21ste Jaargang
ZATERDAG 22 MAART 1930
No. 6440
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Kultuurverkankering
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e Êeicbeke (Bou/tcmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 f>er kwartaal
Franco per post f 2Ü5 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 oent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen U
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden MedeJeelingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verboor, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
„Niemand wellicht heeft dieper gcneild
de deso'atc toestand van de moderne
inensch en het bederf van onze vooze kui
tuur dan Fr. W. Foerster. Wat in onze
lagen hoe langer hoe meer gaat ontbre
ken, dut zijn: evenwichtigen, karakters,
persoonlijkheden.
Dante schildert in zijn Inferno een
plaats waar alom geweeklaag, gezucht
en gesteun de s'.erreloozo lucht vervult:
wio daar lijden zijn de karaLterloczcn
inen.6chen die door geen inwrikbare idealen
tegen de druk hunner omgeving, tegen de
tirannie van de geest des tijds, tegen zich
zelf beschermd, en daarem aan alle beko
ringen der wereld en al hun ziekelijke toe
standen en stemmingen weerloos prijsge
geven zijn die door ieder leed ontwor
teld worden, len prooi vallen aan iedere
bekoring en bteunend en zuchtend het le
vend over zich heen laten gaan.
Dat is het beeld van onze tijd. Naar
buiten schittering en kracht, van binnen
verdeeldheid en ontwrichting; machtigen
in techniek, zwakkelingen tegenover eigen
begeerten en driften: het conflict tusschen
uiterlijke en innerlijke kuituur. We z:*i
er trotsch op, dat we meer dan ooit de
buitenwereld aan onze wil onderwornen
hebben in werkelijkheid heeft de bui-
tenwere'd meer >lan ooit macht gekregen
over de innerlijke menech."
Aldus constateert frater B. Roiubouts
in zijn pas verschenen brochure „Kultuur
verkankering", waarop wij reeds den
vorinen Zaterdag op deze plaats de aan-
dacht vestigden.
En hij teekent in deze brochure met
rake lijnen in onderdeelen het beeld van
onzen tijd.
Zoo zegt hij b.v over lectuur onder Ka
tholieken (bl.z. 46):
„Zelfs in ons katholieke kamp bestaan
omtrent Iektuur allerlei noodlottige opvai-
tineen. Jongens en meisjes, die nog nau
welijks de rijpingsjaren zijn ingetreden,
achten zich oud en wijs genoeg om zelf te
beslissen, wat ze wel en wat zc niet lezen
mogen en vragen in obscure leesbibüo-
theekjes het gemeenste dat er te krijgen
is. Volwassen dames en heeren van ka
tholieke naam en faam stappen een ka
tholieke boekwinkel binnen en wenschen..-
iels pikan', niet van die zoele kost; een
mcnsch mag toch wel een wat hebben om
zich tc verstrooien en 'ns uit de dagc'iik-
sche sleur te komen. En men dient toch te
weten wat er in de wcfeld omgaatBoven
dien, zc zijn toch waarachtig geen kinde
ren meer 1 Zoo maalt men noch om de
kerkeliike bockenwct, noch om de natuur
lijke p'ichl van de go'egenbeid tot zonde of
ziek-vergiftiging te vermijden, en ze'fs
jcugdigo personen denken er niet aan, in
deze teerc kwestie geestelijken of ande
ren om raad te vragen. Stelselmatig ver
ontreinigen ze hun verbeelding, prikkc'en
de toch al zoo sterke hartstochten, on ko
men ongemerkt tot zondige daden."
In dit citaat wordt gesoroken van
„obscure leesbiblotheckjes". En wjj wil-"
len hier weer bij herhaling wijzen op dit
gevaar, speciaal ook voor Leiden. Ook in
onze stad heeft de satan zetbazen neer
gezet in dergelijke vunzige winkeltjes.
Het kwaad loert cn lonkt aan alle kan
ten. In de geparfumeerde salonlucht woe
kert de zonde zeker even welig als in Je
stinkende krotten. Menig zich onberispe
lijk bewegend jongmensch is een gepleis-
ter graf van geestelijk en zedelijk bederf.
Als een van de vele uitingen van onze
verworden cultuur noemt de schrijver or*
de overdreven beoefening van sport en
gymnastiek.
„Bij de oude Spartanen dienden de gym
nastische verzorging van het lichaam om
goede soldaten tc vormen; in Athene
werd meer de schoonheid van het lichaam
in het oog gevat, maar, zoolang het volk
zedelijk gezond b'eef, begrepen zelfs deze
heidenen, dat lichamelijke schoonheid niet
mogelijk is zonJer een scboone ziel: de
vermaarde kalokagathie veronderstelde
beide: was niet enkel esthetisch, maar te
vens ethisch ideaal. Gewenning aan ont
houding en zelfbeheerecliing en het voor
komen van alle weekelijkheid behoorden
tot het doel der gymnastische oefeningen.
De practische Romeinen sloten zich bij
Sparta aan: ze beoogden door hun licha
melijke oefening kracht en krijgsvaardig-
beid. Maar boven die krijgsvaardigheid
werd in de jonge man bescheidenheid ge
waardeerd.
Dit alles verandert als de tijden van
moreel verval aanbieken. RceJb Plato
meende te moeien waarschuwen, dat de
sport zonder geestelijke opvoeding een i
kwaad is en schade dcet; een bewijs dat
in zijn tijd het oude ideaal van de harmo
nische mensch al ge'eJen heeft en men
eenzijdig de sport om de sport gaat be
oefenen. Steeds meer wordt later de ziel
vergeten, tot de lichaamskuituur ten slotte
ontaardt in een formeclc lichaamscultus
Licbamscultus nu Dr. Obermonn zeg:
het zeer terecht vermoordt de zie!. Do
jongeman die voor nie s meer belangstel
ling heeft dan zijn spieren en lenigheid,
het meisje, dat alleen maar aan mooi zijn
denkt, loopen erntig gevaar geestelijk ten
gronde te gaan."
Inderdaad: de levensleegheid van het
niets-dan-sportleven is een van
de ernstigste gevaren voor onze jeugd!
Deze uitspraak, we.ker waarheid o.i. niet
kin worden betwist, houdt, natuurlijk, niet
in een afkeuring van de sport of van do
gymnastiek als zoodanig.
Verder nog wijst de schrijver op den
modernen eisch van coëducatie, vrijen om
gang systematische vermenging der sexen;
en hij citeert een niet-katholiek leeraar
bij het M. O. te Amsterdam dr. y. Galdi,
die aan deze uiting van kultuurverkanke
ring verschrikkelijke gevolgen toeschrijft.
Het kan ook niet anders! Nog altijd is
waar 't woord uit de Spreuken.,Zal iemand
vuur in zijn boezem nemen, dat zijn klcc-
deren niet verbrand worden I Zal iemaïd
op kolen staan, dat zijn voeten niet bran
den?"
De schrijver zet dan verder nog in hot
volle licht der verschrikkelijke realiteit do
moderne danswoede, het hartstochtelijk
bioscoopbezoek, enz.
Maar is onze tijd dan niet troosteloos?..
Neen, antwoordt do schrijver, die
zoals wij verleden week schreven on
danks zijn sombere schildering van den
huidigen toestand optimistisch is:
„Een heerlijke en grootschc tijd", schreef
Mgr. Aengenent. Ieder die nog jong is of
zich nog jong voelt, dankt hem voor dat
woord. Omdat het een einde maakt aan
dat ellendig pessimisme, dat waar** litig
in staat zou zijn, wio werken kunnen cn
werken willen, moedeloos te maken. En
dat mag nietl
Neen, dat mag niet. Er zijn werkelijk
redenen te over om goede moed te heb
ben. Alle pijlers der kuituur zijn gevallen,
pijlers die do eeuwen schenen te trotsee-
ren. Maar de Kerk staat even stevig al*
ooit tc voren. Hoe vaak werd ze in haar
tweeduizendjarige geschiedenis door ver
waande bestokers voor dood cn begraven
vorklaard! Zelf verdwenen ze van het too-
neel waar ze bun treurige rol speelden,
maar de Kerk heeft haar jonge kracht
behouden en werkt onverdroten verder ook
ten heil van degenen, die ook nu nog met
haar spotten. Die eeuwig-jonge Kerk is de
eenigo rots in de wereldstorm onzer dagen,
de eenigc reddingshaven voor de zwaar
beproefde menschheid.
Alle wapenen beeft men tegen haar ge
bruikt, openlijk en in 't geheim heeft men
haar grondslagen trachten te ondergraven,
reformatie, rationalisme, liberalisme, mam-
monisme, cvolutionisme. positivisme, bols
jewisme cn andero monsterachtige dwalin
gen hebben haar pogen te vergiftigen,
machtigen der aarden hebben tegen haar
samengespannen, alles te vergeefs: de
waarheid vergaat niet! Ja, de Kerk is op
dit oogenblik beter georganiseerd dan
ooit: er is een verblijdende ontplooiing en
expansie in heidensche landen, het Eucha
ristisch leven bereikte een zeldzame hoog
te en diepte, een energiek apostolische
geest werd vaardig over millioenen van
haar getrouwen, onze tijd van scherpe te
genstellingen telt wellicht naar verhou
ding meer heiligen en heldhaftige belever*
der waarheid dan in eenige vroegere pe
riode: alles argumenten om niet in fnui
kend pessimisme de handen in de schoot
te leggen".
Kultuurverkankering door het moderne
heidendom kuituurverheffing, kultuur-
veredeling, in diepste wezen, door het
oude èn jonge Christendom
INTERNAT. CONFERENTIES
OE VLOOTCONFERENTIE.
Voor de mislukking?
Gistermorgen heeft 4e Engolsche kon»ng
den eersten minister in .Buckinghani-Paldre
ontvangen.
Het onderhoud, dat ecnigen tijd duurde
brengt men in verband met de vlootocnfe-
rentie, meldt de correaporxlcnt van de
„Msb."
MacDonald zon oen algemeen overzicht
gegeven hebben van den stand van zaken,
in liet bijzonder met betrekking Lot do
Fransch-ltaliaanscho moeilijk hod en.
Men Ï9 geneigd, doze thans onoverkome
lijk te beschouwen cn ofschoon natuurlijk
nog steeds oen onverwachte wending in don
toestand kan intreuen, statui de kansen op
welslagen der conferentie voor het oogen
blik zeer ongunstig.
Een zeer depnmeorenden indruk heeft
het vertrek der Fransofa» gedelegeerden
gemaakt.
Briand heeft bij zijn vertrek, zooals men
weet, duiuelijk gezegd, dat hij te Londen
niets te doen heeft en ruct zal terugkomen,
vóór er kans bestaat op oen belangrijke
wijziging van den U.estand.
Hot berient, dat Dutxwsnil en Pietri en
misschien ook Massigü vanavond of mor
genochtend zullen vertrekken, veroorzaakte
een niet geringe sensatie.
irankrijk, aldus wordt van bevoegde zij
de verzekerd, wacht nu stappen vau MacDo
nald af. Men vraagt zich evenwel af, wat
deze thans doen kan. Hij heeft de inaUte
dagen al het mogelijko in het werk goslehi
om i rankrijk en italic nader tot elkaar to
brengen en het ocnige, wat men hein verwij
ten kan, is, dat hij zoolang gewacht ueeft
met zijn invloed te d-x-.t galden op du tla-
liaansche gedelegeerde en hiertoe eerst
overgegaan is, toen Briand een guodo woek
geloden dreigde, Engeland op eenigszins
goruchtmakendo wijze vaarwel te zeggen.
Maar tegenover do starheid der Italianen
steden de branachen oen niet geringcro
stijfhoofdigheid cn het ©enige, wat de irau-
■schen dus van MacDonald zouden kunnen
verwachten, zou zijn stappen, welke tot po
litieke besprekingen zouden kunnen leiden.
Zelfs zoo MacDonald hiertoe geneigd zou
zijn, zou hij do openbare mcening in Enge
land tegen zicb hebben, terw ijl Amerika op
dit punt nog veel mverbiddclijker schijnt
to zijn dan Engeland.
Wat do Franschon praclisch verwachten
is dus met. duidelijk.
Begrijpelijkerwijze is de «temming dus
uiterst gedrukt en van officieclo zijde laat
niemand zich uit, daar niemand ïctts durft
zeggen, waardoor hij dc eerste zou zijn om
het tiasco te erkennen.
Ondertusschen gaan geruchten, volgens
welke MacDonald in ieder geval zal pogen,
een driemogcndhcdcnaccoourd uit dc confe-
rentio te slaan. Hiermede zou ook het on
derhoud met don koning verband gehouden
hebben.
„Nog zoo'n conferentie en we hebben een
nieuwen oorlog!"....
Volgons den correspondent van dc „Echo
de Paris moet het naar aanleiding van de
Londenscho vlootconle.entie tot een ernsti
ge botsing zijn gekomen tusschen MacDo
nald en Buowden.
.Snowden moet MacDonald» leiding van
dc conferentie geheel onmogelijk hebb-n
genoemd en verklaard, dat hoe eerder do
conferentie werd verdaagd, des tc boter
dit zou zijn. .Snowden achtte ©en gedeelte
lijke overeenkomst tusschen Engeland, de
Ycrecnigde Staten en Japan gc.icel onmo
gelijk en het minst van nilcs oen afzonder
lijke overeenkomst tuschcn Engeland cn de
Vcrecnigde Staten.
Snowden moet het ondorhoud hebben ge
sloten met de woorden: „Nog zoon confe
rentie en wc hebben een nieuwen oorlog'.
DUITSCHLAND
Duitsche communisten in hongerstaking.
Volgens de „Hamb. Yolkszcitung" zijn de
negen communisten, die dezer wegens de
werkloozenbctoogingen te Neumunstcr jn
gearresteerd cn'die zich nog steeds in ar
rest bevinden, tot hongerstaking overge
gaan.
Opvoedkundige Brochurenreeks No.
52. Kultuurverkankering fr. S. Rombouts. i
R.-K. Jongensweeshuis Tilburg.
RUSLAND
EEN NIEUW PLAN IN RUSLAND."
Hoe fanger hoe gekker.
De laatste dagen bespreken alle bladen
der rovjetregeering een berucht p an van
„kameraad" Lann, dat niets meer of min
der dan „gemeenschappelijk familieleven"
beoogt voor alle sovjet-burgers.
LArin, die ook de ontwerper is van de
week-van-vijf-dagen, heeft van de regeering
geëischt, dat het gchee'e familieleven zoo
*pi>eiig en absoluut moge.ijk gemeenschap
pelijk meet worden ingericht, want, zoo
motiveert hij zijn ei*ch. alleen daardocr
zullen wij in staat zijn, het laatste restje
de. burgerlijke begrippen met wortel en
al uit te roeien.
Larin wijst in dit vorband op de resul
taten, die reeds bereikt werden. Er bestaat
n.!. hier en daar al zoo'n soort gemeen
schappelijk familie'even, dat alleen ndg
maar ietwat consequenter doorvoering be
hoeft. De overbevolking der groote steden
is n.l. al lang oorzaak, dat heel veel fami
lies gedwongen zijn, in eeti cn het golfde
huis samen te wc oen. Deze verschillende
families hebben n'echto één gemeenschap-
pclijkc keuken, één gemeenschappelijke
wornkamer.
Nu is echter, meent kameraad Larin,
voor de regeering dc tijd gekomen, om dit
verder door te vceren: er moeten nog ge-
mccnschappe ijke eetzalen en slaapgele
genheden gemaakt worden voor de kinde
ren. waar deze zonder onderscheid van
geslacht of leeftijd samenwonen. Dan zal
ook het collectief familieioven spoedig
overal doorgevoerd zijn, waardoor weer
een ieuw communistisch ideaal werkelijk
heid zal worden.
Tegen dit samenwonen kan geen burger
in verzet komen, immers het kind behoor:
den staat.
Hot zal trouwens heel gemakkelijk zijn,
\erklaart Larin. om het individueclo gc-
zirtloven op te heffen en te veranderen r
oen coPeetief familie'even: tnen behoeft
slechts strict de voorschriften der regeo-
ring op te volgen.
De huizenbouw moet op deze nieuwe
gcintenschapsidee worden ingesteld. Voor
taan mogen daarom alleen huizen gebouwd
werden, die voldoen aan de bepalingen vao
het eenhcidsplan, zooa's dat door de bouw.
commissie der sovjet is vastgesteld. Vol
gens dit plan is er in ieder huis plaats
voor een bepaald aantal huisgezinnen, die
met elkander in gemeenschap leven: al
leen heeft iedereen zijn eigen bed, maar
deze zijn toch opgesteld volgens hol een-
hc usplan der regeering.
Larin heeft zich ook door 'n groepjo
persvertegenwoordigers over zijn plannen
laten interviewen. Hij verklaarde, dat zijn
nieuw plan nog slochts 'n begin is, 'n voor-
loopige maatregel. Het is zijn ideaal, niet
om afzonderlijke huizen te bouwen, maar
gcheelo steden. In de toekomst zullen or
in de communistische steden slechts hui
zen zijn, die geheel cn al dienstbaar zijn
voor de gemeenschap, gcmoonschappoüjk©
s'aapgelogenhodcn, gemeenschappelijke
keukens, woonkamers cn catzalen.
Dc kinderen moeten absoluut onttrok
ken worden aan icdoren invloed van het
gezinsleven: zij moeten ondergebracht wor
den in de gcmeenscbappc'ijkc kinder-'o-
huizen, waar de ouders maar eenmaal per
week mogen komen, om hun kinderen even
te bezoeken.
Dc sovjet-bladen keuren het plan van
Larin goed en dringen er op aan, dat men
dit plan zal gaan verwezenlijken ..zoodra
hel gemeenschappelijk landbouw bedrijf' in
gevoerd is. Want, om den godsdienst vol
komen uit tc roeien, moet men het volk
ook van den laatste» zejlelijken steun het
familieleven berooven.
Een atheïstische kinderuniversiteit.
Naar uit Moskou gemeld wordt, heeft
op feestelijke wijze de opening plaats ge
had van dc eerste kindemniversitcit ter
bestrijding van het religieus gevoel in de
sovjet-unie.
In deze ..universiteit" zullen 15*1 kinde
ren opgeleid worden in anti-godsdienstige
richting.
CHINA.
CHINA'S NIEUWE BURGEROORLOG.
Mobilisatie-order van Tsjang Kai-sjck.
Tsjang Kaj Sjek, de leider de oentra.e
regocrinir, heeft een decreet uitgevaardigd,
volgene hetwelk alle troepen moeten wor
den gemobiliseerd met het oog op den
strijd tcg^n de noordc ijken. Hij hoeft ze'f
de leiding op zich trcnomen voor de cam
pagne tegen Jen Sji Sjan en Feng Joe
Sjiaug. De wetgevende raad heeft Tsjang
ver jer gemachtigd zijn troepen aanzienlijk
te versterken. Het opperste gerechtshof
der Chinccsche republiek heeft de opstan
dige gcr eraals als buiten de wet staand
verklaard.
GEVANGEN GENOMEN.
Het Amerikaansche staatadoparteroent
bericht, dat het een te egrsm heeft ont
vangen uit China, volgen» hetwelk tien
Katho'iekc missionarissen te Kancbow
door Chineeache communisten gevangen
zijn genomen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Ds Londensche vioolconferentie zoo goed
als mis.ukt.
De Sovjet-plannen worden hoe langer
hoe gekker.
Tien missionarissen in China gevangen
genomen.
BINNENLAND.
Bij een feilen brand te Doijl (Geld.)
werden tien huisjes in de asch gelegd.
(Gem. Berichten, 4de blad).
Een schietpartij te Zuilen met zolfmoord
tot slot (Gein. Berichten, 4de blad).
Een doodelijk ongeluk te Voorhout (3de
blad).
TWEEDE KAMER.
Eindstemming over de Win
kelsluiting. De nieuwe
Drankwet De wijziging
van de arbeidswet.
Aan dc orde is de eindt temming over
het wetsontwerp tot regeling der winkel
sluiting.
De heer Kersten (S.-G.) overweegt, dat
dit wo'.sontwerp alle prineipieelen giond-
ft'.ag mist, vooral inct het oog op den Zou
dag. In deze wei wor len bovendien Room
aohe on Christelijk© feestdagen gelijk go-
stold. Hpr. zal zijn stem niet kunnen ge
De heer Lingbeek (H.G.) verklaart, <lat
de Zondagswet omzeild wordt, die wet
zelf op sterk water wordt gezet en dc
winkolsuiting de vrijheid van den winke
lier beknot. Hij zal tegenstemmen.
Het wetsontwerp wordt aangenomen met
73—10 «temmen. Tegen stemden de Libe
ralen, do Staat k. Gcref., de heeren Vis-
schar (A.-R.), Deumer (A.-R.), Wijnkoop
(Comm.), Braai (P. B.) en Ling beek (H.G.)
Na aanneming van con supplctoire In
duc'ue Begroot ing, gaf dc Kamfir luuir
goedkeuring aan een wetje in verband
met do Drankwet.
Do omstandigheid, dat dc nieuwe Drank
wet niet vóór I Mei a.s is tot eland kun
nen kouicn, maakt oen wetje noodzakelijk,
waarbij de vennootechapsvergunningen, die
ander» volgens de geldende Drankwet op
1 Mei 1U3U automatisch zouden zijn ver
vallen, voorloopig nog een jaar leien wordt
gegund. Als dnn vóór 1 Mn IU31 de nieuwe
Drankwet in behandeling komt, zal drfi
ni.ef over luiar lot kunnen worden be
s!i»t.
Het liberale verzetje togen do wijziging
der Arbeidswet in verband met de dele
gatic van bevoegdheid van de ambtenaren
der Arbeidsinspectie is zoo vcrlooprti, dni
er niet eens stemming over het ontwerp
is gevraagd geworden.
EERSTE KAMER.
De Begrooting van Buiten-
landsche Zaken.
Zonder stemming heeft gistermiddag
Eerste Kamer do Begrooling van Buiten
landsche Zaken aangenomen, omdat «1«
Minister deze had verdedigd in ren rede,
welke grootendeels, cn noodzakclijkr-r
wijze, oen herhaling was \aii wnt wo reed»
in do Tweede Kamer haddeft gehoord.
DE TAAL DER BLOEMEN.
Een Engelich eompüment
aan de Nederlandsche b.oe-
menkweekers.
Reuter seint nil Londen d.d. 21 dc/<
fn een hoofdartikel getiteld: „de taal de.
bloemen" huldigt de „Times de Ncdrrla:
dors als uitstekende talenkenners. Dogr-
nen, die dc bloemen catalogi samenstellen
kunnen in ieder geval, zegt het blad, het
Engelsch perfect. Het blad geeft den Kn
ge'.scben blcemkweekers den raad, om bij
het samenstellen van hun catalogi die van
de Nederlanders te raadplegen, omdat zij
daarvan niet weinig gemak zullen onder
vinden.
