21ste Jaargang
ZATERDAG 5 APRIL 1930
No. 1650
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e £ck:belve @ou/fcoml'
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Oil blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
Een critieke tijd.
Bij de behandeling van de Begrooting
van Bnilenlandsche Zaken in de Eerste
Kamer heeft de heer Briët zich krachtig
verzet tegen het herstel der diplomatieke
betrekkingen met Rusland.
De heer Briët heeft in de Eerste Kamer
een parallel getrokken tusschen de aar
zelende houding van Europa tegen het
bolsjewistische gevaar en de soortgelijke
verdeeldheid op bet laatste der 18e eeuw,
toen de Fransche revolutie zich in Frank
rijk had vastgeworteld en zich opmaakte
om over het overige Europa denzelfden
storm te ontketenen. De overeenkomst
tusschen Frankrijk op het laatst der 18e
eeuw en Rusland in 1930 is treffend, de
overeenkomst tusschen het overige Euro
pa van toen en nu is niet minder merk
waardig.
Mr. Briët wees o.m. op de overeenkomst,
tusschen de Fransche revolutie en de Rus
sische wat betreft de houding ten aanzien
van den Godsdienst.
Ofschoon in Frankrijk vrijheid van gods
dienst was geproclameerd, werd de gods
dienst bespot, werden de geestelijken ver
volgd en vermoord, werd in het belang van
den Staat getracht den Christelijken gods
dienst uit te roeien. Een der geschied
schrijvers zegt „een rilling van ontzetting
ging door de geloovigen van Frankrijk."
Wïi men één van de stemmen uit de
Conventie. Ik noem dan Clootz, sprekende
in de Conventie. Hij gelooft, dat de men-
schelijke eenheid zal volmaakt kunnen wor
den, indien men systematisch de verschil
lende godsdiensten uitroeide, die zich nu
nog als bloedige slagboomen verhieven.tus
schen naties en rassen. De godsdienst
verleeldede godsdienstloosheid, de vol
komen ontkenning van allen godsdienst,
zou vereenigen. Of wilden de menschen
een algemeen vereenigingspunt voor hun
aller begrip en hun aller aanbidding, dat
zij dan de natuur, de onmeetbare, aanbar
den, die één is in al haar krachten en
manifestaties, dat zij dan in die groote
eenheid zich zelf, de menschheid, het volk,
als God aanbaden.
Stel hiernaast den Rus Lenin, die her
haaldelijk in zijn geschriften en redevoe
ringen er op gewezen heeft, dat het com
munistisch proletariaat en zijn leiders afle
krachten moeten inspannen 'om God, den
aartsvijand van de communistische maat
schappij, te overweldigen. Men moet, zoo
zei bij, de massa allerhande atheïstisch
propagandamateriaal in handen geven.
Die overeenstemming is verklaarbaar.
Gedurende de Fransche revolutie en ook
daarna heeft het ontbroken aan een alge
meen principieel verzet tegen haar grond
beginselen, tegen haar ongeloofstheo
rieën, tegen het absolutisme van den mo
dernen Staat, tegen de valsche gezagsleer,
dat het gezag niet uit God, maar uit den
menscb is. En die beginselen vonden hun
uitbouw in de I9de eeuw, vonden hun
voortzetting in het liberalisme en het so
cialisme der 19e eeuw.
Van de Fransche revolutie loopt één
roode draad door de geschiedenis der 19de
eeuw, die uitloopt op het bolsjewisme in
Rusland. En nu gaat het als in de 16de
eeuw. Men verafschuwt alleen de exces
sen. Het socialisme van West-Europa
biedt geen grondslag voor principieel ver
zet tegen het bolsjewisme. Immers ook
het Westersch socialisme is m zijn aard
revolutionnair.
Deze opmerkingen van den heer Brië<
moeten tot nadenken stemmen allen, die
het Russisch gevaar niet zóó ernstig aan
zien-
Ook toen, in de dagen van de Fransche
revolutie de heer Briët merkte het te
recht op moesten de volken van Euro
pa op de meest verschrikkelijke wijze boe
ten hun laksheid, hun beginselloosheid.
In een interessant artikel in de Revue
des deux Mondes van 15 Maart van dit
jaar wijst een onbekend schrijver op de
methoden van het bolsjewisme, dat één is
tegenover de verdeeldheid in <ie wereld,
dat een vaste methode volgt van bestrij
ding, terwijl de volken van West-Europa
een onzekere politek volgeD .n hun ver
weer.
Duitschland bestrijdt wel het binnen-
Landsch geva:*. maar wil toch een moge
lijk goeden klant, misschien een toekom
stig bondgenoot, niet loslaten. Engeland
wisselt tusschen hoqp en vreesnu eens
verlangt het de invasie van bolsjewisti
sche ideeën tegen te gaan, dan weer hoopt
het door vriende'ijko concessies Rusland
te bewegen zijn propaganda in zijn kolo
niën te staken; heden ncht het Gouver
nement van Mac Douild de Sovjets den
olijftak; vandaag donder', het oproer m
Zuid-Afrika, opgewekt en gesteund door
gelden, afkomstig van de llle Interna
tionale te Moskou, terwijl de Russische
regeering haar handen in onschuld
wascht. Frankrijk erkent de Sovjet-regee
ring en het bestaan van de comraunis.ische
partij in Frankrijk en meent voldoende te
doen door over de schuldenkwestie einde
loos te onderhandelen, door plaatselijke
oproeren in de koloniën te dempen en te
gevaarlijke uitsoa! tingen in Frankrijk zelf
door politie-maat:cgcien tegen ie gaan.
Maar eindelijk zijn er teekenen, die er
op wijzen, dat de gruwel van godslastering
en godsdienstvervolging, die de rev)luti>
naïre Regeering van Rusland bedrijft,
Europa heeft wakker geschud.
En de geloovigen in Europa hebben
zich met opgeheven handen gewend tot
den Al machtigen God
Moge God in dezen c r i i i e k e n tijd
veler gebeden verhooren, en van de vol
keren afwenden de vanuit Rusland drei
gende rampen. Moge God verhooren die
gebeden, welke moeten samengaan, willen
zij beteeknis hebben, met de beleving in
eigen leven ten opzichte van onze mede-
menschen van wat rechtvaardig en goed
is 1
Onmiddellijk werd van het overlijden
medeJeeling gedaan aan den Italiaanschen
minister van Buitenlandsche Zaken en aan
het kuninklijk buis.
Aan oen lang lichamelijk lijden heeft «le
dood thans ©en einde gemaakt. Een chro
nische keelziekte en een hartkwaal, waar
van de eerste symptomen zich reeds een
vijftien jaar geleden vertoonden, hebben
Zwedens koningin langzaam gesloopt. De
pogingen om genezing te vinden in haar
geboorteland Baden en in het land harer
voorkeur, Italië, hebben niet gebaat.
Koningin Victoria van Zweden was in
Augustus 1862 te Karlsruhe geboren, als
dochter van groothertog Friedrich I van
Baden en prinses Luiso van Pruisen, de
eenige dochter van keizer Wilhelm I. Zij
is dus 67 jaar oud geworden.
Toen zij 19 jaar oud was, trad zij te
Karlsruhe in het huwelijk met kroonprins
Gustaaf van Zweden, den lateren Gustaaf
V. In December 1907 besteeg zij met hem
den Zweedschen troon. Twee zoneh werden
geboren uit dien echt, kroonprins Gustaaf
Adolf, en prins Wilhelm, de bekende rei
ziger.
Terwijl koning Gutsaaf V zich uitmun
tend thuis voelde onder de democratische
Zweden, bleef de verhouding tot de Duit-
scbe prinses altijd wat stroef. Victoria was
een hooghartige vrouw, en zeer gehecht
aan haar geboorteland Vóór de revolutie
was zij vaak te gast in het groothertogelijk
slot te Karlsruhe. Na de executie van ir.
Schlageter, die zich in het Roergebied door
sabotage tegen de actie der Franschen
had verzet (1923) bracht Victoria, die voor
een buur te Baden-Baden vertoefde te
Schönau een bezoek aan Schlageter's fa
milie, welk bezoek verschillend kon wor
den geduid.
Enkele jaren geleden nog mengde rij
zich in de politiek, door te protesteeren
tegen Sjoeborg's benoeming tot Zweedsch
gezant te Rome (waar zij toen vertoefde),
omdat hij beneder» tand wilde gaan
trouwen. Op aandran^A-cn het parlement
en een groot deel der pers, die deze inmen
ging onduldbaar achtten, werd Sjoeborg
echter toch benoemd.
INTERNAT. CONFERENTIES
DE VLOOTCONFERENTIE.
Er deden gisteren sensatioueele geruch
ten de ronde omtrent een hevige uit
barsting tusschen MacDonald, Henderson
en Grandi. Grandi heeft, volgens de Ita-
liaansche voorstelling van zaken, gedreigd
de oonferentie te zullen verlaten. Hij liet
zich niet welgevallen, zeide hij, dat hij ge
heel buiten de Fransch-Engelsche bespre
kingen werd gehouden. Bovendien ver
klaarde hij, dat men niet het recht had te
Londen zonder eenige andere leden van
den raad over artikel 16 van het Handvest
van den Volkenbond te beraadslagen. Zoo
hoog is het geschil geloopen, dat Grandi
met een herzien door Italië vau het ver
drag van Locarno muet hebben gedreigd.
Intusschen heeft Grandi een juridisch
raadgever uit Rome laten overkomen.
Men kan niet zeggen, dat de toestand te
Londen er prettiger op geworden is. Wel
is waar bestaat er alle kans, dat het ten
slotte tot een driemogendheden tractaat
zal komen, maar op een vijf-mogendheden
tractaat bestaat niet veel hoop.
Op naam van de Amerikaansche dele
gatie is passage besproken voor den 22en
April a.s. Tegen dezen datum zal, indien
een vijf-mogendheden-overeenkomst niet
tot stand is gekomen, men overgaan tot
heb sluiten van een 3-mogendheden-ver-
drag, terwijl de onderhandelingen inzake
een vijf-mogendheden-pact dan verdaagd
zuilen worden.
BRITSCH-INDIE
GANDHI'S TOCHT.
Vandaag zou Gandhi het einde van zijn
tocht, de zee-kust, bereiken. Een groote
menigte wacht hem daar op.
In zijn weekblad „Young India" heeft
Gandhi opdracht gegeven, om Zondag een
algemeen begin te maken met de campag
ne van burgerlijke ongehoorzaamheid. De
eenige voorwaarde om deel t8 kunnen ne
men aan deze campagne, zegt Gandhi, is,
dat men zich volstrekt onthoudt van ge
weldpleging. Gandhi's aanhangers zullen
in het begin de massa alleen maar leiden
en later zal de massa zelf de beweging in
hand nemen. De vrijwilligers van het oon-
gres zullen, schrijft Gandhi, zich moeten
onthouden van partijstelling in geschillen
j tusschen Hindoes en Mohammedanen.
Wanneer er gewelddaden mochten plaats
hebben, dan verwacht hij van de vrijwilli
gers, dat zij het leven zullen offeren om
deze gewelddaden te onderdrukken. Stren
ge discipline en samenwerking tusschen dé
j verschillende groepen is noodzakelijk voor
een succes. Als de campagne tegen de zout-
belasting succes heeft, dient men door be
hoorlijke organisatie den boycot te verze
keren van buitenlandsche weefsels. On
deze wijze zouden wij, zegt Gandhi, 68 mil-
lioen pond sterling per jaar besparen en
werk verschaffen aan een millioen werk-
loozen.
De associatie van kooplieden te Bombay
heeft besloten alle buitenlandsche weefsels
drie maanden te boycotten ten einde
Gandhi's campagne te steunen.
Van goed-ingelichte zijde wordt ver
klaard, dat Gandhi niet zal worden gear
resteerd, tenzij hij het de regeering onmo
gelijk maakt hem in vrijheid te laten.
ZWEDEN
KONINGIN VICTORIA VAN
ZWEDEN, f
Na smartelijk lijden gestorven.
Koningin Victoria van Zweden is gis
teravond om vijf minuten over zevenen
overleden te Rome, waar zij herstel van
haar gezondheid had gezocht. Na een kor
ten, doch hevigen aanval van benauwdheid
bezweek het hart. De koning, die voorne
mens was, zich naar Napels te begeven,
kon nog tijdig door den lijfarts van de op
handen zijnde instorting op de hoogte wor
den gesteld en was bij het sterfbed van zijn
gemalin aanwezig.
CHINA
DE NIEUWE BURGEROORLOG.
Snelle opmarscb der Noordelijken.
Volgens door Havas ontvangen berich
ten is uit Nanking officieel de algemeene
teruglocht der regeeringstroepen bekend
gemaakt, die de provincie Sjanioeng heb
ben opgegeven. De noordelijke troepen
rukken m- bnitengewone snelheid op;
30.000 man der dekkingsrtoepen van Nan
king zouden aan het muiten geslagen en
naar de opstandelingen overgeloopen zijn.
Bovendien wordt bekend, dat Tsjang
Hsuliang, de heer van Mandsjoerije, aan
wien Nanking 10 mïllioeD dollar zou heb
ben aangeboden voor zijn steun, verklaard
heeft niets ie hebben ontvangen, zoodat hij
een welwillende neutraliteit zal bewaren
jegens de noordelijken.
De bandietenterreur.
Volgens berichten uit de provincie
Joennan hebben bandieten bewoners eener
stad, die de geëischte gelden niet konden
of wilden betalen, de handen boven het
hoofd vastgebonden en vervolgens met
petroleum begoten en in brand gestoken.
De bandieten vertoonen zich zc'fs in de
omgeving van Sjanghai, waar zij boerde
rijen aanvallen en de bewoners martelen,
indien de buit niet voldoende is.
Een Engelschman, Scar'et genaamd,
penningmeester van de Er.ge'seh-Chinee-
sche school te Tientsin is door bandieten
vermoord
In Sjantoeng zijn zes Zweedsche zende
lingen door "nTnoi',ten ontvoerd. Alle po
gingen tot bevujling zijn zonder resL-iaat
gebleven.
AFRIKA
KEIZERIN ZAODITOE OVERLEDEN,
Slierf zij een natuurlijken dood?
Uit Addis Abeba wordt gemeld: Kei
zerin Zaoditoé van Abessinie. de dochter
van Menelik II is Donderdag plotseling
in den ouderdom van 54 jaar overleden.
Koning Tafari Makennon regen* en erfge
naam van den troon, heeft terstond bezit
genomen van het pa'ei\ dat thans deor
troepen is bezet. De orde is gehandhaafd.
Naar het Agentschap Stcfani uit Addis
Abeba meldt, heeft het plotseling overlij
den van keizerin Zaodïtje van Abossinië
een zeer bijzondere oorzaak gehad. Aan
hangers van de keizerin, die gelijk bekend,
andèrhalf jaar geleden ten guns'e van den
energieken ne^us Tafari moes! aftreden,
onder aanvoering van den vroegeren ge
maal van de keizerin Ras Gugsa, hebben
getracht een opstandige ^beweging .en gun
ste van de keizerin op touw te zetten.
Ras Gugsa zou met 10.000 man op 31
Maart een poging ondernomen hebben om
het leger van den negus Tafari nabij Zabit
te overvallen. In den loop van den veld
slag, die geleverd werd, werd echter lias
Gugsa aan het hoofd vau zijn leger ge
dood, terwijl zijn aanhangers uiieenge-
dreven werden. De opstandelingen moeien
zware verliezen hebben ge'eden. Na ont
vangst van het bericht van den geweldda-
digen dood van Ras Gugsa is keizerin
Zaoditoé aan een „hartverlamming" over
leden. Dit zou aldus het beri'ht vol
gens de tradities des lands bet eekenen,
dat de keizerin geen natuurlijken dood ge
storven is.
Keizerin Zaoditoé (Judith) was een vTome
vrouw, die de laatste jaren van haar le
ven in een klooster doorbracht.
Zacht, bijna mompelend was haar spraak
wanneer zij zich met bezoekers onder
hield. Maar achter dit kleine, onaanzien
lijke, bedeesde uiterlijk ging een vaste wil
schuil, die vaak remmend heeft gewerkt op
den materieelen vooruitgang van Abessi-
DE INVALIDITEITSWET.
Wat teveel betaald is aan rentezegels.
In een der laatste nummers van „De
Banketbakkerij" lezen we het volgende,
dat we behalve voor de werkgevers uit
het bakkersbedrijf ook voor die uit andere
bedrijven belangrijk genoeg achten om
over te nemen.
Eenige maanden geleden is in de bla
den en ook in ons Orgaan gepubliceerd,
dat volgens het K. B. van 18 Juli 1929,
voortaan zegels geplakt moesten worden
volgens leeftijd en niet meer volgens de 5
loonklossen waarnaar men gewoon was te
plakken.
In tweeërlei opzicht kon deze regeling
verandering brengen, bijv.: Een arbeider
van 20 jaar met een uitsluitend vast loon
van f 1000.— per jaar, viel volgens de
oude regeling in de 5de loonklasse en zou
volgens de nieuwe regeling in de vierde
loonklasse vallen; omgekeerd viel een ar
beider van 22 jaar met een uitsluitend
vast loon van 800.in de 5de loonklas
se, terwijl hij volgens de oude regeling in
de 4de loonklasse viel.
De onkosten voor den werkgever kon
den dus hooger en soms ook lager worden.
Een werkgever ging hierover in beroep
om tweeërlei redenen:
ten eerste, omdat de Raad van Arbeid,
waaronder hij ressorteerde, volgens hem,
de in werking treding van het K. B. op een
te vroegen datum had gesteld (niet alle
R. v. A. hadden hierover dezelfde mee
ning) en ten tweede, omdat uit bedoeld
K. B. niet blijkt, dat „de Raad van Ar-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Koningin Victoria van Zweden overleden,
Morgen begint de algemeene burgerlijke
ongehoorzaamheid in Brilsch-lndië.
Keizerin Zaoditoé van Abessinië overle
den. Vo gens Stcfani zou zij gedood zijn in
vorband met een opstand.
BINNENLAND.
Rotterdam en Antwerpen. Kwestie
betreffende de Kali-verschepingen (3de
blad).
Rotterdam en 's-Gravenhage zijn tot
overeenstemming gekomen over eon ge
meenschappelijk vliegveld bij Delft (1ste
blad.)
Vorscheiden branden (Gem. Berichten,
3 e blad).
De oplichting bij de Haagsche Nuts-
spaarbank (Gem. Berichten, 3de blad).
beid" gehoord was, zooals de Wet voor
schrijft.
In hoogste instantie stelde de Centrale
Raad van Beroep den werkgever op for-
meele gronden in 't gelijk en ontzegde aan
het K. B. van 18 Juli 1929 verbindendo
kracht.
Voor groote werkgevers beslaat do mo
gelijkheid, dat zij nu over hel vorloopen
tijdvak veel te veel hebben betaald. Wel
licht is dit ook het geval bij enkelen onzer.
In de handelswereld zou men loyaal
aan dengene, van wien achteraf blijkt to
veel berekend to hebben, het bedrag, dat
te veel betaald is, met beleefde excuses
restitueeren. Voor den Staat zal dat waar
schijnlijk wel beneden zijn waardigheid
zijn.
Wel zal, allicht met gebruikmaking van
de noodigo paperassen-rommel het teveel
betaalde terug te bekomen zijn. Een ge
lijkluidende regeling schijnt er niet bij do
Raden van Arbeid te bestaan.
In Rotterdam wordt, volgens een inge
zonden stuk in de N. R. Crt., door den
Raad van Arbeid voorgesteld aan de
werkgevers, die restitutie wenschen: „Op
de kaarten, waarop te veel genlakt is, niet
te plakken totdat het te veel betaaldo is
ingehaald."
Onuitvoerbaar in do meeste gevallen,
omdat het te veel betaalde vaak ten voor-
dee'e is van jong personeel, bol meest
rouleerende deel der arbeiders. Hun kaar
ten zijn soms vrij spoedig weer in handen
van andere werkgevers.
Een uniforme regeling bestaat niet. Be
langhebbenden wordt aangeraden hierover
bij de Raden van Arbeid in hun district
te informeeren.
In ieder geval moet weder genlakt wor
den voor hen, die uitsluitend recht hebben
on vast loon in geld, onafhankeliik van
zijn leeftiid of geslacht volgens de oude
reeding, d. w. z.
Klasse I, iaarloon beneden 240.zo-
gel f 0.°5; Klasse TT, jaarloon van 240
tot beneden 400. zegel f 0.30; Klasse III
jaarloon van f 400 tot beneden f 600, zc-
trel f 0.40; Klasse TV, jaarloon van f 600
tot benedon 900, zegel 0.50; Klasse V,
jae-loon van f 900 en hooger 0.60.
Voor arbeiders, die op uur- of stukloon
werken of zii die kost of inwoning, of bei
den vrij hebben, moet volcens de thans
geldende regeling naar leeftijd goplakt
worden.
Hoogstwaarschijnlijk zal echter snocdig
een K. B. afkomen, waarbij men zal zor
gen, dat het op formcele gronden niet
aangoval'en kon worden en dat weer
premie-be'a'ing voor alle arbeiders vol
gens leeftijd voorschrijft.
DR. FREDERIK VAN EEDEN.
Een rijkssubsidie van f 590.—.
Wij vernemen nog, dat dr. Frederik van
Eeden een schrijven heeft ontvangen van
den heer P. C. Boutens in zijn kwaliteit
van lid der commissie van do Rijkssubsi
dies, waarin hij mededeelt, dat de Minis
ter dit jaar een extra bedrag van 500
zal beschikbaar stellen, dat aan dr. van
Eeden zal worden uitgekeerd. Zoowel de
Regeering als bovengenoemde commissie
zullen middelen beramen, dat ook in het
vervolg dit bedrag jaarlijks zal kunnen
worden uitgekeerd.
