21ste Jaargang ZATERDAG 12 APRIL 1930 No. 6556 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND KERKNIEUWS STADSNIEUWS ZONDAGSBLAD 3)e £eicbdie Gou/ïo/nt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 oent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen U TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn verhuur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder geïllustreerd Zondags blad. *V De kerken. In de „Utrechtsche Kerkbode" wij'st een Gereformeerd predikant dr. H. Kaajan er op, dat er vele geestelijke en stoffelijke mogelijkheden ongebruikt voorbijgaan door het feit, dat de Protestantsche Kerken ge woonlijk zes dagen in de week gesloten blijven. En de Kerknieuws-redacteur van de „N. R. Crt" schrijft hierbij: „Inderdaad is dit gesloten houden gedurende bijna heel de week van het Protestantsche kerkgebouw allerzon derlingst. Er kon en moest veel meer van gebruik gemaakt worden. Vijf- en-twintig jaar geleden hoorden wij een theologisch hoogleeraar te Groningen er zijn bevreemding reeds over uit spreken. Veel veranderd is het sinds dien nog niet. Maar toch wel een beetje en bedriegen wij ons niet, dan gaat het steeds meer dien kant uit. Nog eens: waarom ook niet? Behoef te aan stilte en zelfinkeer zal er gelukkig! altijd wel blijven-en het huidige leven en zijn organisatie ma ken het den mensch werkelijk niet makkelijk daaraan te voldoen. „In een hoekje met een boekje"waar is het gebleven in dezen tijd van flats, radio en overal doordringend straatgedruisch 2 Daarom moet in deze samenleving het „Huis van Gebed" ook werkelijk een huis des gebeds zijn, dus van zelf inkeer en omgang met het Heilige en niet alleen maar een plaats toaar des Zondags geluisterd wordt naar hel gebed van een ander. T^e Evangelisch-Luthersclie gemeen te te Schiedam heeft dit begrepen en zal Goeden Vrijdag haar kerkgebouw den ganschen dag geopend houden. Het is nog maar een proef en de Nederlander is wat schuw voor nieuwigheden. Maar nog eens: Waar om niet?" 5t Is niet voor de eerste keer, dat wij de aandacht vestigen op 'n in Protestant sche kringen levend verlangen naar open Kerken. Wij, die bezitten onze dagelijks open Kerken, wij moeten misschien ons scha men over onze te geringe waardeering vc-r dat bezit, hetwelk anderen ons be nijden. Wij, die bezitten onze dagelijks open die zijn een „Huis v?n Gebed", èn die zijn in onwaardeerbare werkelijk heid! een Huis ■van God.... Bij ons Katholieken is in de Stille Week, in de Goede Week, de Kerk ook open op den Goeden Vrijdag, en niet alléén op Goeden VrijdagDat weten wij toch wel te waardeeren? INTERNAT. CONFERENTIES HET RESULTAAT VAN LONDEN. Minister Alexander heeft gisteravond te Sheffield een rodevoering gehouden over de vlootconferentie, waarin hij zeide te be treuren, dat geen volledig accoord ten aan zien van alle punten tusschen de vijf mo gendheden tot stand was gekomen. Hij meende echter, dat er alle reden bestond, verheugd te zijn over den vooruitgang, dio in de richting van bewapeningsbeperking was gemaakt. Spreker wees er op, dat de Vereenigde Staten, GrootrBrittannië en Japan een volkomen overeenstemming heb ben bereikt, gebaseerd op cijfers, die veel lager zijn dan te Genève in 1927 werden voorgesteld. De drie mogendheden zullen een reductie van 521.300 ton doorvoeren, hetgeen een duidelijk bewijs is, dat de pu blieke opinie gunstig staat ten opzichte van ontwapening. Een belangrijk resultaat was voorts, dat Engeland vijf kruisers, Amerika drie en Japan een kruiser zullen schrappen. De drie zeemogendheden zijn overeengekomen, dat het aantal groote kruisers zal zijn vastgesteld op 18 voor de Vereenigde Staten, 15 voor Engeland en 12 voor Japan. Minister Alexander gaf als zijn meening te kennen, dat de voornaamste beteekenis van het bereikte accoord gelegen was in den steun, dien het geeft aan de vredesbe weging en het streven naar ontwapening. Voorts biedt het accoord groote economi sche voordeden. Geraamd wordt, dat En geland tot aan 1936 60 a 70 millioen pond sterling zal besparen. Om al deze redenen achtte de minister het dwaas, te beweren, dat de oonferen- tie op een échec was uitgeloopen. DUITSCHLAND Accoord over de bierbelasting. Naar wordt vernomen is cr gisteren tus schen de regeeringspartijen een accoord bereikt over de bierbelasting, die met bijna 50 pet. zal worden verhoogd. Door bijzon dere bepalingen is rekening gehouden met de Beiersche bezwaren, zoodat de Beier- sche volkspartij het compromis alsnog kon goedkeuren. Daardoor is een veel optimis tischer stemming ontstaan ten aanzien van de aanvaarding der regeeringsvoorstellen. Heden wordt de beslissing genomen. Uit parlementaire kringen wordt verno men, dat het kabinet besloten heeft den Rijksdag heden voor de vraag te stellen of hij de regeering wil volgen of niet Worden de ontwerpen verworpen, dan zal de regeering geen machtigingswet vragen. Indien dit, zooals te verwachten is, wordt geweigerd zal de regeering den Rijksdag ontbinden. In den Rijksdag verluidt, dat volgens het resultaat van verscheiden proefstemmin- gen verwacht kan worden, dat de Duitsch- nationalen tegen de financieele ontwerpen zullen stommen. PORTUGAL Nieuwe samenzwering in Portugal. De politie te Lissabon heeft een nieuwe samenzwering tegen de regeering intdekt. Er zijn talrijke huiszoekingen verricht bij vroegere Kamerleden en o.a. is de oud-pre mier Cardozo gearresteerd. ZWEDEN DE DOOD DER KONINGIN. In den nacht van Donderdag op Vrijdag had in de haven van SwinemuiMe een plechtige rouwdemonstratie plaats. Het Zweedschc eskader, dat het stoffe lijk overschot van koningin Victoria naar Zweden zal vervoeren, lag aan de kado ge meerd. Reeds tegen den avond had de kransleg- ging plaats aan boord van het slagschip „Drottning Viktoria". Verscheidene kransen en bloemstukken werden bij den beveTvoer- der gebracht. Reeds lang voor middernacht hadden zich duizenden en duizenden in de omge ving van het bolwerk verzameld, dat ech ter op een behoorlijken afstand was afge zet. Om 12 uur 20 rolde langzaam de extra- trein, die uit 4 wagons bestond, het sta tion binnen. Het departement van buitenlandsche zaken was vertegenwoordigd door graaf Tattenbach. De generaalsuperintendant hield een kor te toespraak, waarop de koning bij do baar neerknielde. Vervolgens dankte hij. Hierop zette de stoet zich in beweging. De baar werd gedragen door Zweedsche kapiteins. Een treurmarsch werd gespeeld door de scheepskapel. Achter de baar volgde eerst dc koning. Zweedsche matrozen droegen de kransen en bloemen. Tegen 2 uur staken de Zweedsche sche pen in zee. RUSLAND Vlceschrantsoen in Rusland wordt verlaagd De verdere daliug van den veestapel als gevolg van dc massa-slachting door de boeren in verband met de geforceerde in richting van gecollectiviseerde bedrijven is aanleiding geweest tot een belangrijke 'ver laging van het vleeschrantsoen op kaarten. Volgens de nieuwe bepalingen wordt het vleeschrantsoen met 100 gram per dag voor arbeiders en employés verlaagd, waarbij s'echts 21 dagen per maand vleesch wordt uitgegeven. Alleen Moskou en Leningrad, het Don-kolengebied en het petroleumge- bied behouden het bestaande rantsoen. „Tel." Duitscher te Moskou ter dood gebracht. Naar uit Moskou gemeld wordt, is het ^doodvonnis tegen den Duitschen leeraar Dimitri Schulz Woensdag te Moskou vol trokken. Hij werd door soldaten van den Gepoe gefusilleerd. Schulz was er van beschuldigd, een anti- sovjetgroep te hebben georganiseerd. Hij had een verzoek om gratie tot Ka linin gericht, doch dit was afgewezen. BRITSCH-1NDIE DE ACTIE VAN GANDHI. Gandhi heeft medegedeeld, dat op den laatsten dag van do nationale week, Zon dag a.s., te Dandi een vergadering zal worden gehouden van de vrouwen uit Goe- jerat ter bespreking van de welvoegelijk- heid en mogelijkheid of de vrouwen van Goejerat niet alleen zullen deelnemen aan de overtreding der zoutwetten, doch zich zullen specialiseeren in net posten bij drankwinkels en winke's, waar in het bui tenland vervaardigde kleeren worden ver kocht en het boycotten van weefsels van buitenlandsch fabrikaat. Poendit Mohar Malovijas heeft te La hore eveneens aangedrongen op boycot van buitenlandsche weefsels. De importeurs moeten hun bestellingen bij inlandsche we vers plaatsen. Te Dandi worden Zondag 100.000 perso nen verwacht voor een massa-betooging tegen de zoutwetten. Na afloop zal onder trompetgeschal een afschrift der zoutwet ten in zee worden geworpen. CHINA COMMUNISTEN RICHTErJ BLOEDBAD AAN IN KWANTOENG. De „North China Daily News" publiceert een bericht uit Kioekiang volgens het wolk communisten in Kwantceng verscheiden plaatsen in brand hebben gestoken en vele personen men spreekt van oenige hon derden -J- gedood hebben. AMERIKA Na de vlootconferentie. Uit San Francisco wordt gemeld dat al daar een nieuw Amerikaanscli oorlogs schip van stapel is geloopen. Het betreft hier een kruiser van 10.000 ton, waarvan de bouwkosten ongeveer 25 milioen dollar hebben bedragen. Z. D. H. de Bisschop van Haarlem zal de volgende week alleen Woensdag en Vrijdag audiëntie vorleenen. MIJ. DER NED. LETTERKUNDE. De eerste jaren van den Tachtig-jarigen Oorlog In een onzer Noordelijke Provinciën In de maandelijksche bijeenkomst van de Maatschappij der Nederlandscho Letter kunde alhier heeft prof. dr. I. H. Gos- ses gisteravond gesproken over: de eer ste jaren van den Tachtigjarigen Oorlog in ecu onzer noordelijke provinciën. Spreker 6telde zich voor oen indruk te geven van den toestand in de provincie Friesland in den eersten tijd van den Tachtigjarigen oorlog. Meestentijds ver keerde ze in volkomen rust. De inval van Graaf Lodewijk in Groningenland in 1568 verwekte oen onzekere stemming, maar na den slag bij Jemgum boog men zich weer zonder verzet onder de regeering. Krijgs- gebeurtenissen hadden slechts plaats ge durende drie en een halve maand in 1572, maar de stadhouder Caspar de Robles kon met een kleine troepenmacht het verzet weer bedwingen: de opstand der steden, die in Holland onbedwingbaar bleek, was in Friesland van den beginne af te hope loos, want hier had men s'echts kleine stadjes, voor een deel onversterkt en waarvan dc strategisch belangrijkste door een blokhuis in bedwang werden gehou den. Het me'est hadden geleden de kloos ters, zooals vroeger vóór de hervorming in tijden van onrust ook steeds. Wil men hier den Tachtigjarigen oorlog bepaald zoo ongeveer op tijd laten begin nen, dan zou men dien, zooals Abel Ep- pens doet, in 1566 laten aanvangen. Tot aan dat jaar hadden de talrijke hervorm den, als ze geen opzien wekten, van ver volging betrekkelijk weinig last gehad en hadden ze kunnen hopen, dat zich alles voor hen op den duur ten goede zou wen den; na de gebeurtenissen van 1566 ech ter, die nog blijk gaven van een zekere naïviteit en van onwetendheid omtrent de gezindheid van de centrale regeering in het verre Brussel, wist men, dat men op het punt van den godsdienst geen verzoe ningsgezindheid van de regeering kon ver wachten. Doch een periode van bloedige straffen volgde niet: de vonnissen van den Raad van Beroerten troffen bijna uitsluitend per sonen, die reeds uitgeweken en niet meer to vatten waren; de kosten van justitie liepen niet sterk op en daalden zelfs sterk na 1572; het aantal terechtstellingen in Friesland b'-eef betrekkelijk gering; de achtergebleven ketters maakten zich on zichtbaar en werden gedekt door degenen, die onverschillig voor het Katholicisme geworden en afkeerig van vervolging wa ren. Zorg echter verschaften der regeering de Geuzen, die meer en meer de zee af sloten en wier strooptochten in het land voornamelijk op de kerkschatten gemunt waren. Zoo goed als nooit gelukte het den substituut van den procureur-generaal van het Hof cenigen van dezen in handen tc krijgen. Ongerustheid, door deze moeilijk grijpbare vijanden gaande gehouden, vrees, dat de opstand, zooals in 1572 van uit Holland naar h'er zou overslaan, noopten Stadhouder en Hof evenwel soldaten in dienst te houden en voortdurend had de stadhouder te worstelen met do Staten om geld voor doze los te krijgen. Een ge voel van malaise was stellig aanwezig, maar voor oproer of zelfs ernstige versto ring dor orde behoefde men uiet to vree zen. Het leven ging zijn gewonen gang, zooals uit het dagboek van een Frieschen boer uit die dagen blijkt, en zoowel hot borstbeeld van Caspar de Rob'es op den zeedijk bij Harlingen als de naar hem genoemde waterweg van Friesland naar Groningen bewijzen, dat do stadhouder nog wel gelegenheid en lust had tot iets meer dan tot handhaving van het gezag. Gevallen is hij ten slotte, doordat zijn eigen soldaten wegens onvoldoende beta ling in 1576 begonnen te muiten en hem gevangen namen. Vraagt men, waardoor een herstel van de koninklijke regeering onmogelijk was, ook na 1580, toen er weer een Koninklijk Stadhouder in Groningen zetelde, dan kan gewezen worden op den weerzin, dien men koesterde tegen de kunstmatig tot 15/6 in stand gehouden Katholieke Kerk. op een zekeren nationalen afkeer, dien men ge voelde tegenover een heerschappij van niet met de bevolking vergroeiende vreem delingen, maar vooral mag daarbij niet vergeten worden wat spr. nader uiteen zette Jat reeds dadelijk, nadat de Friezen zich in 1524 bij tractaat onder do Habsburgscho heeren hadden geplaatst, misverstanden en geschillen waren ^ont staan over de rechten, die van weerszijden waren toegestaan. Men had de overtui ging, dat dc regeering, die men bij con tract had aanvaard steeds, on in de laat ste jaren in toenemende mate contract breuk had gepleegd. R. K. GYMNASTIEKVEREENIGING „URLO". De eerste jaarvergadering. In het gebouw van de Zitavereeniging Pieterskerkkoorsteeg alhier lcwan^ gister avond in eerste jaarvergadering bijeen bo vengenoemde vereeniging. Kap. Gudde fun- geerdo als voorzitter, opendo op de gc- bruikelijko wijze en riep oen hartelijk wol kom toe. Spr. wees er op dat het licm aangenaam was deze eerste vergadering te mogen leiden, hij zou het weldra aan een ander toevertrouwen om dc voorzit tershamer te hanteeren want dc bestuurs verkiezing op dc agenda voorkomende zou hem van deze bezigheid ontheffen. Het stemde hem tot blijdschap dat het clubje voor een jaar nog een z.g. N.V. thans is uitgegroeid tot oen stevige vereeniging, wc'ke er zijn mag en hij hoopte dat dit in de toekomst zoo moge blijven. Hierna gaf hij de secretaresse het woord welke een keurig verzorgd verslag uit bracht van de wording der vereeniging waarin zij een cn ander uit het eerste tijd perk de revue liet passeeren. Een harte lijk applaus beloonde baar voor het ver slag. De geest, adviseur wenschte echter nog iets toe te voegen aan bet resumé n.l. de uitgaansdagjes, waarbij dan natuurlijk ook naar voren komt de heer Sperling, die steeds met woord en daad de vereeniging heeft bijgestaan en geholpen waar dit maar mogelijk en in zijn vermogen lag. Weekabonné's, die geabonneerd zijn op het Zondagsblad, worden er aan herin nerd, dat dit vanaf heden ad 50 cent betaald moet worden. DE ADMINISTRATIE. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het resultaat der Londensche confe rentie. Een militaire trein in Frankrijk ont spoord. Verscheidene personen gedood. (Buitenl. Berichten, 2e blad). In Nieuw Mexico (V. S.) is een autobus door een trein gegrepen; twintig personen zijn gedood en elf gewond. (Buitenl. Be richten, 2o blad). BINNENLAND. Rector J. C. C. Groot schrijft over de Leidsche R. K. Sportbeweging. (Sport le blad). De Missie-voetbaldag te Amsterdam. (Sport, 4do blad). Bij de biljartwedstrijden om het kam pioenschap van Nederland te Den Haag verbeterde Dommering gisteravond het Ned. Gemiddelde-record. Moons verbe terde te Lyon het wereldrecord gemiddelde eenstootscadre. (Sport 4do blad). Telling van Grondgebruik en Veestapel (3de blad). De communistische actie in de mijn streek (3do blad). Ecnige woorden van dank voor zijn werk zijn op deze vergadering wel op zijn plaats. Daarna bracht kap. Guddc een finan cieel overzicht uit waaruit blijkt dat do vereeniging ondanks velo moeilijkheden nog een batig saldo heeft te boeken. Bij het punt bestuursverkiezing decldo do waarn. voorzitter mede dat hij gemeend heeft eenige personen te moeten verzoeken als zoodanig te functioneeren. De verga dering ging er mee accoord en onderstreep te het gesprokene, zoodat bij acclamatie de vier voorgestelden werden gekozen n.l. voorz. C. Mol; secretaresse mej. J. God- dijn; penningmeester M. L. iïcrucr; le commisaris P. Hendriks, terwijl uit de aan wezige dames als 2e commissarisae werd aangewezen mej. Cor do Vrind. De heer Mol aanvaardde, onder dank voor zijn be noeming, uit handen vau kap. Guddo dc voorzittershamer welke hij hoopte te han teeren op oen wijze, welke tot groote te vredenheid van de vereeniging „Urlo" zou zijn. Hij verzocht, in verband daurmedo. om de medewerking van kap. Gudde doch vooral van do loden, want, als allen mee hielpen zou het doel, dat hij zich stelde, bereikt kunnen worden: Urlo oen oorp'aats te doen innemen in dc rij van R. K Gym- nastiekvereenigingen. De voorz. deelde hierna mede, dat dc veroeniging zich heeft aangesloten bij het Bureau voor Medische Sportkeuring tc Leiden, waardoor voor de leden de gele genheid is geooend om zich tegen vormin- dord tarief te laten keuren, hetwelk hij den loden aanbeveelt. Do voorz. deelde dan medo dat regle ment en statuten zijn overgenomen van den D. H. G. B. waarop reeds de Bisschop pelijke goedkeuring is verkregen. Hij gaat daarna ovor tot voorlezing van do statu ten, terwiil ook het liuishoude'ijk reglement in zijn geheel werd voorgelezen. Aan dc vergadering werd de vraag gesteld of men van een en ander nog verundcring wensch- te. Niemand der aanwezigen gaf zulk» tc kennen, zoodat thans statuten en regle ment als zoodanig voor Urlo bindend zijó. In verband met dc aansluiting bij den D. H. G. B. werd van dc bestuurstafel do contributie mot 1 cent per weck te ver- hoogen, dit met het oog op de Bondscon- tributio. Allen gingen hiermede aceoord. De voorz. maakte dan bekend dat het bestuur plannen heeft dezen zomer oen uitstapje tc maken enmet gering/ kosten. Dit viel ui goede aarde en had a'ler instemming wat begrijpelijk is. Bij de rondvraag kwam o.m. ter sprake de athletiekbeoefening. Het bestuur zegde toe hieraan zijn volle aandacht te schen ken om ook de liefhebbers van athlotiek ter wille te zijn. Na nog eenige aartgename gedachtenwisselingen van internen aard: dankte daarna de voorz. allen voor de gc- noegelijke besprekingen en sloot met den chr. groet dezen goed geslaagden eerste jaarvorindcring.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1