaar te maken. Hij lachte en wees naar den tempel, die bergopwaarts achter het grootc heiligdom ligt. Wij gin gen er heen en werden naar het slaapver trek der godin gevoerd. Weer een nieuwe verrassing! Het bed was leegMaar er zat wel een prachtig gekleed meisje in een heorlijk gebeeldhouwden stoelDc liecle zaak bleef buitengewoon raadselachtig voor mij. Had men ons bedrogenwilde men de nieuwsgierige Europeanen de sla pende godin niet laten zien?Later hoorde ik de oplossing van het raadsel: er bestaat een sprookje dat dc godin vaak haar slaapvertrek verlaat en rondwandelt. Wij verrastten haar juist op hot oogenblik dat zij opgestaan was en zich gereed maakte voor dc reis.... Een afzonderlijke vermelding verdient nog de „top des levens". In vroegere tijden stortten hier zich vclo menschen van den steilen top in den diepen afgrond. In zware ziekte der ouders hadden zij de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1