Advertentiën.
LEEMINÉE
JONDEN GEVRAAGD
I M AïW D
Wij noodigen U uit ter bezichtiging onzer geheel gemoderniseerde Stofvrije Etalage's
in BIESiOT's van oucls^evesfigde WINKEL - HAARLEMMERSTRAAT 164.
FIRMA H. M. RIESIOT
DONDERDAG 3 APRIL 1930
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 3
BAROMETER
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen in den
morgen van 3 April 1930, medegedeeld
door het Kon. Ned Meteor. Instituut
te De Bildt:
Hoogste barometerst.776.5 te Hernösand
Laagste barometerst.: 738.7 te Akureyri.
Verwachting tot den avond van 4 April:
Meest matige Noord-Oostelijke tot Zuid-
Oostelijke wind, half tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk weinig of geen neerslag,
iets koeler.
LUCHTTEMPERATUUR:
14.2 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e. a.
Van Donderdagnamiddag 7.05 uur tot
Vrijdagmorgen 5.01 uur.
R. K. PROPAGANDACLUB
„DR. SCHAEPMAN".
In het gebouw der Zita-vereeniging hield
de R. K. Propagandaclub „Dr. Schaep-
man" gisteravond een vergadering, waarin
mr. H. Dorbeck zijn lezing over „Staats
inrichting" vervolgde.
Na een woord van welkom door den
heer H. Boekraad, die den voorzitter, mr.
H. Donders, verving, verkreeg mr. Dorbeck
het woord.
Voordat spr. zijn eigenlijke lezing aan
ving, beantwoordde hij nog een in de vorige
vergadering door den heer Hoïickx gedane
vraag.
Had spr. in zijn eerste lezing behande'd
de Nederlandsche Staatsinrichting volgens
katholieke beginselen, spr. ving nu aan
met te zeggen, dat verschillende stellingen
de staatsinrichting hadden beïnvloed zooals
liberalisme, socialisme enz. Somtijds wordt
de staat gedacht als een rechtsstaat, het
stelsel van meedoogenlooze mededinging
van particulieren onderling, zonder inmen
ging van do overheid.
Zulk een staat heeft feitelijk nimmer
bestaan, de staat bemoeit zich steeds met
de welvaart en tegenwoordig groeit het
altruïsme. Even verwerpelijk kan zijn het
tegendeel van de staatsonthouding, n.l. de
algeheele staatsbemoeiing.
In hoeverre deze bemoeiing van den
Staat moet gaan, moet voor ieder geval af
zonderlijk worden beoordeeld.
Spr. ïjehandelde verschillende systemen
als het individualistische anarchisme, dat
alle dwang uitsluit, het communistisch anar
chisme, die de mensch als een deel van
de gemeenschap beschouwt. Waar prof. Nie-
kel hierover reeds had gesproken, wilde
spr. twee andere stelsels bespreken n.l. het
bolsjewisme en het fascisme, beiden ont
staan uit een revolutie. Gaat men uit van
het standpunt dat God het gezag door een
bepaalden gezagsdrager laat bekleeden
dan zou iedere soort van revolutie uit den
booze zijn. Toch kan een vervanging van
gezagsvorm zelfs door de sterke arm ge
rechtigd zijn. In concrete is hét moeilijk te
beoordeelen of een nieuwe gezagsvorm
gerechtigd is, omdat moet vaststaan, dat de
oude gezagsvorm niet meer gerechtigd i3.
De gerechtigdheid van een omzetting
moet worden afgemeten aan 'het algemeen
belang en met het oog daarop, zal een
revolutie wel altijd als ongerechtigd moeten
worden beschouwd.
Van omwenteling moet men onderschei
den: oproer, wat b.v. tegen een bepaalden
maatregel van het gezag gaat, en daar
ieder gezag feilbaar is, is oproer steeds te
verwerpen, daar anders het gezag niet be
staanbaar zou zijn.
Een maatregel kan recht geven op pas
sieven tegenstand, zoolang het gezag zijn
rechtsgrond niet verspeelt.
Na deze uiteenzetting van de revolutie
in 't algemeen besprak spr. de Russische
rovolutie van November 1918.
Hierbij behandelde spr. nog de schei
ding tusschen Kerk en Staat en zette
het Katholieke standpunt uiteen n.l.
dat de Staat door de erkenning van
de Kerk zich zelf niet verlaagt. Spr.
haalde hierbij prof. Beyens aan, die leert-,
dat de hoogheid der Kerk, de Staat niet
verlaagt en dat de Kerk geen inmenging
van de Staat kan dulden in zuiver kerke
lijke zaken, evenmin als de Staat inmen
ging kan dulden van de Kerk in zuivere
Staatszaken of politieke zaken.
Bedoelt men echter met scheiding van
Kerk en Staat de Kerk niet te erkennen
als officieelen Godsdienst, dan kan dit toch
om een of meer redenen wenschelijk zijn,
is er echter een atheïstische staat mee be
doeld, dan is dezo scheiding tusschen Kerk
en Staat uit den booze.
Na een korte pauze besprak mr. Dorbeck
vervolgens het fascisme eveneens door een,
zij het onbloedige, revolutie aan het bewind
gekomen. Spr. ging de oorzaken na die in
Italië tot het fascisme leidde, n.l. do verwar
ring en de greep naar de macht. De fascis
tische lec werd uitgewerkt en het parle
mentarisme verdween.
Het fascisme was eigenlijk van klein-bur-
gerlijken oorsprong, geleid door socialisten,
die in den wereldoorlog zagen de kans op
een wereldhervorming. De kracht kwam
in 1920 en in 1922 is het veruit de krachtig
ste partij geworden in den grond van repu-
blikeinsche richting. Na ingrijpen op ver
schillende plaatson komt de opmarsch naar
Rome en legaliseert de koning het fas
cisme.
Dan komt er verband tusschen het fascis
me en de monarchie. Het besnoeien van de
vrijheid beschouwt het fascisme zelf als een
tijdelijk noodzakelijk kwaad. Deze revolutie
is, aldus spr., eigenlijk meer een evolutie.
Op drie zaken legt spr. den nadruk:
1. Het fascisme wil herstel van ideëele
principes die leiden tot triomf van het in-
dividualismé.
2. Die principes ontvingen uitingsvor
men, die dus niet noodzakelijk de dictatuur
medebrachten.
3. De revolutie komt niet noodzakelijk
uit het fascisme voort.
Spr. onderscheidt het algemeen fascisme
en bet Italiaansch fascisme, de uitingsvorm
van een bepaald land en deze bepaaldo
uitingsvorm behoeft niet de essentie van
het fascisme te zijn. Het fascisme zoekt
naar pacificatie der onderlinge belangen,
maar door één gezag. Spr. ging hierna de
conflicten na tusschen het fascisme en de
Katholieke Kerk, die ontstonden uit fouten
van beide kanten.
Spr. behandelde dan de vraag of de re
voluties in Rusland en Italië gerechtigd
waren.
Spr. meende in het eerste geval ontken
nend te moeten antwoorden en in het twee
de geval, maar zeer voorzichtig, de fascis
tische revolutie als rechtvaardig te moeten
beschouwen.
Na een dankwoord door den waarnemend
voorzitter, den heer H. Boekraad, aan mr.
Dorbeck, werd gelegenheid gegeven tot het
stellen van vragen, waarvan door eenige
leden gebruik werd gemaakt, waarna de
vruchtbare vergadering op de gebruike
lijke wijze werd gesloten.
ARBEIDSTOESTANDEN IN
NED.-INDIE.
Lezing van den heer C. J. v. Kempen.
Op uitnooding van de Studentenver-
eeniging voor Sociale Lezingen heeft gis
teravond in het klein-auditorium der Uni
versiteit de heer C. J. van Kempen uit Deu
Haag, oud-gouverneur van Sumatra's
Oostkust gesproken over „Arbeidstoestan
den in Nederlandsch-Indië."
De rechtszekerheid, aldus ving spr. aan,
is voor ieder raenschenkind de allereerste
voorwaarde voor een redelijk bestaan.
Na te hebben geschetst welke maatrege
len ter zake van arbeidsregelingen v^or j
Europeanen en inlanders, van overheids-
wege in der. loop der jaren zijn genomen,
vertelde spr., dat de eerste z.g. koelie-or
donnantie in 1830 tot stand kwam, toen dc
ongeregelde toestanden tc dezen aanzien I
tijdens den opbloei van Sumatra's Oost- j
kust daartoe noopten. Zonder die eenvou- j
dige voorschriften zou Sumatra's Oostkust
nooit geworden zijn wat het nu is: de pri-
mus inter pares onzer koloniale bezittin-
gen. In andere cultuurcentra riep de re- j
geering eveneens dergelijke regelingen in
het leven, waardoor de arbeiders meer en
meer lust gevoelden om op een dusdanig
soliede basis aan het werk te gaan.
Krachtens deze arbeidsovereenkomsten
was de werkgever verplicht zorg te dra^
gen voor geregelde .uitbetaling van het
loon, behoorlijke huisvesting, verstrekking
van voedingsmiddelen en goed drink- en
badwater. Deze herhaaldelijk verbeterde
ordonnantiën hebben stellig veel goed ge
daan, al geeft spr. toe, dat de Remref-
enquête ernstige feiten aan het licht heeft
gebracht. Dit waren evenwel geen fouten
van het stelsel, doch tekortkomingen in de
toepassing en gebrek aan controle van
overheidswege. Deze enqu.te had dan ook
drie belangrijke verbeteringen voor de
Oostkust tengevolge, n.l. de instelling van
een arbeidsinspectie en een raad van jus
titie en meerder politietoezicht.
Momenteel zijn de bereikte resultaten
ten aanzien van de arbeidsverhoudingen
van dien aard, dat zij do bewondering ook
van vreemdelingen terecht opwekken. Uit
voerig wijdde spr. dan uit over den strijd
om opheffing der poenale sanctie, welke
begrijpelijkerwijze een grootc ral in het ar
beidsvraagstuk heeft gespeeld. Aan de
hand van een aantal citaten toonde spr.
aan, dat ook van planterszijde geijverd
wordt voor beperking van de straf- en
dwangmaatregelen, zij het ook onder ze
kere restricties.
Vervolgons ging spr. de werving van ar
beidskrachten na, waarbij tegenwoordig,
in tegenstelling met vroeger, niet den ge-
ringsten dwang meer wordt uitgeoefend,
zoodat het woord „werving" min of meer
misplaatst is. De Javaansche emigranten
worden met uitstekend geoutilleerde sche
pen der K.P.M. overgebracht en zeer goed
gehuisvest in koloniën met een- en twee-
gezins-woningen.
Zoolang de werkgevers er niet in zijn ge
slaagd voldoende van deze kolonies te
stichten, zal het, aldus besloot spr., ook
onmogelijk zijn de poenale sanctie in haar
geheel op te heffen.
Er volgde op deze voordracht eenige
gedachlenwisseling, waarna de praeses de
bijeenkomst met dank aan den spreker
sloot.
PROF. A. EINSTEIN.
Prof. A. Einstein is gister weder alhier
aangekomen tot het geven van eenige col
leges.
PROF. G. URBAN.
Ongeveer half April wordt in ons'land
verwacht do bekende Fransche chemicus
G. Urban, hoogleeraar aan de Sorbonne
te Parijs. Prof. Urban zal hior te lande
enkele voordrachten houden, o.a. te Lei
den en te Amsterdam.
R. K. KI ES VEREENIG ING.
Vanavond vergadert de R. K. Kiesver-
eeniging in Den Burcht om 8.15 uur. De
agenda, die eenige verkiezingen vermeldt,
is niet uitgebreid. Bij de rondvraag kun
nen, zooals vanzelf spreekt, politieke aan
gelegenheden worden besproken.
Inbraak.
Hedennacht is ingebroken in de kantoren
der N.V. Kalkbranderij „Welgelegen" aan
den Zijlsingel. Verschillende lessenaars
werden opengebroken gevonden. Voor zoo
ver nagegaan kan worden, wordt er niets
vermist.
Op uitnoodiging van de philosophische
faculteit der Leidsche studenten zal prof.
dr. H. Fischer uit Muncheu in de college
zaal van het organisch chemisch laborato
rium Maandag a.s. een voordracht houden
over „Beziehungen zwischen Chlorophyll
und Hamin".
Ten nadeele van ,j. S. is aan de Bree-
straat een rijwiel ontvreemd.
UIT DE OMGEVING
NIEUW-VENNEP.
Een zes-jarig knaapje doodgereden.
Gistermiddag ongeveer half drie liepen
op de Hillegommerdijk nabij de losplaats
eenige kinderen te spelen. Voor den Pri-
viairenweg te N.-Vennep wordt aldaar uit
een aak keislag gelost, 't welk per vracht
auto's naar N.-Vennep wordt vervoerd. Ach
ter een vrachtauto van de transporteur
Mors was een zes-jarig knaapje van den
heer P. Huisman aldaar gaan hangen. Toen
deze auto achteruit moest rijden, werd door
de chauffeur achteruit gekeken, maar dezo
kon niet zien, dat 't knaapje er achter zat.
Het knaapje kwam te vallen en werd dood
gedrukt. Den chauffeur treft absoluut geen
schuld. Dr. Schreuder, die juisl aldaar op
patiënten-bezoek was en in allerijl ontbo
den werd, bon slechts den dood constatee-
ren. Het hoofdje was geheel verbrijzeld.
UIT DE RIJNSTREEK
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Jongetje aangereden.
Het vijfjarig zoontje van Z. liep gister
middag in wijk Hoorn achter den brood
wagen van Duisterhof, doch toen hij zich
verwijderde werd hij door een motorrijder
aangereden. De jongen werd over de
straat geslingerd en bekwam een ernstige
hoofdwonde. Den bestuurder trof geen
schuld.
ACADEMIENIEUWS
LEIDEN.
Doet. examen rechtsgeleerdheid, de heer
W. Veenstra (den Haag).
LAATSTE BERICHTEN
ONTPLOFFING IN DE LANDBOUW-
H00GESCH00L TE WAGENINGEN.
Prof. Grijns gewond.
Hedenmiddag te 12 uur heeft in hot la
boratorium voor Physiologie der dieren in
de Landbouw-Hoogeschool te Wageningen,
directeur prof. Grijns, een ontploffing
plaats gehad.
Een reageerbuis met ether is ontploft.
De professor kreeg daarbij brandwonden
aan hoofd en handen, terwijl zijn haren
verschroeiden.
In het laboratorium sprongen alle ruiten,
terwijl do gordijnen enz. in brand vlogen.
Hot personeel slaagde erin den brand
te blusschen.
Prof. Grijns werd na verbonden te zijn
per auto naar zijn woning overgebracht.
ONVOORZICHTIGHEID DOOR
KINDEREN.
Een kind overreden en gedood.
Woensdag speelden twee kinderen bij
een stilstaande auto van „Landbouwbe
lang" te Weert. Een der kinderen ging
achter den wagen hangen Cr wijl het 6-ja-
rig zoontje van den heer K. op een der
spatborden ging zitten. Toen de wagen
even later wegreed bemerkte do chauffeur
dit niet, met het noodlottig gevolg dat de
kleine kwam te vallen, waardoor het een
der zware wielen over het lichaam kreeg.
De chauffeur heeft ook hiervan niets be
merkt en reed door. Het kind werd naar
het Louisahuis te Roermond overgebracht.
Het is inmiddels overleden. Den chauffeur
treft geen schuld.
Ernstig motorongeluk.
Gisteravond omstreeks 8 uur heeft to
Geldrop op den Eindhovenschen weg nabij
het viaduct een ernstig motorongeluk plaats
gehad. De ongehuwde J. P. uit Helmond
reed in zeer snelle vaart op een langs den
weg stilstaande verlichte vrachtauto, met
het gevolg, dat de motor zich in de auto
vastreed. De motorrijder is in zorgwekkeu-
den toestand opgenomen in het R. K. zie
kenhuis te Helmond.
POGING TOT ZWARE MISHANDELING
Het Gerechtshof tc Amsterdam wees
heden arrest in de zaak tegen den 29-jari-
gen los werkman uit Uithoorn, die op 19
December door de vijfde kamer der recht
bank to Amsterdam wegens poging tot
zware mishandeling veroordeeld werd tot
één jaar gevangenisstraf.
Verd had in den avond van 29 Augustus
j.l. een boerenknecht bij een café te Uit
hoorn met een mes tusschen do schouder-
streek in de sleute beenstreek gestoken.
Het Hof bevestigde het vonnis, doch
bracht van de straf vijf maanden preven
tief in mindering.
Cassatieberoep op levenslange
gevangenisstraf ingetrokken.
Zooals wij reeds meldden heeft J. P.
Douwma cassatie aangeteekend tegen het
arrest van bet Amsterdamsche Gerechts
hof, waarbij hij veroordeeld werd tot le
venslange gevangenisstraf, wegens moord
en diefstal gepleegd te Amstelveen.
Naar wij thans vernemen heeft hij dit
cassatieberoep ingetrokken.
TELEGRAMMEN
DE L0NDENSCHE VL00T-
CONFERENTIE.
De zee-ziekte woedt voort.
Het antwoord van den Japanschen minis
ter op de compromisvoorstellen werd he
den opnieuw tusschen de hoofden van de
Amerikaansche, Britsche en Japanschc
delegaties besproken. Dc reserves van de
Japanschc regeering worden thans over
wogen.
Aardbeving op Sicilië.
ROME, 3 April. (V. D.) Uit Syracuse
wordt gemeld, dat daar gisteren gedurende
een geruimen tijd hevige aardschokken zijn
waargenomen, die onder de bevolking een
groote paniek veroorzaakten. Velen vlucht
ten naar de kathedraal en naar do kapel
van de H. Lucia, waar speciale missen ge
lezen werden om het onheil af te wenden.
Ook in de provincie brachten de aard
schokken schrik te weeg, doch do uitwer
king der vrij hevige schokken viel erg mee.
Alleen sommige zeer oude huizen zijn op
eenige plaatsen ingestort.
Vliegongelukken.
PARIJS, 3 April. (V. D.) Uit Lyou wordt
gemeld, dat daar gisteren een Fransch mi
litair vliegtuig in brand vloog, naar bene
den stortte en geheel werd vernield. Van
BIOSCOPEN.
City: goedgekeurd voor volwassenen.
Trianon: Goedgekeurd voor volwassenen.
Luxor: Goedgekeurd voor volwassenen.
Casino: Afgekeurd.
de inzittenden werd één op slag gedood en
de ander zwaar go wond.
Uit Darcares, waar zich een militaire
luchthaven bevindt, wordt gemeld, dal een
watervliegtuig door tot nog toe onbeken
de oorzaak van een hoogte van 500 M. in
zee stortte. Dc beide inzittenden vonden
den dood in dc golven.
De Zeppelin vliegt weer.
FRIEDJRICHSHAFEN, 3 April. (V. D.)
Hedenochtend half negen werd het lucht
schip „Graf Zoppelin" na een rustnoos van
20 weken weer uit de hal gebracht. Het
luchtschip heeft geen belangriike verande
ringen ondergaan. Het omhulsel is <trak
gespannen. Achter den passagiersgoudel is
een nieuwe luchtdicht afgesloten clcctro-
gondel aangebracht. In dezen gondel is een
benzine-motor ondergebracht voor het op
wekken van eiectrischo stroom voor dc
verlichting en do radio. De kleine propel
lers zijn verdwenen. Hot hoogte-roer is iets
verbeterd en versterkt. Te 8.35 uur is het
luchtschip opgestegen. Aan boord bevinden
zich behalve de bemanning s'echts leden
van de werf. Do tocht zal eenige uren du
ren en wordt als proeftocht brschouwd.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 3 April. Groentenveiling „Lei
den en Omstreken". Per 100 stuks: Bloem
kool I 912. Roodckool 1220, Savoyc
kool 1222, Pieterselie 13, Prei
2.2Ó—3.30, Radijs 3.00—4.50, Kropsala
de 4—10, Selderie 1—3; Per 100 kg.:
Kroten, gek. 7—9, Witloof 12—16, Pos
telein 253*8, Spinazie 612, Uien 2
2.40, Wortelen 815, Spruiten I f 30
33, Spruiten II 2530.
GOUDA, 3 April. Vee. Aanvoer totaal:
3331 stuks, w. o. 307 slacht varkens. Vette
3435 cent, Londensches 3233 cent en
Zouters 3535.5 cent levend met 2 pet.
Boter. Aanvoer 2122 ponden boter.
Goeboter 7585 cent en Weiboter 5570
cent per pond. Handel matig.
korting; 707 magere varkens 30—35, 1522
biggen 1826, 12 runderen 275375,
956 nuchtere kalveren 9—15, 9 schapen
3540, 18 bokken en geiten 37. Han
del matig.
Kaas. Aanvoer 223 partijen. Met
rijksmerk le kwal. 4045, idem 2de k\y.
34—38. Handel flauw.
Eieren. Aanvoer 570 partijen eieren,
kippeneieren 4.00—5.50 en eendeneieren
4.005.00 per 100 stuks. Handel matig.
ATELIER R^WECK
Een ij\wige/
gevraJHfcl
MODES.
Voor direct I gewaagd een
Prima Vfcrluopster
rlemmerstraul
8586
circa 14 jaar kantende fict
ion. - HUNKEMöLLER
LEXIS, Brecstraat 39-101.
9225
gevraagd voor paildferen en
kastwerk van pifnjfi en or
gels Adres: Piaifcf en Orgel-
handel L. H.JJ.BRIJNEN
Turfmarkt 7. p J
)or enk;
lichte iiantoorwer^ffuinheden
wordt gevaagd^en jougen,
die de schoHjrTieeft verlaten.
Veel vrijö^ nJvLom desge-
wënschtyfessen te^olgen
zich vJor kantoor tcS^ol
mei^Brieven ouder nO
btfreau van dit blad.
U vindt thans op de
Bonbons, SuikerjL
elijke wijze BIESiOT's Fijne Koek- en Gebaksoorten, Chocolade,
Èmede Paasch-ArtikeEen in groote verscheidenheid en alle prijzen geëtaleerd
fent per ons j BRUIDSUIKERS vanaf 10 ct. per ons, 20 ct„ p. Va prnd
cent per ons 1 BISCUITS vanaf 8 ct. per ons, 18 ct. p. Va pond
FAFELTJES vanaf 12 ct. per ons, 25 ct. per Va pond, enz. enz.
BIESiOT's Fijne Bitterkoekjes thans 14 ct. p. ons tt Z E^JSSBSÏ Een ons Bitterkoekjes Cadeau
N.B. VOOR PASCHEN vindt nog de OPENING plaats onzer NIEUWE WINKEL - DOEZASTRAAT 13
&OESCJES vanaf 10 cent
BOÜBOUS vanaf 12 cent
GEVULDE
