ATTENTIE
21ste Jaargang
ZATERDAG 10 MEI 1930
No. 6589
3)e ÊcicbcJie
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2415 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsbla-d is voor de Abonnó'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend
Kleino advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrokkingen worden aangeboden of govrnagd, huur en
verhuur, koop n verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VSociale actie in eigen omgeving
In het St. Alphonsu8-retraitehuis te
Amersfoort volgt deze week een tachtig
tal personen uit alle deelen des lands,
voormannen uit de katholieke arbeiders
beweging, eon socialen cursus over de en
cycliek „Rerum Novarum".
Sedert het verschijnen van dezo ency
cliek is er veel verauderd.
Voel verbeterd ook. Wij mogen dat
niet ontkennen; 't ware ondankbaar. In
de sociale verhoudingen is veel verbeterd;
de arbeider verkeert niet moor in den
vroegeren toestand van volkomen rechte
loosheid en volkomen afhankelijkheid van
den werkgever.
Er is veel verbeterd. Maar van on
kunde en blindheid voor de feiten of van
gebrek aan inzicht in wat Christelijke
1 'en, Christelijke waarde-erkenning
van den mensch cischen, zou het getuigen,
als men zou denken, dat wij nu ook al zijn
of althans bijna zijn waarheen wij als
Christenen moeten streven.
't Is er nog ver vanaf!
En op den eersten avond van de hier-
bedoelde sociale week hield rector J. Bots
een rede, waarin hij o.m. zeide:
Dat, na vijf eeuwen van stelselma
tige propaganda voor het ongeloof en
de eigenbaat, in 39 jaar de encycliek
Rerum Novarum den invloed dier pro
paganda niet heeft kunnen te niet
doen, behoeft ons niet te Verwonde
ren. Maar wat ons wol verwonderen
mag, is, dat wo zelf ons in die jaren
nog niet voldoende hebben ingewerkt
in de heerlijke gedachte van dezen
zendbrief.
Dat nu is het doel van deze reeds
bijeenkomsten, zooals het het doel
moet zijn van hen, die zich ge
plaatst zien in de schoone, maar
moeilijke positie van arbeidersleiders.
Ondanks de organisaties, ondanks
de beperkte wettelijke bepalingen,
staan we nog steeds, ja meer zelfs dan
voor 39 jaar, tegenover de machtscon
centratie van het kapitaal. De woe
ker, die duivol, die aan het kapitaal
zijn wansmaak geeft, is nog steeds de
drijfveer van het kapitaal, van het
bedrijfsleven.
De eenheid in het bedrijfsleven, de
wederkeerigo belangstelling van den
arbeider on den leider in het bedrijf,
zoo schoon gedemonstreerd in de mid
deleeuwen, is verbroken en de begin
selen, neergelegd in de encycliek,
hebben die eenheid nog niet kunnen
herstellen.
In deze woorden ligt vèèl waars, dat
stof geeft tot ovordenken
Do meuschhoid heeft behoefte aan le
vensvreugde levensvreugde, die heel
iete anders is clan wat wij onder genoe
gens en vermaken verstaan. Die levens
vreugde groeit op uit de beleving van den
Godsdienst. Maar de uiterlijke omstandig
heden kunnen op dien groei in meerdere
of mindero mate grooten invloed uitoefe
nen. En nu zijn de niterlijko omstandighe
den, bestaande in de sociale verhoudingen
in onze maatschappij, nog lang niet zoo
gunstig voor de levensvreugde, als zij
kunnen en moeten zijn.
De katholieke sociale beweging, de ka
tholieke politieke actio heeft daarom een
belangrijke taak te vervullen in onzen
Ijd.
Zeker, wij moeten daarbij blijven staan
jp den bodem der werkelijkheid, dus der
mogelijkheden. Wij willen en mogen geen
iet te verwezenlijken beloften doen, geen
luahtkasteelen voorspiegelen, geen onge
ronde geen onredelijke on onchristelijke
- ontevredenheid kwee' Maar wij wil-
m en mogen óók niet on beginselen van
at recht en liefde eischen laten vervloeien
in wat nu feitelijk zóó is en wat wjj, omdat
het zóó is, aanvaarden als het ecnig mo
gelijke en bereikbare en het uitsluitend
goede.
Wij moeten medewerken aan eon op
bouw der maatschappij op Christelijke be
ginselen. E n niemand vergete, dat hij
daartoe vaak meewerken kan in eigen be
perkten kring. Daden in dien kleinen
kring van eigen omgeving gesteld kunnen
inderdaad zijn van zeer grooto betockenis,
niet alleen voor hon, wien ze onmiddellijk
raken. Op sociale actio in eigen omgoving
mogen wij wel eens meer bedacht zijn!..
BUITENLAND
VAN HET VATIC AAN
EEN EIGEN PAUSELIJK ZEESCHIP?
Naar aanleiding van de zeereis van den
kardinaal-legaat naar het Eucharistiseli
congres te Carthago wordt in Rome we
derom druk het vraagstuk van oen eigen
pauselijk zeeschip '»e«prokon.
Dit toch i6 een cisch van een souverei-
nen staat en bovendien zeer gewenscht,
daar de H. Stoel, naar beweerd wordt,
600.000 lire heeft moeten betalen aan de
particuliere Italiaansche stoomvaartmaat
schappij Florio, om den pause'ijken legaat
op passende wijze naar Tunis te vervoeren.
Volgens de ,.Cornspondenza zou men
na de owning van het Vaticaanscho spoor
wegstation ook du vraagstuk zoo spoedig
mogelijk oplossen.
DU1TSCHLAND
Veertien milliard per jaar voor sociale
doeleinden.
In de begrootingscommissie van den
Rijksdag heeft minister Dietrich gisteren
morgen in antwoord op critiek van com
munistische zijde hel volgend staatje over
gelegd ter kenschetsing van den heer-
schenden economischen toestand. De mi
nister noemde de uitgaven voor sociale
doeleinden op de loouende begrooting als
volgt: Werkloozenuitkeeringen Mk. 4200
millioen. Zicktewetuifkeeringen Mk. 3800
millicen. Oorlogsir.va'ieden Mk. 2400 mil
lioen. Armenzorg Mk. 1500 millioen. Onge
vallenverzekering Mk. 1100 millioen. Pen
sioenlasten Mk. 1000 millioen. Totaal 14
milliard per jaar!
SPANJE.
DE TOESTAND IN SPANJE.
Bloedige studentengevechten.
Uil Madrid wordt gemeld, dat te Se
ville do algemeeno staking is uitgebroken.
Do politie moest tweemaal ingrijpen om
betoogingen te verhinderen en de orde te
herstellen.
Toen do rector der universiteit te Sc-
villa de colleges weer wilde openen, kwam
het tot hevige gevechten tusschen repu-
blikemsche en katholieke studenten, die
tegen hot hijschen van de roode vlag wa
ren. Talrijko studenten werden gewond.
De universiteit werd opnieuw gesloten.
In aansluiting op deze gevechten vorm
den de republikeinsche studenten luidruch
tige straatdemonstraties, waaraan door
een sterke afdeeling politie een einde
werd gemaakt.
Hoewel uit Spanje te Perpignan aange
komen reizigers zeggen, dat alles er rustig
is, wordt er aan de grens oen zeer streng
toezicht geoefend. Buitenlandsche bladen
worden nauwkeurig doorgezien en achter
gehouden w-annecr hun nieuws tenden
tieus wordt geacht.
FRANKRIJK.
NA DE OVERSTROOMINGEN.
Ernstige klachten.
Minister-president Tardieu heeft twee
vertegenwoordiger» ontvangen van het co
mité voor de openbare inschrijving ten
gunste van de slachtoffer» der overstroo
mingen. Zij overhandigden bem een cheque
van 46 millioen francs, zijnde de geiden,
die het comité heeft ontvangen.
De ..provinciaal", die zijn vaste kronie
ken in dc „Temps" schrijft en die in dit
geval tot oordeelen bevoegd is, daar hij
Fraai Is onie sortcering
gewone lage prilzen, st/ilen
een schitterend ORNAtflEIT ot I
GLASLAMP te koopen. - Kq
kijken en U bent een ifiyt elk
AALMARKT 12 V TEL. 1732
(Red.) 164
te Montaubau woont, klaagt intusschcn
steen en been ovor de bu.eaucratisohe
manier, waarop do steunverloening ge
schiedt. De geteisterden zitten nog steed*
te wachten totdat de staat klaar is met
het nakijken, registreeron en visecren der
ingevulde papieren Het parlement, dat tot
3 Juni op reces i», moet dan nog beraad
slagen over de wijze waarop het beJrag
der vrijwillige steungelden zal worden ver
deeld.
De eerste telourgestaldcn zoo zog de
schrijver zijn stellig de edelmoedige schen
kers. Hun geld was als 't ware toegesneld
om de ongelukkigen te helpen. Niemand
voorzag dat het rechtstreeks in do staats
kas terecht zou komen. Dit i« n misbruik
van vertrouwen tegenover de sclioiike s
Het comité, <lnt '.c go'den had entvan ;?n,
had de speciale opdracht voor de verdee
ling er van zorg te dragen en het had niet
het recht deze taak aan den staat over te
dragen. En de &taa; hoeft, wanneer hij
zich in de plaats van het comité ste't, niet
het recht de hem toete-trouw 'e cel'en
onder zich te houden. En wat heeft het
parlement te maken met dc bedragen, die
particulieren uit hun eiveu zak hebben
gehaald om medeburgers te helpen?
BRITSCH-INDIE
DE ONRUST TE SJOLAPOER.
Officieele Britsche lezing van de excesset
Na de bloedige bctsinven die te Sjola-
poer hebben plaats gehad, was het giste
ren betrekkelijk rustig. Over deze onlus
ten doen allerlei geruchten de ronde, ook
wat betreft het aantal slachtoffer1- De
districts-magistraat van Sjolanoer heeft
evenwel oen communiqué over de gebeur
tenissen uitgegeven, waarin hei volgende
wordt gezegd: Do districtwmagistrant van
Sjolapoer meert de bevolking van do stad
te moeten iucdedcelen, dat Woensdag een
menigte van eenige duizenden personen den
magistraat, den hoofdcommissaris van po
litie en oen k'cine politie macht heeft aan
gevallen op den Ekroe-wog. De menigte
wierp ongeveer 1 1/2 uur met steencn en
bleek van plan te zijn tot ernstige geweld
dadigheden over te gaan. Hierop gaf do
distrietsmagistraat, na de menigte twee
maal gewaarschuwd te hebben, aan de po
litie bevel te vuren.
Hierna viel de bevolking de ongewapen
de politie-mannen in de stad aan: zij ver
moordde or drie en verbrandden hun lij
ken. Hot gerechtsgebouw werd in brand go-
stoken en 's middags werd do politie op
nieuw aangevallen, zoodat zij genoodzaakt
was te vuren. Thans zijn er troepen aan
gekomen, die in vrachtauto's door de stra
ten patrouilleeren en op de belangrijke
punten der stad gepos'eerd zijn, zoodat er
geen vrees meer wordt gekoesterd, dat de
rust verstoord zal worden. Het dragen van
slokken is verboden, evenals samenscho
lingen van meer dan vijf personen.
Dit communiqué vermeldt echter niet,
dat twee treinen met vrouwen en kin 'eren
uit Sjolapoer zijn vertrokken naar Poo-
na, waar zij gistermorgen zijn aangeko
men. Zij voerden honden, kanarie» en kook
gerei met zich, dat zij in allerijl verzameld
hadden, toen hun aangeraden werd de stad
te verlaten.
Als reden hiervoor wordt opgegeven, dat
de verblijven der Europeanen ovor het al
gemeen zeer verspreid liggen, zoodat voor
bewaking groote politiemacht noodig zou
zijn, terwij! deze niet gemi»t kan worden
als zich nieuwe wanordelijkheden mochten
voordoen.
Do opstootje» waren het gevolg van een
reeks gebeurtenissen se lor! Maandagavond,
toen het bericht van Gandhi's arrestatie»
bekend werd. Dinsdag werd een hartal ge
houden, de katoenweverijen waren geslo
ten en er hadden grooto vergaderingen
plaats, waarop extremistische leiders het
woord voerden. Woensdag werd het werk
in de weverijen hervat, doch in een fabriek
weigerde con aantal arbeider» weer aan
het werk te gaan en belette den overigen
hun werkzaamheden te hervatten. Naar e?n
kleine politiemacht, welke de orde tracht
te te herstellen, werden steencn geworpen.
Dien morgen stak een menigte van on
geveer 500 rnan de drankwinkels in brand,
do rebellen werden evenwel door de poli
tie verspreid en de leider verzekerde later
den magistraat, dat er geen verdere wan
ordelijkheden zouden plaats vinden.
Donderdagmorgen ovenwe! begon de me
nigte do p&lmboomen om te kappen «n
toen do autoriteiten het publiek wilden
verspreiden on zos personen arresteerden,
hadden do botsingen plaats, die in het com
muniqué van den magistraat zijn besohro-
ven.
Behalve de reed» gemelde moorden wor
den nop vijf poli tie-a gen ten vermist, Jio
vermoedelijk gedood zijn. De magistraat
word verwond door stokslagen. In do zie
kenhuizen zijn vier opstandelingen over
leden, terwijl zich nog 26 gewonden daar
bevinden.
Naar uit Simla wordt gemeld hebben
veertig militaire vliegtuigen een betooging
gehouden boven het land van den hadzji
vau Turangzai, die iu de buurt van Pesha
war onrust onder de grensstammcii heeft
gestookt. De stammen in het land der Moh-
m&ud» dio na do onlusten te Peshawar
roerig waren, zijn erdoor tot rust gobraoht.
CHINA.
MASSASLACHTINGEN DOOR
BANDIETEN.
In twee weken 15.000 personen vermoord.
Dc bladen to Sjanghai molden, dat ban-
diëten van 23 April af een waar schrik! t,
wind hebben uitgeoefend in het district
Joengjang (provincie Honan), waar zij 15.«»00
personen hebben vermoord en duizenden
mcnschen gemarteld. Verscheiden plaatsen
werden door hen in brand gestoken en
vijfduizend men*chcn werden gevangen
genomen.
DE HERNIEUWDE BURGEROORLOG.
Naar de Times uit Sjanghai meldt or
den ernstige gevechten geleverd lang
Loenghai-spoorweg nabij de grens van H >-
uan-Kiangsoe, tusschen goeombineerdo
Kwomintwun- en Sanjsi-troopen togen do
regeeringstroepen. Vorder zijn andere noor
delijke afdeelingen dc Gele Rivier ovorgo-
stoken nabij Tsaotsnufoe en rukken op in
do richting van Tsining. Ook in do richting
van Soetsjaufoe rnarchecren de noordelij
ken op, terwi.l zich langs den Peking-Han-
kau spoorwog ook een grooto troepenmacht
dor Kwomintsuun voortbeweegt.
Gemeld wordt, dat muiterij is uitgebro
ken onder dc jegceringstroepon bij Pong-
poo. Dit wijst cr op, zoo wordt hier gezegd,
dat cr ernstige vijandelijkheden zijn be
gonnen en dat do Sjansi-trocpen daaraan
oen levendig aandeel nemen. Daar de bei-
do partijen haar verliezen zooveel mogelijk
verzwijgen en alleen haar successen melden,
is hot echter mooilijk den juistcn stand vnn
zakon vast te stellen.
BINNENLAND
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester
Benoemd is tot burgemeester van Brou-
orshaven de heer C. Gast.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Krijgt de Paus een eigen zeeschip?
Chinoesche bandieten hebben in twee
weken 15.000 personen vermoord.
BINNENLAND.
Een groote brand te Rotterdam (Gom.
Berichten, 3de blad).
EERSTE KAMER.
De Indische Bcgrooting Is nog
niet afgehandeld.
Minister de Graaff ging niet diep op
hot gesprokene in
Het uitvoerigst was dc minister over de
besUiurshervorming op Sooinatra. Daarbij
verdedigde hij hei vormen van groote
complexen vóór dat de adatgemcenschap-
pen zich voldoende hebben ontwikkeld,
omdat men daarop niet kan wachten en
<'r pcn schakel noodig i* tntsohon do In-
landscho en de /oo belangrijke Europoc-
sche wereld op Soematra. Het benoemen
van niet-kolonialo figuren uit Nederland
tot gouverneurs over zulke groote com
plexen (door -!cn lieer Lehman aanbe\
'en) durfde hij niet nnn. Ons bestuur i»
ogesteld (anders dan liet Britsche) op
nauwe aanraking met de bevolking en
daarvoor moet men dio grondig kennen.
VOORLICHTING MIDDENSTAND.
In de goede richting!
Onder leiding van den lieer F. K. J. He
ngn. cli'-f der afdoeling handel «u nijver
heid, it dezer dagen vanwege hot doparte
'ment vau rbeid, handel en nijverhoid mon
deling overleg gopleegj mot vortogenwoor-
digor» van een aantal voroenigingen op hot
gebied van «Ion handeldrijvcnden midden
stand. Mede was in pleno tegenwoordig de
oommivsio van contact inzake midden
-tandMUingelegenhedcn, van welke do chol
der afdcoling handel en nijverheid voor
noemd, ambtshalve voorzitter is, cn op wiei
advies de bespreking plaats vond.
Do bijeenkomst, welke to boscboitwon it
als de oersto ooncr reeks van soortgelijke
beraadslagingen, had ten «looi, aan de
werkzaamheid «Ier ondorafdecling midden
stand van genoemd departement meer be
koudheid te geven. To dien einde zullen na
tnelijk achtereenvolgens de organisatie*
der bolnnghebbcn«len groepsgewijzo tot sa
menspreking worden uitgenoodigd. Do hcci
J. J. U. Bchmal, die met de leiding dor on
derafdccling is belast, gaf een overzicht
van doel en werkwijze dor beoogde voor
lichting; een breedvoerige gedachten wisse
ling volgde, waarbij duidelijk aan het liolit
trad, «lat in onderscheiden branches veels
dezelfde moeilijkheden worden ondervon
den, zoodat er voor voorlichting ter zakt
een uitgebreid arbeidsveld is. Do organise
ties van belanghebbenden bloken con werk
zaainhcid in dezo richting /.eer op prijs te
zullen stellen.
DRIEVOUDIG ZILVEREN JUBILEUM
Zooals wij reeds hebben gemold, zullen dc hoeren G. A. v. d. Rsijdsn, J. Bink
en A. Huygcns Maandag hun zilveren jubileum herdenken in dienst der
Coöperatie „Ons Doel", te Leiden. Dc jubilarissen, van wie wij hierboven
oen foto geven, zullen Maandagavond te 8 uur in dc bestuurskamer der
Coöperatie, Haarlemmerstraat 184, gehuldigd worden