DE LEIDSCHE COURANT
Het Sprookjes-slot aan het
meer van Albano
Hoog boven den zeespiegel op een der heu
velen van Latium verheft zich het heerlijk
gelegen liefelijke stadje Castelgandolfo met
het zomerverblijf van den Paus, dat nu uit
zijn 60-jarigen slaap begint te ontwaken, en
zij het dan al niet dit jaar dan toch
zeker de volgende vacanties, gedurende den
onverdraaglijk heeten Romeinschen zomer bin
nen zijn koele muren welverdiende rust en
ontspanning zal bieden aan den Plaatsbekle
der van Christus, wiens gouden gevangenis
zich eindelijk geopend heeft. Het paleis dat
den glans van het Pauselijk Hof in de Middel
eeuwen aanschouwde, en in zijn lange galerijen
en ruime zalen in phantastische kleurenpracht,
Kardinalen, Bisschoppen, lijfwachten en ook
de voornaamste kunstenaars dier tijden zag,
zal nu in hernieuwden luister aan zijn oor
spronkelijke bestemming teruggeschonken wor
den.
De weinige toeristen, die het eenzame pa
leis bezoeken, volgen zacht de schreden van
den voormaligen Vaticaanschen gendarme, die
liians het ambt wan slotbewaarder bekleedt, en
zij wagen het nauwelijks een vraag tot hem te
richten, om de geheimzinnige, angstaanjagen
de stilte niet te storen, die reeds merkbaar is
op 't groole binnenplein, waar wellicht om de
onderhoudskosten te verminderen, alle steenen
wapenen der verschillende Pausen zijn wegge
nomen en langs de muren der galerijen als in
een magazijn zijn opgeborgen. Men ziet nau-
welks 'n klokje om iemand te roepen en de
enkele bellen die er nog zijn, geven geen ge
luid. De breede trappen zijn verlaten evenals
de gebouwen, waardoor wij soms in onze droo-
men met lichte schreden meenen te zweven;
de deuren die toegang verleenen tot de Pau
selijke vertrekken zijn gesloten en gegrendeld.
Wanneer men roept, antwoordt slechts de
echo op een toon, waarin men duidelijk de er
gernis over deze storing der stilte hoort.
Maar men moet niet aanstonds ongeduldig
worden. De stokoude slotbewaarder in zijn
paars omzoomd livrei, die sedert 60 jaar de
alleenhecrscher is in dit slot, heeft uit de ge
schiedenis van het conflict tusschen Kerk en
Slaat ook geleerd, dat men zich in het leven
heclemaal niet behoeft te haasten, want ten
slotte komt immers toch de verzoening. En
zoo wandelt ook hij op zijn gemak rond met
de reuzensleutels die nu, tegelijk met zooveel
andere dingen, voor meer moderne werktuigen
zullen moeten verdwijnen. De deuren naar de
Pauselijke vertrekken gaan open. De zware,
muffe lucht is direct vergeten wanneer men
de vensters opensluit en het heerlijke panora
ma aanschouwt, dat zich voor onze oogen ont
rolt; aan de eene zijde zweeft onze blik tot
aan de zee over de melancholieke Campagna;
aan de andere zijde, ligt rustig en kalm, schitte
rend in de heerlijke zuiderzon, met villa s en
wijngaarden omkranst, het heerlijke meer van
Albano, dat getuige was van de zeeslagen der
"keizerlijke schepen en van de weelde der Ro-
meinsche landhuizen, die over de rotsige hel
lingen van het vulkanisch gebergte verspreid
lagenen dat ook in zijne herinneringen
besloten houdt de glorierijke tijden der Pausen
die in de Middeleeuwen de geheele aarde met
haren glans cn haar pracht vervulden. De
grootsche figuren van Urbanus VIII en
Alexander VII rijzen op en zweven boven de
wateren van dit kratermeer met de eeuwen
oude gestalten van den Imperator Flavius
Domitianus, die, bang, als alle tirannen, bij de
zeeslagen zijn schip aan een ander liet binden,
zooals Plinius hel ons beschrijft.... Publius
Clodius, de verbitterde vijand van Marcus
Tullius Cicero en andere, die in deze streek
hun prachtige zomerverblijven hadden.
Belangwekkend is ook eene episode, die
door verschillende geschiedschrijvers vermeld
wordt en die betrekking heeft op het ontstaan
van 't afvoerkanaal en op den oorlog tusschen
Rome en Veji. De oorlog tusschen de beide
sleden duurde reeds geruimen tijd en het ein
de was nog niet te voorzien, ofschoon zij alle
bei vurig naar den vrede verlangden. Toen
geschiedde er plotseling iets, wat voor dien
tijd onverklaarbaar was. Zonder eenige regen
val begon het water in het meer te stijgen en
dreigde buiten haar oevers te treden. De Ro
meinen zouden gezanten naar Delphi om het
orakel te raadplegen, dat bevel gaf om hel
water af te voeren naar de Campagna, waar
op de oorlog direct en met de overwinning
van Rome zou eindigen. De Senaat handelde
geheel volgens de uitspraak van het orakel en
Veji werd ingenomen.
Doch keeren wij van deze herinneringen en
nog zoovele andere verhalen, waaraan deze
streek zoo overrijk is,' terug naar het tegen
woordige.
Het ontbreken van iedere inrichting voor ver
warming herinnert er ons aan, dat het land
goed alleen in den zomer bezocht werd. Wan
neer de Pausen zich gevoegelijk aan hun plich
ten van het Vaticaansch Hof konden onttrek
ken, gaven zij er voorkeur aan om hier een
voudig echt landelijk hun vacantie door te
brengen. Het leven uit langvervlogen tijden
vindt men hier ongerept terug: gedempt licht,
geen overtollige weelde-pracht, de vloeren
grootendeels met tegels belegd en buiten stond
een biljart, die Benedictus XIV (uit het ge
slacht der Lambertini's) voor de gasten
wenschtc; geen enkele verstrooiing dan de ge
zonde wandelingen in de open lucht; geen
modern comfort; alles is nog in den stijl van
1869 met zijn petroleumlampen en het vaat
werk en potten uit degelijk burgerlijk majo-
lika. Men voelt zich werkelijk als de prins,
die in het slot doordringt waar Doornroosje
ligt te slapen. Een sluimer van 60 jaar heeft
alle leven onderbroken, in slaap doen vallen
niet door nieuwe dingen vervangen en over
het heele kasteel, dat ons zooveel vertelt van
het leven der vroegere Pausen, de onvergete
lijke verouderde sfeer onzer grootouders uit
gegoten. En toch, wat een waardigheid ligt er
r.og in deze majestueuse omgeving, die in ze
kere mate aan zichzelf overgelaten is, in een
klimaat dat geen museum wil zijn en dat niets
'meer is dan eene residentie.
De regelmaat is behouden, en het. zwijgen is
haar trouwe lotgenoot; de souvereiniteit alom
erkend, al deed de lange verlatenheid het
p.urper verbleeken. Het appartement is oud
geworden van het wachten, doch het wacht
met zulk een getrouwheid, dat men geen recht
heeft om over haar rimpels te lachen.
Er zijn geen Zwitsers in de eerste zaal, die
toch hun terrein is, noch op de terrassen,
waar zij in oogenblikken van rust op de ba
lustrade leunden, waar zij een prachtig uit
zicht hadden op het heerlijke meer en zonder
moeite, als van een plastisch relief de geogra
fie van de eerste mythe van Rome hadden
kunnen bestudeeren; deze aarde, waar het
Alba, door Ascanius, de zoon van Aeneas ge
bouwd, zich verhief; de streek der uitgedoofde
vulkanen, waar Jupiter, vanaf den spits van
den Monte Covo regeerde, voor wie alle
stammen op denzelfden 'dag, een dag van
vrede, de bloemen en eerstelingen van de
Lente offerden.
De Zwitsers zijn er dus niet meer, en kun
nen ook niet meer hetzelfde spelletje doen als
hunne voorvaderen deze maakten in hun vrije
uren met hun hellebaarden omtrekken van
hunne voeten in de steenen vloeren. Daar
krasten zij dan hun namen en voornamen in,
zoodat zij in de herinnering van het nage
slacht bleven voortbestaan, want nog heden
zijn die namen zeer goed leesbaar.
Laten we weer eens voor een oogenblik in
onze verbeelding die zaal betreden en naast
de vier witte zuilen gaan staan;, die de groote
salon in twee helften verdeelen en we zullen
den indruk krijgen, dat ze nog nooit vandaar
weg geweest zijn. Hetzelfde geldt ook voor de
volgende zalen der Palfrenieri der kamerhee-
ren en edelgarden, die immers nog dezelfde
costuums dragen als vroeger. De troonzaal is
heelemaal in orde. De nimbus der souvereini
teit is nog niet door de groote vensters, die
over het meer in de oneindige verte schouwen,
verdwenen.
De Troonzetel van Innocentius X staat op
zijn plaats onder het rood damasten baldakijn.
De kleuren der zijde, evenals de kostbare go
belins, die,de vlucht naar Egypte voorstellen,
zijn nog ongeschonden. Na het vertrek van
Pius IX werd er niets meer veranderd. Het
verschil in stijl moet toegeschreven worden
aan het feit, dat iedere Paus de decoratie van
een of andere zaal volgens eigen smaak of die
van zijn tijd liet veranderen.
De kunst cn de smaak uit het tijdperk van
Pius IX die heelemaal niet op hoog peil ston
den, vindt men hier natuurlijk het meest ver
tegenwoordigd, daar men juist onder Paus
Mastai de laatste restauraties aanbracht, die
toentertijd als verfraaiingen golden. Het zou
daarom moeilijk worden om vergelijkingen te
maken en critiek uit te oefenen op de versie
ring der Consistoriezaal die onder Pius IX
uitgevoerd werd in een overdadigen over
gangsstijl en de biljartzaal, die heelemaal uit
gevoerd was in den stijl der 17e eeuw of tus
schen de Kardinaalskapel uit den tijd van
Clemens XIII en Urbanus VIII die, klein als
een moderne kamer, toch door groote mees
ters uit het Rijk der kunst verfraaid werden
zooals Bernini en Zaccari; zelfs de uiterste
hoeken der Loge, van waaruit Zijne Heilig
heid de H, Mis gewoonlijk bijwoonde, waren
kunstig bepleisterd en beschilderd.
Buiten deze kleine kapel draagt alles ver
der het stempel van den laasten Paus, die hier
vertoefde en dit is vooral te zien in zijn werk
en slaapkamer. De eenvoudige met rood leer
overtrokken schrijftafel, de pendule, die het
uur nog geslagen heeft, waarin Pius IX hier
in 1854 het Dogma der Onbevlekte Ontvange
nis onderteekendein de aangrenzende
slaapkamer het bescheiden koperen ledikant,
een getrouwe tweelingbroeder van de leger
stede, waarin de groote, zeer beminde, maar
nog meer bestreden Paus in de Vaticaansche
gevangenschap zijn edele ziel aan den Schep
per teruggaftwee met roode stof over
trokken bidstoelen, een klein wijwaterbakje
en aan het hoofdeinde van het bed een beeldje
der Moeder Gods, dat. na de Dogma-verkla
ring van 1854 de afbeelding der Onbevlekte
werd. Tenslotte staat er tegenover het bed een
oude kleerkast; meubelen, zooals men ze in
het huisje van een eenvoudig rustend-priester
niet bescheidener vinden kon. Nog eenvoudi
ger is de toiletkamer ingericht. Een wasch-
tafel met marmeren blad, twee waschkommen
en kannen en een klein scheerbekken. Men
zou het voor profane blikken willen vrijwa
ren, wannéér deze overgebleven bewijzen van
eenvoud en nederigheid niet tegelijkertijd als
voorbeeld en leering konden dienen.
De Paus leidde een sober eenvoudig leven,
al moest hij ook bij sommige gelegenheden
tegenover het volk een koninklijk^ pracht en
praal ten toon spreiden, waarvan een oude
schilderij eenige voorstelling geeft. Hier isn.l.
het oogenblik afgebeeld, waarop de stoet, die
den Paus op de korte reis van Rorrie naar
Castelgandolfo vergezelde, tusschen de rijen
der bewoners uit het stadje, die aan weerszij
den van den weg geknield liggen, aankomt.
Van het marmeren Vaticaan tot het lande
lijk zomerverblijf reed de gouden koets van
Zijn Heiligheid en den Kardinaal-Staatssecre
taris door de zwijgende Campagna. De eere
garde en een gewapende afdeeling gendarmen
reden voorop. Zij werden gevolgd door de
rijtuigen der Geheim-Kamerheeren en verdere
leden der hofhouding; de Pauselijke koets
werd geëscorteerd door eeh eere-garde van 12
Zwitsers te voet. De zomervacantie begon dus
met dezen plechtigen en prachtigen tocht door
de verlaten, koortsverwekkende Romeinsche
velden, wier verlatenheid en doodschheid on
derbroken werd door de ruines van oude wa
terleidingen en het groen van zeldzame pijn-
boom-bosschen.
Tweemaal werd er gerust; bij de villa Ma-
rescolti en Colonna. Zoodra men aan het slot
gekomen was, werd alle pracht en praal ter
zijde gelegd en dan begon de zomerrust.
Dc Paus, de opperpriester van Gods Kerk
was nu niets meer dan een witte priester-grijs
aard, die evenals ieder gewoon sterveling naar
het venster ging, om het blauwe water van het
meer onder hem te bewonderen. In zijn lande
lijk zomerverblijf, dat meer op een groote
dorpspastorie als op een koningsslot gelijkt en
dat slechts rijk is aan vensters die heerlijke
vergezichten geven, dankte de Opperherder
aller volkeren, zooals ieder ander mensch den
goeden God voor deze korte, maar onsterfe
lijke schoonheid der natuur en keerde dan ne
derig als altijd, doch opnieuw gesterkt terug
naar den zwaren, verantwoordelijken arbeid
aan het visschersgraf bij den 'oever van den
Tiber.
bad.
WIJ GEDOOPTEN!...
In onderstaand artikel dat wij ons
veroorloven over te nemen uit, het uitmun
tende tijdschrift Dux richt de schrijver
zdch tot de jeugd. Maar ook zij, die niet
meer tot de jeugd mogen worden gerekend,
kunnen hun nut doen met de daarin uitge
sproken apostolische gedachten.
Mocht ik u kunnen winnen voor het
apostolaat, voor het zóó heerlijke werk der
zielenredding. Mocht ik u eens en voor
goed kunnen uitheffen hoven het gewone
cn alledaagsche, en kunnen duwen, ja
boksen buiten dat kleine enge kringetje,
waarin de mensch ook de katholieke jon
gen en hot katholieke meisje, zich o! zoo
gemakkelijk opsluit.
En welk dab enge kringetje is?
Dat: waarin we zoo knusjes ons zelf
vrienden en lievelingen en troetelkinder-
tjes vinden van God, echte Onze-Lieve-
HeersbeesCjes.
Waarin we ons zoo zalig-veilig voelen
in het bewustzijn, als Roomsche jongens of
meisjes te hehooren tot de ware, alleen
zaligmakende Kerk, en dan de rest wel
gelooven.
Waarin we in b ovennatuurlij ken niet
in natuurlijken maar in bovennatuurlijken
zin echte egoisten zijn.
Willen we 't kringetje eens trekken bin
nen 't welk een egoist leeft'?
Een egoist kent maar één baat, en dat
is z'n eigen belang;
Een egoist kent maar één waarde, en dat
i is z'n eigen waarde;
Een egoist kent maa réén baat, en dat
is z'n eigen baat;
Een egoist kent maar één wil, en dat is
z'n eigen wil;
Een egoist kent maar één liefde, en dat
is z'n eigen liefde.
Dat egoisme komt voor in 't natuurlijke
o ja! maar ook in 't bovennatuurlijke.
Wij zoo niet! maar laten wij daarte
genover stellen ons bovennatuurlijk al-
truisme, onzen zielenijver, die wij vrijelijk
zich iaten uitvieren in ons apostolaat.
Door welk apostolaat?
Vooreerst door het apostolaat van het
gebed.
Elke mensch' 't is een punt van ons
Geloof krijgt voldoende genade, om zijn
zaligheid te bewerken, da's waar. Even
wel kunnen wij door ons gebed bewerken,
dat diezelfde mensch niet enkel genoeg
zaam maar overvloedige genade gegeven
wordt, en hoeveel gemakkelijker zal hij
juist onder invloed van die overvloedige
genade tot inkeer komen. En daarom bid
den.
Zoo roerend smeekte een dier zoeken
den:
„Gedenkt mij in uw gebeden!
Gebeden hebben kracht:
zij komen als stralen gegleden
door onze nacht.
Gebeden zijn gedachten
gedrenkt met innigheid
gevormd in zuiver zachte
ootmoedigheid.
Hun mild-bewogeue vrede
geneest de eenzame pijn;
gedenkt mij in uw gebeden,
Opdat ik geheeld moge zijn".
Hcnriette Roland Holst.
„Verworvenheden".
Ken je het Genootschap van het Aposto
laat dos Gebeds'?
Het vraagt u in een korte „dagelijksehe
Morgenopdracht" uw gebeden, werken cn
lijden vair den dag op lc dragen aan het
Goddelijk Hart voor dc redding der zie
len, waarvoor Jcsus zelf zich voortdurend
opdraagt in het II. Misoffer. Aldus maken
wc héél onzen dag zoo wij „blijven in
Christus" door het bovennatuurlijk, het
goddelijk leven der heiligmakende genade
tot één groot gêböd cn wel ecu aposto
lisch gebed, een gebed voor de bekeering
der -menschcir. Dit is de eerste en noodza
kelijke, graad van dit genootschap.
Dc tweede graad bestaat hierin, dat wij
voor hot bekecringswerk ook Maria's hulp
afbidden en daarvoor clkon dag een Tien
tje willen bidden. Dc derde graad is deze:
dat we maandelijks, wekelijks of zelfs da
gelijks de H. Communie willen ontvangen
bij wijze van eerherstel, om do beleedi-
gingen God aangedaan weg te nemen en
zóó onze Morgenopdracht God welgevalli-
gcr te maken.
Zou je je niet willen aansluiten bij dezen
wereldbond van gebeden cn zielenijver?
Vervolgens door het apostolaat van hel
offer.
Door met gelatenheid, ja niet graagte te
aanvaarden wat ons aan lichamelijk en
geestelijk lijden, wat ons aan miserietjes
en ellendigheid en vervelende dingen door
Gods Voorzienigheid mocht worden aange
boden, en dat omwille der zielen. Door
en dat ook weer omwille van de zielen
ons vrijwillige akten van versterving en
zelfverloochening op te leggen.
Och! Mochten we de apostolische kracht
van het offer toch steeds beter gaan be
seffen
Wanneer de priester in het H. Misoffer
de onbloedige hernieuwing van het
Kruisoffer het brood en den wijn offert,
die straks veranderen zullen in het
Lichaam en Bloed van Christus zelf, dan
is dat: pro nostra et totius mundi salute,
voor ons heil en voor het heil van geheel
de wereld.
Welnu: Christus op het Kruis geheven
tusschen hemel en aarde, tusschen" den va
der en de menschheid, dat is de beste
en heerlijkste vorm van apostolaat, want
het is het apostolaat van het offer. En
Christus na de Consecratie door priester
hand geheven tuschen hemel en aarde,
dat is wederom de beste en heerlijkste
vorm van apostolaat, want het is het apos
tolaat van het offer.
Laten ook wij dit apostolaat oefenen.
Christus gestorven op het kruis, nog al
tijd stervend op 't altaarvoor die zie
len: wij zullen ons met dat kruisoffer ver
eenigen, door ons te vereenigen met het
Misoffer, .waarbij wij ons aanbieden aan
den vader om door lijden en zelfverlooche
ning op geestelijke wijze te sterven
voor de zielen.
Ten slotte door het apostolaat van de
daad.
Allereerst door het goede voorbeeld. De
groote vijand en de sta-in-den-vveg van het
apostolaat is de Katholiek, die in de prak
tijk van het leven een wandelende ontken
ning is van zijn Katholieke beginselen.
Hoeveel apostolische aantrekkingskracht
gaat er daarentegen uit va-n een beginsel
vaste, daadwerkelijke en volop Katholieke
levenspraktijk.
En dan verdei-, waar de kans zich voor
doet: welnu! daar de handen uit de mou
wen. Zit toch niet te suffen! Maar werk
mee metterdaad op wat manier dan ook
aan den uitgroei van Christus' Rijk in de
zielen.
De wereld der zielen: die is het, welke
1 onze belangstelling vraagt en eenig en al
leen onze volle belangstelling verdient.
Kom!, laat u dus inlijven in het aposte
len-leger, op ter ziele verovering:
Wij willen het rijk van den hemel
verbreiden de wereld wijd.
Aan Jesus de volken verbinden:
aan U, die er Koning van zijt.
In Jesus Koningsharto
woedt een laaiende liefdebrand:
een vuur, dat uit zal breken
tot 's werelds verste strand!
J. Diebcn SJ.
Bondslied van het Apostolaat des
Gebeds
G. VAN GESTEL S.J.
^IllillllllllllllllillilllllllillllllllllllllllllflIIIIU
WETENSWAARDIG
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiir
DE TROUWRING.
Van alle kostbare sieraden moet voor de
vrouw niets zoo dierbaar en vol waarde zijn
als de eenvoudige gladde trouwring. Alleen
in Duitschland, vooral in het Noorden en in
Nederland, is het de gewoonte van oudsher,
dat een verloofd paar reeds een trouwring
draagt, terwijl die in andere landen eerst bij
het sluiten van het huwelijk gewisseld wordt.
In Frankrijk, Engeland, Italië en Amerika,
ontvangt het meisje van haar uitverkorene op
haar verlovingsdag een anderen ring, die óf
■kostbaar is als juweel, óf waarde heeft door
familieherinneringen, welke er aan verbonden
zijn, óf glad en eenvoudig als een trouwring.
Dezen ring draagt dan de verloofde tot den
dag van het huwelijk, waarop haar de glad
de trouwring aan den vinger gestoken werd.
De R.K. Kerk heeft het gebruik van het
wisselen der ringen, dat reeds vóóT haar tijd
bij huwelijksplechtigheden een gewichtige rol
speelde, overgeifomen. Vroeger was die ring
van ijzer. Tertullianus verhaalt, dat men eerst
later den gouden ring gebruikte, waarin niet
zelden een wensch gegraveerd werd. Derge
lijke inscripties luidden: ,,Ik breng u geluk!"
„Denk aan mijl" „Leef lang!"
Het is niet onwaarschijnlijk, dat sommige
later gevonden en van geel koper vervaar
digde ringen, waaraan een sleuteltje hing,
eveneens trouwringen waren; daaraan zou
dan de betcekenis verbonden zijn, dat de
man zijn uitverkorene met den trouwring te
vens de sleutels van 't huis overgaf. Bij Pho-
tius zegt Thersilius tot zijn jonge vrouw:
„Vroeger gaf ik u den ring van ons ver
bond; nu geef ik u dien der waakzaamheid
welke u zal helpen, het huis naar behooren
te bewaken".
De ring, dien in het heidensche tijdperk
de bruidegom aan de bruid gaf, moet als een
amulet tegen tooverij gegolden hebben. Vol
gens andere mededeelingen zou hij het teeken
der onderdanigheid geweest zijn; zoodat de
bruidegom wat alleen deze schonk den ring
daarmede zijn bruid te kennen gaf, dat zij
hem voortaan onderworpen was en hem had
te gehoorzamen en te dienen.
In ieder geval was het later de invloed van
het Christendom, die het geven van den ver
lovingsring, louter om de onderwerping der
vrouw aan te duiden, afschafte en het wisse
len der ringen invoerde als teeken, dat beide
partijen gebonden waren.
De Ilebreeuwschen droegen den ring aan de
rechter-, de Romeinen aan de linkerhand.
De vorm van den trouwring heeft vroeger
vaak veranderingen ondergaan. Van twaalf
tot zestien honderd bestaat hij dikwijls uit
twee ineengestrengelde handen, welke den in-
r.igen huwelijksband symbolisecren; of uit
twee boomstammen, die stamboomen der bei
de families voorstellen, waaruit de echtelie
den zijn gesproten.
ONVEILIGE GL OEI l.AM PH OUDERS.
Drie doodeli>ke ongevallen in 3 weken *ijds.
De electrotechnisch-adviseur bij de Arbeids
inspectie deelt het volgende mede:
Een reeks van niet minder dan drie doo-
delijke ongevallen met lamphouders (lamp-
fittingen) in een tijdsverloop van slechts drie
weken noopt mij, een beroep te doen op de
gastvrijheid van de pers, teneinde weer eens
en nu in ruimer lering dan jaarlijks doormid
del van het Centraal Verslag der Arbeidsin
spectie mogelijk is, de aandacht te vestigen
op het zeer ernstige gevaar, dat de nog alge
meen gebruikelijke dampfittingen, met name
die van het Edison- of schroeftype, kunnen
opleveren.
De hier bedoelde ongevallen zijn door niets
anders veroorzaakt dan doordat de getroffe
nen met den vinger in aanraking komen met
dat onbeschermde, d.w.z. buiten den lamp
houder uitstekende gedeelte van den lamp
voet.
Weliswaar behoort dit gedeelte aan aan
raking volledig onttrokken te zijn, doch de
porseleinen z.g. „beschermings"-ring is daar
toe meestal veel te kort.
Gebrekkige constructie.
Bovendien is de porseleinen ring gemakke
lijk breekbaar en dit gevoegd bij de ook ove
rigens zeer gebrekkige constructie van deze
lampfittingen met haar vele koperen onder-
dcelen-, welke door het gebruik herhaaldelijk
loswerken en dan gedeeltelijk blijven hangen
aan de aangesloten leiding en gedeeltelijk val
len en verloren gaan, maakt dat een goed
opmerker herhaaldelijk tal van defecte lamp
fittingen zal aantreffen, welke uitwendig on
der spanning staande deelen bezitten.
Het is dan ook niet te verwonderen, dat
met deze lampfittingen, welke van den aan
vang der invoering der electrische verlichting
af vrijwel onveranderd gebleven zijn, elk
jaar tal van doodelijke ongevallen gebeuren,
niet alleen in ons land, maar ook elders.
Het aantal ondeugdelijke schroeffittingen,
dat zich voortdurend binnen het bereik van
jong en oud bevindt, loopt in de millioenen.
Van deze worden er dagelijks vele duizenden
in de hand genomen, zonder dat de betrokke
nen zich daarbij van de mogelijkheid van ook
maar het geringste gevaar bewust zijn. Prac-
tisch gesproken, voldoet echter op dit oogen
blik geen enkele dier fittingen aan de voor
veilig gebruik zoo hoog noodig te stellen
eischen.
Wie zich dit realiseert, zal zich niet ver
bazen, dat' bij tijden zelfs in een klein land
als het onze, ernstige en doodelijke ongeval
len met lampfittingen aan de orde van den
dag zijn.
Het gevaar in vochtige omgeving,
Zeker, de omstandigheden spelen bij de
bierbedoelde ongevallen een groote rol. Be
kend is, dat in een vochtige omgeving het ge
vaar van den electrischen stroom in aanzien
lijk verhoogde mate aanwezig is. Maar ook
andere factoren zijn daarop van invloed, en
niet ieder is in staat deze te beoordeelen.
Een omgeving kan uit meer of minder goed
geleidend materiaal bestaan, of er kunnen
zich goed geaarde deelen in de nabijheid be
vinden, waarmede men in aanraking is of kan
komen. Men kan niet verlangen, dat men zich
van al dergelijke, soms wisselende omstan
digheden voortdurend rekenschap geeft. Bo
vendien wordt hetzelfde type lamphouder nu
eens hier en dan weer daar gebruikt; in het
eene geval zal een aanraking van den lamp
voet geen voelbaren stroomovergang veroor
zaken, terwijl in het andere geval, zoo het
noodlot wil, de man, de vrouw of het kind bij
de eerste aanraking op de plaats zelf leven
loos ineenzinkt.
Hoe vreemd het zeker ook in de ooren zal
klinken, er bestaat in de electrotechniek geen
gebruikstoestel dat zoo slecht is samenge
steld en zulk een ernstig gevaar oplevert als
de algemeen gebruikelijke metalen lampfit
tingen, en tóch is er waarschijnlijk geen enkel
ander gebruikstoestel, dat meer in de han
den van leeken komt dan juist dit.
De in den aanvang van dit opstel vermelde
ongevallen staan, zooals wel begrepen zal
zijn, geenszins op zich zelf. Slechts frappeert
het, dat er in zoo'n korten lijd door zulke
eenvoudige toestellen drie dooden te betreu
ren zijn, terwijl dergelijke ongevallen in hel
geheel niet behoeven voor te komen.
Er zijn verschillende soorten bakelieten
lampfittingen in den handel, waarmee onge
vallen practisch uitgesloten zijn. Deze lamp-
fittingen zijn:
1. geheel uit een stuk en duurzaam isolatie
materiaal vervaardigd, n.l, bakeliet, en kun
nen zelf uitwendig dus nimmer onder spanning
komen;
2. van zoodanige afmetigen, dat geen en
kel metalen deel van den voet der gloeilamp
kan. worden 'aangeraakt, onverschillig of het
een kleine of groote lamp is;
3. geheel uit één stuk vervaardigd, zoodal
geen deelen van de lampfitting kunnen wor
den verwijderd en dus ook niet verloren kun
nen gaan, of, de lampfittingen zijn wel uit
twee deelen gemaakt, maar bij verwijdering
van den mantel, welke als bescherming van
den lampvoet dient, wordt de lampfitting on
bruikbaar.
Voorschriften in het Veiligheidsbesluit
In het in bewerking zijnde Veiligheidsbe
sluit zal naar alle waarschijnlijkheid dan ook
het gebruik van bakelieten veiligheidsfittingen
voor fabrieken, werkplaatsen en landbouwbe
drijven worden voorgeschreven, waardoor al
daar op den duur het gebruik der gewone on
veilige koperen fittingen moet ophouden. Het
spreekt echter van zelf, dat bij feiten als
hiervoren vermeld, hel ook zonder dergelijke
voorschriften nu reeds plicht is, zooveel mo
gelijk de algemeene toepassing der bakeiieten
veiligheidsfitlingen te bevorderen, en wel
door bij nieuwe installaties alleen, en bii
cude installaties geleidelijk, deze te gebrui
ken en de bestaande koperen fittingen te
vervangen. Ook voor huisinstallaties zal zulks
ernstig aanbeveling verdienen.
