21ste Jaargang
VRIJDAG 21 MAART 1930
No. 6439
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
STADSNIEUWS
3)e £cicbdve 0ou/fccml'
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btj
vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon* en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingczcnden Modedechngco wordt
bet dubbele van bet tarief berekend
Kleins advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eu
verbuur, koop en verkoop 10.50
Dit nummer bestaat uit vier bladen
Een misvatting.
Een gemoedelijke causerie over een op
komst zijnde nieuwe Zondagswet besluit
de poli'.ieke hoofdredacteur van „Het Va
derland" met de aandacht te vestigen op
„het groote verschil in opvatting over
de beteekenis van den kerkgang tus-
scben Katholieken en Calvinisten. Bij
de eerste in deze dienst, zoodat hij,
die zich daarvan gekweten heeft, weer
de vrijheid heeft de betamelijke ge
noegens des levens te smaken. Om
dat te weten, behoeft men niet bene
den den Moerdijk te gaan, maar is een
bezoek aan de Streek tusschen Enk
huizen en Hoorn voldoende. Daar
stappen de Katholieke boeren uit de
Kerk blijmoedig in de herberg, om
onder het genot van Schaepman's toe
gestane borrel-quantum hun partijtje
biljart of kolven te spelen. Iets wat de
Calvinistische boer nooit zal doen, om
de eenvoudige reden, dat de Kerk
dienst voor hem slechts een gedeelte
is van zijne Zondagsheiliging, die met
zich brengt, dat hij zich zooveel mo
gelijk juist op dien dag in ascetische
lijn beweegt".
Nu zullen wij niet ontkennen, dat er ver
schil bestaat tusschen de Zondagsviering
van Calvinisten en van Katholieken van
die Katholieken ook, die consequent aan
hun beginselen, ernstig er naar streven,
den Zondag te heiligen. Calvinisten en Ka
tholieken trekken niet dezelfde conclusies
uit hun gemeenschappelijk beginsel, dat
de Zondag moet worden geheiligd.
Doch: onwaar is, dat voor de Katho
lieken de Zondagsviering, d. w. z. de Zon
dagsheiliging begint en eindigt met het
bijwonen van een verplichten Kerk
dienst, dus, als hij wil, tot een klein uur
beperkt kan zijn. Dat is een volstrekt on
juiste opvatting, geloochenstraft door wat
de Katholieke Kerk over de Zondagsheili
ging leert en geloochenstraft, gelukkig,
door de practijk veler Katholieken.
Men moet niet praten of schrijven al
is-'t dan in gemoedelijkon toon! over
dingen, waarvan men niet op de hoogte is!
V Gerechtvaardigde fierheid
In een krniskopje wijst „De Maasbode"
op de telkens weer blijkende hartewensch
der liberalen naar een scheuring onder de
Katholieken op staatkundig terrein.
En het blad zegt hiervan:
Dezen, die voortdurend ach en wee
klagen over de verdeeldheid der natie,
hebben geen oog voor do nationale
waarde van de politieke homogeniteit
der Katholieken.
Inplaats, dat zij dankbaar zijn, dat
de heebt-georgauiseerde Katholieken
althans een derde van ons volk in
eenheid samenbinden, zouden zij lie
ver ook de grootste staatspartij zien
uiteenval'en in allerlei groepen.
Wij gelooven, dat de liberalen hier
blind zijn èn voor het ware landsbe
lang èn ten slotte ook voor hun eigen
belang.
't Ia nu eenmaal lang niet onmoge
lijk, dat de tijd nog ooit zal aanbre
ken, waarin ook de liberalen den he
mel dank zullen zeggen, dat de groote
Katholieke Staatspartij haar kracht
ongeschokt ten bate van land en vor
stenhuis heeft weten te bewaren.
Een gerechtvaardigde fierheid: 't Is lang
uiet onmogelijk, dat de liberalen, dat a 1-
1 e n, die recht en vrede liefhebben, die
het vaderland beminnen, „den hemel dank
zullen zeggen", dat er is één groote, on
verdeelde Katholieke Staatspartij, krach
tig in haar op diepe beginselen berusten
de eenheid I
INTERNAT. CONFERENTIES
DE VLOOTCONFERENTIE.
De indruk van Briands vertrek.
Pertinax merkt in de „Daily Tele
graph" op, dat het bericht van Rriands
voorgenomen vertrek in de kringen der
Fransche delegatie groot opzien heelt
gebaard. Noch 'een officieele, noch een
officieuse verklaring voor dezen stap
was tot nog toe te verkrijgen. Men legt
verband tusschen dit vertrek en de
Zondag op Chequers gevoerde bespre
kingen met MacDonald. De daar ge
nomen besluiten tusschen MacDonald
en Tardieu zouden niet in overeen
stemming zijn met de houding, die de
Britsche en Amerikaansche delegaties
hebben aangenomen bij het onderzoek
van de quota, die aan Frankrijk en
Italië voor hun vloot zullen worden
toegewezen. Algemeen valt waar te
nemen, dat het in conferentiekringen
heerschende pessimisme over de mo
gelijkheid om te komen tot een verdrag
der vijf mogendheden door Briands
vertrek nog versterkt is.
Volgens Reuter verwacht men, nu
dat Briand op het einde der week met
Tardieu te Londen terug zal komen.
DUITSCHLAND
DE PROTESTACTIE TEGEN DE
RUSSISCHE KERKVERVOLGERS.
Communisten storen godsdienst
oefeningen.
Woendagsavond poogden communis
ten, overeenkomstig het parool van de
..Rote Fahne" de diensten in verschil
lende kerken te Berlijn te storen.
Volgens den „Lokalanzeiger" drong
een twintigtal jeugdige communisten
de katholieke St. Pauluskerk in de
Oldenburgerstrausse binnen en
schreeuwde „Rotfront"! Een aantal
kerkgangers dreef hen naar buiten en
slaagde er in een van hen te grijpen en
aan de politie uit te leveren.
Een dergelijk voorval speelde .zich
om half acht af in Adlershof. Daar ver
schenen tijdens den avonddienst in de
evangelische kerk plotseling vier com
munisten, die eveneens „Rotfront" rie
pen. Voor het echter gelukte hen te
grijpen, wisten zij in het donkter te
ontkomen.
FRANKRIJK.
HET YOUNG-ACCOORD IN DE
FRANSCHE KAMER
Bij het begin van de Fransche Ka
merzitting heeft de minister van Jus
titie gisteren de wetsontwerpen tot ra
tificeering van de Haagsche overeen
komsten en van het Young-plan inge
diend. Namens de regeering verzocht
hij de wetsontwerpen naar de finan-
cieele commissie te zenden.
De voorzitter der commissie voor
buitenlandsche aangelegenheden, Paul
Boncour, maakte tegen dit voorstel be
zwaar en verklaarde, dat hoewel de
financieele commissie bij deze kwestie
voornamelijk is geïnteresseerd, de
Haagsche overeenkomsten ook voor de
commissie voor Buitenlandsche Zaken
van belang zijn. Zij hebben n 1 niet
alleen financieele, doch ook politieke
heteekenis, vooral wat betreft de Rijn
landontruiming.
De premier Tardieu antwoordde,
evenals Paul Boncour van meening te
zijn dat het ontwerp zoowel van finan
cieel als politiek belang is. Het rapport
kan echter lechts door één commissie
opgesteld worden.
Tardieu wrilde de aandacht der Ka
mer er op vestigen, dat het ontwerp
vooral van financieelen aard is, om
dat het staat tegenover het wetsont
werp betreffende de schulden van
Frankrijk, dat reeds door de Kamer is
aangenomen. Het Fransche parlement
heeft een wet aangenomen, waardoor
Frankrijk verplicht is zijn schulden te
betalen Thans gaat het om een ont
werp, dat de ontvangsten daarvoor
waarborgt. Hij is echter eveneens van
meening, dat het ontwerp ook van een
politiek standpunt behandeld moet
worden, vooral wat de Rijnland-ont
ruiming betreft.
De ratificatie zal intusschen wel niet
zoo vlot verloopen als aanvankelijk
verwacht werd; immers aan beide zij
den van de Kamer vindt men tegen
standers van het plan. Aan de linker
zijde hebben de radicalen groote be
zwaren tegen de internationale bank
op grond van het feit, dat deze buiten
sporige bevoegdheden geven zal aan
het internationale financiewezen.
Aan de rechterzijde zijn er leden, die
bezwaar tegen het plan hebben, omdat
daardoor de herstelbetalingen opnieuw
verlaagd worden.
De ontevredenheid van de linkerzijde
blijkt door de weigering van de oppo
sitie, rapporteurs te benoemen over het
Young-plan, waarvoor, naar zij ineent,
de aanhangers der regeering de ver
antwoordelijkheid dienen te aanvaar
den.
ENGELAND
LORD BALFOUR.
In het Engelsche Lagerhuis is op in
drukwekkende en ontroerende wijze
door alle partijleiders hulde gebracht
aan de nagedachtenis van Lord Bal
four.
Mac Donald wees op de groote hoe
danigheden van Balfour, die in zijn
laatste levensjaren meer invloed dan
ooit tevoreg op het Britsche leven heeft
geoefend.
Baldwin verklaarde dat het karak
teristieke van Balfour gedurende zijn
geheele leven zijn zeldzame physieke
en raoreele moed was. Geen fijner in
tellect, geen grooter dialecticus is ooit
in de politiek werkzaam geweest Van
Asquith, den liberalen leider, is ge
zegd, dat hii de laatste Romein was;
van Balfour kan worden gezegd dat hij
de laatste Athener was.
Lloyd George, de leider der libera
len, stelde Balfour op één lijn met
Gladstone, als de geweldige parlemen
taire debater, die hij ooit in het Huis
had gehoord. Drie gebeurtenissen zul
len zijn naam in de historie doen voort
leven:
lo. de Washingtonsche Conferentie;
2o. de Balfour-declaratie; 3o. de tiota
over de oorlogsschulden.
In het Hoogerhuis sprak behalve
Lord Parraoor, Lord Salisbury en Lord
Beachamp, resp. de leider der Arbei
derspartij, conservatieven en liberalen,
ook de Aartsbisschop van Canterbury.
BRITSCH-INDIE
DE ACTIE VAN GANDHI.
De Engelsche regeering neemt de
gebeurtenissen in Indië, nog niet al te
zwaar op.
Toch blijft de toestand ernstig Want
terug op den weg in 1919 door de
staatsregeling van MontaguChelms
ford betreden, kan men niet. Ook is er
geen middel den passievcn tegenstand
te onderdrukken; dit heeft Gandhi in
tallooze geschriften uiteengezet. Tegen
een gesloten Indisch front van ,.non-
coöperation" zou Engeland machteloos
staan.
Zal de grondtrek van „non-violen
ce", van geen-geweld, blijven? Niet
alle Swaradzjisten willen het bij pas
sieven tegenstand laten blijven. Zoo
dra Indië gewapend tegen Engeland
opstaat, ontstaat er wanorde, die het
reuzenrijk in ellende zoude storten
Te Raas, waar onlangs zijn rechter
hand Patel wegens opruiing in hechte
nis is genomen, heeft Gandhi gisteren
het woord gevoerd tot een openbare
vergadering. Hoewel er een verbod op
zulke openbare redevoeringen bestaat,
liet men Gandhi ongemoeid.
Totdusver heeft G<idhi kennis ge
kregen van meer dan honderd gevallen
waarin ambtenaren in vijf-en-twintig
dorpen in het district Kaira hun ont
slag hebben genomen.
Uit Calcutta wordt gemeld, dat gis
teravond een menigte van ongeveer
600 menschen een aanval heelt gedaan
op een politiepost ten einde een man,
die bij een betooging gearresteerd was
te bevrijden. Het kwam tot een hevig
gevecht, waarbij de menigte met stee-
nen naar het gebouw en naar dc politie
wierp. Tenslotte slaagde de politie er
in de menigte uiteen te drijven cn op
nieuw werd een aantal personen gear
resteerd.
CHINA.
BURGEROORLOG IN CHINA.
Onafhankelijke regeering gevormd in
het Noorden.
De correspondent van dc Daily Te
legraph meldt uit Peking, dat de bur
geroorlog definitief is uitgebroken,
door de vestiging van een onafhanke
lijke noordelijke, regecring, die alle
ambtenaren van Nanking uit hun be
trekkingen aan den spoorweg Tientsin
Peking, bij posterijen en telegrafie
ontslagen heeft cn de bladen in beslag
heeft laten nemen, welke tot dusver
door aanhangers van Nanking geleid
werden. Bekende aanhangers van
Tsjiang Kai Sjek zijn in de gezant-
schapswijk gevlucht.
Fang Joe Siang is door Fen Si Sian
uit zijn zoogenaamde gevangenschap
in Sjansi ont lagen, met het hevel dc
leiding op zich te nemen van de volks
legers in Sjansi en Honan.
De regeering te Moekden heeft zich
neutraal verklaard.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het Young-plan in de Fransche Kamer.
De actie van Gandhi in Britsch-lndië.
Niiuwe burgeroorlog in China.
BINNENLAND.
De Kamer behandelt een wijziging van
de Arbeidswet (Se blad).
H. Wijdingen bij de Paters Francisca
nen. (Kerkn„ te blad).
LEIDSCHE HOUT.
Beperkt bezoek toegelaten.
De werkzaamheden in den Laidschen
Hout zijn thans zoover gevorderd, dat 't
Dagelijkseh Bestuur in overleg met den
architect heefi kunnen besluiten om vo«»r-
loopig bij wijzo van proef op Zaterdagmid
dag? en Zondag in beperkte mate bezoek too
te laten.
Voor openstelling voor allen is met 't
oog op 't feit, dat 't werk thans nog in uit
voering is cn daarbij extra bewaking en
toezicht niet kunnen worden gemist, de
tijd nog niet aangebroken.
Het Dag. Bestuur heeft gemeend in do
eerste plaats allen, dio hun belangstelling
in de tot standkoming daadwerkelijk heb
ben getoond in de gelegenheid te moeten
stellen zich van den groei van het werk
met eigen oogen te overtuigen. Dezer da
gen zijn dus aan het Gemeentebestuur, de
leden van den Ilaad, contribuanten en do
nateurs en aan hen, die zich op de oen uf
andere wijze ten opzichte van den L. II.
vordienstelijk hebben gemankt, toegangs
kaarten gezonden.
Slechts houders van kaarten worden op
vertoon daarvan toegelaten op hot terrein.
Het Dag. Bestuur vestigt er nog oen» -Je
aandacht op, dat de ge'erenheid openstaat
zich op te geven tot contribuant van bet
Fonds voor Aanleg, Underboud en Beboer
van Wandelparken bij den secret-penning-
meester, den heer B. F. Krantz, Rijnsbur-
gerweg 153.
Adjunct-inspecteur van politie.
Mot ingang van 1 April is door den bur
gemeester benoemd tot adjuncUinvpecteur
alhier de heet B. C Bueninck, volontair bij
de politie te Haarlem.
Dr. Duyvendak naar Parijs.
Dr. J. J. L. Duyvendak, lector aan de
T.eHa»ue Uaiversilrit. ral. on nitn diring
van het „Inatitut dea hauta étudea chinoi-
«ea dc luniveisite de Fans op 4, 5, 7 cn
8 April te Parijs een viertal voordrachten
ouden over de Chinecsrhe philosophic. De
vekozen onderwerpen zijn de volgende:
Sum-tse en het Confucianisme, De staats-
cer van Bjang Yang, Han Feits» en de
Wetschool en Hei pragmatisch idealisme
van Wang Yang-ming.
Handelsregister K. v. K.
W ij z i g i n g 439G. Eerste Leidtche Ra
dio Centrale, Leiden, Borneostraat i «n
Lage Rijndijk S3. Handel 10 radio-artikelen
en exploitceren van een radio-centrale.
Vest. Kil.: leiden. Stadhouderslaan 21 (h>ek
3 Octoberstraat).
Tentoonstelling Italiaansche Kunst en
Literatuur.
Do firma Burgcrsdijk eu Niormuns heeft
haar tentoonstelling in Tcmplum Salouio-
nis deze maand gewijd aan dc Italiaansche
Kunst en Literatuur.
In hot rusiige bovenzaaltje" van het ge
bouw ann de Nieuw steeg ia een kostbare
verzameling van Italiaansche kunst voort -
brengso'en bij elkaar gebracht.
We zien er reproducties naai werken
van oude meesters, waaronder de religiën
se kunst een voorname plnuts inneemt, be
nevens tal van werken uit de klassieko en
moderne literatuur. Van Dante en over
Dnnto vooral is veel boekwerk aanwezig.
De tentoonstelling ia voor minnaars van
Italiaansche kunst zoker een bezoek waard.
Aanbesteding Lichtfabrieken.
Door Commissarisn-n der B'edelijki' Fa
brieken van Gas en Electriciteit ia gisto.-
tniddag in het openbaar ten kantore der
fabrieken aanbesteed: het bouwen van een
onderstation met stallingruimte «n werk
plaatsen, benevers twee woningen op een
terrein aan do Cobofstraat alhier.
Er waren 20 inschrijvingen binncngok<
men, t.w. van Fa. Aagjes en Boon, Assen-
delft 100.000, M. <l» Grnaf, Voorburg
f ÜI'J.OOO. A. van Eek. Voorburg f 191.000,
N.V. Beton- en Woningbouw-lil ij., Gouda
174.000, J. 1. Planjcr. Leiden J fl70.i>.'il,
H. Korswageu cn Zn.. Leiden f 107.000.
Fa. Warnaar en Hoogstraten Leidon
102.555, C. v. d. Vliet, den Haag f lno.945.
Fa. Jac. van Bigt, LmM IIU ML (X 9
van Dorth, Leiden 153.400. G A Vcs «mi
R. Hof, den Haag f 150.700, A den Oud'-n.
Gouda 140.700, I). Kuay en Zoon, Leiden
I 1"- oou. I.r-, I I. M. Ho
torlnni I 117.074. U« <r II <-n J. d<
Vries, Purmerend en Scheveningen
147.474, Fa. de Later en Ph. Meijers, Lei
don 144.206, Gebrs. A. en J. den Ouden,
Alphen a. d. Rijn cn Oegst geest 143.000,
J. Zitman en Zn.. Leiden f 142.000, Fa. G«>
man en Zoetemeijer, Alphcn a. «1 Itijn
f 139.890, Fa. v. d. Lelie en Kantebeen,
Leiden 135.804.
De gunning is aangehouden.
Do destijds in het café „Rcgina Bar''
hcrsctiapen „Biauwe Arend op den hoek
HaarlemmerstraatHavenplein heeft op-
nieuw verandering ondergaan. Ken ver
andering van eigenaar.
Het was immers na eenigen tijd te voor
zien, dat dit punt voor zulk een /.aak uiter-
mate geschikt was en het bedrijf zelf i-
dan ook niet veranderd.
De verandering bestaat dus in een ver
volmaking van het bedrijf, die door den
nieuwen ei"enaar den heer J. C. Hoger-
bruggen zal worden uitgevoerd.
De inrichting en inventaris is nu gron
dig herzien en hedenmiddag is het café
heropend om do bezoeken- te ontvangen,
wat gedurepdc de eerste dngen van «le
vroolijke muziek vnn een prirnn strijkje zal
vergezeld gaan. Waar vooral steeds voor
prima consumptie znl worden gezorgd, zal
het café ongetwijfeld steeds vele bezoe
kers trekken.
Het bestuur van de Juridisch» Faculteit
der Leidsehe Studenten is als vrlgt samen
gesteld: P. Blsissé van Oud Alblas, prae-
ses, O. Beelarrts van B'oklnnd. nh -rti»,
G. J .ter Kuüe, quaestor, H. B. II. K. A.
Frank, n-scssor I, en mej. O. Loeffe, as
sessor II.
Gisteravond te 10 uur werd do politie
alhier kennis gegeven, dat len nadeel» wn
den hoer P., won»nd te Oegslgcest, oen
auto was ontvreemd. Hedennacht te rutin
1 uur werd de iuto door een «geul van
politie gezien. IIij sommeer Ie de inzitten
de halt te houden, doch deze namen do
vlucht met achterlating van de auto.
Gisteren is wederom een rijwiel nit de
Vliet opgeviscbL
